Hart van Biesbosch voor plant en dier ■na )SCH Je bent een aankomende bergeend \ilpt het el uit en |e blijkt je In een neet te en nabij het Gat van de Vloeien, In de Bra- Bieeboech. Extreem tot Is dat onder geen omstandigheid. Maar wanneer je het onge- bt je snavel ook nog eens aan het begin van >novergoten weekeinde door de eierschaal te i, zit Je wezenlijk in de puree. In telte kun steen wel ophouden. Vanachter het stuurrad n motorbootje wijst natuuropzlchter Dirk FelJ i handvol kuikens aan wie dit noodlot zich roltrokken. De klotsende golfslag die in het ontstaat wanneer drie luxe lachten en een iche rondvaartboot zich er tegelijkertijd door- rurmen, slaat de schuwe'diertjes alle kanten ïr paniek gegrepen duiken ze zo lang en zo ogelljk onder water. En de moedereend? Zij ideloos op de vlucht hoor", zo krabt de 36-jarige Dirk zich door ard. „Bergeenden zijn tamelijk zeldzaam. Als »r nest in één van de rustige watertjes hie- 1-4590 had gebouwd, waren we ongetwijfeld een prachteenden rijker geworden. Maar op deze ^ader is het met dit mooie weer zo druk dat ader haar kroost in de steek laat. En alléén die ééndagskuikens zich nog niet redden", bij vaart al vijftien jaar over de Brabantse *ch. Hij kent het natuurgebied dus nog van afsluiting van het Haringvliet, in 1970. Toen schil tussen eb en vloed er maar liefst twee aedroeg. Toen er nog geen spaarbekkens wa- i behoeve van de Rotterdamse drinkwatervoor- en toen het gebied nog geen verkeersborden Laat staan dat die borden al waren opgesierd Ilet viltstift aangebrachte mededelingen als „I y" of „Krijg de hik". inno 1979 nog iets over van het mooie van i? „Wel degelijk", luidt Dirks verrassende ant- terwijl hij zonder blikken of blozen langs een kajuitjachten manoeuvreert die drie rijen dik rede van de Rietplaat liggen afgemeerd. „In gin van de zeventiger jaren heeft het er een n gespannen. De pleziervaart in Nederland pidemische vormen aan. En de afsluiting van iringvliet bracht het getijverschil in de Bies- aanzienlijk terug (in het Brabantse deel tot 30 Bter), waardoor het hier ook voor de minder iirlijke watersporter «aantrekkelijk werd. Die intwikkelingen samen hadden een explosieve ie van het aantal bezoekers tot gevolg. Om I fer te noemen afgelopen Pinksteren hadden r naar schatting tienduizend bezoekers op het Maar als ik nu de balans opmaak, geloof ik ip tijd en doeltreffend is ingegrepen", reep waarop de in dienst van Staatsbosbeheer werkende natuuropzichter doelt, is de in 1976 van kracht geworden vaartuigenverordening. Daarin wordt het natuurgebied in bescherming genomen tegen een al te agressief recreatief gebruik. Een aantal kreken is voor gemotoriseerde vaartuigen tot verbo den gebied verklaard, terwijl andere helemaal zijn af gesloten. Er zijn maximum-snelheden vastgesteld en ook het parkeren van boten al dan niet met het oogmerk om te overnachten is aan strenge be perkingen onderworpen. „Vooral in het begin was de reactie van het publiek erg negatief", herinnert de Biesbosch-vader zich. „Er werd vreselijk gesputterd en zelfs met acties ge dreigd. Ze zouden die en die kreek, waar men dan niet meer in mocht, wel even met zijn allen gaan bezetten. Dat soort geluiden. Voor een deel afkom stig van half doorgedraaide stads-neurotici. Maar voor een ander deel ook zij het dan in een wat rustiger toonzetting van eerzame natuurliefheb bers. En voor een man als oom Gijs wós het natuur lijk ook een zure zaak. Vijftien jaar lang had ie zijn vaste overnachtingsstekkie in de Vlooiensloot gehad. Hij kende de vogeltjes bij hun voornaam, zeg maar. Nooit was er zelfs maar het kleinste toffeepapiertje over boord gewaaid. Ook oom Gijs moest opkrassen naar de recreatie-oevertjes, waar het geblèr van klei ne kinderen af en toe nog door het popgehuil van Hilversum III wordt overstemd. Maar wat wil je? Als er duizend ome Gijzen in de Vlooiensloot afmeren, trekken alle vogeltjes weg en hou je inderdaad al leen nog maar vlooien over. Ik bedoel: het is niet de kwaaie wil of de vernielzucht van de mensen ge weest, die de vaartuigenverordening noodzakelijk hebben gemaakt, maar hun pure aantal". Nu, drie jaar later, blijkt de reglementering vrij alge meen aanvaard. Het geronk van de motoren en de walmende stank van de uitlaatgassen blijven op de brede wateren geconcentreerd. Zowel in het gebied waar Dirk Feij de scepter zwaait als in de, aan de overkant van de Nieuwe Merwede gelegen, Slie- drechtse en Zuidhollandse Biesbosch. Het hart van deze vaderlandse brokjes natuur is voor plant en dier. En die blaken daar dus van gezondheid. Voor zover ze elkaar niet opvreten, althans. Feij's arend sogen ontwaren in dit verband een bruine kiekendief aan de einder. „Eén van die vogels die de laatste jaren sterk in aantal zijn toegenomen", verklaart hij. „Je moet rekenen dat het vrijwel wegvallen van eb en vloed het karakter van dit stuk natuur ingrijpend heeft gewijzigd. De grienden en rietgorzen zijn gro tendeels verdwenen. Wat er over is, is droger gewor den en ontwikkelt zich doordat er niet meer ge kapt wordt tot hier en daar al hoog opgeschoten bos. Het soort planten dat er groeit is ook veran derd. Het harig wilgenroosje en het pispotje zijn er wijdverbreid en verder vind je er natuurlijk vreselijk veel brandnetels. Het droger worden heeft wat de vogels betreft tot gevolg gehad dat de bodembroe ders zich hier t veel beter zijn gaan thuis voelen. Meerkoeten, waterhoenen en fazanten zie je bij de vleet, tegenwoordig. Ook de eendenstand is er sterk op vooruit gegaan. Allemaal voortreffelijke hapjes voor die prima gedijende kiekendief. Van de andere kant zijn er vogelsoorten die steeds zeldzamer wor den. Zoals grauwe gans, wintertaling, pijlstaart, kemphaan en kleine zwaan. Dit waterwild haalde zijn' voedsel destijds op de slikken, die toen nog bij eb droogvielen maar nu definitief onder water zijn ko men te staan". Een hengelaar in een roeibootje die desgevraagd een leefnet vol voorn boven water trekt, brengt de natuuropzichter op het onderwerp waterkwaliteit. „Die gaat de goeie kant op. Zwemmen is hier geen enkel probleem. En wat de visstand aangaat: vissen die afhankelijk zijn van een open verbinding met zee zoals fint, zeeprik, spiering en bot zijn vrijwel hele maal verdwenen. Maar ook dat verlies wordt weer gecompenseerd door een sterke toename van zoet watervissen als snoekbaars, zeelt en karper. De hen- gelarij heeft een hoge vlucht genomen. Toch blijft er voldoende vis over om ook drie beroepsvissers aan het werk te houden. En die halen honderden pon den tegelijk op. 's Zomers azen ze op paling en 's winters is het hun om pootvis te doen. Voorn en brasem die elders in het land weer wordt uitgezet of naar het buitenland geëxporteerd". Eén van deze drie trof enkele jaren geleden een rivierkreeft tussen zijn handel aan. Dirk Feij had zo'n dier nog nooit gezien. Maar de visser herinnerde zich het beestje nog uit de vooroorlogse jaren, toen hij als broekje van drie turven hoog zijn vader placht te helpen op het water. Inmiddels kijkt Feij niet meer op van een kreeftje meer of minder. Ook de steurgarnaal is sinds het midden van de zeventiger jaren een goede bekende van hem. En voor beide schaaldieren geldt dat ze alleen in redelijk schoon water voorkomen. Wannes Feij, de 11-jarige zoon van de natuurwach- ter, doet er in dit kader trouwens nog een leuk schepje bovenop door te melden dat hij recentelijk op de Ruigt zelfs een bontgekleurde waterschildpad bij zijn lurven heeft weten te grijpen. Maar hier grijpt pa helaas in. „Dit beestje", zo weet hij zeker, „kan niet anders dan ontsnapt zijn uit een naburig terrarium". WILLEM SCHEER Opzichter Dirk Feij„Het natuurlijk milieu is anders, maar daarom niet minder mooi geworden" gering ift goede fnar lodnodig i van de ambtena- premier Van Agt Sn merkwaardige ttiebrief. Daarin Ton Willemsen uit *le zich aan voor ctie van hofnar in van de regering, ïature bestaat op niet, maar vol- Villemsen is ie er Qelijk, en wel van moment dat de hofnar in ons tfe oprijlaan van ot uitvloog. Hoe- ihoefte er bestaat >'n hofnar vertelt sen in bijgaand DEN HAAG ENSCHEDE „Ik ben er langza merhand achter geko men dat je als Individu eigenlijk altijd voor jo ker wordt gezeL Dat geldt trouwens voor alle Individuele burgers In dit land. Steeds moeten de belangen van de Ne derlander als Individu wijken voor de econo mische belangen. Daar kan ik geen verantwoor delijkheid voor dragen. Maar ik hèb al een stuk verantwoordelijkheid voor de toekomst, al was het alleen maar omdat ik een dochter heb voor wie Ik ook wel graag goede toe komstkansen wil schep pen". Ton Willemsen uit En schede vindt dat het met ons landje, maar meer nog met de hele wereld, de verkeerde kant opgaat. Hij kan het niet zetten, dat eenderde deel van de mensheid nog altijd twe^erde van de wereldvoedselproduk- tie naar zich toehaalt, dat een klein deel van de wereldbevolking tach tig procent van alle be schikbare energie ver bruikt en dat de on rechtvaardige verhoudin gen steeds onrechtvaar diger worden. „Steeds meer individuele burgers maken daartegen, alleen of in groepsverband, be zwaar. Maar als individu heb je eenvoudig niks in te brengen. Je hebt geen troefkaart in han den. De enige troef die je als individu hebt, is de joker, waar je steeds weer voor gezet wordt. Wel, de joker wil ik nu uitspelen. Want in menig kaartspel oefent de jo ker, als die op de juiste manier wordt ingezet, wel degelijk grote in vloed uit". Zo filosoferend heeft Ton Willemsen op 1 april j.l. „De Joker" ge boren laten worden. De Joker jawel, met hoofdletters is niet een persoon, vereniging, stichting of wat voor rechtspersoon of natuur lijk persoon ook. Nee, De Joker is eigenlijk een verzameling van indivi duele gedachten, her en der opkomend in ons land. ledereen die zich meldt via postbus 1375 (7500 BJ)in Enschede kan daar jokerachtige ideeën kwijt en kan daar kaarten en affiches be stellen, waarop da eigen ideeën tot uiting kunnen worden gebracht. Wil lemsen is bezig met het opstellen van een lijst met namen en adressen van personen en instan ties, waarheen protesten op jokerkaarten en -affi ches kunnen worden ge zonden. De lijst is nog niet klaar, maar dat zal na de komende school vakantie (Willemsen is in het dagelijks leven le raar wiskunde) stellig anders zijn. Uit verschillende streken van ons land heeft pre mier Van Agt inmiddels met jokers bedrukte kaarten met protesten van individuen ontvan gen. Tot nu toe spitsen die protesten zich toe op de kernenergieplan nen, waarover de minis ter-president juist weer enkele uitspraken heeft gedaan, die zelfs de Tweede Kamer hebben genoopt hem op de vin gers te tikken. „Ik zal hem ook nog een brief schrijven", zegt Willem sen, „want door de jongste zaak weten we nu, dat wat de regering betreft, ons volk is over geleverd aan de kerne nergie en de machtige bondgenoten". Dat wordt dan de twee de brief die Van Agt van Willemsen krijgt. De eer ste brief is vorige week in menige krant gemeld. tiebrief, waarmee Wil lemsen de vacature van hofnar signaleert. Als exponent van De Joker solliciteert hij naar die functie. „Maar als De Joker een betere kandi daat weet te leveren, zal ik me graag terug trek ken", zegt hij beschei den. „Als er maar een goede hofnar komt, want daar is een enor me behoefte aan". De behoefte ontstond volgens Willemsen al op het moment dat deze voorganger van de volksvertegenwoordiging, pak weg een eeuw gele den, door de regerende vorsten de laan uit werd gestuurd. „Maar door snellere opeenvolging van gebeurtenissen en besluiten waarmee de individuele burgers het niet eens kunnen zijn, wordt de hoeveelheid achterstallig hofnarswerk wel groter. Als de rege ring mij nü in dienst zou nemen als hofnar, zou ik het in mijn eentje in volle dagtaak al niet meer aankunnen. Ik zou een staf nodig hebben om het werk goed te kunnen doen". Wat is dan wel het hof narswerk? Willemsen: „Heel simpel, net als vroeger bij de vorsten, er voor zorgen, dat de regeerders het hoofd fris houden en dat ze geen verkeerde besluiten nemen, die in druisen tegen het gewe ten van het volk in. Dat kan een hofnar doen. door middel van grap pen en grollen, maar ook door serieuze argu menten. Ook dat ge beurde vroeger. De hof nar van destijds was echt niet alleen maar grappig. En het gaat ook nu niet om grappi ge zaken. Neem de kernenergie. Als deze samenleving er niet in slaagt zich van het ge bruik van kernenergie in deze vorm te ontdoen. dan wordt het een chaos. Dan wordt de kwaliteit van de samen leving toch wel ernstig gedevalueerd". Om zijn werk als „bin- nenhofnar" goed te kun nen doen, wil Willemsen over voldoende facilitei ten beschikken. „En daarvoor is een officiële aanstelling gewoon noodzakelijk. Ik moet bijvoorbeeld de kabinets vergaderingen kunnen bijwonen, om vóór de besluitvorming en het innemen van standpun ten al invloed te kunnen uitoefenen. Ja, bij een aanstelling als hofnar zal ik verregaande be voegdheden moeten krij gen om mij mijn verant woordelijkheid als indivi du te laten dragen. Ik zal overal toegang moe ten hebben. Kom nou, ik laat me als hofnar niet voor joker zetten. Dat zou al te veel van het goede zijn!". RINK DROST

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 13