Discussie over geloof en wetenschap
dient uitgebreid tot wereldniveau
Directeur Heinz Geier leeft elke dag
tussen hoop en vreessof en succes
Korte metten
De wereldconferentie voor kerk en sa
menleving, die van 12 tot 24 juli in
het Massachusetts Institute of Tech
nology bij Boston in de verenigde Sta
ten is gehouden op initiatief van de
Wereldraad van Kerken, heeft een
krachtige stimulans gegeven voor het
gesprek binnen de kerken over de rol
en de betekenis van de wetenschap
voor mens en samenleving. Van ver
schillende kanten is er op aangedron
gen deze discussie op wereldniveau
uit te breiden en ook vertegenwoordi
gers van de niet-christelijke wereld
godsdiensten er bij te betrekken.
Aldus dr. H. M. de Lange, voorzitter van
de sectie „Sociale Vragen" van de Raad
van Kerken in Nederland en lid van de
acht man sterke delegatie uit Nederland,
die aan de conferentie heeft deelgeno-
Volgens dr. De Lange kan het van grote
betekenis zijn in het gesprek tussen de
godsdiensten ook de marxisten binnen te
halen, mede omdat in marxistische krin
gen dikwijls een onbeperkt vertrouwen
in de zegeningen van de wetenschap
leeft. De kerken in communistisch gere
geerde landen kunnen hierbij een sleu
telpositie innemen. Ook in Nederland en
in de kerken van West-Europa is nog
veel werk te verrichten. Voorstellen er
voor liggen bij de leden van de Raad van
Kerken in Nederland op tafel, zo deelde
dr. De Lange mee.
De conferentie was door de Wereldraad
opgezet om vooral de natuurwetenschap
pers een platform te bieden voor de dia
loog binnen de kerken. Anders dan som
migen hadden verwacht lag het zwaarte
punt van de discussies niet in de verhou
ding tussen theologie en wetenschap,
maar veel meer bij het vraagstuk van de
maatschappelijke en dus ethische gevol
gen van de wetenschap en van het we
tenschapsbedrijf.
Dr. De Lange constateert, dat er van een
triomfalistische houding bij de weten
schappers geen sprake was. In de Derde
Wereldlanden kan men wel eens de me
ning horen: geef ons de moderne pro-
duktiemiddelen, geef ons de moderne
technologie, dan kunnen we onze pro
blemen wel oplossen. Maar onder de
deelnemers aan de conferentie uit Azië,
Afrika en Latijns-Amerika was deze op
vatting zeer duidelijk in de minderheid.
Zij kwamen onder de indruk van de aar
zelingen en reserves, die bij tal van Wes
terse wetenschappers rond de kwalijke
gevolgen van de moderne technologie le
ven. Dit werd bijzonder duidelijk in de
secties, waar hete hangijzers werden be
sproken, zoals de kernenergie, de biolo
gie en de genetica. Dit had als bekend
onder meer tot resultaat, dat de confe
rentie zich met tweederde meerderheid
uitsprak voor de gedachte om aan de na
tionale regeringen een moratorium (op
schorting) te vragen op het gebied van
de uitbreiding der kernenergie.
Uitvoerig werd in Boston gesproken
over de vraag in hoeverre er behoefte
bestaat aan een geheel andere technolo
gie teneinde de ecologische en sociale
evenwichten in de wereld te handhaven,
respectievelijk te herstellen. De confe
rentie beantwoordde deze vraag bevesti
gend, al realiseerde men zich daarbij
heel goed, dat die andere gewenste tech
nologie daarmee nog niet was verkregen.
Het betekent wel, dat voor de deelne
mers van de conferentie nu meer dan
ooit het volle gewicht kwam te liggen op
de vraagstukken van de verandering der
samenleving.
Hier komt volgens dr. De Lange de rela
tie tussen de natuurwetenschappen en
technologie enerzijds en de sociale we
tenschappen anderzijds aan het licht.
Lange tijd is het zo geweest, dat de socia
le wetenschappen zich beperkten tot de
bestudering van de gevolgen van de toe
passing der natuurwetenschappen en
technologie. De conferentie van Boston
heeft duidelijk gemaakt, dat er veel
meer samengewerkt zal moeten worden
tussen de verschillende takken van we
tenschap om samenleving en natuur in
de toekomst leefbaar te houden.
Vanzelfsprekend zijn de theologische in
zichten hierbij van grote betekenis. Ook
al is alles mogelijk, niet alles is wense
lijk. Het gaat om keuzevraagstukken,
waarbij het christelijke geloof een rol
speelt.
Boston sprak zich in navolging van eer
dere oecumenische conferenties uit voor
deaanvaarding van maxima van ver
bruik en inkomen. Dit betekent in feite,
dat de conferentie zich heeft uitgespro
ken voor een grondige wijziging in de
economische politiek van zowel de Wes
terse als de communistische landen. Op
het gehele noordelijke halfrond wordt
immers ondanks het feit dat door
gaans een redelijke voorziening van be
hoeften is verkregen en voor sommigen
zelfs meer dan dat nog steeds gedacht,
dat economische groei het begin en het
einde is van alle wijsheid.
De natuurwetenschappers, technologen
en theologen spraken zich in de confe
rentie van Boston duidelijk uit: de tech
nologie kan problemen oplossen, maar
maakt er doorgaans meer. De economi
sche groei kan in de wereld het pro
bleem van de armoede oplossen, maar in
het noordelijke halfrond schept hij nog
meer problemen.
Paus Johannes Paulus zal zaterdag 11 au
gustus in de huiskapel van Castelgandolfo
de anderhalve maand oude Alexis Biller do
pen. De jongen werd op 22 juni in Luxem
burg geboren, waar zijn vader, een Engels
man, werkt bij een internationale organisa
tie. De voorgeschiedenis ligt voor Pasen,
toen Stephen en Jamina Biller na een alge
mene audiëntie met hun twee kinderen aan
de paus werden voorgesteld. Het gesprek
kwam op het derde kind, dat in juni zou
worden geboren. „Dat betekent dan, dat ik
het zal dopen", zei de paus, die deze toezeg
ging niet vergeten bleek, want dezer dagen
liet hij het echtpaar Biller weten, dat hij op
11 augustus beschikbaar was.
De vertegenwoordiging van de monniken van
Athos heeft in een speciale zitting besloten pro
test aan te tekenen tegen de diplomatieke be
trekkingen tussen Griekenland en het Vati-
caan, die sinds 14 juli bestaan. Deze betrekkin
gen, zo vinden zij, leveren gevaren op voor
Griekenland. Volgens de monniken is het altijd
de bedoeling van het pausdom geweest om
Griekenland te ondermijnen, dat sedert het By
zantijnse Rijk een doorn is in het oog van het
Vaticaan.
Rond 630 kinderen uit West-Duitsland, Zwit
serland, Oostenrijk, Italië, Groot-Brittanniè,
België en Nederland nemen van 3 tot 9 au
gustus deel aan een door de vereniging
„Jong Nederland" georganiseerd kamp.
„Jong Nederland"' is de Nederlandse afde
ling van de FIMCAP, de internationale
bond van katholieke jeugdverenigingen. De
deelnemers aan dit „Eurocamp" zijn tussen
de tien en veertien jaar. De FIMCAP wil
met het kamp een bijdrage leveren aan het
internationale jaar van het kind. Het kamp,
dat wordt gehouden in Bergharen bij Nijme
gen, heeft als thema artikel 7 van de verkla
ring van de Verenigde Naties over de rech
ten van het kind, waarin wordt gewezen op
het belang van het spel voor het kind.
De Britse vereniging voor de bescherming van
het ongeboren leven heeft ziekenhuispastores
ingezet om de werking te controleren van de
„gewetensclausule" in de Britse abortuswet. De
clausule houdt in, dat medisch personeel niet
mag worden gedwongen aan een abortus pro-
vocatus mee te werken, als het er gewetensbez
waren tegen heeft. Vele zusters en artsen schui
ven hun gewetensbezwaren opzij, omdat ze
bang zijn anders hun baan te verliezen of ach
tergesteld te worden. Nu kunnen zij hun moei
lijkheden uitleggen aan de ziekenhuispastores,
die niet bang zijn dat hun naam in de krant
komt en bereid zijn misstanden in de zieken-
huizend rond de abortus aan de kaak te stellen.
De Italiaanse missionaris Nicola Arpone,
secretaris-generaal van de bekende „Com-
missao Pastoral da Terra" in de staat Goias
heeft voor de nationale vergadering van
Braziliaanse bisschoppen verklaard gemar
teld te zijn, na door tien gewapende mannen
te zijn ontvoerd. Arpone houdt zich bezig
met evangelisatie en de vorming van basis
gemeenschappen. Zijn ontvoerders beschul
digden hem ervan clandestiene vakbonden
te willen vormen en boeren aan te zetten tot
het in bezit nemen van stukken grond. Hem
werden ook contacten met de comunistische
partij en de Italiaanse rode brigades aange
wreven. De bisschoppenvergadering heeft
geprotesteerd tegen vormen van agressie
zoals die waar Arpone slachtoffer van was
en heeft opnieuw verklaard solidair te zijn
met missionarissen, die het opnemen voor
de armen en hen die leven aan de zelfkant
van de samenleving.
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
CIRCUS BUSCH-ROLAND KOST DAGELIJKS 22.000 GULDEN
DEN HAAG Moment
mal. Moment. Kein Mensch
behoeft hem, Herr Direktor
Heinz Geier, te gaan uitleg-
"gen, dat het gekkenwerk is
wat hij doet. Want toevallig
weet hij dat ook donders
goed. Dat circus, mein Lie
ber, is een loodzwaar blok
aan zijn been en bezorgt
hem aan de lopende band
nachtmerries. Soms, in som
bere momenten vervloekt
hij het zelfs en heeft hij een
extra kussen nodig om in
slaap te komen. Als hij dan
de volgende morgen met
dikke zweetdruppels op
zijn voorhoofd wakker
wordt, denkt hij wanhopig:
was ik er maar nooit aan
begonnen. Maar dat meent
hij uiteraard nooit serieus,
want hij kan er allang niet
meer buiten. De spanning,
die eeuwige onzekerheid:
„kom ik vandaag weer met
mijn hakken over de
sloot?", mein Lieber, daar
raak je aan verslaafd als
aan een drug.
Geier dampt echter onder zijn
duizendjarige rijkspet van in
tense voldoening, wanneer
even later de bloedrode blus-
wagen met loeiende sirene
halt en front maakt. En als
een strenge, doch rechtvaar
dige kostwinner laat hij zich
temidden van zijn spuitgasten
•uitgebreid vereeuwigen.
Van verre roept hij met hel
dere commandostem: „Mein
Lieber, nu ziet u het met ei
gen ogen, dat Geier nooit
bluft. Circus Busch-Roland
staat voor niets".
PAGINA 6 -
Toch is het indertijd als een
onschuldige hobby begonnen.
Als jongen van 24 bleef hij in
zijn geboortestad Hamburg bij
circus Williams hangen, om-
dat de sfeer hem daar wel be
viel. Eerst werkte hij als stal-
jongen en daarna rommelde
.blij wat in de piste en roste hij
als chauffeur op één van de
vrachtwagens. Leuk werk,
maar helemaal serieus was
het toch niet. In die tijd kon
hij zelfs nog denken, dat het
allemaal over zou gaan. Als
koorts.
Moment mal. Heinz Geier
komt niet eens uit een circus-
familie en heeft dus niets te
maken met tradities, die moe
ten worden voortgezet. Geier
is gewoon een keurige burger,
die in een handvol hotels en
restaurants heeft gewerkt en
ook nog twee semesters rech
ten heeft gestudeerd. Maar
toch was hij aan dat malle le
ven verslaafd, voordat hij er
zelf goed en wel erg in had.
En opeens vond hij het de ge
woonste zaak van de wereld
om 32 verschillende soorten
belastingen te betalen.
Elke dag, die der Herrgott nu
in Zijn goedertierenheid aan
Geier schenkt, moet hij als
dank 22.000 gulden ophoesten
aan vaste kosten. Dat is het
vaste huisspook boven zijn sa
lonwagen. En elke dag moet
hij daarvoor de hamvraag be
antwoorden: „Waar haal ik
zo'n monsterlijk groot bedrag
nu weer vandaan?".
xWant als hij zijn ogen open
doet heeft hij nooit één pfen
nig in zijn zak. Dan hoopt hij,
dat het niet te warm zal wor
den en dat het publiek toeval
lig niet zal denken: we heb
ben pas nog Billy Smart op de
k televisie gezien; en het is toch
De eigen bedrijfsbrandweer van Busch-Roland, compleet met bloedrode spuitwa-
gen, is het kostbaarste speelgoed, dat Heinz Geier voorhanden heeft. Nou maar ho
pen dat hij nooit nattigheid voelt.
allemaal één pot nat. De vol
gende dag kijkt hij uit zijn
raam en dreigt er al weer een
andere ramp. Dan denkt hij:
als het in de komende uren
nog harder gaat regenen, kan
ik het ook wel vergeten.
Hoop en vrees
Zo leeft Heinz Geier elke dag
tussen hoop en vrees, sof en
succes. „Het grote probleem",
zegt hij, „is in deze tijd van
welvaart publiek te blijven
trekken. De mensen zijn door
en door verwend en kunnen
zich duizend en één dingen
permitteren. Vroeger kwam
het circus in een stad en dat
was een belevenis, waar een
jaar lang naar was uitgeke
ken. Daar fietste men ook
graag dertig, veertig kilome
ter voor om dat te kunnen
meemaken. Nou zeggen ze:
„D'r komt vanavond een
mooi programma op de televi
sie" en dan laten ze Geier en
zijn hele beestenspul barsten".
„Als het warm is zitten ze
achter de pils op het strand en
op een druilerige dag tuffen
ze met de familie naar het sa
faripark, waar ze voor acht
gulden ook een suffe leeuw
en een giraf kunnen zien. En
dan kunnen ze nog in de auto
blijven zitten ook".
„Je moet als circusdirecteur
reëel blijven, niet met je kop
in de wolken gaan lopen. Het
is natuurlijk prachtig, als je
elke gulden opzij legt om het
mooiste circus van Europa op
te bouwen, maar als niemand
trek heeft om het te komen
bekijken, kun je je spulletje
beter in brand steken".
Moeilijke tijd
Geier slaat maar weer eens de
hand aan een hoppige pils en
zet tussen tien slokken door
de zaken op een rij: „Dit is
een moeilijke tijd voor de cir
cussen. Daar komen we niet
omheen. Het publiek ver
wacht elk jaar wat nieuws en
is uitgekeken op de oude,
klassieke nummers. Met die
wetenschap in mijn achter
hoofd ben ik in de afgelopen
jaren naar Nederland geko
men om te zien, wat Sarassani
en Althoff in hun pistes
brachten. Want ik wist: als ik
straks met Busch-Roland over
de grens trek, moet ik met
een ander programma komen
dan zij. Als het Hollandse pu
bliek zo nodig wil vergelijken,
zal ik zorgen, dat ik de beste
ben. En, ik geloof, dat het me
gelukt is ook. Iedere kenner
weet, dat de paardennummers
bij Sarassani weinig voorstel
len. Dat is geen kinnesinne,
maar een keihard feit".
„Waar heb ik dus voor ge
zorgd? Ik ben naar mijn
vriend Knie in Zwitserland
gestapt en heb bij hem de
mooiste paardennummers
weggesleept. De paarden van
Knie, lieber Freund, zijn we
reldklasse. En dan worden ze
ook nog gepresenteerd door
Sacha Hoecke, een ouwe rot
in het dressuurvak".
„Op die manier heb ik een
programma opgebouwd,
waarvan de ingewijden zeg
gen: „Hoe kan die gekke
Geier dat nou betalen?". En
toevallig vraag ik me datzelf
de af, want het is natuurlijk
belachelijk, wat ik najaag. Bij
mij in de piste werkt een kei
als Ruppert Bemmerl, die een
tijger op een olifant laat rij
den. Ook dat is nog nooit ver
toond. Harry Belli heeft in
dertijd bij Strassburger wel
een tijger op een paard laten
rijden, maar op een olifant is
toch wel even andere koek".
„En diezelfde Bemmerl laat
zijn olifant Madura ook nog
op twee vuistdikke scheeps
kabels een trapeze-act maken.
Kun je je dat voorstellen: een
dame van 400 kilo, die in de
lucht schommelt? Als dat niet
nieuw is, weet ik het niet
meer".
Geen lach meer
„Wat me helaas niet gelukt is,
ik beken het eerlijk, dat is een
goed clownsnummer op de
kop tikken. Je zoekt stad en
land af, maar je vindt ze ner
gens meer. De lach, mein Lie
ber, wordt schaars in deze we
DONDERDAG 2 AUGUSTUS 1979
reld. Hob groter de behoefte
wordt aan echte humor, des te
weiniger vind je hem".
„Op een gegeven moment
dacht ik, dat het me toch ge
lukt was. Ik kon een Roe
meense groep contracteren
voor deze tournee. Consuella
en Grigo Grigorescu zouden
volgens zeggen twee muzikale
clowns van de bovenste plank
zijn. En wat denk je dus: een
contract voor die twee, want
het werd inmiddels al kort
da6"
„Tijdens een matinee heb ik
ze voor het eerst zien werken.
Vodden! Ik had de tranen in
mijn ogen en dacht alleen:
hoe kom ik in vredesnaam zo
snel mogelijk van dat flauwe
stel af. Want een slecht
clownsnummer is voor je cir
cus een afschuwelijker propa
ganda dan géén clownsnum
mer".
„Als je een perfectionist bent
zoals ik en machteloos moet
toezien, dat je clowns er niks
van bakken, ben je blij, als op
een dag één van de twee ziek
wordt. Ik weet, mein Lieber,
dat je zoiets niet mag zeggen,
maar voor mij was het een
uitkomst. Ik heb gezegd:
„Beste mensen, ga maar lek
ker terug naar Roemenië om
daar uit te zieken", want ik
moest zo gauw mogelijk die
nachtmerrie kwijt zien te ra
ken".
„Diezelfde dag kwamen er
een paar Italianen bij me, die
vroegen of zij het als clowns
mochten proberen. Ze werk
ten al in het circus, maar za
gen een clownsnummer toch
meer zitten".
„Mein Lieber, het is nicht zu
glauben, maar ze hebben bin
Herr Direktor Heinz Geier met gade Ingrid.
Achter hem kijkt een nijlp
aard op dat moment gapend
toe. Zolang die maar geen
nattigheid voelt is hem zo te
zien alles egal.
LEO THURING
Met een deel van zijn beestenspul olifanten en paarden van zijn vriend Knie
poseren Ingrid en Heinz Geier, dresseur Sacha Hoecke, dompteur Ruppert Bemmerl
en Jos Mullens, de 76-jarige general manager voor de Hollandse tournee, voor de
galatent van circus Busch-Roland.
nen 24 uur een waterpantomi
me ingestudeerd, die er bij het
publiek ingaat als koek. Die
jongens zijn natuurlijk niet
geweldig, maar er wordt ten
minste gelachen in mijn tent".
Geen droom
„Gek, als kind heb ik nooit
gedroomd van een eigen cir
cus. Ik ging soms met mijn
ouders naar Busch in Ham
burg en daar genoot ik van.
Maar na afloop ging ik naar
huis en was ik dat hele circus
vergeten".
„En achteraf zit je dan toch
opeens tot aan je nek in de
circusproblemen en moet je
maar zien, dat je blijft drijven.
Ik heb bijna 200 mensen met
negentien verschillende nati
onaliteiten onder contract, ik
heb honderd wagens en twee
complete tenten. Dit circus,
mein Lieber, is vier miljoen
mark waard. En dat lijkt een
hoop, maar aan zorgen heb ik
er wel een hypotheek van een
miljard op genomen".
„Ik heb er alles aan gedaan
om in Nederland een goeie
beurt te maken. Weet je, dat
we bij Busch-Roland een ei
gen bedrijfsbrandweer heb
ben? Toen ik met dat verhaal
bij de Amsterdamse brand
weercommandant kwam aan
dragen, haalde ie zijn schou
ders op en zei: „Ja ja, dass
weiss ich, zeker zo'n zelfde
marionettenbrandweer als bij
meneer Boltini". Maar toen
hij ons aan het werk had ge
zien, krabbelde hij mooi terug
en schreef hij een brief, die
klinkt als een klok. Hier,
mein Lieber, heb ik hem:
Gezien het feit, dat het mate
rieel van uw bedrijfsbrand
weer, te weten een grootver
mogen autospuit HD-LD met
bepakking en een motorspuit
in orde werden bevonden en
het personeel van 28 man blij
kens door u overlegde diplo
ma's een voldoende opleiding
heeft genoten, heb ik besloten
af te zien van brandweerbe
waking door de gemeentelijke
brandweer en deze bewaking
over te laten aan uw bedrijfs
brandweer. Was getekend ing.
G. Bijlsma".
Na deze onthulling is Heinz
Geier niet meer te houden en
mobiliseert hij onmiddellijk
zijn blussers uit alle hoeken
en gaten van de circusstad.
Zelf komt hij na krap tien mi-
nuten uit zijn salonwagen in
het buitenmodeluniform van
opperbrandmeester. Aan zijn
borstzak heeft hij in de gau
wigheid ook nog de ereme
daille van de Luxemburgse
brandweer verankerd.
De dame, in de kassawagen,
die zijn martiale verschijning
op het terrein ontwaart roept
geërgerd: „Gatverdarrie,
heeft ie die enge Duitse joeg-
heipet weer op. Het blijft toch
een mof".
