Forse subsidie overheid
voor BKD-nieuwe-stijï
GRwEIMTE FRgilT
BL EMEIM B#LLEN
glastuinbouw veel te negatief
visie
g-AND
EN TUINBOUW LEIDSE COURANT
RUST OP GROENTEMARKT WEERGEKEERD
TOPAANVOER VEROORZAAKTE BLOEMEN-EN PLANTENZEE!
Het struktuuronderzoek in het bloem
bollenvak heeft geleid tot een viertal
actiepunten die nu aan het vak zijn
voorgelegd. Ze hebben betrekking op
het: interventiebeleid, de verbete
ring van de ofganisatiestruktuur,
het kwaliteitsbeleid en het mar-
ketingproject in de USA. Hopelijk
komt het vak in goed overleg gezamen
lijk tot een positieve besluitvorming
over deze zaken.
Men zal dan echter wel bereid moeten
zijn het algemeen belang te laten preva
leren boven het al of niét vermeende
eigen belang. Voor het overige is het
gezegde „Zoveel hoofden, zoveel zin
nen" zeker van toepassing voor het
bloembollenvak, maar er zijn tekenen
die er op wijzen dat het gezonde bol-
lenverstand zal gaan zegevieren.
Gunstig ontvangen
O O
Zo is fase 1 van het nieuwe kwaliteits
regiem die betrekking heeft op een
keuring van plantgoed en leverbaar
door het vak gunstig ontvangen. Het
ligt in de lijn der verwachtingen dat
ook fase 2, die meer zal gaan over de
controle tijdens preparatiebehandelin
gen, de levering en het transport, ook
een gunstig onthaal zal vinden.
Ter realisering van het nieuwe kwali
teitsbeleid zijn nieuwe organisatorische
en wettelijke instrumenten nodig. Om
dat kwaliteitsbeleid te ondersteunen
zal de overheid een belangrijk deel
van de kosten van de Bloembollenkeu-
ringsdienst-nieuwe-stijl voor haar reke
ning nemen. Op korte termijn kan
hiervoor een definitieve beslissing wor
den verwacht.
Deze punten werden vorige week naar
voren gebracht door ir. P. Stadhouders
toen hij de Tuinbouwdagen in Wagenin-
gen opende. Hij „viel in" voor de direc
teur Akkerbouw en Tuinbouw van het
Ministerie van Landbouw, ir. W. van
Soest die daags voor dit evenement
door een ziekte werd uitgeschakeld.
Uniek
De plaats die Nederland inneemt al
veruit de belangrijkste bloembollenpro
ducent ter wereld is nog altijd uniek.
Voor zo ver er nog bloembollen in het
buitenland worden geteeld, zorgen Ne
derlandse handelaren er nog voor dat
deze bollen een koper vinden. Alleen in
Engeland is de teelt van narcissen vrij
groot. Gesteund door de lage waarde
van het Engelse pond wil men proberen
een export op te bouwen. Insiders zijn
van mening dat de Hollandse kwekers
deze concurrentie zullen één kunnen.
Bolbloem
Naast de bloembol gaat de bolbloem
een steeds belangrijker rol spelen. Op
tal van bloembollenbedrijven heeft de
broei van bolgewassen een vaste plaats
gekregen. De produktie- en de export
waarden vertoonden een duidelijke stij
gende lijn. Door de goede bollenprijzen
is de rentabiliteit de laatste jaren gun
stig geweest. Het gevolg was een op
gewerkt investeringsklimaat. Er is veel
geld geïnvesteerd in machines en ge
bouwen. De mogelijkheden van de ren
tesubsidieregelingen zijn door het
bloembollenvak goed benut, evenals die
van de WIR.
Onzekere stemming
Voor het komende seizoen is de stem
ming wat onzeker. De resultaten in de
broeierij zijn nl. maar zó-zó geweest. Er
was veel uitval, men stond voor hoge
stookkosten, de kwaliteit was matig en
de prijzen vaak zonder meer slecht.
Slechte resultaten in de broeierij zetten
meestal hun stempel op de prijsvor
ming van de bloembollen. Bovendien is
het areaal iets toegenomen en is er dus
kans op een grotere produktie. Daar
staat tegenover dat de winter links en
rechts wel de nodige schade heeft ver
oorzaakt.
Branchestruktuur
Ten aanzien van de branchestruktuur
zijn onlangs belangrijke besluiten geval
len. De Kon. Alg. Ver. voor Bloembol
lencultuur besloot tot een wezenlijke
herstrukturering. De Koninklijke zal de
gehele vaktechnische belangenbeharti
ging voor zijn rekening gaan nemen,
een en ander in nauwe samenwerking
met de drie Centrale Landbouw Orga
nisaties, die hun vaktechnische aktivitei-
ten onderbrachten bij de gereconstru
eerde Kon. Alg. Ver. voor Bloembollen
cultuur.
Wat betreft de kwaliteit van de bloem
bollen moest spr. een minder opwek
kend geluid laten horen. Met name die
van de tulpen en dan vooral Apel
doorn de irissen en de lelies kan
veel verbeterd worden. De consument
wil „waar voor zijn geld". Hij heeft er
recht opdat de door hem gekochte
bloemen een redelijk lang vaasleven
zullen hebben en dat de sierwaarde in
de vaas tenvolle tot zijn recht komt.
Dat is het afgelopen seizoen niet altijd
het geval geweest. Als oorzaken moeten
worden genoemd: een verkeerd gekozen
teeltmethode, ondeugelijke bewaring en
•transport en last but not least: te onrijp
oogsten. De Verenigde Bloemveilingen
Nederland, beraden zich op maatrege
len in de privaatrechtelijke sfeer, die in
hoofdzaak zijn gericht tegen het te on
rijp aanvoeren van het produkt.
Elisa-toets
Wat betreft de kwaliteitszaken speelt
het Laboratorium voor Bloembollenon-
derzoek te Lisse duidelijk op de moge
lijkheden in. De toepassingsmogelijkhe
den van de zgn. Elisa-toets blijken niet
alleen groot, maar betekenen ook een
grote besparing van kosten. Het al of
niet aanwezig zijn van virusziekten kan
nu met een eenvoudige methode snel
worden aangetoond.
In landen als Spanje, Portugal en Grie
kenland neemt de belangstelling voor
bloembollen toe. Deze bollen zullen
worden gebruikt als uitgangsmateriaal
voor de bolbloemenproduktie. En die
bolbloemen zullen voor een deel weer
naar West-Europa worden geëxporteerd.
In genoemde landen is echter weinig
kennis en vakmanschap op dit gebied
aanwezig.
MAANDAG 11 JUN11979 PAGINA 9
i C'4*--
Wageningen De Neder
landse glastuinbouw weet
van wanten. Een bedrijfstak
die in economisch opzicht
springlevend is en die een
dynamische ontwikkeling
laat zien. Een sector die
zichzelf constant innoveert
en werk verschaft aan zeker
60.000 man. Het geïnvesteer
de vermogen in deze be
drijfstak en aanverwante
sektoren bedraagt naar
schatting tussen de acht en
tien miljard gulden.
De produktiewaarde kan
worden gesteld op drie mil
jard met een exportaandeel
van 75 tot 80%. Maar de
glastuinbouw heeft als pro-
duktiemedium voor de bui
tenwacht de schijn kennelijk
tegen. Naar het inzicht van
buitenstaanders die niet ge
hinderd worden, door enige
kennis van zaken, moet de
kunstmatig aandoende broei
kas het veld ruimen voor de
„natuurlijke" broeikas in het
Zuiden van Europa. En naar
de mening van diezelfde bui
tenstaanders moet dat pro
ces zich maar zo snel moge
lijk voltrekken ook.
Niet nieuw
Deze filosofieën zijn niet
nieuw. Reeds bij de tot
standkoming van het Ver
drag van Rome werd al
door gezaghebbende politici
verondersteld dat de glas
tuinbouw wel eens geofferd
zou moeten worden op het
altaar van de EEG. Is dat
gebeurd? Het tegendeel
bleek in de loop der jaren
waar te zijn. Een deel van
de vollegrondsprodukten in
Zuid-Europa kon het niet
bolwerken en verdween. De
glastuinbouw in ons land
daarentegen breidde zich in
de breedte en de diepte uit.
Discriminerend
zien dat de EEG binnen af
zienbare jaren wordt uitge
breid door de toetreding van
Griekenland, Spanje en Por
tugal doet dezelfde visie
weer opgeld. Met name in
Brussel benadert men dit
produktiemedium overwe
gend negatief.
In het prijzenpakket voor
1979-1980 stelt de Commissie
voor om de richtlijn 159/72
(de moderniseringsrichtlijn)
niet meer toe te passen
voor investeringen in de
tuinbouw onder glas. Maar
dit zou niet gelden voor de
cultures onder plastic. Dit
voorstel is een duidelijke
discriminatie van de tuin
bouw onder glas. Ten op
zichte van andere bescher
mende teelten in Zuid-Euro
pa.
Het ziet er overigens naar
uit dat dit voorstel het niet
zal halen. Maar het is wel
een teken aan de wand. Zo
zijn er nog wel meer voor
beelden van deze negatieve
benadering te noemen. Anno
1979 moet de Nederlandse
glastuinbouw geofferd wor
den op het altaar van de
kunstmatig met plastic be
schermde tuinbouw in de
Zuidelijke landen van de
EEG.
Deze niet mis te verstane
woorden kon men horen op
de vorige week in Wagenin-
gen gehouden Tuinbouwda
gen. Ze werden uitgesproken
door ir. P. Stadhouders, on-
derzoek-coördinator van het
Ministerie van Landbouw,
maar die woorden waren
niet zijn geestelijk eigendom.
Door bijzondere omstandig
heden fungeerde de heer
Stadhouders tijdens de ope
ning van de Tuinbouwdagen
als „voorlezer".
De kritische kanttekeningen
waren nl. gecomponeerd
door ir. W. van Soest, de di
recteur Akkerbouw en Tuin
bouw, maar die werd een
dag voor deze belangrijke
bijeenkomsten geveld door
een griep. Hij kon niet naar
het Mekka van de Land
bouwwetenschappen reizen,
maar kreeg de tekst van
zijn speech wel tijdig ter
plekke.
Gebrek aan kennis
Natuurlijk kan men de ogen
niet sluiten voor de toene
mende concurrentie uit de
landen die straks toetreden.
Maar het is geen kwestie
van het één of het ander,
maar en het een en het an
der. Een eenzijdige zwart-
wit-benadering getuigt van
een ontstellend gebrek aan
kennis en inzicht in de gehe
le materie, zowel wat betreft
de produktietecnniek als de
marketingsaspecten. De Ne
derlandse glastuinbouw zal
zich, gesteund door alle be
schikbare beleidsinstrumen
ten, straks ook aan de dan
ontstane situatie weten aan
te passen, al zullen die aan
passingen in de groentensec-
tor wellicht wat moeilijker
verlopen dan die in de sier
teelt. Veel zal worden ge
vergd van alle bij de glas
tuinbouw betrokken onder
nemingen, organisaties en
instellingen. Maar wanneer
de glastuinbouw zich even
flexibel en slagvaardig blijft
opstellen als men altijd
heeft gedaan, dan is er geen
reden voor een te pessimisti
sche benadering. Wel zal een
maximale inzet worden ge
vraagd. Maar laat men ook
in Brussel niet vergeten dat
het de Nederlandse glastuin
bouw is die op elk moment
dat de wisselvallige natuur
lijke" tuinbouw elders in Eu
ropa tekort schiet, klaar
staat om de tekorten in het
voedsel- en het sierteeltpak
ket aan te vullen. Niet al
leen in West-Europa, maar
zelfs daarbuiten.
Energieschaarsle
Sprekend over de energie
problemen zei de heer Stad
houders dat de mondiale si
tuatie duidelijk is verslech
terd. Het geheel vertoont
een weinig opwekkend beeld
wat de leveringszekerheid en
de prijsvorming aangaat.
Van de oliereserves bevindt
zich plm. 50% in de OPEC-
landen en plm. een kwart in
de communistische wereld.
Internationaal en nationaal
worden pogingen in het
werk gesteld om het energie
beleid aan te passen aan de
ongunstige situatie. Het
energiebeleid in de tuinbouw
zal trouwens in toenemende
mate door anderen kritisch
worden gevolgd. De Neder
landse tuinbouw is van ouds
energie-intensief en als zoda
nig dus sterk afhankelijk
van de leveringszekerheid en
de prijs van brandstoffen.
Daar het omschakelingspro
ces van olie op aardgas wij-
wel is voltooid, is de leve
ringszekerheid voorlopig vei
lig gesteld. Dat mag zonder
overdrijving een bevoorrech
te positie worden genoemd.
Dat neemt niet weg dat de
tuinders wel geconfronteerd
worden - en nog zullen wor
den - met stijgende rekenin
gen van de leveranciers van
aardgas. De prijs van gas is
nl gekoppeld aan die van
stookolie. Kostte het aardgas
in 1973 nog 5,6 ct per kubie
ke meter, dit jaar zat men
al aan 15,9 ct per kubieke
meter. En daarbij is het vas
trechttarief niet inbegrepen.
Gezien de energieschaarste
moet ernstig rekening wor
den gehouden met verdere
prijsstijgingen. Ook al om
politieke redenen zal het on
derzoek naar de mogelijkhe
den om energie te besparen
een zeer hoge prioriteit moe
ten krijgen. Een besparing-
scijfer van 25 tot 30% moet
het doel zijn.
De CCWS en uiteraard ook de overige
bloemenveilingen, moesten afgelopen
week een topprestatie leveren, door nu
in vier dagen evenveel te verwerken als
onder normale omstandigheden in vijf
dagen, meegeteld dan de tweede Pink
sterdag. Maar afgelopen week leverde
eveneens een topaanvoer van bloemen
die één grote bloemen- en plantenzee te
zien gaven. Typische omzetcijfers ook
over de totale maand mei, met een gro
ter bloemenaanvoer van ruim 13 procent
en bij de potplanten zelfs met ruim 43
procent. Het totale omzet bedrag lag bij
na 6 procent hoger waarover straks
meer. De veilinghal- en terreinen werden
dus overstroomd met bloemen en plan
ten, alles samengeperst in de vier vei-
lingdagen. Want vorige week zaterdag
was voorlopig de laatste zaterdag veiling
zoals was afgesproken. Erzal nu op korte
termijn naar een oplossing gezocht moe
ten worden om het hierdoor ontstane
aanvoerprobleem op te lossen. Qm de
gang van zaken in enkele cijfers te zeg
gen, de totale aanvoer beliep afgelopen
week 38.786.371 bos of stuks tegen
36.149.213 in dezelfde week van het vorig
jaar en een omzetbedrag van
9.779.755,73 en vorig jaar 7.369.144,76.
Hiervan maakten de snijbloemen met
een bedrag van 6.677.652,76 deel uit
maar ook de potplanten droegen er aan
veel toe bij namelijk 941.669,02 tegen
vorig jaar 524.670,50. Er werd voor
ruim 50.000 gulden méér aan importbloe-
men verhandeld. Er waren dagen met
zeer grote aanvoeren zoals in dinsdag en
donderdag. Mogelijk dat de pinksterda
gen een stempel drukten op deze grotere
aanvoer. Ondanks dat waren de prijzen
afgelopen week in het algemeen beslist
niet slecht te noemen en was er goede
vraag. Wel verliep het prijsbeeld nogal
wisselvallig, nadat vrijdag voor Pinkste
ren een dieptepunt was bereikt. Tegen
veler verwachtingen in liep het zaterdag
toch weer wat beter en kwam de prijs
vorming op hoger peil. Van de zijde van
de handel bestond goede belangstelling
en animo tot kopen. Maar het vergde
wel een topcapaciteit van de veiling! De
aanvoer van Freesia lag een dik miljoen
Kassen gebouwd om een hoogspanningsmast op het bedrijf van de heer M. Beeloo, aan de Anna-
kade in Den Hoorn
Na een paar weken van onrust in de
marktsituatie, veroorzaakt door de feest
dagen is er nu weer een periode van re
gelmaat gekomen. In de achter ons lig
gende week was er op veel bedrijven
een arbeidspiek ontstaan door de feest
dagen en het mooie weer. De marktsitua
tie geeft het volgende beeld.
Uit een areaalsteekproef van het CBS
blijkt dat de oppervlakte tomaten per 1
mei 80 ha. kleiner was als vorig jaar.
Begin april was deze echter nog even
groot. Hier valt uit af te leiden dat er in
april minder is aangeplant. De totale op
pervlakte beslaat 2039 ha. Tien jaar gele
den werd er nog een oppervlakte van
2750 ha. beteeld. Door het stijgen van de
opbrengst per m2 met bijna de helft is
de produktie echter toegenomen. Voor
dit jaar wordt er een kleinere tomaten-
produktie verwacht, omdat de totale
oogst dit seizoen tot op heden ongeveer
12% kleiner uitvalt in vergelijking met
vorig jaar. De aanvoer van tomaten nam
vorige week flink toe, dit was er de aan
leiding toe dat de prijs verder daalde.
De A-I-tomaten brachten 1,68 per kilo
op. De export naar West-Duitsland ver
loopt vlot. Er worden meer tomaten af
gezet als vorig seizoen. De concurrentie
van de Marokkaanse tomaten zal kleiner
worden door de compenserende heffing
van 18,82 per 100 kilo die op 1 juni is
ingesteld door de Commissie van Euro
pese Gemeenschappen. Er wordt echter
een toenemende concurrentie van Itali
aanse zijde verwacht. Bij de vleestoma
ten was er sprake van een lichte ople
ving, voor de BBB klom de prijs naar
2,45 per kilo. Verheugend is de verder
groeiende belangstelling van Zweden,
maar vooral van Denemarken voor de
Vleestomaat. Er worden duidelijk grotere
hoeveelheden geëxporteerd dan vorig sei
zoen. De totale tomatenaanvoer blijft
groeien en de prijsdruk blijft aanwezig.
Komkommers lager in prijs
Eind april was de aanplant van kom
kommers even groot als vorig jaar. Dit
komt er op neeri dat er op 1 mei 712 ha
met komkommers waren. Als er ook hier
een vergelijking gemaakt wordt met de
aanplant van 10 jaar geleden dan is er
niets veranderd. De produktie bij de
komkommers is per ni2 met een kwart
gestegen. Ook bij de komkommers blijft
de produktie dit seizoen achter bij die
van vorig jaar, dit komt neer op onge
veer 10%. De prijzen kwamen vorige
week op een lager niveau, de sortering
61/76 daalde het sterkst in prijs, nl. met
15 cent per stuk. De prijs kwam daar-
Kooplieden in veilinglokaal
Het zogenaamde „klein verpakken" in pondjes van tomaten voor
Duitsland.
hoger dan vorig jaar maar desondanks
was de gemiddelde prijs hoger. Er waren
wat minder troschrysanten maar de ge
middelde prijs was niet slecht te noe
men. Gemiddelde prijzen met tussen
haakjes die van dezelfde week in het vo
rig jaar waren onder meer: Amerikaanse
anjers 30 (17), trosanjers 27 (22), anthuri-
ums 92 (82), jaarrondtroschrysanten 35
(37), idem geplozen 51 (49), freesia 13 (9),
Gerbera 27 (20), gladiolen 32 (18), irissen
11 (11), lelietak 27 (28), idem kelk 20 (21),
grote rozen 20 (13), idem klein 16 (10),
sonia 16 (12), Belinda 15 (9).- De impor
tanjers liepen van 23 tot 44 en importsta-
tice van 34 tot 60. Als geheel dus in het
algemeen prijzen die wat gunstiger lagen
danin dezelfde week van het vorig jaar.
In de maand mei is ,voor een totaal be
drag van 66.473.230,74 aan snijbloemen
omgezet tegen 58.803.333,37 in dezelfde
maand van het vong jaar, een vermeer
dering dus met 7.669.897,37 of ruim 13
procent meer. Voor wat betreft de pot
planten een omzetbedrag van
9.826.305.02 tegen 6 835 756.24 in het
vorig jaar dus 2.990.548,78 of ruim 43
procent meer. Het totale omzetbedrag
aan de CCWS in mei beliep
248.308.764,66 tegen 234.535.104.15 in
dezelfde maand van het vorig jaar, een
vermeerdering met 13.773.660,51 of bij
na 6 procent Voor deze week kan aan
de CCWS een nog aanhoudend grote
aanvoer van bloemen en planten worden
verwacht met een kans tot handhaving
van de prijzen, indien de weersomstan-
dighedemhet niet te benauwd maker?!
door op 63 cent per stuk. De totale ex
port nam af. Op de West-Duitse markt
wordt er in toenemende mate concurren
tie ondervonden van Bulgarije en Roe
menië. Op de Franse markt worden er
ook steeds minder komkommers afgezet
door een toenemende eigen produktie in
dat land. Door deze situatie en een
groeiend binnenlands aanbod worden er
lagere prijzen verwacht.
Sla goedkoop
Het glassla seizoen is zo goed als afgelo
pen. De aanvoer van vollegrond sla is
door het zomerse weer sterk toegeno
men, maar is nog niet op het peil van
vorig jaar. Toen is de toestand op de
sla-markt erg onbevredigend. Er is wei
nig veranderd in vergelijking met de vo
rige verslagweek. De prijs is nog steeds
zeer laag, nl. 12 cent per krop. Met een
groeiend aanbod in het vooruitzicht, ziet
de prijsontwikkeling er voorlopig niet di-
rekt rooskleurig uit.
Overige gewassen
O O
Veel groei zit er in het andijvie-aanbod
niet meer, de prijs trok vonge week iets
aan. Er werd 62 cent per kilo betaald
Door het groter worden van het totale
groentepakket kan de prijs echter wel
dalen. Voor prei steeg de prijs flink, nl.
naar 3,65 per kilo. Dit komt door een
goede vraag en een kleiner wordend
aanbod. De prijs lijkt vast te blijven. De
aanvoer van spitskool neemt sterk toe
dit dFaagt ertoe bij dat de prijs in een
snel tempo daalt Thans ligt de prijs op
60 cent per kilo, verdere prijsdaling is
niet uitgesloten. De aanvoer van spinazie
neemt af, de prijs reageerde hier onmid
dellijk op, want er werd 1,14 per kilo
betaald terwijl de week ervoor de prijs
40 cent bedroeg. Chinese kool wordt er
inmiddels in toenemende mate van de
volle grond aangevoerd. Het verwachte
prijsverval is werkelijkheid geworden, de
prijs ligt op 35 cent per kilo. Een verde
re prijsdaling wordt nog niet verwacht
De bloemkool werd vorige week wat
goédkoper. Voor de „zessen" werd er
2,60 per stuk betaald. Er mag op een
snel groter wordend aanbod gerekend
worden, waarbij de prijs aanzienlijk kan
dalen. De radijsmarkt bood een wat fleu
riger aanblik.
De prijs voor een bosje radijs liep op
naar 57 cent. Veel verandering lijkt nog
ruet mogelijk. De aubergineprijs moest in
de afgelopen week wat inleveren. De sor
tering 225/300 bracht 2,35 per kilo op
De aanvoer blijft toenemen, de prijs zal
verder dalen. Bleekselderij bracht gemid
deld 85 cent per stuk op. Er mag op een
groeiend aanbod gerekend worden dat
tegen lagere prijzen verkocht zal worden.
Snijbonen worden langzaam maar zeker
„goedkoper". Er wordt op het ogenblik
4,60 per kilo betaald. Sperziebonen zijn
stevig aan de prijs nl. 7,45 per kilo. De
aanvoer van aardbeien zal de komende
weken sterk groeien. Toch blijft de tota
le aanvoer tot op heden achter bij die
van het vorige seizoen. Naast de Hol
landse aanvoer is er import uit België
2,- per 200 gr), Italië 1,20 per 200
gr), Frankrijk 3,60 per 200 gr) en
Spanje 3,36 per 200 gr). Voor de Hol
landse aardbeiden ligt de prijs rond ƒ1,-
per 200 gr. Liefhebbers van kersen kun
nen ook weer aan hun trekken komen
want er worden kersen ingevoerd uit
Frankrijk tegen een prijs van 4,50 per
kilo.
De rail-wagen voorkomt veel geloop bij plukken van bloemen.
