mum
Vragen genoeg
rond het kijken
naar „Holocaust"
Prof. Vreemdeling
gaat sproeien
TELEVISIE VANAVON
hou e
het l
scherm
in het
oog
TELEVISIE DINSDAG
'lr£
RADIO VANAVOND
RADIO DINSDAG
ADVERTEREN IN DE KRANT.
U MOET TOCH OOK UW BROOD VERDIENEN.
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
MAANDAG 25 JUN11979 PAG
Dat tweederde deel van de Nederlandse
bevolking, d.w.z. rond acht miljoen kij
kers, één of meer afleveringen van „Holo
caust" heeft gezien, mag een indrukwek
kend cijfer heten. Wij berichtten daar ver
leden week al over en produceerden daar
bij een hoeveelheid cijfers zonder vragen
te stellen. En daar is toch wel aanleiding
voor. Wat betekent het als jeugdigen van
rond de tien jaar een waarderingscijfer
van meer dan acht geven en het gemid
delde VPRO-lid niet verder dan een scha
mele zes komt? Van de mensen die rechts
of links stemmen keken er 55 van de 100,
terwijl de middengroep, de CDA-stem-
mers, slechts met 45 van de 100 aan de
buis zat. Waarom werd er matig gekeken
door de groep die gewoonlijk wordt aan
geduid als „zware kijkers", nl. 45 voor de
100, wat laag is vergeleken bij het gemid
delde kijkcijfer van 54 van de 100? waar
om lieten velen boven de 55 jaar het af
weten met nl. eveneens 45 van de 100 aan
het scherm?
Dit zijn allemaal vragen waarop de dienst
kijk- en luisteronderzoek van de NOS het
antwoord nog niet weet Jan van Lil van
die afdeling kreeg zojuist alle genoemde
cijfers binnen van het Buro Intomart, dat
dit onderzoek verrichtte, en is momenteel
nog volop bezig de motieven na te gaan
waarom men wel of niet keek. Eind van
dit jaar hoopt men daar meer kijk op te
hebben. Men wil dan komen met een rap
port vol motieven, waarin veronderstellin
gen en gissingen geen rol meer zullen spe
len. Die bestaan er nu nog wel. Die kun
nen zelfs aanleiding vormen om het onder
zoek zelf in de discussie te betrekken.
Men kan zelfs twijfelen aan de juistheid
van de opzet van dit onderzoek. Nagegaan
werden nl. de kijkdichtheid en de waarde
ring voor de door TROS-tv uitgezonden af
leveringen van deze serie. Men kan dit af
leiden uit het feit, dat in de toelichting op
de verzamelde cijferreeks, die spreekt van
meer dan de helft van de Ned. bevolking
die heeft gekeken, tevens wordt gemeld,
dat tweederde van de kijkers eerder op
België en/of Duitsland had afgestemd.
Hieruit zou kunnen blijken, dat als uit
gangspunt voor dit onderzoek heeft gegol
den de vraag of men naar de TROS heeft
gekeken en niet zozeer of men in „Holo
caust" geïnteresseerd was. Een nogal eng
standpunt voor een onderzoeker waardoor
er licht een vertekening kan optreden in
de cijfers en daaruit afgeleide interpreta
ties.
Eén van de voorlopige conclusies van de
onderzoekers komt dan al direct als heel
merkwaardig over, nl. dat er door mensen
die rechts of links stemmen meer werd ge
keken dan door kijkers van het politieke
midden, gemakshalve aangeduid als CDA-
ers. Welnu, in de twee zuidelijke provincies
treft men overwegend CDA-ers aan. Die
kunnen mede door de heisa, die rond de
Duitse uitzendingen ontstond, veel gekeken
hebben naar het Duitse scherm, een soort
tweede natuur in die streken, en daarna er
weinig meer voor hebben gevoeld dat via
de TROS nog eens te doen. Is deze veron
derstelling juist, dan zou het best kunnen
zijn, dat de CDA-errs in groter aantallen
hebben gekeken dan rechtse en linkse
stemmers. In elk geval is het al te gemak
kelijk om CDA-ers aan te merken als de
minst begane mensen met het lot van de
joden.
De kijkcijfers voor de CDA-ers kunnen te
vens in verband worden gebracht met die
van de kijkers van 55 jaar en ouder, die
met 45 van de 100 kijkers beneden het ge
middelde bleven van 54. In het niet (wil
len) kijken van de ouderen, onder wie men
meer dan onder jeugdigen CDA-stemmers
aantreft, kunnen zeer respectabele dan wel
zeer persoonlijke motieven een rol hebben
gespeeld. Bij het zoeken naar een verkla
ring voor de geringere kijkinteresse in die
groep, stuitten wij op een bejaard iemand,
die zei perse niet te hebben willen kijken
naar.Holocaust".
Zijn verklaring hiervoor was de volgende:
„De oorlog betekende voor iedereen een
grote verschrikking. Je wist, dat deze oor
log in heel Europa en daarbuiten miljoe
nen levens kostte. Mede als gevolg van de
hongerwinter voerde je een strijd om het
eigen bestaan en dat van je naasten. Wie
de oorlog overleefden, hebben dat met
vreugde gevierd. Nadien pas vernam men
in hoe ontstellende omvang en op hoe
mensonterende wijze de nazi's jegens de
joden hadden huisgehouden. Je las erover,
je zag er foto's van, je werd er onpasselijk
van, een mentale misselijkheid. Je schaam
de je voor je eigen vreugde over de bevrij
ding en je had een schuldgevoel voor de
laksheid waarmee wij de joden in de han
den der nazi's hadden gelaten. Vooral bij
veel ouderen zit dit zo diep ingevreten, dat
de confrontatie met opnieuw deze gruwe
len een ziekmakend effect teweeg zou heb
ben gebracht. Daarom heb ik als bejaarde
bewust niet willen kijken".
Daarmee volgden zij dezelfde gedragslijn
als de directe oorlogsgetroffenen, die op
advies van hun medische en psychiatrische
begeleiders bewust het toestel hebben uit
gelaten. In de tehuizen, waarin deze laat-
sten verblijven, werden op de uitzendavon-
den gezellige samenkomsten georganiseerd
om zelfs de gedachten aan de tv verre te
houden. Men achtte de eigen gezondheid
belangrijker dan het ophalen van een stuk
wereldgeschiedenis, waaraan zij al hele
maal geen behoefte hebben, die de ellende
aan den lijve of naar de geest hebben er
varen.
De jongeren hadden daar geen last van,
gingen niet gebukt onder de voorgeschiede
nis. Zij konden „Holocaust" ondergaan als
een geschiedenisles, vergelijkbaar met de
80-jarige- oorlog en met evenveel kennis
van Alva als van Hitler. In de leeftijd tus
sen 12 en 20 jaar leverden zij de meeste
kijkers op, nl. 64 van de 100, tien boven
het gemiddelde van 54. Het zal moeilijk
zijn een verklaring te vinden voor het feit,
dat de kijkdichtheid tussen 20 en 24 jaar
enorm daalde. Hier keken 48 van de 100.
Hierna loopt de kijkdichtheid weer op om
dan weer te dalen boven de 55 jaar, voor
welke laatste verschijnsel we al een oor
zaak zochten. Dat vrouwen doorgaan min
der keken dan mannen moet gelegen zijn
in het feit, dat vrouwen meer bezigheden
in huis vinden, kinderen naar bed, keuken
aan kant etc.
De jongeren moeten „Holocaust" boven
dien hebben ervaren als een stuk boeiende
geschiedenis. Zij geven waarderingscijfers
in de buurt van de acht, in tegenstelling
tot de kijkers, die zich lid van de VPRO
noemen. Die moeten zich geërgerd hebben
aan de commerciële makelij van deze
Amerikaanse serie, die niets laat zien van
de mensonterende ontberingen, waaraan de
slachtoffers werden overgeleverd voor zij
in het gas verdwenen. „Holocaust" werd
uitsluitend gemaakt met het oogmerk ad
verteerders te werven. De Amerikannen
deden dit door een menselijk drama om te
vormen tot een familiedrama, dat het in
de huiselijke kring weliswaar beter doet,
maar weinig laat zien van de ontstellende
omvang van deze mensenmoord en daar
mee in de buurt komt van geschiedverval
sing.
Dat de „zware kijkers", de grote massa
dus waarvan de TROS het heet te moeten
hebben, weinig interesse toonden, zal de
tv-mensen wel aan het denken zetten. Een
stuk schokkende werkelijkheid tevens we
reldgeschiedenis in de vorm van een fon
danten familiedrama grijpt voor deze men
sen al gauw te hoog. Niet te moeilijk ma
ken als je de massa vast wil houden luidt
de les die men hieruit kan leren. Dat is
voor de TROS uiteraard een interessant
gegeven, maar het zou dienstiger geweest
zijn als dit onderzoek zich minder in deze
richting had bewogen en meer was ge
voerd in de geest van de vraag: droeg
deze serie bij tot een meer bewust beleef
de houding in de acceptatie van minderhe
den in de samenleving? De veel gekeken
hebbende scholieren zal hiernaar worden
gevraagd, maar de wel/niet-kijkende „zwa
re kijkers" vormen voor het antwoord op
deze vraag een veel boeiender groep, om
dat de wereldgeschiedenis zich kan herha
len. En Hitier wist al, dat juist de massa
het gemakkelijkst te manipuleren is.
Leden van
deVPRO
vonden
„Holocaust"
maar een
fondanten
familiedrama.
Joop Doderer en Elly van
Stekelenburg weren zich da
nig in de serie over prof.
Vreemdeling, die op zoek
gaat naar een sproei-apparaat
en daarvoor de nodige hulp
inroept.
Ned. II 18.59 uur.
WKRP
In het radiostation wil men
gaan stunten met punkroc
kers, die evenwel keurig in
costuum verschijnen.
Ned. 118.59 uur.
Rallycross
Op het Eurocircuit in Val-
kenswaard gaan de rallycros
sers van start, die weten dat
het om de Europese punten
gaat. Ook prominenten maken
hun opwachting.
Ned. 119.25 uur.
Tigris
Ontdekkingsreiziger Thor
Heyerdahl, die al eens met
zijn Kon Tiki-vlot de Stille
Oceaan doorkruiste, bevaart
nu met zijn papyrusboot de
Perzische Golf, zoals eens
onze voorzaten moeten heb
ben gedaan.
Ned. 120.25 uur.
North Sea Jazz
Van het vorig jaar gehouden
North Sea Jazz Festival heeft
de AVRO nog wat beelden
over, die vanavond op het
scherm gaan.
Ned. 121.15 uur.
Zuid-Amerika
Tweede deel van de door
Duitsers gefilmde reis door
Zuid-Amerika, waarbij dit
maal de Andes wordt geno
men met als La Paz de
hoogst gelegen hoofdstad ter
wereld.
Ned. 121.55 uur.
Onkel Brasig
In een nieuwe serie vertellin
gen over het Duitse platteland
in de jaren begin 1900 speelt
„Onkel Brasig" de hoofdrol,
een rentmeester die bekend
staat om zijn rondborstig ka
rakter.
Ned. II 19.25 uur.
Herriot
James Herriot houdt zich be
halve met dieren ook met de
liefde bezig, maar komt op
een doornig pad terecht.
Ned. II 20.27 uur.
Lucy
Lucy raakt in de problemen
aangaande een cadeau dat
een man voor zijn vrouw
heeft gekocht.
Ned. II 21.20 uur.
TCerkepad
Joop Doderer als prof. Vreemdeling hier met Elly van
Stekelenburg.
In Zuid-Holland worden ver
schillende kerken bezocht,
t.w. in Gouda, Haastrecht,
Schoonhoven en Oudewater.
Ned. II 21.45 uur.
Schwarzkopf
Elisabeth Schwarzkopf zingt
in het Concertgebouw liede-»
ren van Hugo Wolf, zoals
„Trau nicht der Liebe".
Ned- II 22.05 uur.
„Wat gebeurde er werkelijk
met de klas van 1965?". Die
vraag werd ons zaterdaga
vond bij de AVRO voorge
legd. En meteen beantwoord
ook. In de eerste aflevering
van een serie die ons duide
lijk gaat maken hoe het ver
der is gegaan met de leerlin
gen die in de jaren zestig de -der. Van de hoogtepunten uit
High-School bezochten in een het repertoire van Piet Bam-
Amerikaans provincieplaatsje.
Een aardig idee natuurlijk,
dat trouwens al in een boek
werd verwerkt. Om te begin
nen werden de lotgevallen be
handeld van ene John Burnsi-
de, destijds de stoere bink .ik heb mij dus even zo goed
van de Idas, die daarna ech- een kriek gelachen,
ter in Vietnam werd neerge
schoten en vervolgens jaren
lang in krijgsgevangenschap
raakte en die wij nu dan ook
nogal gekreukeld zagen terug
keren in de schoot van zijn
familie en zelfs van die van
de maatschappij in het alge
meen. Vervolgens konden wij
er getuige van zijn hoe hij
werd geteisterd door drasti
sche aanpassingsmoeilijkhe
den. Ik herhaal dat het idee
uitstekend is, maar het werd
wel even aangepakt met, naar maal te vervolmaken heb ik
ik vrees, toch wel typisch te mij gisteravond dan tenslotte
noemen Amerikaanse opper- maar beperkt tot het kijken
vlakkigheid, die een diepgang naar cabaret met Liza Minelli.
voorwendt, waarvan een mens Maar daar is het laatste
inderdaad de tranen van el- woord dan al lang over ge
lende in de ogen schieten, sproken.
Jammer nou toch weer. HERMAN HOFHUIZEN
Ook konden wij bij de AVRO
een Duits filmteam van Rio
de Janeiro naar de Peruvi
aanse havenplaats Mollendo
zien reizen. Per trein wel te
verstaan. Het had daar onge
twijfeld een bezienswaardige
documentaire uitgeslagen.
Vanavond sporen zij nog ver
bergen en René van Vooren
kon ik maar een heel klein
gedeelte zien. Daarin ging het
toevallig ook nog vooral om
een hoogtepunt uit het reper
toire van Joop Doderer. Maar
De VPRO heeft op de zon
dagavond Monty Pyton's
Flying Circus doen terugke
ren. Althans een selectie uit
de programma's die onder die
noemer in het verleden zijn
vertoond. Alweer hoogtepun
ten dus. Maar ik moet zeggen
dat zij iets hoger lagen dan
met de Mounties denkbaar is.
Wat de soort humor betreft
dan. Om mijn plezier hele-
NEDERLAND1
NOS
18.00 Nieuws voor slechthoren
den
18.50 Fabeltjeskrant
18.55 Journaal
AVRO
18.59 WKRP
19.25 Rallycross 1979
20.25 Tigris, documentaire se
rie, afl.1
21.15 North Sea Jazz Festival
78
NOS
21.37 Journaal
AVRO
21.55 Voor 250 mark door Zuid-
Amerika, slot
NOS
22.45 Journaal
NEDERLAND 2
NOS
18.00 Nieuws voor slechthoren
den
18.55 Journaal
NCRV
18.59 Oe wonderbaarlijke avon
turen van prof. Vreemde
ling, afl.3
19.25 Onkel Brfislg, TV-serle,
afl.1
NOS
20.00 Journaal
NCRV
20.27 James Harriot, TV-aerie,
afl.7
21.20 Lucy en mr. Moody, TV-
serle
21.45 Kerkepad '79
22.05 Eecltal Elisabeth Schwarz
kopf
NOS
22.45 Journaal
DUITSLAND 1
18.00 Spaas muss sein. 18.50 Jour
naal. 19 Orel Daman vom
Grill. 19.30 Trlck urn halb 7.
19.40 Alarm.
20.15 Hier und Haute
20.45 Trlck um 4tel vor8
21.00 Journaal
21.15 Thaodor Chindler. TV-sarle,
afl.6
22.15 Taiwan: keln zweitas China,
documentaire
22.45 Bitte umblfittern, cabaret
23.30 Tageathamen 24.00 Eins und
eins (En och an), Zweedse
speelfilm (1977 van Erland
Josephaon
1.30 Journaal
DUITSLAND 2
18.00 Journaal. 18.10 Laaala, TV-se
rle. 18.40 Ole Drehschelbe.
19.20 Achtung: Kunstdlebel,
TV-aerle.
20.00 Journaal
20.30 Disco 79
21.15 Kinder Kinder, pedagogisch
magazine
22.00 Journaal
22.20 Schmarotzer.TV-fllm
23.50 Selectie Jazzfestival Fr
DUITSLAND 3
WDR
19.30 Cursus Dulta.
20.00 Zomeroverzlcht
20.45 Regionieuws
21.00 Journaal
21.15 Die Welt lm Krieg (0|
Barbaroaaa)
22.00 Der dlekrete Charme
Bourgeoisie (Le Charm
crète de la Bourn
speelfilm (1972) van U
nual
23.40 Medlzin das Anfangs
„I
ENGELAND
Blue Pater. 18.35 Kort
18.40 Journaal. 18.55
wide. 19.15 Tannis (IA
don).
20.20 Dukes of Hazzard,
(Deputy Dukea)
21.10 Panorama
22.00 Journaal
22.25 Scorpio, speelfilm
Michael Winner
0.15 Tonight, actualiteiten
BBC 2
21.10 The Waltons, TV-sorb
Volunteer)
Inside Story
Versa, wore
23.20 Return Call to Brass Tack
23.30 Tennis (Wimbledon)
0.25 Journaal
0.40 Haute dlrekt
BELGIE NED. 1 en
18.45 Barbapapa. 18.50 La
Nord, TV-fllm. 19.05 I
en de achat van da str
tar, afl.1. 19.30 Kljk ult
kearatlps. 19.35
19.45 Journaal.
20.15 Glen Campbell Show
21.15 A Horseman riding
rle, afl.2 (The Party)
22.05 Wikken en wegen, corj!
tenrubrlek
22.45 Journaal
BELGIE FRANS 1
18.30 Zigzag, spalprogramma.
C ast dans i'alr, docur
re. 19.10 Bona bait*
Bruxelles. 19.15 Sport
Journaal. 19.55 Vos
(Huurwet).
20.00 Les sentiers du monde
rlsme op Bali, Celebes
Lanka)
21.00 Styles (Columblaanee i
Botero)
21.50 Journaal
22.05 Bruno Leonard Gelber, pl
BELGIE FRANS 2
barei
nieu1
lijd
aanv
kunr
naar
!oe
lijk
voor
ning
19.55 Fa, c'est facile chanti
dersongfestival
20.00 Sénlorama (Festival vai
rakeal)
20.30 Théodora at Com|
speelfilm (1933) van
Colombler
22.00 Entróe llbre (Tous cor
Bombe)
NEDERLAND 1 en 2
DUITSLAND 1
11.00 Journaal. 11.25 Tucholaky In
Gedfichtnls. 12.25 Kraut
Rüben, TV-vloolenmarkt 13.25
Umschau. 13.55 Presseschau.
14 Journaal. 17.10 Journaal.
17.15 Schauplatz der Ge-
tchlchte (Potsdam).
DUITSLAND 2
17.30 Mosrflk, oudarenmagazlne.
se nii
voor
zake
stati
ke
ruin
dooi
keli;
ken,
tere
staa
£>e
ENGELAND
BBC1
7.38 Open University. 10.10
dlrekt 10.38 School
School TV. 14.30 The Fl
14.45 Journaal. 14.55
(Wimbledon). 17.20
School. 17.45 Hunters Go
BBC 2
7.38 Open University. 11.30
great life - If you don't
ken. 12 Play School. 11
and me (Why?). 15.15
(Wimbledon).
BELGIE FRANS 1 e
■)C
)k he
Brar
sekei
HILVERSUM 1
18.11 Aktua. 18.25 (S) De kinderpla-
tenbak 18.40 (S) De blauwe zaden.
19.02 (S) Tross-Country. 2.02 (S) Zo
maar 's avonds. 22.30 (S) Michel en
Louis. NOS: 23.02 (S) Met het oog
op morgen. AVRO: 0.02 Radiojour
naal. 0.08 (S) Pim Jacobs' Platensca-
la. 1.02 (S) One o'clock jump. 2.02
(S) AVRO's Service station. 5.02 (S)
Ochtendblom. 7.03 Radiojournaal.
7.10 (S) Muziek en verkeersinforma
tie.
HILVERSUM 2
shui
ee ja
iteldi
Ihor
19.00 (S) Rondom het Woord I aat.
NCRV-Leerhuis. 19.20 Psalm v lig ir
week. 19.40 De dialoog met de di
lims20.00 (S) Elijah, oratl .|öh'
22.10 (S) Literama-maandag. r
BOND ZONDER NAAM. NOS:
Nws. 22.40 (S) Hobbyscoop.
23.25 (S) Muziek van eigenbterd
23.55 Nws. klon
HILVERSUM 3
NOS: 18.03 (S) De Avondspit 0|f
de Nationale Hitparade. AVRO
(S) 13 Speciaal. 20.02 (S) Sup*
Dreammachine. 21.02 Radioja 17
21.07 (S) Negen uur jazz show.
(S) Vierkleur. 23.02 (S) Blues I jidj
ibea<- tnke
BrötftSPM AVRO: 7.03 Radiojournaal.
7.10 (S) Muz. en verkeer-
_W_ sinform. (8.03 Radiojour-
f),j3 naai). 8.54 Morgenwijding
9.03 (S) Van Strauss tot
Straus(s). 10.02 De Zand
bakshow. 10.12 (S en M) Arbeidsvita
minen. 11.02 (S) Mijn dochter Muriel,
hoorspelserie. 11.30 (S) Rondom
twaalf. 12.30 Sportpanorama. 13.03
Radiojournaal. 13.20 De AVRO Dili
gence. 13.30 (S) n Middagje AVRO.
16.30 De Zandbakshow. 16.40 Kat in
de zak. 17.02 (S) Het Metropole Or
kest.
KRO: 7.00 Nws. 7.10 Och-
tendgymn. 7.20 Het levende
woord. 7.30 Nws. 7.36
Echo. (8.008.10 Nws.) 8.30
Nws. 8.36 Lichte orkest-
muz. 8.50 Postbus 900.
9.00 Gymn. voor de vrouw. 9.10 Wa
terstanden. 9.15 Scheepspraat. 9.20
De Letter M. 10.30 Ouder Worden we
allemaal. 11.30 Ratel. OVERHEIDS
VOORLICHTING: 12.16 Tekst en uit
leg. KRO: 12.26 Meded. voor land en
tuinbouw. 12.30 Nws. 12.36 Echo.
ichi
13.00 Nws. 13.11 Goal. 13.31
uurtje open over leerlingen. 1
Open School. 15.15 Boekenwij ïst-l
15.30 Docum. met juridische afekkc
grond. 16.30 Spreekuur.
Meded.17.30 Nws. 17.36 Echo. u
hnrósPM VARA: (van 7.02-18J [»dei
THrActual, via Dingen I oi
Dag). 7.02 (S) Gesod 0ra"
ders. 8.30 (S) Holli
TffO* zeggen... 10.30
pisch Jansen. 11.30
RA's zoekplaatje. 13.30 (S)
beeld. 15.30 (S) Popkrant 16 oem
Beton.
tamteiM TROS: 7.00 Nws. 7#mer
TËB Capriccio. 9.00 Nws 4111
mM>i (S) Muzin. 9.30
S heinde en verre. 1
Hy®* Opus tien tot twaalf
Nws. 12.02 (S) Vanuil
minade. 12.21 Intermezzo. 13.1
De meest verkochte „klassiek*
13.30 (S) Koren-korpsen. 14.00
14.02 (S) Coulissen op 4. 14
Guitariteiten. 15.15-17.00 (S) V
torium.
on
