Paus ontroerd terug in zijn
oude bisschopsstad Krakau
Nederlandse VN-militairen:
„We zijn neutraler geworden"
Somoza kondigt
staat Vein beleg af
Vier jonge Friezen
straks per vlot
over de Oceaan
voor9het milieu
Sojoez-34 gelanceerd
Vliegtuig vol
met marihuana
verongelukt
BIJ VERTREK EERSTE LICHTING UIT LIBANON
Verkiezingen in
Portugal lijken
nu onvermijdelijk
VRIJER VERKEER
EGYPTE-ISRAËL
5% extra verstandig met energie
móet toch haalbaar zijn:
pak'ns de trein.
Canada haalt zich
woede op de hals
van Arabieren
^buitenland
Het viertal van de Sterke Yerke, v.l.n.r.: Frits Riemersma,
Guus Schweigmann, zijn broer Chris en Leo van der Ploeg.
.STERKE YERKE'NA RIJNTOCHTIN
HOEK VAN HOLLAND
(Van één onzer verslaggevers)
HOEK VAN HOLLAND Vier gebruinde jonge Friezen
vormen de bemanning van de „Sterke Yerke", een op
het oog wat hummelig watervoertuig, dat gistermiddag
lag afgemeerd in de Brughaven van Hóek van Holland.
De vier wachtten daar op de sleper die hen buitengaats
zal brengen voor de tocht naar Harlingen. Kapitein
Guus Schweigmann (26): „Als het weer zo blijft, lopen
we daar morgenavond (donderdag dus) om een uur of
zeven binnen."
Op zich is zo'n tochtje naar Harlingen niets bijzonders
(met de trein ben je er sneller), maar de „Sterke Yerke"
is geen gewone boot, eerder een vlot met zeilen. Het vlot
wordt bemand door vier jonge mannen, die het woord
milieu met een hoofdletter in het scheepsvaandel geschre
ven hebben. Ze hebben net een tocht over de Rijn achter
de rug, en zijn bezig met de laatste fase van hun „fles-
senplan". Bioloog Frits Riemersma: „Het is allemaal be
gonnen met de Waddenzee, waar vroeger nog 3000 zee
honden waren, en nu nog maar 300. Naar onze mening
is
-de Waddenzee het zinkputje van de Rijn. Een zeer groot
deel van alle vuiligheid "die door het Rijnwater wordt
meegevoerd, komt in de Waddenzee terecht, met alle ge
volgen voor het milieu daar. Om dat aan te tonen heb
ben we op de Rijn zo'n 3000 flessen uitgezet, deels ge
vuld met zand, zodat ze door de stroom worden meege
voerd. Erin zit een kaartje in vier talen, waarop de vin
der wordt gevraagd, het kaartje met de vindplaats erop,
naar ons terug te sturen. Voor de Hoek zetten we er nog
eens honderd overboord."
Eenmaal in Harlingen gaat de Sterke Yerke ook nog
naar de Dollardhaven (waar de Bondsrepubliek voor het
milieu zeer boze plannen heeft), dan wordt er twee we
ken gekampeerd op het Wad „noem het maar overleven
op zee", zegt bioloog Frits, en dan beginnen de voorbe
reidingen voor de grote oversteek naar Curasao. Het
startpunt ligt op de Canarische eilanden. Daar gaat de
tocht dus eerst heen. Door Het Kanaal. En dat is (nog)
het moeilijke punt. Kapitein Guus: „Het is voor de eerste
keer dat een, zij het bezeild vlot, door Het Kanaal gaat
Omdat het een zo druk bevaren route is, hebben we ab
soluut een (gemotoriseerd) volgschip nodig, omdat anders
het risico voor ons en anderen te groot zou zijn. En dat
hebben we nog niet. Komt het niet, dan gaat het hele
plan niet door."
De grote Atlantische oversteek op een vlot, met Thor
Heyerdahl als grote voorbeeld, zou dan als alles goed
gaat eind oktober moeten beginnen. Guus: „Dan kun
nen we gebruik maken van de noordoost-passaat, en zul
len we waarschijnlijk begin januari op Curasao aanko
men."
Bioloog Frits Riemersma is niet van plan tijdens de grote
oversteek werkloos te blijven. „We hangen een groot
sleepnet achter de Sterke Yerke, dat we op gezette tijden
ophalen om te zien wat er voor troep in zit. En daarbij
leggen we ailes wat we aan verontreiniging zien vast op
dia en film. Verder doen we ook nog waarnemingen van
walvisachtigen voor dr. Dudok van Heel, die is verbon
den aan het Dolfinarium in Harderwijk.
Het beste kun je zeggen dat we een avontuur beginnen
in dienst van het milieu."
Indianenpark in Brazilië
RIO DE JANEIRO (Reuter) Brazilië heeft gisteren een ge
bied van 2,2 miljoen hectare aan zijn grens met Venezuela
uitgeroepen tot nationaal park, om Indianenstammen te be
hoeden voor uitroeiing.
In het nieuwe park in het ruwe en afgelegen bergland van
Noord-Brazilië leven primitieve Indianen die nauwelijks con
tact met blanken hebben gehad, aldus het Braziliaanse insti
tuut voor bosontwikkeling (IBDF).
MOSKOU (AFP) De Sowjet-Unie heeft woensdag een onbe
mand ruimteschip gelanceerd, zo heeft radio-Moskou bekend
gemaakt. De „Sojoez-34" is op weg naar het ruimtestation
„Saljoet 6'V
TASS meldde dat het, als alles tenminste goed gaat, de bedoe
ling is dat de Sojoez-34 aan de Saljoet-6 gekoppeld wordt. In
uit ruimtestation bevinden zich de kosmonauten Vladimir
'Ljakhov en Valery Rjoemin die al ruim 100 dagen rond de
aarde draaien.
(Van onze speciale verslaggever)
KRAKAU Op zijn tot dan toe door
de zon overgoten triomfale tocht door
zijn geboorteland Polen is paus Jo
hannes Paulus II gisteravond in een
verregend Krakau aangekomen, de
stad waar hij heeft gestudeerd en
lange jaren heeft doorgebracht als
pastoor, bisschop, aartsbisschop en
kardinaal. Dacht men in Warschau,
Gniezow en Czestochowa al, dat het
enthousiasme van de menigte niet te
overtreffen was, Krakau heeft het
overtroffen. Ondanks regen en onweer
hadden honderdduizenden inwoners
zich al uren tevoren bij de landing
sbaan en langs de rijroute opgesteld,
waarlangs de paus rechtstreeks naar
de kathedraal reed om daar te gaan
bidden. De ontroering van het weer
zien was de paus van het gezicht te
lezen.
De paus landde met de door de rege
ring ter beschikking gestelde helikop
ter in een buitenwijk van Krakau op
een uitgestrekt grasveld van honder
den meters lang en tweehonderd me
ter breed. Deze landingsplaats was uit
gezocht, omdat alleen hier honderddui
zenden Krakauers tegelijk de paus
zouden kunnen toejuichen. Op deze
wei ook zal zondagochtend de laatste
pontificale plechtigheid worden gehou
den.
Ondanks het slechte weer stonden de
mensen rijen dik langs de route naar
de kathedraal en vandaar naar het
aartsbisschoppelijk paleis, waar de
paus de nacht heeft doorgebracht in
dezelfde appartementen, die hij ook
als aartsbisschop heeft benut. Van
daaruit heeft hij vanochtend een be
zoek gebracht aan zijn geboorteplaats
Wadowice en vanmiddag aan het con
centratiekamp Auschwitz, een van de
hoogtepunten van het pauselijk be
zoek.
Gisteravond nog heeft paus Johannes
Paulus II een pontificale mis gecele
breerd in Czestochowa voor tiendui
zenden in hun traditionele kledij ge
stoken mijnwerkers en andere arbei
ders uit Opper-Silezië. Hij spoorde
hen aan weerstand te bieden aan de
atheistische propaganda van de com
munistische machthebbers. „Laat u
niet verleiden door de bekoring te
denken, dat de mens met zichzelf in
het reine kan komen door het bestaan
van God te ontkennen, het gebed uit
zijn leven te bannen en alleen maar
arbeider te blijven, op grond van de
misleidende overweging dat hetgeen
hij produceert voldoende is om tege
moet te komen aan de behoeften van
het menselijk hart", aldus de paus, die
zijn toehoorders eraan herinnerde, dat
hij tijdens de bezetting van Polen
door de Duitsers gedwongen werd als
arbeider in een steengroeve en een fa
briek te werken.
Het valt te betwijfelen of een en an
der hem in dank zal worden afgeno
men door de communistische regering,
die overigens via eenwoordvoerder
heeft laten weten, dat de politieke be
tekenis van het pauselijk bezoek aan
Polen haar geen reden tot zorgen
geeft. „Tot tevredenheid van de auto
riteiten is gebleken, dat de Poolse
kerk als een van haar taken ook de
eenheid van het volk nastreeft", aldus
de woordvoerder, die benadrukte, dat
kerk en staat in Polen het eens zijn
over het vraagstuk van de vrede, het
probleem van de ontwapening en de
noodzaak het gezin te versterken.
Inderdaad heeft de paus in Czestocho
wa een hartstochtelijk pleidooi voor
het gezin gehouden. Elke maatschappij
en elke natie zijn gebaseerd op het ge
zin, voor zover dit een plaats van le
ven en liefde is, zo zei hij. Ook vroeg
de paus de wereld om meer priesters:
„Ik verheug me over iedere priester.
Petrus liet zijn vissersboot in de steek
om Christus te volgen. Dat heb ik ook
gedaan".
Voor het eerst tijdens het bezoek van
de paus aan Polen hebben zich giste
ren in Czestochowa enkele inci
denten voorgedaan. Rechercheurs, die
ter bewaking aanwezig waren, grepen
een priester, die bloemen in de pause
lijke auto wierp en ranselden hem af.
Een fotograaf van het Amerikaanse
persbureau UPI werd geschopt en ge
slagen toen hij een foto wilde nemen
van de paus, die voor de kathedraal
gehandicapten zou toespreken. Ook
grepen politiemannen in toen jonge
mannen met de pauselijke auto pro
beerden mee te rennen. De politieman
nen deden dit zo hardhandig, dat er
bloed vloeide.
Een ander kan het gevolg zijn van
een zekere spanning, veroorzaakt door
de aanwezigheid van de tienduizenden
strijdbare mijnwerkers uit Silezië, die
geirriteerd raakten toen bekend werd,
dat de paus huh gebied, een bolwerk
van katholicisme, niet mocht bezoe
ken. Kennelijk bij wijze van voorzorg
smaatregel waren eerder honderden
geüniformeerde leden van de Poolse
'militie Czestochowa binnengetrokken.
In elk geval zal paus Johannes Paulus
blijkbaar als concessie aan de com
munistische autoriteiten niet de
kerk van „Maria, Koningin van Polen"
bezoeken in de bij Krakau gelegen in
dustriestad Nowa Huta. Na een jaren
lange strijd is de paus, toen nog aart
sbisschop, erin geslaagd een kerk te
bouwen in wat een stad zonder kerk
moest worden. Het gebouw is het sy
mbool geworden van de strijd van de
kerk in Polqn tegen het communisme.
Tijdens het bezoek van de paus is
daar echter uiterlijk niets van te mer
ken. De autoriteiten ontvangen „Jan
•Pawel" met alle pracht en praal en ui
termate welwillend. Krakau zelf is tot
zondag een feestelijk versierde stad.
Palestijnen weg
uit
zuidelijk Libanon
BEIROET (AP) In de hoop
dat nieuwe aanvallen van Is
raël op Zuid-Libanon daar
door zullen worden voorko
men zijn leden van de Pales
tijnse Bevrijdingsorganisatie
PLO en met hen samenwer
kende Libanese Islamitische
strijders begonnen zich uit
het zuiden van het land te
rug te trekken. Dit is woens
dag door het persbureau van
de PLO meegedeeld. „De Pa
lestijnse verzetsstrijders zul
len zich verre houden van de
dorpen in zuidelijk Libanon
zodat de vijand geen voor
wendsel meer heeft om tegen
die dorpen op te treden", al
dus het persbureau.
Oe tocht van paus Johannes Paulus II langs de menigten, die een gemotoriseerde groep van de Poolse militie ter escorte van
hem toejuichen, levert met alleen maar uitsluitend ..aardige" de paus, die in zijn gebaar naar de mensen langs de weg ook
plaatjes op. Ter afwisseling een wat meer grimmig beeld van pets schijnt te leggen van „Ik kan het ook met helpen
Honderden
slachtoffers
in Ghana
LAGOS De staatsgreep
van lagere luchtmachtofficie
ren in Ghana heeft honder
den mensen het leven gekost,
zo heeft een verslaggever van
de Nigeriaanse televisie giste
ren gemeld. Volgens de ver
slaggever is het nog wat te
vroeg om te kunnen conclu
deren dat de nieuwe regering
het hele land onder controle
heeft. Ook de bevelhebber
van het leger, generaal Nevil
le Odartey-Wellington is ge
dood bij de staatsgreep. De
nieuwe militaire raad heeft
zijn belofte herhaald dat op
18 juni algemene verkiezin
gen worden gehouden en dat
Ghana op 1 juli een burger
lijk bestuur krijgt.
CHARLESTON (AFP) WEST-
VIRGINIA In ie nacht
van dinsdag op woensdag is
bij Charleston in West-Virgi
nia een DC-6-yrachtvliegtuig
verongelukt aan boord waar
van zich tien ton smokkelma-
rihuana bevond, ter waarde
van 16 miljoen gulden.
Het ongeluk gebeurde bij de
clandestiene landing op het
vliegveldje van de stad. Vol
gens de politie werd een inzit
tende gewond. Acht personen,
onder wie de bestuurders van
twee gereedstaande vrachtau
to's, zijn gearresteerd.
Paleizen in
Iran genaast
TEHERAN (AFP) Alle pa
leizen die behoren aan de kei
zerlijke familie van Iran zul
len worden genationaliseerd
en tot musea worden ge
maakt, zo heeft de vice-pre
mier voor de machtsover- I
dracht Hachem Sabbaaghian, J
aangekondigd. De Iraanse
pers heeft gisteren gemeld
dat ook alle keizerlijke par
ken, tuinen en domeinen wor
den genationaliseerd en bin
nenkort voor het publiek
opengesteld zullen worden.
HARIS (ANP) - Het verblijf van de
Nederlandse militairen in Libanon
heeft verandering gebracht in hun
mening over Israël en het Palestijnse
probleem. „Toen we hierheen kwa
men, waren we allemaal vóór Israel.
Maar dat is wel over. Het is niet zo
dat we nu tegen zijn, maar wel meer
neutraal. Per slot van rekening zijn
de Palestijnen ook hun land uitgezet,
aldus de vertolking van de algemene
gevoelens door dienstplichtig sergeant
Ronald van Roon uit Vlaardingen.
Hij is een van de 67 man van de oud
ste lichting die vandaag via Beiroet
naar huis gaan. Zelf heeft Van Roon
tijdens zijn drie maanden Unifil twee
weken vakantie doorgebracht in Isra
ël. Hij is daar geschrokken van uitla
tingen, dat hij Palestijnen meteen had
moeten doodschieten.
Of Unifil nuttig werk doet? Als het
rustig is, denken we van wel. Maar
als er even later weer over onze hoof
den heen wordt geschoten, vragen we
het ons weer af, aldus de sergeant. In
het begin is alles wat moeilijk op
gang gekomen. Op het ogenblik loopt
het veel beter. Een hele verbetering,
meent dienstplichtig soldaat Piet Keij-
zer uit Voorburg, is dat een groep niet
meer steeds op dezelfde post zit. Nu
wordt er af en toe gewisseld, aldus
Keijzer.
Het Nederlandse Unifil-kader is overi
gens geweldig te spreken over de inzet
en de moraal van de dienstplichtigen.
De sombere berichten bij het vertrek
naar Libanon zijn gelogenstraft, is de
algemene mening onder hen. De band
tussen kader en dienstplichtigen is in
Libanon veel sterker geworden dan
ooit in Nederland het geval zou zijn
geweest In Haris werd de laatste dag
voor het vertrek al druk gepraat over
reünies. Vandaag krijgen de 67 voor
hun vertrek op het vliegveld van Bei
roet nog een VN-medaille uitgereikt
NA ONTSLAG REGERING MOTA PENTO
LISSABON (UPI) President Eanes van Portugal zal naar verwachting
het ontslag accepteren van het kabinet van premier Mota Pinto. Ver
moedelijk zal de president ook het parlement ontbinden en verkiezingen
uitschrijven, als hij er de negentien leden van de Revolutionaire Raad
voor kan winnen, zoals de grondwet bepaalt. Mocht dit laatste niet luk
ken dan is Eanes gedwongen een nieuwe premier te zoeken, die de
steun nodig zal hebben van de socialisten en onafhankelijken in het
parlement.
De vier grote minderheidspartijen in het parlement hadden het aftreden
geëist van het kabinet, en de crisistoestand bereikte een hoogtepunt toen
socialisten en communisten mef afzonderlijke moties van wantrouwen
kwamen, waarvan zeker een de meerderheid zou halen. Bij een volgende
motie van wantrouwen binnen dertig dagen zou de regering ten val ge
bracht kunnen worden. Bovendien had het parlement de begrotingsvoor
stellen van het kabinet ingrijpend gewijzigd.
President Eanes heeft tot nu toe niet aan verkiezingen gewild, omdat de
grondwet volgend jaar nieuwe verkiezingen eist, hetgeen een vertraging
zou betekenen voor het gezond maken van de economie. Portugal gaat
gebukt onder een tekort op de betalingsbalans van 800 miljoen gulden,
een inflatie van 20 procent en een werkloosheidspercentage van 13. Ver
kiezingen lijken echter onvermijdelijk om de impasse tussen de vier par
tijen in het parlement te doorbreken. Sociaal-democraten en conservatie
ven onderhandelen thans over een stembusakkoord. Socialisten en com
munisten, die samen een comfortabele meerderheid hebben, hebben los-
vaste verbintenissen.
CAiRO (Reuter) Egypte en Israël heb
ben besloten onbeperkt reizigersverkeer
Aver zee en door de lucht toe te staan
ussen de twee landen, ook voor toeris-
jr«n.
j^Dit is meegedeeld door de Egyptische
rre7?ier KhEdi' na een bespreking met de
Israëlische minister van buitenlandse za
ken Mosje Dajan. Voorlopig zal het rei
zen over land niet zijn toegestaan. De re
geling zal naar verwachting binnen een
maand kunnen ingaan. Er zal wel een vi
sum nodig zijn.
ten na van de Nationale Garde van Nicaragua op wacht bij een barricade, die Sandinisti-
sche guerrillastrijders tussen de hoofdstad Managua en Leon hadden opgeworepen.
MANAGUA (UPI) President Anasta-
sio Somoza van Nicaragua heeft gisteren
de staat van beleg afgekondigd om be
ter het offensief van het Sandinistische
bevrijdingsfront te kunnen bestrijden.
De meeste in de grondwet verankerde
burgerrechten zijn nu opgeschort en de
overheid kan personen aanhouden en
opsluiten zonder daarvoor toestemming
van de justitie te hebben.
Door het desbetreffende decreet, dat
door Somoza werd ondertekend tijdens
een kabinetszitting, is ook censuur op
alle nieuwsmedia ingesteld.
De „oorlog" tussen de opstandelingen en
de regeringstroepen van Nicaragua
woedt steeds heviger. Gisteren is gemeld
dat leden van de Nationale Garde vanuit
de lucht raketten hebben afgevuurd op
de stad Leon, waar zich sinds drie dagen
strijders van het Sandinistische bevrij
dingsfront hebben verschanst.
Het leger heeft volgens officiële medede
lingen Leon, de op een na grootste stad
van het land heroverd. Waarnemers
schatten het dodental sinds het opleven
van de guerrilla met Pinksteren op onge
veer honderd mensen.
De bevolking van de Middenamerikaanse
republiek heeft te lijden van de schaar
ste aan drinkwater. Daarnaast is er ge
brek aan electriciteit. De 'algehele toe
stand wordt nog verslechterd door een
algemene staking.
De aanvallen van guerrillastrijders, die
het aftreden van president Anastasio So
moza alsook het verdwijnen van zijn
sinds 45 jaar heersende familie eisen,
hadden ook gisteren plaats. Op verschei
dene punten was de autoweg tussen
Leon en de hoofdstad Managua geblok
keerd. Doel van het opwerpen van deze
wegversperringen is te verhinderen dat
de regeringstroepen bevoorraad worden.
OTTAWA Arabische lan
den hebben met verbittering
gereageerd op het voornemen
van premier Joe Clark van
Canada de Canadese ambas
sade in Israël van Tel Aviv te
verplaatsen naar Jeruzalem.
De premier is gewaarschuwd
voor consequenties die uitvoe
ring van het voornemen zou
kunnen hebben. Als de Arabi
sche wereld zou reageren met
het verbreken van alle han
delsbanden met Canada, zou
dit het land minstens 55 dui
zend arbeidsplaatsen en 1,6
miljard dollar kosten.
Nederland heeft altijd al een
ambassade in Jeruzalem ge
had. In een krant in Koeweit
werd onlangs de voorgestelde
overplaatsing van de Canade
se ambassade andermaal ver
ward met de Nederlandse am
bassade.
Begin: geen
O
Palestijnse staat op
Westoever
TEL AVIV (UPI) Df Israë-
lische premier Menachem Be
gin heeft gisteren gezegd dat
Israël „binnen 24 uur" een
eind zal maken aan elke po
ging om een onafhankelijke
Palestijnse staat te stichten
op de Westelijke Jordaan-oe-
ver en in de strook van
Gaza.
In een redevoering tot de
conventie van zijn partij, de
nationalistische Heroet, zei
Begin: „Als de bestuursraad
(die in de maak is op de
westelijke oever van de Jor-
daan en in de strook van
Gaza) een Palestijnse staat
uitroept, zullen wij de 11 le- J
den ervan arresteren en bin- i
nen 24 uur het militaire be
stuur herinvoeren".
Begin is herkozen als voorzit- I
ter van de Heroetpartij.
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 7 JUN11979 PAGINA 9
