Vakantie?
Massale
uitmoording
en deportatie
tekent
geschiedenis
van Turkse
christenen
Neem geen risico,
neem de Ideale Reisveizekering
vandeEuropeesche.
De Europeesehe.
Uw ideale reisgenoot.
BUITENLANDLEIDSE COURANT
De bazaar In latanboel let op de ejouwer In het midden waar het zakenleven zich afapeelt.
Worden ze nou vervolgd
of niet in Turkije? Je
kunt bij de beantwoor
ding van die vraag kij
ken naar de feiten in
Turkije en dan kom je
er niet onderuit: de
christenen in dat land
worden vervolgd. Maar
je kunt voordat je zo'n
antwoord geeft ook kij
ken naar de gevolgen
van zo'n antwoord.
Want als je vaststelt dat
die mensen vervolgd
worden, dan moet je ze
als land ook asiel ge
ven. Zo is het internati
onaal recht. Wie ver
volgd wordt, heeft recht
op asiel.
Anderhalve eeuw geleden be
stond de bevolking van Klein-
Azië nog voor circa dertig
procent uit christenen. Nu
nog maar voor een kwart
procent Van dertig procent
naar een kwart procent als
gevolg van vervolging, als ge
volg van een massale uit
moording en deportatie op zó
grote schaal als nog maar één
keer zou voorkomen in de ge
schiedenis der mensheid: de
jodenvervolging in Nazi-Duits-
land.
Over de christenvervolgingen
in Turkije leert ieder Turks
kind op school waarom het
gebeurde. Christenen zijn
landverraders. Het is de
schuld van de Grieken en de
Armeniërs dat Turkije is te-
nonder gegaan. Was niet Tur
kije het grote islamitische im
perium, dat ook de hele Ara
bische wereld omvatte? En
hoe is dat grote rijk, de geze
gende erfgenaam van het
door de kaliefen gestichte we
reldrijk kapot gemaakt? Dat
hebben de Grieken en de Ar
meniërs gedaan met de hulp
van de grote mogendheden:
Engeland, Frankrijk, Rusland.
Zo staat het in de boekjes en
zo zaait men haat in de kin
deren van Turkije.
Er zit in de schoolboekjes een
kern van waarheid. De Griek
se Vrijheidsstrijd, die in 1821
tegen de sultan in Konstanti-
nopel ontbrandde, zou nooit
tot de stichting van de onaf
hankelijke Griekse staat in
1830 geleid hebben, als niet
hulp voor de Griekse opstan
delingen was komen opdagen.
De vloten van Frankrijk en
Engeland hebben de doorslag
gegeven.
De Armeniërs, die net als de
Grieken tot aan het eind van
de Middeleeuwen een eigen
onafhankelijke christelijke
staat hadden, hoopten op her
stel van hun onafhankelijk
heid toen in de loop van de
negentiende eeuw Turkije ver
scheidene malen in oorlog
kwam met het christelijke
Rusland. Engeland en Frank
rijk echter hadden belang bij
een bondgenootschap met
Turkije tégen Rusland, dat
voor alles een open zeeweg
wilde naar de Middellandse
Zee, en dat niet alleen voor
de handelsvloot..
Aan deze politiek van de wes
terse mogendheden is de be
scherming van de christelijke
minderheden opgeofferd.
Voor alles wat slecht ging in
Turkije kregen de christenen
de schuld. De Armeniërs wer
den het mikpunt Zij woon
den overal verspreid in Tur
kije, waren welgestelde mid
denstanders en hielden trots
vast aan hun christengeloof,
dat de staatsgodsdienst ge
weest was in het oude Arme
nië.
Onder sultan Hamid H in de
tweede helft van de vorige
eeuw kwam het tot vervolgin
gen, waarbij tienduizenden
Armeniërs omkwamen. In
1909, het jaar waarin het sul
tanaat plaats moest maken
voor de regering van de
„Jong Turken", werden nog
eens 20.000 Armeniërs ver
moord in Adana. Dit was de
inleiding tot de grote massa
moorden van 1915, georgani
seerd door de toenmalige
Turkse ministers van Oorlog
en Binnenlandse Zaken, En-
ver en Talaat Tussen februa
ri en november 1915 werden
bijna één miljoen Armeniërs
vermoord, voornamelijk door
tot haat aangehitste Koerden,
in mindere mate door Turken
en georganiseerd door de lo
kale autoriteiten, die daartoe
gedetailleerde instructies had
den ontvangen uit Konstanti-
nopel.
De mannen moesten gedood
worden, de ouden, de vrou
wen en de kinderen werden
op dodenmars gesteld. Zij
trokken in eindeloze rijen de
oostelijke woestijn in, richting
Mesopotamië, voortgedreven
door de zwepen van hun ver
volgers. Duizenden jonge
meisjes werden geroofd door
de begerige stamhoofden,
tienduizenden stierven van
honger en uitputting, een
schamele stoet vrouwen en
kinderen bereikte de eindbe
stemming, waar de Arabische
bevolking zich vaak groot
moedig over hen ontfermde.
Krachtig herstel
Het Armeense volk heeft zich
in ballingschap krachtig opge
richt Er wonen naar schat
ting zo'n 5 miljoen Armeniërs
over de hele wereld, vooral in
de Verenigde Staten, in de
Arabische landen van het
Midden-Oosten en in Sovjet-
Armenië. Velen hebben het
ver gebracht in handel, cul
tuur en wetenschap. De Ar
meense wereldgemeenschap is
een krachtige steun geworden
voor de weinige Armeniërs
die in Turkije achterbleven.
Er zitten er nog enkelen in
verborgen dorpjes in Oost-
Turkije. In Istanboel, de voor
malige hoofdstad Konstan tin o-
pel, kon zich de Armeense ge
meenschap tot op de huidige
dag handhaven, omdat .de
Turkse regering het niet aan
durfde hen uit te moorden
vlak voor de neus van alle
.buitenlandse diplomaten, die
in de stad aan de Gouden
Hoorn woonden.
Deze Armeniërvervolging is in
feite in Turkije nooit opge
houden en heeft behalve de
Armeniërs ook éndere chris-
tengroepen getroffen, name
lijk de Griekse Turken, de zo
genaamde Syrische christenen
en de Nestorianen.
De vervolgingen zijn „op een
laag pitje" gezet, omdat er
bijna geen christenen meer
zijn om te vervolgen. Alleen
daar waar de Turkse christe
nen in een vrij opvallende
concentratie samenwonen, is
de vervolging nog aanwijs
baar. Dat is het geval voor
Istanboel, zoals dat een tien
tal jaren geleden ook nog dui
delijk was in Zuidoost-Tur-
kije.
Het is de Turkse regering van
heden ten dage niet aan te
wrijven dat de christenen ver
volgd worden. Volgens de
Turkse grondwet is er vrij
heid van godsdienst. De Turk
se autoriteiten bieden ook be
scherming aan burgers die
bedreigd worden, voorzover
de politie daarvoor de midde
len heeft Alleen is het wel
een feit dat de regering in
Ankara machteloos staat te
gen geweldpleging tegen
christenen. Een van mijn
vrienden in Istanboel werd zó
bedreigd door anonieme tele
foontjes, dat hij politiebe
scherming vroeg en kreeg.
Zijn huis werd bewaakt Die
bewaking werd na enige
maanden opgeheven, omdat
er op de dienstdoende politie
mensen geschoten werd.
Daarbij is een van hen le
vensgevaarlijk gewond ge
raakt-
Ook is het zo dat de lokale
autoriteiten in Zuidoost-Tur-
kije een oogje dicht doen als
Koerdische bendes de huizen
van de christenen in brand
steken, het vee stelen en de
mensen mishandelen. Vaak
doet de plaatselijke politie
aan dit soort dingen mee. Het
vasthouden van de mannen
uit de christelijke bevolking is
een manier om aan extra in
komsten te komen. De familie
betaalt een losprijs en krijgt
vader weer mee, meestal
deerlijk mishandeld. In Istan
boel is deze praktijk aan de
orde van de dag.
Grijze Wolven
Dat de centrale regering geen
einde kan maken aan deze
misbruiken komt door twee
dingen. Ten eerste is er geen
geld om het ambtenarenkorps
een behoorlijk salaris te bie
den en ten tweede raakt voor
al het stedelijk politieappa
raat geïnfiltreerd door aan
hangers van de Grijze Wolven
Bende, de gewapende macht
van de fascistische NHP, een
rechtse partij die in alles lijkt
op Hitlers NSDAP uit de tijd
van de Weimar Republiek.
De vervolgingen in Istanboel
zijn dan ook érger dan in
Zuidoost-Turkije, omdat zich
déér de vervolging afspeelt
tussen de Koerden en hun
stille aanhang onder de lokale
autoriteiten. In Ins tan boel
komt daar de politieke ont
wikkeling van de fascisten
bij, plus het feit dat de uit
het oosten afkomstige christe
nen er snel verpauperen en
bovendien de kansen op emi
gratie naar het westen niet
toenemen, maar integendeel
kleiner worden. Er komen
veel teleurgestelden terug.
Men zit in Istanboel in de val.
De bedoelingen van de Turk
se regering en zeker van pre
mier Bulent Ecevit zijn uitste
kend. Even zeker is dat Ece
vit machteloos staat tegenover
de vervolgingen in Istanboel
en misschien ook wel tegen
over het oprukkend fascisme.
Syrische christenen
In Turkije zijn praktisch ge
sproken nog maar twee groe
pen christenen over, de Ar
meniërs en de Syrische chris
tenen. De Armeniërs wonen
nu bijna allen in Istanboel en
het zal niet zo lang meer du
By een prettige vakantie hoort
een goede reisverzekering. Allicht,
u kunt niet zonder. Maar neem dan
wel een komplete, de Ideale van de
Europeesehe. Want met een reis
verzekering van de Europeesehe
heeft u de slagvaardige Europeesehe
S.O.S. CENTRALE altyd achter de
hand.
Dagen nacht
bereikbaar voor
direkte hulpver
lening. Bij ziekte,
een onverhoopt
ongeval, by overlijden.
Da's wel zo veilig.
Autovakantie?
Neem geen risico, neem de
I.A.V. er voor alle zekerheid bij.
Oftewel, de Internationale
Automobilistenhulp Verzekering.
Dan bent u gedekt tegen nagenoeg
alle financiële risico's, zelfs in
Nederland. Ga maar na. De
Europeesehe S.O.S. CENTRALE
zorgt ook hiervoor daadwerkelijke
hulp. En direkt.
Wanneer de auto of aanhanger
uitvalt, wanneer bestuurder en/of
inzittenden door ziekte of ongeval
niet verder kunnen, ja, zelfs bü
geldnood.
En verder:
recht op
komplete
rechts
bijstand en
vergoeding
allerhande kosten zoals huur van een
vervangende auto, extra hotelkosten,
sleepkosten enz. Een veilig gevoel
is dat.
U heeft wel een reis
verzekering van de Europeesehe,
maar dit jaar (nog) geen IAV. Dan
kunt u toch in geval van nood een
beroep doen op de Europeesehe
S.O.S. CENTRALE die de belang
rijke gegevens doorgeeft aan
instantie of maatschappij waarbij u
eventueel recht op hulp hebt Over
service gesproken.
Kortom: neem een reis
verzekering van de Europeesehe
plus I.AV. de meest ideale kombinatie
met een maximum aan direkte hulp
verlening door de S.O.S. CENTRALE
van de Europeesehe, met liefst 16
vestigingen in
Europa.
Wel zo veilig en zeker niet duur.
Ideale Reisverzekering reeds
vanaf f 1,- per persoon per dag. I.AV.
(voor auto incl. alle inzittenden) t/m
11 dagen f 13,50, t/m 22 dagen f 18,50,
langer dan 22 dagen f 23,50.
Toeslag 50% voor aanhanger.
Poliskosten f 4,- (incl. assurantie-
belasting) per verzekeringsbewijs.
Meer zekerheid bij 8.000
adressen.
Alleen al in Nederland kunt u
bij meer dan 8.000 assurantie
adviseurs onze reisverzekeringen
afsluiten; informeer by de assu
rantiekantoren, by de meeste
banken, reisbureaus en warenhuizen.
Doen.
EUROPEESCHE
rvy Ij/j
VERZEKERING MAATSCHAPPIJ N.V.
DINSDAG 19 JUN11979 PAGlNAlff
Harry van Mierlo verbleef
het Midden-Oosten (Beirot
Libanon) als specialist voo
het buitengewoon onderwj
zette een opleidingsinstitu f
op voor leerkrachten van
gehandicapte kinderen uit
gehele Arabische wereld,
publiceerde talloze
verhandeling op vakgebied
Hij was van 1969 tot 1976
free lance-correspondent v
kranten, radio en tv in
Nederland, België en
Zwitserland, met als
standplaats Beiroet Zijn
perscentrum werd een
bekend middelpunt van
journalistieke aktiviteit
Van Mierlo schreef
verscheidene boeken over
politieke onderwerpen: De
Palestijnen, Het Midden- NI
O osten en Macht en ui
Manipulatie in het Middesf
Oosten. 't
Sinds 1976 woont hij in de
Nederland. Hij is docent d<
filosofie en pedagogiek aai i1
de Sociale Akademie te t
Groningen. Ook reist hij
onophoudelijk naar het d
Midden-Oosten in verband vr
met hulpakties en
journalistieke bezigheden f1
Met de problemen van c
Koerden en Christenen in Iter
Turkije is hij sinds vele |dg
jaren vertrouwd. pl
Deze week spreken de vastov
kamercommissies voor de
justitie en buitenlandse zalb1
over de problematiek van di
in Nederland verblijvende
christelijke Turken (o.a. zi
die in de SL Jan in Den
Bosch verblijven) met de
minister van buitenlands*
zaken en de staatssecretai k
van justitie.
nog zijn, gaan alleen bu
huis voor het hoognodig
's avonds helemaal niet UN
Er zijn in Zuidoost-Tu «j
nog maar 24.500 chrisi tj
over van een christenl
king die aan het begin a
deze eeuw meer dan éér
joen moet zijn geweest I
mate er meer christenen
trekken is het voor de ai j|
blijvenden moeilijker zit
handhaven. Van vrijwe!
families die er nog zijn Ir*1
den zich één of twee m
in Europa of Istanboel c ah
overkomst van de rest vi
bereiden. Maar het
steeds minder om de
mische basis voor de
komst te scheppen,
gaan toch maar en korafca
Istanboel in de grootste
de terecht
Binnen een paar jaar
alleen nog wat oude m
van de christengemeen
in Toer Abdiert over
oude mensen die van
dierbare geboortegrond!
willen scheiden. Ze hg'
bovendien zó lang m»
angst voor vervolging g<|
dat ze liever door geweli
komen dan zich laten
wrichten door een verh
naar de achterbuurten P
tanboel.
Voormannen
Behalve door de span:
in de Koerdengemeeni
die in Oost-Turiuje 5 ra
leden telt zijn er twee
doorzaken voor de ven
gen in Toer Abdien. D( J
ste en waarschijnlijk ^l1
langrijkste ligt in de si
van de gastarbeiders in
pa. Kijken we alleen
West-Duitsland, dan
daar 1,2 miljoen
Daaronder bevinden ziel
christenen uit Oost-Ti
Die christenen bleken
werkers, betrouwba Ki
mensen en leergieriger t^lul
ci te zijn dan hun mosliiial
lega's. Bijgevolg zijn zij Ijde
zonder uitzondering hog np
klommen op de ladder v ha
industriële hiërarchie. Zker
de voormannen ge word) en.
kwam het dat onder diefwe
christenen wel zo'n
100.000 moslims werkei Jta
nu wordt als een onvertai
lijke belediging ervaren e v
het superieure moslimbf vo
zijn. Het wordt gewrokelld
de christenen op het
front Enige jaren gi Ier
zijn een aantal christen)
ren in de stad Midyat af
het slachtoffer van gewon stri
Een tweede oorzaak B
burgeroorlog in Libanoi t
banon was het toevlucht
van christenen én mo w
Vele Koerden uit Zui du<
Turkije waren naar Lil
getrokken en hebben da
probeerd een bestaan
bouwen als havenarbeid n
de woningbouw of ande:
Zij woonden voornamej!
woonwijken van Beirot
door de christelijke i
van de Falange met de
zijn gelijk gemaakt De 81
den hebben daarbij vei 1
liezen geleden. Velen i
beestachtig mishandeld.
aard zijn veel van deze
den weer uit Libanon vi
ken en na een moeilijke
weer op hun basis in
oost-Turkije teruggel1,01
Daar konden zij eerst v'
vertellen hoe slecht de -l
tenen waren! En dat
men tóch al uit de 1 K'
kranten die uitvoerig I>
beschreven hoe slecht d
ken op Cyprus het
hadden onder bisschop
rios en hoe het held)
Turkse volk daar dooi
tair ingrijpen in 1974 ti
de aan had gemaakt p
Samenvattend kan de
worden dat er versch tt i
aanwijsbare oorzaken t Bei
toch is het een raadsel
je als mens en waantéf ,]r
vraagtekens bij blijft
sea
HARRY VAN MI *i
een v
w
3»
orr
ren of ook de Syrische chris
tenen zullen alleen nog in Is
tanboel te vinden zijn. Die
laatste groep behoort voorna
melijk tot de Syrisch Ortho
doxe Kerk, officieel „Het Pa
triarchaat van Antiochië en
het Gehele Oosten".
De patriarch van deze ge
loofsgemeenschap is Zijne
Heiligheid Ignatius Jakob en
zetelt in Damascus. Hij zal op
24 juni a.s. in Hengelo een
priester wijden en gesprekken
voeren met allerlei kerkelijke
en wereldlijke autoriteiten in
Nederland. Een kleine groep
van deze orthodoxen hebben
zich verenigd met de Rooms-
katholieke kerk. Ook is er
een groepje bekeerlingen tot
het protestantisme.
Sinds de zesde eeuw is deze
geloofsgemeenschap zelfstan
dig tegenover het patriarchaat
van Konstantinopel. In het
Byzantijnse Rijk werden deze
Jakobieten (genoemd naar
hun bisschop Jakobus Bara-
deus) vervolgd door de By
zantijnse machthebber wegens
afwijkingen in de leer. Ze
hebben zich echter gehand
haafd in de afgelegen streken
van het keizerlijk Byzantijnse
imperium. Dat is de reden
waarom hun traditionele woo
noorden liggen in het huidige
Zuidoost-TSórkije. Zijzelf noe
men die streek Toer Abdien,
de „Berg van de knecht van
God". Iets meer naar het oos
ten, in de huidige Turkse pro
vincie Hakkari, leefde een an
dere oerchristelijke gemeen
schap, die der Nestorianen.
Ze zijn op enkele honderdtal
len na daar weggetrokken na
een bewogen geschiedenis vol
vervolging en politieke intrige.
Voor de Syrisch Orthodoxen
in Zuidoost-Turkije is het
stadje Midyat het centrum. In
tegenstelling tot de Griekse,
de Armeense en de Nestori
aanse christenen, hebben deze
Syrisch Orthodoxen nooit
aanspraak gemaakt op een ei
gen christelijke staat Die
hebben ze in het verleden ook
nooit gekend. Hun geschiede
nis is vrij van politieke aspi
raties. Politieke aspiraties en
intriges waren nu juist een
hoofdoorzaak van de vervol
gingen die over de Armeniërs
kwamen, maar de Syrisch Or-v
thodoxen kregen óók hun
deel in die vervolgingen, om
dat de furie die sinds 1915
over de christenen losbarstte
eenvoudig geen onderscheid
maakte tussen christenen van
de ene en van de andere
soort Toen de Koerden een
maal gemerkt hadden dat ze
zich konden verrijken aan de
bezittingen van de christenen,
gingen ze ermee door, ook
toen er geen Armeniërs meer
waren.
Meer bemiddeld
In Toer Abdien waren de
christenen ook beter gesitu
eerd dan de moslimbevolking.
Ze oefenden het handwerk uit
van de middenstand, leverden
kwaliteitsprodukten, hadden
winkeltjes en werkplaatsen.
Deze middenstand kwam
voort uit families die land be
zaten, wat vee hielden en op
de velden kantoen, mais, ta
bak, rijst groenten en fruit
teelden. Het land is er slecht.
Met moeite is 4 procent van
de aanwezige grond bebouw
baar en dit vereist een ken
nis, waarin de Koerdische
halfnomaden verre achterblij
ven bij de christenen. Jaloezie
speelde een rol naast heb
zucht. Ongestraft konden de
Koerdenbendes hun gang
gaan; alleen andere, machti
ger Koerdenstammen ter
plaatse konden hen de wacht
aanzeggen. Dat is ook steeds
weer gebeurd, want de chris
tenen stonden stamsgewijs on
der bescherming van Koerdi
sche stamhoofden. Dat dit
eeuwenoude systeem van
stambescherming de laatste
twintig jaar in elkaar zakte,
komt door ontwikkelingen on
der de Koerden zelf. Ook zij
werden vervolgd, ook zij ken
nen hun botsingen met de
Turkse autoriteiten, er zijn
opstanden bloedig neergesla
gen, zij zijn óók het slachtof
fer van internationale mani
pulaties, enz. enz.
Daarbij komt dat de Turkse
regering in Ankara steeds
minder controle heeft over
die woelige oostelijke provin
cies, terwijl ook de traditione
le Koerdische agha's (stam
hoofden), die altijd de christe
nen beschermd hebben, gezag
verliezen. Een van hen heeft
mij verteld dat het hem ge
ducht spijt, dat de christenen
uit de streek zijn verdreven.
Want wat er voor de christe
nen in de plaats kwam, is een
ordeloze bende gedeklasseerde
Koerden, die hij ook niet on
der de duim kan houden. In
tussen weet ik maar al te
goed, dat deze zelfde man
óók zijn deel heeft in de buit
van de christenen. Want wei
nigen van deze laatsten heb
ben iets kunnen redden van
hun geld en bezit De narig
heid begon meestal met de
diefstal van enige stuks vee.
Een paar vermiste schapen
zijn het teken van het nade
rend gevaar.
Op een avond wordt ér aan
de deur geklopt Vrouwen en
kinderen trekken zich angstig
terug in het achterhuis. Waar
mogelijk worden jonge meis
jes verstopt Als men open
doet worden de mannen met
vuurwapens bedreigd. Als
men niet open doet, gaat het
huis in brand. Soms wordt
een van de mannen meegeno
men. Soms schiet men onmid
dellijk iemand neer. Altijd
moet er geld op tafel komen.
Wil men een weggevoerde
bloedverwant levend terug
zien, dan kost dat minstens
2000 gulden (de bedragen lo
pen op tot 25.000 gulden,
vooral in Istanboel). Voor dat
geld krijgt men hem halfdood
terug. Een klacht bij de poli
tie helpt niets. Een enkele
keer lukt het de autoriteiten
in Ankara in aktie te krijgen.
Het gevolg is meestal dat de
plaatselijke politie met de
overvallers gaat meedoen.
Herhaaldelijk worden meisjes
ontvoerd. Men hoort nooit
meer iets van ze.
Was het in 1966 nog zo dat
men in de christendorpen
overdag en 's avonds mensen
op straat zag, mensen ook op
stoelen voor hun huis zag
koffie drinken, tegenwoordig
zijn die dorpen uitgestorven.
De weinige christenen die er
Bosch, waar twaehondard Turkse chrlsteren aan toevlucht hebban
gezocht
