Stagnatie woningmarkt duurt
nu al ruim anderhalf jaar
üattata
MAKELAARS IN ADEMNOOD:
>weer
Feestje bouwen
Meer speelruimte voor bijzonder onderwijs
Dienstweigeraars
in actie tegen
vervangend werk
Stijgende interesse
agrarisch onderwijs
Baksteen door
voorruit:
man gedood
Korte geding over
witte cassettes
IINNENLAND
LEIDSE COURANT N
DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1979 PAGINA 9
Verkopers vragen meer dan de kopers kunnen betalen. Ook voor de in de
randstad geconcentreerde Kok Makelaardij b.v. maakte dat een ingrijpen
de afslanking noodzakelijk.
DEN HAAG De treurige sitauatie
(zie voorpagina) waarin de Neder-
J landse makelaars zijn beland na de
voor hen gouden periode in het mid-
1 den van de zeventiger jaren, is het ge-
volg van de stagnatie op de huizen-
i markt. Van deze huizenmarkt zijn
naar schatting 90 van de makelaars
voor hun inkomsten afhankelijk. De
stagnatie heeft zich begin '78 ingezet
en blijft almaar voortduren. Ze geldt
in twee opzichten.
Op de eerste plaats zijn de prijzen, lande-
- lijk gesproken, al ruim anderhalf jaar
niet meer gestegen. In de Randstad zijn
ze zelfs wat gedaald. Op de tweede plaats
.- is het aantal transacties (aan- en verko
pen) sinds eind 1977 krachtig afgeno
men. En deze twee factoren samen bepa
len wat een makelaar aan zijn activitei-
ten overhoudt. Hij wordt immers betaald
per afgesloten transactie. Waarbij de
hoogte van de vergoeding die hij van de
I koper en de verkoper ontvangt, is ge
koppeld aan de prijs die voor het pand is
j overeengekomen.
Volgens de nu geldende prijsbeschikking
krijgt een makelaar op zijn minst, dat
wil zeggen als hij bemiddeld heeft bij de
verkoop van een extreem duur pand,
0,45 van de koopsom. Op zijn hoogst,
als het gaat om een super goedkoop huis-
je, ontvangt hij 2 In de meeste geval-
I len gaat het volgens NBM-voorzitter
I Smit om een percentage van rond de
1,25.
15 minder
De daling in het aantal transacties kan
de voorzitter met cijfers staven „In het
eerste kwartaal van dit jaar zijn 15
minder geslaagde bemiddelingen tot
stand gekomen dan in het eerste kwar
taal van 1978. En '78 was al een slechter
jaar dan '77. Eind '77 had de gemiddelde
bij onze bond aangesloten makelaar voor
het tot elkaar brengen van koper en ver
koper 45 dagen nodig. Momenteel duurt
het 100 dagen voordat hij erin geslaagd is
de twee partijen tot een akkoord te bren
gen".
Gevraagd naar een toelichting op de oor
zaken van de stagnatie zegt Smit :„De
belangrijkste achtergrond is natuurlijk
dat de prijzen van de woningen zó hoog
zijn komen te liggen dat de potentiële
kopers de lasten niet kunnen opbrengen.
Jarenlang zijn de prijzen voortdurend
gestegen. De verkopers zijn aan die ten
dens langzaamaan gewend geraakt. Maar
op het eind van 1977 is er een plafond
bereikt. De kopers wilden en konden
vaak niet dieper in de beurs tasten. Toen
de verkopers dat niet accepteerden,
kwamen de twee partijen als onwillige
bokken tegenover elkaar te staan. Ver
der wordt de terughoudendheid bij de
kopers op dit moment nog door twee an
dere omstandigheden in de hand
gewerkt. Teweten de hoge hypotheek
rente en het zogenaamde plan-Hofstra.
De rente bedraagt momenteel ruim 10
Als het plan-Hofstra doorgaat zal deze
kosten-factor in de toekomst nog maar
voor een deel, mogelijk helemaal niet
meer, aftrekbaar zijn van de inkomsten
belasting. Hoe de regering over dat plan
denkt, heeft ze nog steeds niet duidelijk
gemaakt".
Zonder makelaar
Opmerkelijk is dat door andere deskun
digen op het terrein van de makelaardij,
de slechte gang van zaken in deze sector
voor een deel ook geweten wordt aan de
tendens om de koop/verkoop van huizen
steeds meer buiten makelaars om te re
gelen. Deze opvatting wordt door de
NBM-voorzitter van de hand gewezen
„Onze cijfers wijzen uit dat het aantal
personen dat een makelaar inschakelt
juist toeneemt".
„Maar dat neemt niet weg", herneemt
hij zijn betoog „dat we er uiterst beroerd
voorstaan. En dan denk ik niet alleen
aan onze leden, maar ook aan het perso
neel dat zij in dienst hebben. Elk lid van
onze bond is de werkgever van gemid
deld vijf mensen. Ook hierop hebben we
gewezen tijdens ons pleidooi op Econo
mische Zaken om de courtage, het be
middelingstarief dus, flink op te trek
ken. We hebben minister Van Aardenne
voorgehouden dat zijn voorganger Lub
bers in oktober '77 de in de prijsbeschik
king vastgelegde vergoeding voor make
laars met ongeveer één vijfde heeft te
ruggebracht. In die tijd ging het voor de
wind met onze branche en we hebben
die korting destijds dan ook zonder veel
morren geaccepteerd. Nu het tij gekeerd
is mogen wij op onze beurt verwachten
dat ook de overheid redelijk is en de
courtage onder de huidige omstandighe
den weer verhoogd. De onderhandelin
gen zijn natuurlijk nog gaande, maar
mijn stellige indruk is dat de minister
deze redenering kan delen".
Blijft de vraag wanneer de huizenmarkt
weer in beweging komt. Smit, die er
vanzelfsprekend belang bij heeft zich
hierover in het openbaar uitsluitend ver
wachtingsvol uit te laten, denkt dat ko
pers en verkopers de komende herfst
weer in actie komen. „Maar dan wel op
het huidige prijsniveau", voegt hij eraan
toe. „Dat de prijzen weer aantrekken, zie
ik nog niet zo snel gebeuren".
Andere insiders op makelaarsgebied
voorzien dat de stagnatie nog wel even
blijft duren. Bestuurder A. Moeskops bij
voorbeeld van de Unie BHLP (middel
baar en hoger personeel), die gisteren in
deze krant „voorzichtig" schatte dat de
afgelopen twee maanden tweehonderd
werknemers in de onderhavige branche
hun ontslagbrief in ontvangst hebben ge
nomen.. „De ervaring leert dat de hui
zenmarkt uitsluitend in het voorjaar
aantrekt", zo luidt zijn reactie. „Een op
leving in de herfst hebben we tot nu toe
nooit meegemaakt".
Hoop
Ook directeur J. Gordijn, die mede de
leiding heeft over de Kok Groep Neder
land b.v. laat zich wat verbaasd uit over
het optimisme van voorzitter Smit „Er
zijn de laatste weken inderdaad wat aan
wijzingen dat er enige beweging in de
huizen komt, maar of je daaraan conclu
sies mag verbinden is zéér de vraag. Ik
ben bang dat de heer Smit zich meer
door de hoop dan door de realiteit laat
leiden".
Overigens heeft ook de Kok Groep Ne
derland b.v. die bijna zeker binnenkort
wordt overgenomen door de Friesch
Groningse Hypotheekbank, zich ge
dwongen gezien haar activiteiten op het
gebied van de huizenmakelaardij be
hoorlijk af te slanken. Voor de sterk in
de Randstad geconcentreerde Kok is de
grote klap volgens Gordijn in 1978 ge
vallen, toen zich ten opzichte van 1977
een omzetdaling van 40 voordeed. De
Kok Groep streeft ernaar om wat er van
de huizenmakelaardij na de inkrimping
nog overblijft, op zogenaamde franchise
basis in beheer te geven van zelfstandige
ondernemers. Eén en ander betekent dat
43 Kok-werknemers naar een andere
baan moeten uitkijken. „Een deel zal el
ders in het bedrijf kunnen worden on
dergebracht", aldus Gordijn, „of er ont
slagen zullen vallen is op dit moment
nog niet duidelijk.
WILLEM SCHEER
TP?"
iqt v
•at I
|e Europese weerkaart laat de
latste dagen in de drukverde-
'ng weinig variatie zien. Bo
en Scandinavië is de lucht-*
K>k laag Hetzelfde geldt
por de Britse eilanden: bij
chotland ligt een depressie-
|ern. In onze omgeving staat
ij een dergelijke drukverde-
ng een zuidwestelijke stro
king. Randstoringen van de
chotse depressie trekken in
zuidwestelijke stroming
ver ons land. Gisteren zijn er
veel plaatsen enkele flinke
gen- en onweersbuien geval-
|n. Ook vandaag kwamen er
uien tot ontwikkeling. Het
omend etmaal verplaatst de
j ppressie zich van Schotland
^par Zuid-Zweden. Daarbij
^ggjnt de wind in onze omge
ving wel af, maar de kans op
J3 en enkele bui blijft nog be-
jftan. Zoals het er nu naar uit-
wordt het in het weekend
beter weer: meer zon en
I |ts hogere middagtemperatu-
'ooruitzichten voor zaterdag:
pnnige perioden maar eerst
jog kans op een bui. Middag-
^mperaturen ongeveer 20 gra-
en.
^j^feersvooruitzichten in cijfers
1 oor zaterdag:
|antal uren zon: 3 tot 11.
ftn temp. omstreeks 13 gra-
*srcfax. temp. omstreeks 20 gra-
pgus fen.
>4-97£ans 0p een droge periode
10&n minstens 12 uur: 90 pro
ent.
tans op een geheel droog et-
r^da procent.
!-4 uu
/an Weersvooruitzichten voor de
^Vakantielanden:
Iritse eilanden: In het noor-
jias-i^n vee* bewolking en nu en
oorn^n regen, in het zuiden wis-
k levëlend bewolkt met nu en dan
'^•P-uien. Middagtemperaturen
ï?s an 14 tot 17 graden in Schot-
■jnd en Ierland en 16 tot 20
Jaden in Engeland.
^Scandinavië en Finland: Pe-
'anB( en met bewolking en re-
joetePn afgewisseld door opklarin-
en^ Middagtemperaturen van
:h g£ tot 17 graden langs de
jntedoorse oceaankust. Elders in
Scandinavië tussen 18 en 22
jigoetenelux, Noord-Frankrijk,
J~'~1oord-Duitsland en DDR:
ndvastig en koel. Vooral
Ij zee veel wind. Middagtem-
uren van 18 tot 21 gra-
uid-Frankrijk, Zuid-Duits-
tnd: Nu en dan regen, afge-
'isseld door enkele opklarin-
en. In Zuidoost-Frankrijk
herwegend zonnig, maar ook
[aatselijk een onweersbui,
liddagtemperaturen van 20
[t 24 graden. In Zuidoost-
fankrijk 24 tot 30 graden.
panje en Portugal: 1
oord-Portugal en Noord-
panje perioden met bewol-
ing en regen. Elders in Span-
I aanhoudend zonnig. Mid-
igtemperaturen van 21 gra-
pn in het noorden tot om-
7-eeks 33 graden in het zui-
Bn en zuidoosten,
alië, eilanden in de weste-
jke Middellandse-Zee: In
oord-Italië nu en dan bewol-
ng met kans op onweer, el-
irs zonnig. Middagtempera-
ren tussen 29 en 33 graden.
Zuid-Italië plaatselijk nog
>ger.
lpengebied: Perioden met
swolking en regen afgewis-
ld door enkele opklaringen,
ooral aan de zuid- en oostzij-
ook enkele onweersbuien,
iddagtemperaturen van 19
it 24 graden aan de noordzij
den 2530 graden aan .de
en oostzijde.
zwaaien
Libanon -
gangers
Omdat een verjaardag zonder ballonnen nooit echt af is,
stapte ik gistermiddag nog even gauw een grafdonkere
feestartikelenwinkel binnen, waar de vreugde inmiddels als
kaarsvet tot rubberen druipneusjes was gestold. Ik was
gelukkig niet de enige, die, ondanks de kleffe warmte, nog
steeds trek had in een glimlach, want voor de toonbank
stonden reeds twee uit goed doorregen spek geknede
mannen met ieder zes onderkinnen, waardoor het even
leek, alsof ze bij wijze van experiment een stel hoofden
over elkaar hadden opgezet. De witte anjers in hun
knoopsgaten wezen duidelijk in de richting van een blijde
gebeurtenis, die, afgaande op de milde dranklucht om hen
heen, inmiddels al was losgebarsten.
De eigenaar van het lollig perceel was een karig bemeten
vijftiger, die de indruk wekte, dat hij kort tevoren nog
blootshoofds in de regen had gelopen. In zijn gezicht waren
kleine, afkerige ogen gemonteerd, die de feestelijke
inventaris duidelijk afvielen. Schuin boven hem hing ook
nog een bord, waarop met zilveren krulletters was
geschilderd „Hulde aan de jubilaris". Het had het effect van
een karton met „Ik ben gek" erop, dat men heimlijk op de
rug van een argeloze wandelaar heeft gespeld.
„We zoeken eigenlijk wat anders", hoorde ik èèn van de
mannen zeggen, „kijk, weet u, wat het is. Aan lachen
mankeert het ons echt niet. Maar we willen 's wat
bijzonders. Hoe moet ik dat nou uitleggen?".
Hij hoefde al niets meer te zeggen, want de eigenaar was
reeds onder zijn toonbank gedoken, vanwaar hij korte tijd
later als een parelvisser weer boven kwam drijven met
enkele hel gekleurde speentjes, die hij als wurmen op het
hout wierp.
„Is dat om te lachen?", vroeg de kleinste achterdochtig.
Hierop greep de eigenaar zwijgend één der slurfjes en
begon het op te pompen met de bedachtzaamheid van een
erkend rijwielhersteller. Toen het na enkele minuten een
verdienstelijke ballon was geworden, verborg hij hem
haastig onder de toonbank, waar de opgeblazen slurf gelijk
kermend begon te piepen.
„Op deze manier", legde de eigenaar geduldig uit, „kunt u
op bedrieglijke wijze iemand nabootsen, die buikklachten
heeft. Ik mag zeggen, dat het èèn van mijn succesartikelen
is. Ik krijg er ook regelmatig nabestellingen op.
De mannen gingen hierop met de hoofden bij elkaar in
conclaaf om het effect van een dergelijke aankoop in te
schatten en besloten na enkele minuten tot aanschaf over
te gaan.
„Is er nóg wat.leuks?" vroeg de kleine, om zich heen
loerend, „zo'n ballon is leuk hoor, maar de avond duurt
lang nietwaar. D'r moet meer gebeuren".
„Ik heb ook nog niespoeder", zei de eigenaar, „het is van
een prima kwaliteit. In het ongunstigste geval ben je er
zeker twintig minuten druk mee. Als het minder is, mag u
het rustig terugbrengen".
„Ik weet natuurlijk niet, wat de heren denken uit te geven,
want ik kan niet in de portemonnee van de heren kijken
nietwaar. Maar als het kan lijden heb ik ook nog heel mooi
ijswater. Dat komt uit Oost-Duitsland en als je daar op gaat
zitten, vriest je broek stante pede aan de zitting vast. Je
moet er uiteraard van houden, maar ik kan u bij voorbaat
zeggen, dat het een zeer komische uitwerking heeft. Ik heb
diverse klanten, die er regelmatig op terug komeruen dat
wil toch wel wat zeggen over de kwaliteit nietwaar?".
„Laat ik eens verder kijken. Ik heb natuurlijk ook nog
vrolijk knalvuur, maar daar moet je wel een flinke kamer
voor hebben, want anders barsten de ramen uit de
sponningen. Ik heb pas geleden nog een klant gehad, die
zo'n bommetje bij iemand in de jaszaak deed. Kijk, dat is
zeer overstandig. Want prompt kwamen ze van de
onderlinge brandverzekering de schade voor een bedorven
maatkostuum bij me claimen. Uiteraard heb ik geweigerd,
want het is hier geen kleuterschool. Ik verkoop alleen prima
spullen en als je er met een helder verstand mee omgaat,
valt er een hoop af te lachen. Maar je moet wel het koppie
er bij houden".
De beide mannen begonnen nu te inventariseren. Ze
hadden al een doos met slurfjes, wat niespoeder, een busje
ijswater en enkele snaakse bommen.
„Denk je, dat we zo genoeg hebben?", vroeg de kleine
bezorgd, „of heb jij ook het gevoel, dat er toch nog wat aan
ontbreekt. Ik wil namelijk, dat ze er later nog vaak aan
kunnen terugdenken".
De eigenaar had hem beluisterd met het angelieke geduld
van de dominee van de ochtendwijding. Daarna sprak hij:
„In dat geval raad ik u aan om mijn vrolijke vergissing te
kopen. Dat is even een investering, maar die komt er
gegarandeerd uit. Het begint met een hard knaleffect,
overgaand in een onverdraaglijke jeuk. Als die niet meer te
harden is, schiet er koud vuur tevoorschijn en daarna komt
nog het warme water. Alles bij elkaar komt het In de prijs
van zestien vijftig".
„Zozo", riepen de mannen gelijk, „of je een emmer
leeggooit. Zestien vijftig". „Wat denk jij ervan Gijs?" Gljs
zei: „We moesten het maar doen Flip. Fie en Willem
trouwen immers niet elke dag".
De eigenaar was intussen al begonnen met het inpakken.
Het werd een enorme baal ongein in ruste, die tenslotte de
zaak werd uitgedragen.
De mannen glimlachten en liepen door met de wilskracht
van mensen, aan wie je het rustig kunt overlaten om een
geinig feestje te bouwen.
(Van één onzer verslaggevers)
DEN HAAG Minister Pais en staatssecretaris
Hermes willen het bijzonder basisonderwijs
meer speelruimte geven. In de nota die zij gister
middag presenteerden ter wijziging van het wets
ontwerp basisonderwijs schrijven zij dat naast
de gemeenten ook de bijzondere scholen zelf tot
nieuwbouw moeten kunnen besluiten.
Ook mogen volgens Pais en Hermes de bijzondere
scholen zelf zorgen voor het groot onderhoud van de
gebouwen. Verder krijgt het bijzonder onderwijs
meer financiële armslag, doordat de overschrijding-
skosten in het openbaar onderwijs in hun geheel ook
aan de bijzondere scholen zullen worden toegekend.
Een ander belangrijk punt in de nota is dat de ge
meenten meer zeggenschap krijgen bij de planning
van scholen (openbare en bijzondere) dan momenteel
het geval is. Het scholenplan moet volgens de twee
bewindslieden niet langer door het college van gede
puteerde staten, maar door de gemeenten zelf wor
den vastgesteld.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Vereniging van Dienstweigeraars gaat
actievoeren tegen het tewerkstellingsbeleid van het minis
terie van Sociale Zaken. Tijdens de vredesweek van 23 tot
30 september zal een aantal erkende dienstweigeraars zich
niet melden bij de instellingen waarbij ze via het ministerie
geplaatst zijn, maar op eigen houtje werk gaan doen bij een
„vredesinstelling". Op deze wijze willen de dienstweige
raars hun eis om te komen tot een ander tewerkstellingsbe
leid kracht bij zetten.
Als een gesprek op het ministerie van Sociale Zaken over dit be
leid op 7 september geen vruchten afwerpt zal het bij deze actie
niet blijven, zo heeft de Vereniging Dienstweigeraars (VD)
woensdag laten weten. De dienstweigeraars zullen de tewerk
stelling dan in eigen hand nemen. De VD ziet in het huidige be
leid nog steeds een goedkope manier om aan arbeidskrachten te
komen. In plaats daarvan wil de VD door dit beleid een actieve
bijdrage geleverd zien worden aan veranderingen binnen de sa
menleving.
DEN HAAG (ANP) Het aantal leerlingen bij het agra
risch onderwijs was in het afgelopen schooljaar 6,5 procent
hoger dan in het schooljaar ervoor, zo heeft CBS berekend.
De stijging kwam voor bij alle schoolsoorten: 2880 leerlinge
meer bij het lager agrarisch onderwijs, 1040 bij het middelbaar
onderwijs, 360 bij het hoger onderwijs en en 120 bij de tuin-
bouwvakscholen. Het vrouwelijk aandeel nam met veertien pro
cent toe, het mannelijk met vijf. *-
DODEWAARD De 27-jarige H. van
Binsbergen uit Tiel, die gistermorgen
in Dodewaard dood achter het stuur
van zijn auto werd gevonden, blijkt
om het leven gekomen door een met
opzet door de voorruit gegooide bak
steen.
De politie heeft in de loop van gisteren een
man uit Ophemert en een uit Dodewaard aan
gehouden. Een van hen moet de steen gegooid
hebben, maar de twee weigeren te vertellen
wie. De steen is gegooid toen de auto passeerde
met een snelheid van vijftig kilometer. De be
stuurder werd op het voorhoofd geraakt.
De politie is erachter gekomen dat er een jaren
lang slepende ruzie bestond tussen het tweetal
en het slachtoffer.
Vermaning doet
oudheidkundige
vondsten
ASSEN (ANP) De Drent-
se amateur-archeoloog Tjerk
Vermaning zegt tijdens een
recente reis in Denemarken
belangrijke oudheidkundige
ontdekkingen te hebben ge
daan.
Zo zou hij op tachtig kilometer
ten zuiden van Aarhus een
groot aantal sterk afgesleten
vuurstenen werktuigen heb
ben gevonden, uit een primi
tieve steencultuur. Volgens
Vermaning dateren ze van
500.000 jaar terug. Verder zegt
hij een zeer primitief vuurste
nen dolkblad van dertien cen
timeter lengte en vier centi
meter breedte te hebben ge
vonden. De overige werktui
gen zijn: vier primitieve vuist
bijlen, een gebroken en zeer
zware rechthoekbijl en zeer
primitieve schaven. Verma
ning werd bekend doordat hij
in Assen wegens oplichting tot
een maand voorwaardelijke
gevangenisstraf werd veroor
deeld. In hoger beroep werd
hij vrijgesproken.
AMSTERDAM Vroom en Dreesmann koopt grammo
foonplaten en cassettes buiten de platenindustrie om.
Het risico dat daartussen opnamen zitten waarvoor geen
rechten zijn betaald, de zogenaamde „witte opnamen".
Als het bedrijf dit risico neemt, moet het ook de conse
quenties aanvaarden. Dit betoogde gisteren mr. Engels,
advocaat van de organisatie voor muziekauteursreckt
Stemra, tijdens een kort geding in Amsterdam.
Controleurs van de Stemra vonden in mei en juni in het Amste-
veense filiaal van het grootwinkelbedrijf cassettes met muziek
van Elvis Presley. De muziek bleek te zijn overgenomen van
andere opnamen, zonder dat daarvoor rechten waren betaald. In
het geding eiste de Stemra samen met ondermeer de vereni
ging van platenproducenten en -importeurs dat het V en D
wordt verboden witte platen en cassettes in voorraad te hebben
op straffe van een dwangsom van vijfduizend gulden per over
treding.
De advocaat van het grootwinkelbedrijf, mr. Gielen, betoogde
dat de gewraakte cassettes afkomstig waren van een amerikaan-
se partij, gekocht via een nederlandse importeur.
Toen de Stemra duidelijk maakte dat het om „witte" opnamen
ging, zijn de cassettes direct uit de handel genomen, aldus de ad-
vocaat:„De cassettes die in Amstelveen werden aangetroffen,
zijn per ongeluk in het magazijn blijven liggen en later in de uit
verkoop beland".
SCHIPHOL (ANP)
Op Schiphol is
gisteravond op
nieuw een gedeelte
van het Nederland
se Unifil-detache-
ment uit Libanon
teruggekeerd. Met
een chartervlucht
arriveerden 129 mi
litairen op Schip
hol. Voor de mees
ten betekende de te
rugkomst in Neder
land meteen het
einde van hun
dienstplicht.
Voor dienstplichtig
soldaat eerste klas
Gerrit van Dijk ver
liep de reis anders
dan was verwacht.
Gisterochtend vroeg
viel hij uit een
vrachtwagen waar
van door nog onver
klaarbare oorzaak de
laadbak was open
gesprongen. Met heu
pletsel moes de sol
daat de reis maken
op een brancard. Hij
hn.iu.Ji1n Een groepje „bie',-sheiks" en dolgelukkige familieleden verwelkomden nisteren de VN-militairen
opgenomen. die uit Libanon terugkwamen.
