Aantjes bereid terug te
keren in de politiek
Slimmigheidje om Amerika
meer te doen bezuinigen
ÊeidócSotwmtt
kremy Thorpe
irij gesproken
Tegenstellingen in
Stichting v.d. Arbeid
zijn onveranderd
tcuses
sering
i Israel
Weinig hoop voor de
toekomst
uidelijke
Kamerdebat over
Turkse christenen
23 JU
NENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 23 JUN11979
PAGINA 7
HAAG De Neder-
regering heeft haar of-
uitgesproken over
>mitische uitlatingen
Nederlandse Unifil-mili-
in de Haagse Post van
week. Minister Scholten
ifensie heeft de Israëli-
aakgelastigde in Neder-
-jijn verontschuldigingen
[>oden en minister Van
Jaauw is blij met het
ioek dat zijn collega in-
Hij heeft de Israëlische
van de gevoelens
I# me'Nederlandse regering
lm E ïoogte gesteld.
"kamerleden die gistera-
van een bezoek aan het
•landse Unifil-detache-
zijn teruggekeerd, heb-
rerklaard dat zij er „be-
t geen anti-joodse indruk
'u|n gekregen. Wel is er
kritische houding ten
pn van het beleid in Is-
aldus het kamerlid De
(PvdA), voorzitter van
713-2 legatie. Volgens het ka-
Frinking (CDA) stelt
liifil-militair zich volledig
lal op, en is zich ook
van de noodzaak
tivitel
MILT
re straffen
st voor
rval kazerne
fjf1 EN (ANP) - Drie over-
5, die in de nacht van 4
leuk i februari de wacht van
RET azerne in Eefde overvie-
nieuw n daarmee ondermeer
arta AL-geweer, vier karabij-
net muniüe, helmen en
fy-ns buitmaakten, heb-
iware straffen tegen zich
eisen: van twee jaar en
Spaanden tot drie jaar en
maanden. De overval
door de officier van
niet beschouwd als
tunt, maar als een zuiver
le daad, omdat de
Iers aan wapens wil-
,teicomen voor een overval
n geldloper. Door toeval-
imstandigheden ging die
al een week later niet
De overvallers liepen la-
omfi^gen (je iamp toen de po-
,pl "jop het spoor kwam van
"s .rhen gestolen auto's.
„IK HEB FOUTEN GEMAAKT, MAAR BEN NIET FOUT GEWEEST"
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN IIAAG Mr. Willem Aantjes is
bereid terug te keren in de actieve
politiek, als er vanuit de ARP een
dringend beroep op hem wordt ge
daan, dat te doen. Dit heeft de voor
malige CD A-fractieleider gisteren ge
zegd tijdens een persconferentie in
Den Haag naar aanleiding van het
verschijnen van de twee rapporten
met betrekking tot zijn oorlogsverle
den. ARP-voorzitter Hans de Boer
heeft inmiddels al gezegd, dat Aan
tjes zonder enig probleem weer de
politiek in kan.
Mr. Aantjes gaf toe, dat hij weliswaar
niet staat te dringen om weer in de
actieve politiek te duiken, maar hij
hield duidelijk de mogelijkheid open,
om binnen afzienbare tijd zijn politie
ke terugkeer, op welk front dan ook,
te kunnen vieren. „Maar dan moet ik
wel opnieuw door mijn eigen partij,
de ARP, kandidaat gesteld worden. Ik
wil een nieuw kiezersmandaat heb
ben", aldus Aantjes.
Hij toonde zich verheugd over het feit
dat nu is gebleken, dat de meeste be
schuldigingen die het Rijksinstituut
voor Oorlogsdocumentatie (RIOD) be
gin november vorig jaar tegen hem
uitte, niet gegrond waren. „Ik heb wel
fouten gemaakt, maar ik ben niet fout
geweest. Dat heb ik altijd gezegd en
dat is nu bevestigd", zo zei Aantjes.
Hij stelde met nadruk, dat van de
drie hoofdpijlers in de beschuldigin
gen van het RIOD er niet één is heel
gebleven. „De conclusie in het RIOD-
rapport, dat ik mij vrijwillig zou heb
ben gemeld voor militaire dienst in de
Landstorm Nederland, een onderdeel
van de Waffen SS, is door de commis
sie van Drie pertinent als onwaar be
stempeld. Ik heb mij alleen in Duits
land bij de Germaanse SS aangemeld
met het oogmerk naar Nederland te
kunnen vluchten. Ook de door het
ÈIOD geuite twijfel omtrent mijn Ne
derlanderschap is geheel ongegrond
gebleken en tenslotte heeft de Com-
missie-Enschedé onomstotelijk vastge
steld, dat ik in het strafkamp Port
Natal in Assen alleen dwangarbeider
ben geweest en niet, zoals het RIOD
concludeerde, een bewaker of staflid",
aldus Aantjes.
Hij erkent, dat hij na de oorlog
vermeden heeft, over zijn melding bij
de Germaanse SS te spreken. „Dat
was ongetwijfeld fout. Maar die letters
SS waren zozeer met brisant geladen,
dat het niet goed mogelijk zou zijn ge
weest, de werkelijke betekenis van
mijn handelen over te brengen".
Kritiek had mr. Aantjes op het feit
dat noch de commissie-Enschedé, noch
de Kamercommissie onder leiding van
PvdA- fractielid Patijn aandacht heeft
besteed aan zijn opstelling jegens de
Duitsers tijdens de laatste twee jaren
van zijn gymnasium-tijd, tussen 1940
en 1942. Aantjes betoogde dat de oor
log voor hem niet in 1942 begon en
dat derhalve de commissie-Enschedé
ook de beschuldigingen van voormali
ge klasgenoten, als zou hij op school
pro-Duits zijn geweest, had moeten
verifiëren. Voorts nam hij het de com-
missie-Patijn kwalijk, dat (hoewel het
onderzoeken van zijn schooltijd niet
tot haar opdracht behoorde) enkele
van die beschuldigingen toch in het
rapport zijn terecht gekomen. Aantjes
zei. dat hij de commissie een lijst met
de namen van al zijn klasgenoten
heeft aangeboden, maar de commissie
heeft daar geen gebruik van gemaakt.
„Nu blijft zwart op wit staan, dat ik
op het Marnix-gymnasium in Rotter
dam NSB-sympathieën zou hebben ge
had. Dat drukt zeer zwaar op mij,
want het is pertinent niet waar. Ik
geef wel toe dat ik in het begin van
de oorlog niet-snel genoeg het duivels
karakter van het nationaal-socialisme
heb onderkend, maar dat wil niet zeg
gen, dat ik pro-Duits was en zelfs in
een NSB-uniform zou hebben gelo
pen", aldus Aantjes.
Terugblikkende op de moeilijke maan
den die achter hem liggen zei Aantjes,
dat hij zichzelf veelvuldig heeft verwe
ten, door de hele affaire het aanzien
van de ARP te hebben geschaad. „On
bedoeld overigens, want de ARP is
mij zeer lief". Ook vertelde hij, over
de tegen hem gerichte beschuldigingen
bijzonder veel reacties te hebben ge
had, zowel positief als negatief. „Voor
al in de tijd dat de Holocaust hier
werd uitgezonden ben ik bijna niet
'van de telefoon weg geweest", zo zei
hij. Zijn emoties bij de terugkeer in
en rond de Tweede Kamer, ter gele
genheid van de persconferentie, be
schreef hij tenslotte als volgt: „Het is
een onbeschrijflijk gevoel, te zijn te
ruggekeerd op het erf waar ik bijna
twintig jaar op geboerd heb en waar
ik vorig jaar bijna als een landloper
van ben verjaagd".
Prof. dr. L. de Jong heeft, mede na
mens de heer A. van der Leeuw, ver
klaard waardering te hebben voor het
rapport van de commissie van drie.
Uit het rapport is volgens De Jong ge
bleken dat er in het rapport van het
RIOD ten onrechte is aangenomen dat
Aantjes in het strafkamp Port Natal
in Duitse dienst is geweest Op alle
andere punten menen De Jong en Van
der Leeuw dat er geen wezenlijke te
genspraak os tussen hun toenmalige
conclusies en die welke de commissie
van-drie heeft geformuleerd.
Volgens CDA-factievoorzitter Lubbers
is „op pijnlijke wijze" aangetoond dat
het rapport van het RIOD op enkele
essentiële punten de plank missloeg.
Lubbers comnstateert „met vreugde"
dat onomstotelijk is komen vast te
staan dat Aantjes Nederlander is.
Na een roerige, maar vooral ingewikkelde week poli
tiek Den Haag, is het dan tenslotte mogelijk om de ba
lans op te maken. In materieel opzicht is de zittende
regering met pijn en moeite in staat gebleken om het
extra pakket bezuinigingen van een politiek draagvlak
te voorzien. Dat feit op zich is voor dit moment puur
winst, want de economische toestand roept om directe
maatregelen.
Maar de manier waarop dat politiek draagvlak uit
eindelijk tot stand is gekomen, geeft weinig hoop voor
de nabije toekomst, waarin de landsregering zeker weer
met nieuwe en grotere financiële moeilijkheden te ma
ken zal krijgen. De rek bij de coalitie is er op sociaal-
economisch vlak vrijwel uit, en dat is gezien de maatre
gelen die noodzakelijk moeten worden genomen een on
heilspellend gegeven.
Er heerste gisteren tot op het laatste moment een ge
spannen sfeer tussen het kabinet, de CDA-fractie en de
WD-fractie. De verschillen van opvatting bleken té
groot om in gemeen overleg te overbruggen, waardoor
er een „onaanvaardbaar" van het kabinet voor nodig
was om de regeringspartijen, CDA en WD, tot steun
aan de regeringsplannen te dwingen. Slechts het per
spectief van een kabinetscrisis, nieuwe verkiezingen, en
een ongetwijfeld langslepende kabinetsformatie heeft de
regeringsgezinde fracties er gisteren toe weten te bren
gen zich aan het 1 juli-pakket te conformeren.
De beide regeringsfracties in de Twpede Kamer, die
van WD en CDA, hadden beide tegengestelde plannen
met de regeringsvoorstellen, met name ten aanzien van
de aftopping van de prijscompensaties van hogere inko
mens. De WD hield tot bijna het laatste moment vol
principieel niets van zo'n aftopping te willen weten. Het
CDA spitste de wensen toe op een aftopping vanaf een
inkomen van 50.000 per jaar. Dat het eindelijk de af
topping bij 55.000 is geworden betekent dat CDA en
kabinet in ieder geval het principe van de aftopping
door de WD erkend heeft weten te krijgen. Als daar
bij wordt gevoegd dat bij de koopkrachthandhaving
voor de trekkers van sociale uitkeringen minister Albe-
da het CDA ondanks tegenstribbelen van de WD ook
al is tegemoet gekomen, kan worden geconcludeerd dat
het CDA uit dit debat als ogenschijnlijke winnaar te
voorschijn is gekomen. Maar of die marginaal politieke
winst bestendig is zal het komend najaar bij de begro
tingsdebatten moeten blijken.
't'^lDEN (Rtr) Jeremy Thorpe, voormalig leider van de
liberale partij, is gisteren door een jury in de Old Bai-
iuifl rijgesproken van samenzwering tot moord op een voor-
voorfotomodel, waarmee hij een homosexuele relatie zou
;n gehad. Ook de drie andere verdachten werden niet
dig geacht aan de samenzwering tot moord. Thorpe
bovendien vrijgesproken dat hij zijn vriend David Hol-
zou hebben aangezet tot moord op het model, Norman
spo
12 e 31 dagen die het proces heeft geduurd, reageerde Thor-
to| echts met een glimlach. Zijn vrouw, de voormalige con-
ianiste Marion Stein, en zijn moeder waren beiden in tra
ite Later noemde hij in een schriftelijke verklaring zijn vrij-
iiieko een volledige rehabilitatie. „De uitspraak waartoe de
Sch na een lang en zorgvuldig onderzoek is gekomen, acht ik
1411 men eerlijk en juist e als een volledige genoegdoening".
SPA/#*- die zijn liberale partij in 1974 tot het grootste succes
tweede wereldoorlog leidde (19 procent van de stemmen
zetels in het Lagerhuis), verloor onder invloed zijn het
ts bij de verkiezingen op 3 mei zijn zetel in het Lager-
De overmaat van publiciteit werkte evenwel tenslotte in
3O0f voordeel: twee getuigen charge bleken enorme bedragen
get* casseren voor hun „herinneringen" die zij aan de pers
ichten. De rechter had hen in zijn samenvatting voor de,
al aangeduid met resp. „wearhoofd" en „fantast". Nor-
Scott was door de rechter een „leugenaar, flessentrekker,
T^oier en klaploper" genoemd, terwijl hij de jury gewezen
„het zeer verdienstelijk verleden" van Thorpe.
HE 7
Een glimlach en een zwaai met zijn hand was het enige dat Thorpe
spraaK van de Old Bailey kwijt wilde.
(Van onze sociaal-
economische redactie)
DEN HAAG De tegenstellingen tussen
werkgevers en vakbeweging over de oplos
sing van de sociale en economische proble
men van nu en in de toekomst hebben nog
niets aan kracht ingeboet. De werkgevers
willen nog steeds allereerst hun concurrentie
positie verbeteren en de kosten drukken, de
vakbeweging mikt op herverdeling van het
beschikbare werk ter bestrijding van de
werkloosheid.
De tegenstelling, die tijdens het loonoverleg
van vorig jaar ook al een breekpunt voor een
centraal akkoord vormde, manifesteerde zich
vrijdagmiddag opnieuw tijdens een informele
bijeenkomst van de voorzitters van de organi
saties, die tesamen de Stichting van de Arbeid
vormen. Doel van de bijeenkomst was na te
gaan of men uit de reeds lang durende maat
schappelijke impasse zou kunnen komen en
met een nieuw elan gezamenlijk de problemen
van de jaren tachtig het hoofd zou kunnen
bieden, al dan niet in samenwerking met de
overheid. Gemikt wordt op een raam-overeen-
komst tussen werkgevers en vakbeweging, op
basis waarvan dan cao-onderhandelingen in
de bedrijfstakken kunnen worden gevoerd.
Men is er vroeg bij met dit streven, omdat
het vorig jaar allemaal zo laat begon, dat nu
nog steeds niet alle cao's zijn afgesloten.
Na dit eerste gesprek moest werkgeversvoor
zitter mr. C. van Veen vaststellen, dat het ui
termate moeilijk zal zijn vanuit de Stichting
een samenhangend meerjarenbeleid op te stel
len. Hij erkende dat de ondernemers sterk kij
ken naar de kostenontwikkeling, terwijl de
vakbeweging in de eerste plaats op de werk
gelegenheid let Dit moet wel, zo zei FNV-
voorzitter W. Kok, omdat steeds duidelijker
wordt dat het gaat om structurele werkloos
heid, die alleen met herverdeling van werk
kan worden bestreden.
Besloten is, op papier te laten zetten hoe elk
der partijen over de situatie denkt wat de
één van de ander verlangt en wat men tesa
men van de overheid wil. Als men vervolgens
ook nog wat meer cijfermateriaal over de eco
nomische toestand en rijksbegroting heeft zou
men na de vakantie verder kunnen praten.
Nederlandse
iet»
MRENGIN
STRAATSBURG
an onze speciale verslaggever
#n Rik in 't Hout)
'RAATSBURG - „De Raad spreekt de wil
een nog grotere inspanning te leveren
de consumptie van olie te beperken,
r te besparen op energieverbruik, door
't ontwikkelen van eigen produktie en
lor het meer gebruik maken van alterna
te energie. Dit om te bereiken dat de
)EK7 >porten van de Gemeenschap tussen 1980
vi 11985 op een jaarlijks niveau blijven, dat
I. oi Kt hoger is dan in 1978. Het zal onmoge-
iing ik zijn, een dergelijke inspanning te leve-
mi o als de andere geïndustrialiseerde ver-
uikerslanden niet tegelijkertijd eenzelfde
^panning leveren, die er eveneens toe
*t leiden dat hun olie-importen niet gro-
Tj- worden".
lus een gedeelte van het communiqué,
de Europese Raad (regeringsleiders van
EEG), vrijdag bekend maakten na afloop
haar tweedaags beraad in Straatsburg,
jj de Nederlandse delegatie, die door de
bezigheid van premier Van Agt onder lei-
®g stond van minister Van der Klaauw
(Buitenlandse Zaken) was men nogal tevre
den over deze passage. Mr. A.A.T. van
Rhijn, de belangrijkste energie-adviseur van
het kabinet, wees er op, dat in deze zinnen
duidelijk de inbreng van Nederland naar
voren kwam. „Wij hebben er immers voort
durend op gehamerd, dat de energieproble
men alleen echt aangepakt kunnen worden
door nog meer te bezuinigen".
Mr. van Rhijn verklaarde verder met na
druk, dat de Europese Raad met een be
paalde bedoeling de energiebesparing naar
voren had gehaald. „We hadden ook, zoals
vooral de Fransen wilden, kunnen uitspre
ken dat de import van olie zou moeten wor
den bevroren. Maar dat zou niet zo slim ge
weest zijn". Van Rhijn legde uit, dat de gro
te landen van de EEG eind volgende week
in Tokio, op de economische topconferentie
van de westerse industrielanden, aan de an
dere deelnemers zullen voorstellen het voor
beeld van de „negen" te volgen.
Daarbij zijn vooral de Verenigde Staten van
belang als de grootste olieverbruikende na
tie der wereld. De kneep zit hem nu hier in,
dat Amerika, als het zich bereid verklaart
eveneens vijf procent te bezuinigen in de
komende jaren, het een veel grotere bijdra
ge zal leveren aan de oplossing van het
energievraagstuk, dan als het belooft niet
meer te importeren dan in 1978, aldus Van
Rhijn. Dit, omdat de V.S., van alle olie, die
de producerende landen exporteren, onge
veer de helft aankoopt
Van Rhijn hield zich wat op de vlakte met
betrekking tot de vraag, wie dit „slimmig
heidje" in de tekst had bedacht. Hij liet
echter wel doorschemeren, dat de Neder
landse ambtenaren, die in de nacht van
donderdag op vrijdag hadden meegewerkt
aan het samenstellen van het communiqué,
daar in elk geval toe hadden bijgedragen.
Verder zou ook de inbreng van de Westduit
sers, die per se willen voorkomen dat zij
meer kastanjes uit het vuur moeten halen
dan de Amerikanen, van belang geweest
zijn.
Voor het overige bevatte de tekst, waarmee
de negen EEG-leiders zich verenigden, wei
nig nieuws. Zoals verwacht werd de bereid
willigheid van de Gemeenschap om de ener
gieproblemen aan te vatten vrijwel geheel
afhankelijk gesteld van de medewerking van
de andere grote industrielanden, met name
de Verenigde Staten en Japan. De enige
echt eigen stap van de Europese Raad be
trof het zo snel mogelijk tot ontwikkeling
brengen van andere energiebronnen, waarbij
de nadruk werd gelegd op nucleaire energie
en kolen. Vooral op instigatie van Neder
land maakte de Raad het voorbehoud, dat.
kernenergie alleen gebruikt mag worden, als
de veiligheid van de bevolking gegarandeerd
Hoewel er bepaald niet gesproken kan wor
den van een gemeenschappüjk energiebeleid
hooguit van een aanzet daartoe wilde
Mr. Van Rhijn zeker niet spreken van een
teleurstellend resultaat Hij was het volko
men eens met president Giscard d'Estaing
van Frankrijk, die opmerkte dat „sommige
problemen zelfs voor de Europese Gemeen-
s hap, hoe sterk die ook is, te groot zijn om
alleen op te kunnen lossen."
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG - De Tweede
Kamer heeft besloten volgen
de week een kort debat te
houden over de problematiek
van de Turkse christenen. Al
leen de justitiële aspecten
zullen dan aan de orde ko
men.
Na de brief van staatssecreta
ris Haars van dinsdag en het
woensdag gehouden „monde
ling overleg" tussen enkele
Kamercommissies, minister
Van der Klaauw en staatsse
cretaris Haars bestond er
aanvankelijk geen behoefte
aan een Kamerdebat vóór de
zomervakantie. Aanleiding tot
het besluit om toch een kort
debat te houden was de uit
spraak van de Raad van Sta
te in de zaak In am (een
Turkse christen), waarin im
pliciet kritiek geleverd werd
op het toelatingsbeleid van de
staatssecretris van Justitie. De
Raad van State vernietigde
het besluit van mevrouw
Haars de christen-Turk geen
verblijfsvergunning toe te
kennen, maar handhaafde het
besluit de Turk niet toe te la
ten als vluchteling. Volgens
mevrouw Haars heeft de
Raad van State hiermee vast
gesteld dat het enkele feit
van christen-zijn in Turkije
geen vluchtelingenstatus ople
vert
Scholten tekent contract voor Leopard H
DEN HAAG (ANP) Minister Scholten van defensie heeft
gisteren de overeenkomst met Krauss Maffei uit München on
dertekend voor de levering van 445 Leopard U-tanks voor de
landmacht Volgens de minister was de keus tussen de Leo
pard U en de Amerikaanse XM 1 moeilijk geweest waarbij
uiteindelijk de zekerheid van voldoende capaciteit van het 120
mm-kanon van de Leopard U de doodslag gaf, zo memoreerde
de bewindsman. Ook de zekerheid van volledige compensatie
en van inschakeling op korte termijn van Nederlandse indu
strieën heeft zwaar geteld bij de keus. De Amerikaanse tank
kon slechts één voordeel bieden: een belangrijk lagere prijs.
De Leopards gaan de verouderde Centurions en AMX-en tus
sen 1982 en 1986 vervangea
