j
Zuid-Afrika
trekt voorstel
censuur in
Managua: een stad om te verlaten.
DC-10 IN V.S. TOT 21 f
JUNI AAN DE GRONE
Evangelische Kerkendag trekt record aantal deelnemers
Vaticaan verzet zich
tegen legalisering
abortus in Uruguay
CARTER EN BREZJNEV IN WENEN,
AKKOORD OVER SALT-VERDRAG
Sandinisten
klaar voor
laatste aanval
MOTTO: OPGEROEPEN TOT HOOP
;w
Kardinaal Alfrink vreest
negatieve reacties op
bezoek paus aan Polen
KORTE METTEN
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 15 JUN11979
PAGII
PO
Aan het kruis
Een Cambodjaanse jongen heeft als straf
voor het stelen van voedsel een hele dag
aan een kruis moeten hangen, na eerst he
vig te zijn afgeranseld. De straf was hem
toegediend door een soldaat van de Rode
Khmer, die zich bij de Cambodjaanse vluch
telingen in Thailand bevond. Thailandse sol
daten hadden net kunnen voorkomen dat de
jongen zou zijn gedood.
KAAPSTAD De Zuidafrikaanse
regering zal het wetsvoorstel intrek
ken, waarin het de kranten wordt
verboden te berichten over currup-
tie binnen de overheid en over wan
bestuur. Premier Botha heeft de
desbetreffende zinsneden voorlopig
geschrapt op aanbeveling van een
parlementaire commissie en na over
leg met vertegenwoordigers van de
pers.
De pers had tegen het wetsvoorstel geprotes
teerd, omdat een dergelijke wet zou kunnen
verhinderen dat schandalen als het recente
„Muldergate"-schandaal, waardoor president
Vorster tot aftreden werd gedwongen, in de
openbaarheid komen. De Rand Daily Mail had
geschreven dat de regering bezig was het o-
penbaar maken van corruptie door kranten
tot een misdaad te verheffen.
Premier Botha heeft gisteren zijn regering ge
wijzigd. De omstreden minister van justitie
Jimmy Kruger is uit het kabinet verdwenen
en voorzitter van de Senaat geworden. Onder
de nieuwe bewindslieden bevindt zich dr. An-
dries Treurnicht, hoofd van de machtige rech
tervleugel van de Nationale Partij, die de
overigens onbelangrijke post krijgt van open
bare werken, statistiek en toerisme. Hieruit
zou kunnen blijken dat Botha niet veel op
heeft met de denkbeelden van Treurnicht.
De kabinetsreorganisatie werd nodig na het
aftreden van minister van vervoer Louwrens
Muller, die woensdag een nederlaag had gele
den om de verkiezing tot president als opvol
ger van Vorster. Muller werd verslagen door
senaatsvoorzitter Marais Viljoen.
SIOUX KRIJGEN
SCHADEVERGOEI
VOOR HUN LAND
winkelen waren. Drie uur lang hebben
Brand bii Macv's brandweerlieden nodig gehad om het
vuur op de vijfde etage onder contro-
Bij het New Yorkse warenhuis Macy's ie te krijgen. Een brandweerman
aan de Seventh Avenue heeft gisteren kwam om toen een verlaagd plafond
een brand gewoed, toen duizenden naar beneden viel. Zeker negen men-
mensen in het warenhuis aan het sen werden gewond.
WASHINGTON (AP) - Een An
se rechtbank heeft de uitspraak
dat de Noordamerikaanse Sioux
recht hebben op meer dan 100
dollar als schadevergoeding vo
dat een eeuw geleden door de
kaanse regering werd geconfisce
is de grootste schadevergoeding i
Verenigde Staten ooit aan ind
toegewezen.
Volgens de uitspraak hadden
nen recht op 17,5 miljoen dollar
marktwaarde van een gebied in
Hills, in de staat Zuid-Dakotal
1877 door de Amerikaanse regeri
overgenomen. Daar deze overn
schending van de burgerrechten
indianen betekende, hebben ze
op rente, aldus de rechtbank.
VANDERKLAAUW:
,,Iets meer hoop voor Rijnzoutverdrag"
PARIJS (ANP) Minister Van der Klaauw heeft „iets meer hoop" dan
enige weken geleden dat het Franse parlement het Rijnzoutverdrag zal
bekrachtigen. Hij verklaarde dit gisteren in Parijs na overleg met zijn
Franse collega Jean Frangois-Poncet. Volgens de Franse minister is zijn
regering vast besloten het parlement krachtig te blijven bewerken met
het vaste voornemen de zaak tot een goed einde te brengen. Van der
Klaauw hoopt nu dat het verdrag in het najaar aan het Franse parle
ment zal worden voorgelegd.
Overvallers doden
chauffeur postauto
BRUSSEL Vijf met machim f
gewapende mannen hebben gis s,ec
het centrum van Brussel een
overvallen. Zij schoten de
dood en maakten zich uit de vo vai
30 miljoen frank (ongeveer 2 min 1 eer
De gemaskerde overvallers haJam 4
een parkeerplaats een auto
versperden daarmee de weg aan
tauto die juist de garage had verlat* s!
RIJN
Nede
an. G
de ei
slecl
WENEN President Carter is gistera
vond in Wenen aangekomen voor zijn
eerste ontmoeting met president Brezjnev
van de Sovjet-Unie, die vanmorgen zou
arriveren in de Oostenrijksehoofdstad.
Vanavond ontmoeten beide staatshoofden
elkaar als gasten van de Oostenrijkse
president Kirchsohlaeger op het paleis
Hofburg, waar eens de Habsburgers
woonden. Morgen zullen beiden hun eer
ste formele gesprek hebben. Maandag
ondertekenen beiden het SALT Il-ak-
koord, een verdrag over de beperking
van de wederzijdse strategische wapens,
dat gisteren formeel is afgerond en door
Amerikaanse en Russische vertegenwoor
digers is geparafeerd. Nadat het in mei
al een algemeen akkoord over het ver-,
drag was.bereikt, heeft het nog zes we
ken gekost om allerlei details te regelen.
Het verdrag moet later in het jaar door
de Amerikaanse Senaat worden geratifi
ceerd, iets waarover lang geen zekerheid
bestaat.
Brezjnev zal Carter aanbieden ook 60.000
man troepen uit Centraal-Europa terug
te trekken als de Verenigde Staten 32.000
man uit West-Duitsland terughalen. In
Wenen worden sinds 1973 vruchteloos
onderhandeld over troepenverminderin
gen van Navo en Warschau Pact
WASHINGTON, DEN HAAG - Een fe
derale rechter alhier heeft gisteren be
paald dat het vliegverbod in de V.S. die
het eigendom zijn van Amerikaanse
maatschappijen gehandhaaft blijft tot 25
juni. De rechter heeft zijn besluit geba
seerd op de wens van de regering en
van de bond van luchtpassagiers.
Voor wat de situatie in Europa betreft:
de Europese luchtvaartautoriteiten ko
men maandag in Zurich bijeen voor de
opstelling van een nieuw gemeenschappe
lijk Europees inspectieprogramma voor
de DC-10. Als overeenstemming over de
nieuwe inspectie wordt bereikt, mag vol
gens staatssecretaris mevrouw Smit-
Kroes die dit gisteren in de Tweede Ka
mer meedeelde, verwacht worden dat de
uten
ir Ma
uit 1
1(
DC-10's spoedig weer in gebruik geno- gehanteerd die door de Europe! r*
men zullen worden. Zij deelde verder schappijen bij de DC-10 nooit wi 1
mee dat er zeer sterke aanwijzingen be- gepast. In strijd met de aanbe
staan dat het ongeval met de DC-10 in van de fabrikant zijn motor er.
Chicago is terug te voeren tot onjuiste houder gelijktijdig ingebouwd n;
onderhoudsprocedures. In Amerika is houdsbeurten hetgeen overbelast q i
een methode van inbouw van de motor gevolg heeft IClJ
(Van onze speciale verslaggever Jan
Schmeitz)
MANAGUA De hoofdstad ontwaakt on
gewoon stil. Geen schoten, nauwelijks ver
keer. Langzaam glijden de geraamtes van
de gebouwen in het door de aardbeving
van 1972 verwoeste centrum van Managua
langs. Gedeeltelijk ingestort en zonder ra
men maken zij na zeven jaar nog steeds
een trieste indruk. Managua is ook zonder
oorlogsgeluiden een lugubere stad. Een
centrum is er niet De verschillende stads
delen worden als dorpen van elkaar ge
scheiden door open vlakten, waaruit de
skeletachtige ruïnes oprijzen als morbide
herinnering aan de aardbeving, die in
1972 Nicaragua voor de eerste keer we
reldnieuws maakte.
Gerèn van mensen door de straten. De be
woners van de volkswijk, waar al dagen
nauwelijks voedsel is, plunderen een super
markt. Talloze leeggehaalde winkels, zon
der ramen, vormen de nieuwe skeletten
van Managua. De stemming is triest. Vlak
bij het hoofdkwartier van Somoza wordt
geschoten. Boven een verder afgelegen
volkswijk stijgen zwarte rookwolken op.
Een aantal correspondenten besluit te gaan
kijken. De straten zijn gevaarlijk verlaten.
Aan beide kanten van de weg klinken
schoten. Overal waar mensen bewegen en
gebukt door de straten rennen, worden de
handen door de open ramen van de auto
omhoog gestoken. Een correspondent doet
zijn kogelvrij vest goed. Van achter wordt
opeens het vuur geopend. Meer dan twin
tig jongens met pistolen en geweren ren
nen de straat over.
Rechts vóór worden de schoten met een
lang aanhoudend mitrailleursalvo beant
woord. Er blijkt een wegversperring van
de Nationale Garde te zijn. De situatie in
Managua wordt steeds onoverzichtelijker.
De gevechten tussen de tegen Somoza in
opstand gekomen bevolking van de volk
swijken en de Nationale Garde hebben
zich over alle stadsdelen verspreid. De kor
te maar felle schotenwisselingen blijven de
gehele dag voortduren. Managua is vogel
vrij gebied.
Tegen het vallen van de avondklok is er
een poging om een aantal Amerikaanse
correspondten, die op het vliegveld zijn
blijven steken, af te halen. Door schietpar
tijen van de weg naar het vliegveld wor
den wij een middenstandswijk ingejaagd.
Vier jongens met geweren achter een auto
verscholen dwingen tot een snelle stop.
Identificatie. Op de autoradio meldt Radio
Reloj van Costa Rica, dat Leon, de tweede
stad van het land, grotendeels in handen is
van het Sandinistisch Bevrijdingsfront
FSLN. Gejuich, tientallen mensen uit de
huizen omhelzen ons. Meisjes rennen langs
de huizen om het verder te vertellen. Het
communicatiesysteem werkt. Als we de
wijk uitrijden terug naar het hotel roepen
de mensen ons blij toe en maken het V-te
ken.
Het was even feest in een verder onbe
woonbaar geworden stad. Ongeveer vijftien
volkswijken worden volledig gebarrica
deerd en gecontroleerd door de bevolking.
De voor gisteren aangekondigde zuivering
sacties van de Nationale Garde zijn uitge
bleven.
In alle straten van de stad zijn op ver
schillende plaatsen wegversperringen, óf
van de voor hun leven vechtende jongeren,
óf van de Nationale Garde. Vaak liggen de
barricades van de verschillende partijen
slechts een paar honderd meter uit elkaar.
Buitenlanders en Nicaraguanen willen de
stad verlaten. De toegangswegen tot de in
ternationale luchthaven zijn echter grote
delen van de dag door gevechten afgeslo
ten. Over vertrekkende vliegtuigen bestaat
geen zekerheid. Alleen de Nicaraguaanse
luchtvaartmaatschappij „La Nica", gedeel
telijk eigendom van Somoza, heeft af en
toe nog een vlucht. De meeste evacuatie
vliegtuigen voor buitenlanders vertrekken
van Montelimar, het privé-vliegveld van
Somoza, buiten de stad. Morgen proberen
samen met de Fransen ook een paar Ne
derlanders uit Managua te vertrekken. De
hoofdstad van Nicaragua is inderdaad een
stad geworden om te verlaten.
Een stoet van volgeladen auto's en vrachtwagens vol vluchtelingen verlaten de hoofdstad Mana
gua in de richting van de stad Leon, waar de mensen hopen veilig te zijn tegen de bombarde
menten die Somoza laat uitvoeren.
MANAGUA De Sandinistische guerril
lastrijders hebben zich gisteren ingegra
ven voor hun laatste aanval op het be
wind van president Somoza. Zij hebben
Managua nu voor de helft, voornamelijk
de sloppenwijken, in handen.
Er worden tegenstrijdige berichten gemeld
over de voortgang van de strijd elders in
Nicaragua. De Sandinisten zouden volgens
reizigers de tweede stad van Nicaragua,
Leon, in handen hebben. De Nationale
Garde zou een aantal wegen naar de hood-
stad Managua hebben afgesneden om te
voorkomen dat de Sandinisten zich nog
verder kunnen bevoorraden.
Builenpest in
Verenigde St<
bc]
)p
PRESCOTT, Arizona
Een 14-jarig meisje
cott, Arizona, is he
slachtoffer geworden
builenpest in de Ame ALL
staat Arizona dit jaar. "[eiir
rt,
Het meisje, waarvan de
niet werd bekend g »keii
bevindt zich in bevTe.nd
toestand in de isolatie i
van een ziekenhuis. Da."
die de bijnaam „de
dood" draagt, wordt v(L
door vlooien op knaa Haa
en sommige andere iT
ten. Hf Da
Stakinesdreijf 1
c *i 3dt n;
spaanse piiotffad
MADRID Vakantil
met bestemming Span n<*ch
ten in deze zomer, m
al heel spoedig, rekenir Vai
den met een chaos
luchtverkeer naar het
schiereiland. De pilo! zal
de Spaanse luchtva:e "K
schappij „Iberia" heb
dreigd met ingang
juni in staking te gaa
hun arbeids- en n
worden aangepast aai
gelingen die in andere
gebruikelijk zijn.
re<
Als het aantal deelnemers aan een kerke
lijke bijeenkomst bepalend is voor het re
ligieuze gehalte van een samenleving, dan
is er voor de Bondsrepubliek alle hoop.
De achttiende Evangelische Kerkendag die
deze week in Neurenberg wordt gehouden
en die woensdagavond werd geopend,
boekte een record aantal deelnemers van
ongeveer 76.000 permanente bezoekers.
Daar komen nog eens vele duizenden men
sen bij die slechts enkele dagen aanwezig
zijn of alleen bepaalde bijeenkomsten bij
wonen. Opvallend is de laatste jaren met
name het aantal jeugdige deelnemers
steeds meer is toegenomen en dat zij voor
uiteenlopende stromingen binnen de kerk
hebben gezorgd, een ontwikkeling die rech
tgelovige leden van de Evangelische Kerk
een doorn in het oog is.
Meer dan de helft van deze grootste pro
testantse manifestatie in Europa bestaat
uit jongeren. De hoeveelheid officiële bij
eenkomsten met tal van vooraanstaande
theologen, politici, wetenschapsmensen en
andere prominenten uit allerlei maatschap
pelijke groeperingen is navenant. Het om
vangrijke programmaboekje vermeldt er al
meer dan duizend en daar zijn dan nog
niet eens de spontane discussies en reli-
De Evangelische Kerkendag die in 1949
tegelijk met het ontstaan van de Bondsre
publiek voor het eerst werd gehouden,
was aanvankelijk een demonstratie van de
wil tot eenheid en saamhorigheid onder de
protestanten van oost en west. Met het
verdwijnen van de hoop op een spoedige
hereniging taande geleidelijk ook de be
langstelling voor de Kerkendag die in de
jaren zestig een langzame dood leek te
gaan sterven. Maar de laatste jaren is ze
als een phoenix uit haar as verrezen waar
bij vragen van persoonlijke levenshouding
en geestesvorming en de verantwoordelijk
heid tegenover de naasten de plaats van
de vroegere zelfverzekerde geslotenheid
hebben ingenomen. Door deze veranderde
opzet voelen thans ook veel meer mensen
die geen directe band meer met de kerk
hebben zich tot de Kerkendag aangetrok
ken. Dit leidde natuurlijk .ook tot onderlin
ge conflicten in de Evangelische Kerk zelf,
conflicten die volgens Kerkendag-voorzitter
Von Bismarck (een man die twintig jaar
voor de Ost-politik al openlijk verklaarde
zijn aanspraken op familielanderijen in Si-
lezië te willen opgeven voor een vreedzaam
naast-elkaar-bestaan) niet verdrongen mo
gen worden. De Kerkendag, zo benadrukte
hij bij de opening, wil bruggen slaan van
onderling begrip en tolerantie.
Onder het motto „Opgeroepen tot hoop"
moeten in godsdienstoefeningen, meditaties,
voordrachten en discussies deze bruggen
worden geslagen. Thema's: Geloof ervaren,
hoop ontvouwen, in liefde blijven". Speci
aal onderwerp in de door Hitiers partijcon
gressen berucht geworden stad Neurenberg
wordt gevórmd door een bezinnende terug
blik op de verhouding Duitsland en de jo
den en door een analyse van deze verhou
dingen nu. Bij al het optimisme is echter
de enige vraag van de organisatoren of
een dergelijke mammoet-bijeenkomst nog
wel tot enige bezinning kan leiden.
Hoewel hij van mening is
dat er op korte termijn nog
weinig over zal kunnen
worden waargenomen vreest
kardinaal Alfrink dat het
bezoek van Paus Johannes
Paulus II aan Polen het de
katholieken in de Oostblok
landen eerder moeilijk dan
makkelijk zal maken, aldus
de kardinaal.
Kardinaal Alfrink zei dit na
zijn terugkeer uit Warschau.
Op uitnodiging van het
Poolse episcopaat is de kar
dinaal namens de Neder
landse bisschoppen in Kra-
kau aanwezig geweest bij de
viering van het eeuwfeest
van de patroonheilige van
Polen, SL Stanislaus, die ge
deeltelijk samenviel met het
bezoek van de paus aan zijn
geboorteland.
Kardinaal Alfrink meende
dat de reactie vanuit de
Oostbloklanden niet agressief
zal zijn. „Niet in Polën zelf,
maar in de overige Oost
bloklanden kan het gevoel
bij de leiders zijn ontstaan
dat men terrein verloren
heeft. Als men dit terrein te
rug zou willen winnen, zal
dit misschien in een later
stadium tot een negatieve
reactie leiden, waardoor de
verhoudingen eerder moeilij
ker dan makkelijker zullen
worden. Het was hem vooral
opgevallen dat de Polen wat
hij noemde „met een zeer
beheerst enthousiasme" op
het bezoek van de paus heb
ben gereageerd. Kardinaal
Alfrik geloofde dat de paus
met zijn bezoek aan Polen
de Poolse katholieken iets
'van zijn identiteit had terug
gegeven. „Dit" aldus de kar
dinaal „zonder dat de paus
zich demagogisch heeft op
gesteld, of zich tegen het
Poolse regime heeft uitge
sproken. Hij heeft de men
sen niet opgejut".
Paus Johannes Paulus II
heeft in een brief aan
Henryk Jablonski, voorzitter
van de Poolse staatsraad, de
hoop uitgesproken dat zijn
ontmoetingen in Polen, voor
al met de staatsraad in het
slot Belvedere direct na zijn
aankomst in Warschau, de
gewenste uitbreiding van de
contacten tussen kerk en
staat in Polen en de tussen
de Heilige Stoel en de Pool
se regering hebben mogen
dienen. Hij dankt tenslotte
de regering voor hun mede
werking tijdens zijn reis.
Een bouwvakker in Pontiac in Michigan die aan de fundering
van een nieuw kerkgebouw bezig was, heeft een schat opge
graven die geen zieleherder ooit op zijn collecteschaal aantreft:
voor duizenden dollars aan oude munten. De munten zaten in
een oude aarden vaas in de grond waarop het nieuwe bede
huis voor de Apostolische kerk komt te staan.
De Chileense bisschoppenconferentie zal op 19 juni te Santia
go de balans opmaken van de katholieke kerk in dit land.
Het resultaat zal worden aangeboden in een document dat
aan de paus zal worden overhandigd, wanneer hij naar
wordt aangenomen in oktober dit Zuidamerikaanse land
zal bezoeken. In het document zal een overzicht worden gege
ven van de gebeurtenissen van de afgelopen jaren en het zal
de plaats van de kerk in de politieke constellatie.
In de Afrikaanse staat Burundi, een van de meest katholieke
landen van Afrika, heerst momenteel een stevig conflict tussen
de kerk en de regering. Volgens president Bagaza zouden de
bisschoppen „onwaarheden in hun preken verkondigen en ver
deeldheid zaaien onder de in twee stammen verdeelde bevol
king. Burundi heeft onlangs ook een groot aantal Europese
missionarissen het land uitgezet.
Een „restauratieve invloed" dreigt in de Bondsrepubliek de
ontwikkelingen ingezet door het Tweede Vaticaanse Concilie
en de synode van de bisdommen, te niet te doen. Problemen
waarvan men dacht dat ze allang waren opgelost, steken de
kop weer op, de berusting is groter dan ooit en de kritische
jonge generatie heeft reeds de kerk grotendeels verlaten. Dit
schrijft een werkgroep van priester- en solidariteitsgroepen
uit het Roergebied.
Het Vaticaan verzet zich fel tegen het
voornemen van Uruguay om het plegen van
abortus onder bepaalde voorwaarden niet
langer strafbaar te stellen. Als de nieuwe
abortuswet tot stand komt, is Uruguay het
eerste land in Zuid-Amerika waar abortus
provocatus wordt toegestaan. Het voorbeeld
zou navolging kunnen vinden in andere
landen van Latijs-Amerika, waar de helft
van alle katholieken van de wereld woont.
Uruguay staat bekend als een land waar
sinds jaar en dag het aantal illegale abor
tussen zeer hoog is. Naar schatting worden
jaarlijks ruim 150.000 vruchtafdrijvingen
door onbevoegden bedreven op een bevol-
past door medici in daartoe bevoei
richtingen, niet langer strafbaar te
In de jaren dertig is in Uruguay ook
vrij liberale abortuswet van kracht ge' s
Na enkele jaren is deze zodanig onl'
dat abortus alleen nog mocht plaats
als het leven en de moeder door de i v 441
gerschap werd bedreigd. -op
De regering van Uruguay heeft een
commissie benoemd die nagaat op
wijze abortus kan worden gelegaliseefl
nationale bisschoppenconferentie heeft
tegen met steun van het Vaticaan kré
stelling tegen genomen. Zij wordt d:
verder gesteund door het opperbevel
king van 3 miljoen mensen. De hygiënische het leger, dat naar Zuidamerikaans ge
omstandigheden waaronder dit gebeurt, zijn
onbeschrijflijk. Op grond daarvan is er een
krachtige beweging ontstaan die druk uitoe
fent op de regering om abortus, mits toege-
een sterke invloed heeft op het regenr. ^33
leid. Als gevolg daarvan zijn de werk «meel
heden van de studiecommissie voorlopi 5ui
geschort L(Zw
1) op
)loog
acht,
ijt
ïsema
ippeé
slag e
Scl
Öd als
6 sec
>c; op
itk9
v Fuel
Itali