.Nosferatu' meer dan
een vampierfilm
Oude scheepsprenten
bij E. de Keuning
Anthony Quinn schittert
in „The passage"
Litho's in
„Witte Duif"
SPELEOLOGIE IN
RIJKSMUSEUM
Moderne doch
figuratieve kunst in
galerie Oude Rijn
Deze week in de bioscopen
En verder.
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 1 JUN11979 PAGINA 7
LEIDEN Het grot-onder
zoek (speleologie) in al
haar facetten staat centraal
op een grote tentoonstelling
die van 7 juni tot en met
31 augustus uordt gehou
den in het Rijksmuseum
van Geologie en Mineralo
gie aan de Hooglandse
Kerkgracht 17 in Leiden.
De expositie wordt inge
richt in samenwerking met
het museum door Speleo
Nederland.
De tentoonstelling toont zo
wel de sportieve kant van
speleologie als de weten
schappelijke zijde. Het spor
tieve element zal blijken uit
het aangevoerde materiaal
dat betrekking heeft op
klimtechnieken. grotduiken
en veiligheid. In weten
schappelijk opzicht wordt
aandacht besteed aan het
ontstaan van de grotten (ge
ologie), de vorming van
druipsteen (mineralogie),
overblijfselen van vroegere
grotbewoners (paleontolo
gie), menselijke activiteiten
in grotten (archeologie), te
genwoordige levensvormen
in de grotten (biologie) en
het in kaart brengen van de
grotten (topografie). Behalve
foto's en tekeningen zijn
veel voorwerpen te zien,
zoals gesteenten, druipsteen
vormingen. fossielen, biolo
gisch materiaal (blinde grot-
vissen) en technische uitrus
ting. Een diaserie geeft een
algemeen overzicht van spe
leologie.
De expositie is te bezichti
gen van maandag tot en
met vrijdag van tien tot
twaalf en van twee tot vijf
uur, alsmede op de zonda
gen van twee tot vijf uur.
19 KUNSTENAARS IN VOORJAARS-EXPOSITIE
Leidschendam In het
centrum .,De Schakel" in
Leidsenhage wordt van 2
tot en met 28 juni grafisch
werk geëxposeerd van de
28-jarige Jan Naezer. Jan
Naezer maakt in hoofdzaak
prenten waarbij hij gebruik
maakt van de gedragingen
van lijnen en vlakken bin
nen het grafische proces.
Voorstellingen in de traditi
onele zin zijn niet aanwezig,
de grafiek zelf fungeert als
onderwerp van zijn werk.
Op zijn prenten wordt niets
meer bedoeld dan getoond
wordt. In tegenstelling tot
de meeste kunstenaars ziet
Jan Naezer de grafiek niet
als iets ondergeschikts maar
als een duidelijk zelfstandig
gegeven dat als zodanig ook
benaderd moet worden.
Grafiek is volgens hem
meer dan een techniek die
wordt aangewend ten gun
ste van iets. De prenten op
de expositie zijn de beste
getuigen van zijn bedoelin
gen.
Werken van Jan Naezer, die
zijn opleiding genoot aan de
Koninklijke Academie van
Beeldende Kunsten in Den
Haag. bevinden zich in de
collecties van het rijk, de
gemeente Den Haag en in
particuliere collecties in Ne
derland. Zwitserland en de
Verenigde Staten. Voor zijn
totale grafisch werk ontving
de kunstenaar in 1977 een
bijdrage van het Karei
Klinkenbergfonds. De ten
toonstelling die zoals ge
bruikelijk gratis toeganke
lijk is wordt zaterdag 2 juni
om 14 uur geopend door
mevrouw ir. T. C. Kiers,
Leidschendams gemeente
raadslid voor D'66. De ope
ningstijden zijn op weekda
gen van 13.30 tot 16.30 uur,
dinsdag woensdag en vrij
dag ook 's morgens van
half 11 tot 12 uur, op zater
dagen van 10.30 tot 16.30
uur en op de koopavonden.
Naast deze expositie zijn er
prenten van Jan Naezer te
zien bij Fleur 2000, Dam-
laan 66 in Leidschendam.
STUDIO Nosferatu de
vampier (12) met Klaus
Kinski en Isabelle Adja-
ni Regie: Werner Her
zog.
Wie alle voorpublieiteit, die
Werner Herzog's film „Nos
feratu" kreeg tijdens de op
namen in Delft, vergeten is
en denkt een vampierfilm
naar het recept van Holly
wood of de Engelse Ham
mer-studio's te zien te krij
gen, komt bedrogen uit. Dit
om teleurstelling bij bloed
dorstige kijkers te voorko
men. Want Herzog heeft
alle rattenproblemen ten
spijt de film gemaakt,
die liij steeds ongeveer
voor ogen moet hebben ge
had. Een terugkeer naar
het Duitse expressionisme
in de film, een in visueel
schitterende beelden ver
pakt noodlotsverhaal, dat
in de hier vertoonde Duitse
versie beter overkomt dan
destijds bij de première op
het filmfestival van Avori-
Werner Herzog heeft nooit
onder stoelen of banken ge
sloken, dat hij Bram Sto
ker's Dracula-verhaal maar
ven bijeenraapsel van vam
pierlegenden vond en dat
zijn voorkeur uitging naar
de filmversie die Murnau er
in 1922 onder de titel „Nos
feratu" van maakte, een
werk dat hij om zijn waar
schuwing tegen het opko
mend nazismë de belang
rijkste zwijgende Duitse
filirt vond. Herzog's „Nosfe
ratu is Murnau trouw geble-
Met een voortslepende
Klaus Kinski als de vam
pier, in zijn afzichtelijke
Max Schreck-make-up meer
deerniswekkend als hij kla
gelijk om bloed kreunt dan
angstaanjagend. Isabelle
Adjani is een mooie, zich
vergeefs opofferende Lucy
en Bruno Ganz een verbij
sterde Jonathan Harker. De
grote vampierbestrijder Dr.
van Helsing is hier een
oude sul die alles doet mis
lukken terwijl tekenaar
schrijver Roland Topor van
de makelaar Renfield een
waanzinnig lachend vam
pierslaafje maakt. Van de
Nederlandse rolbezetting is
in de slotfase Herzog
moest driftig couperen in
de eindmontage om aan de
vereiste twee uur speelduur
te komen weinig overge
bleven, maar Delft zo
zonder auto's en fietsen
langs de grachten komt
schitterend uit de verf.
£lea Gelderse K&eghi
VOORSCHOTEN Schepen hebben altijd
een bijzondere plaats ingenomen in het le
ven van de Nederlanders. Het waren voor
al in de zeventiende eeuw zeer belangrijke
bronnen van inkomsten. Een groot deel
van de welvaart in onze Gouden Eeuw
hebben wij te danken aan die schepen.
Dat gevoel van aanhankelijkheid en waar
dering is ook terug te vinden in de afbe
eldingen van schepen die in de zeventien
de en achttiende eeuw door zeer bekwame
zeeschilders en etsers en graveurs werden
gemaakt.
De belangrijkste scheepsprenten uit de ze
ventiende eeuw zijn van Reinier Nooms,
alias Zeeman, die leefde van 1623 tot 1664.
Men neemt aan dat deze schilder en etser
zelf zeeman is geweest, gezien de grote
kennis van het onderwerp. Zonder zijn
prenten, die alle voorzien zijn van gegra
veerde onderschriften, zouden wij vaak
niet weten hoe vele in kronieken vermelde
vaartuigen er in werkelijkheid hebben uit
gezien Bij De Keuning zijn een aantal
exemplaren van scheepsprenten van
Nooms te zien en te koop.
De Zeeuwse tekenaar Jan Roos (levend
omstreeks 1774) is vertegenwoordigd met
drie tekeningen van o.a. een zeilende drie
masthoeker.
Robert de Baudois (1575-1644) toont sche
pen in stormachtig weer op een gravure
„De Herfst" die deel uitmaakt van een se
rie van vier seizoenen.
Een andere grootheid op scheepsgebied is
Gerrit Groenewegen (1754-1826). Ook al
zo'n kunstenaar die nauw bij zijn onder
werp betrokken was. Groenewegen was
van oorsprong scheepstimmerman, maar
doordat zijn been bekneld raakte tussen
een klapbrug, kon hij dat beroep niet
meer uitoefenen. Hij legde zich toe op het
tekenen van schepen. En met veel succes.
Groenewegen markeert het eind van een
tijdperk. In dezelfde tijd dat zijn tekencar
rière ten einde liep. voer de eerste stoom
boot de Nieuwe Maas op, het Engelse
schip Defiance, op 10 mei 1816.
Groenewegen bepaalde zich echter als laat
ste tot het tekenen van trotse zeilschepen,
waarbij hij ook de binnenvaart niet vergat.
Een statige Barkentijn, maar ook een een
voudige Heynst zeilen bij De Keuning
langs de wanden.
De serie prenten wordt gecompleteerd
door een aquatint van Ploos van Amstel,
naar een schilderij van Ludolf Bakhuizen.
Het is een gezicht op het IJ. waar een im
posante Oostindiëvaarder zojuist binnen
valt.
De tentoonstelling Oude Schepen is geo
pend tot en met 29 juni, op vrijdagen en
zaterdagen van 11-17 uur, en na telefoni
sche afspraak. E. de Keuning, Oude Pren
ten, Molenlaan 2, Voorschoten (vlakbij de
oude Dorpskerk).
LEIDEN Moderne kunst
is wel zo'n beetje het han
delsmerk van galerie de
Oude Rijn aan de Stille
Mare 4. Dat moderne kunst
zeker geen synoniem is
voor abstracte kunst be
wijst de voorjaarsexpositie
van deze Leidse galerie, die
bestaat uit het vooruitstre
vende en meestal figuratie
ve werk van niet minder
dan 19 kunstenaars.
Een dergelijke hoeveelheid
exposanten betekent natuur
lijk ook een veelheid van
kunstuitingen, variërend
van potloodtekeningen tot
houten schalen. Etsen ne
men een belangrijke plaats
in op de voorjaarsexpositie,
vervaardigd volgens talrijke
procédés en in kleur of
zwart-wit. Hans Andringa,
Anne Huisjes, Fran^oise
Aquillard, Enric Adsera,
Marry Hpvig, Anne Hulle-
man, Jan Krejc'i, Oldrich
Kuhanek, Sietse Smeding
en Ans Wortel zijn met et
sen vertegenwoordigd.
Een oude bekende is de
Leidenaar Hilbrand Bruy-
ning, present met een olie
verfschilderij en tekeningen.
Ook dit keer is het ietwat
komische aspect, dat vaak
in zijn werk terugkomt,
aanwezig. Het leger is in dit
geval het mikpunt van de
ironie van de kunstenaar.
Het grote olieverfschilderij
„Het meisje en het mon
ster" geeft naast een clow
neske dame als het meisje
een grote groengepakte mi
litair met gasmasker als het
monster te zien. Titels als
„Als het vaderland roept
dient de vlag danig enzo
voort" en „Want je moet
schoon zijn als je het va
derland dient" spreken in
dit opzicht voor zich.
Opvallend zijn de houten
schalen van Christine Lan-
gerhorst. Ze worden geken
merkt door de zeer fraaie
tekening van het „pure"
hout dat door de kunstena
res speciaal is geselecteerd.
Het gaat dan ook wel om
houtsoorten met tot de ver
beelding sprekende namen
als Moeras Cyprus, Taxus
Baccata en Andaman Pa-
douk.
De voorjaarsexpositie van
Galerie de Oude Rijn be
staat verder uit gouaches
van Erli Esselink, gemengde
technieken van Jan Hamer-
ling, keramiek van Vilma
Henkelman, litho's van Jo
sephine Kelly, gouaches van
Fanny Mazure, acryl op pa
pier van Nick Oudshoorn
en olieverf op papier van
Oscar Penez.
De uitgebreide tentoonstel
ling is tot en met 30 juni te
zien van woensdag tot en
met zaterdag van 12 tot 17
uur, op zondag 10 juni ook
nog van 14 tot 17 uur.
Grafiek in „De Schakel"
7inpunerhoofdman Christopher Lee wordt met benzine overgoten.
KATWIJK AAN ZEE In galerie de „Witte Duif" wordt
aanstaande zaterdag een verkooptentoonstelling gehouden,
van een tiental bijzondere litho's. Twintig van deze litho's
zijn uit de periode 1840-1880, afkomstig van de Kunstkronijk.
Het in de vorige eeuw bekende kunstblad de „Kunstkronijk"
had de gewoonte om iedere maand twee litho's, meestal van
bekende kunstenaars, bij de aflevering in te sluiten. De litho
grafie verving tot ongeveer 1880 op artistieke wijze de fotogra
fie. Een litho is een tekening op steen, die meerdere malen af
gedrukt kan worden
Twintig van de in galerie „De Witte Duif", Voorstraat 92 te
Katwijk, tentoongestelde litho's zijn uit de periode van voor
1880. Daarnaast zijn er ook litho's (en gravures en andere
kunstwerken) uit deze eeuw (waaronder van Dobbenburg en
Verstijnen).
Galerie „De Witte Duif" is iedere zaterdag geopend van 11 uur
tot vijf uur 's middags.
LIDO I - The passage
(16) met Anthony Quinn
en Malcolm McDowell.
Regie. J. Lee Thomson.
Regisseur J. Lee Thomson
is een bekwaam vervaardi
ger van publieksfilms. 'The
passage' is daar een uitste
kend voorbeeld van. Een
stevige dosis actie, gelar
deerd met een vleugje sex
en romantiek, opgehangen
aan enkele voortreffelijke
acteurs en geen enkele re
gisseur kan zich nog een
buil vallen. Het verhaal kan
dan nog uitermate zwak
zijn ook. Maar met een ac
teur als Anthony Quinn in
een hem op het lijf geschre
ven rol als ruige bonk is
het verhaal ondergeschikt.
Zo is dat tenminste in 'The
passage', waar Quinn voor
treffelijke tegenspel krijgt
van Malcolm McDowell als
een volledig verknipte, sa
distische SS-kapitein.
In 'The passage' wordt de
Baskische schaapherder
Quinn ingehuurd om een
Amerikaanse wetenschapper
uit het door de Duitsers be
zette Frankrijk te helpen
ontvluchten dwars door de
Pyreneën. Met prof. Be-
rgson (James Mason) vluch
ten zijn slecht ter been zijn
de echtgenote, dochter en
zoon. Het vijftal wordt ach
tervolgd door de fanatieke
SS-kapitein. Na een serie
spektakulaire acties, wat ge
folterde verzetslieden en het
uitmoorden van een groep
zigeuners. belandt het
vluchtende gezelschap aan
bij de Pyreneën, waar moe
der Bergson het al snel
moet opgeven. J.Lee Thom
son weet met prachtige
beelden van het bergmas-
sief de achtervolging fraai
in beeld te brengen, com
pleet met een indrukwek
kende lawine.
W.B.
LUXOR - Pas op of we slaan
erop (12) Het Trinity-duo
heeft het wilde westen voor
goed de rug toegekeerd, maar
slaat nog steeds even wild en
humoristisch destructief om
zich heen. Liefhebbers zullen
zich stellig weer amuseren,
(tweede week)
CAMERA - Jesus Christ Su
perstar (a.l.) De bekende roc-
kopera gebaseerd op het
Nieuwe Testament, waarin Je
sus als een hippie wordt
voorgesteld, (reprise, tweede
week)
LIDO II - The deer hunter
(16) Robert de Niro en John
Savage in een aangrijpende
film, waarin de Verenigde
Staten van nu hun frustraties
over de oorlog in Vietnam af
reageren. Rijkelijk overladen
met Oscars, (achtste week)
LIDO III - Animal House
(a.l.) Een dolle komedie over
een zich doorgaans keurig
netjes gedragende student, die
de bloemetjes eens flink bui
ten zet. (achtste week)
TRIANON - Twee vrouwen
(16) Vaderlandse film van de
k betere categorie van regisseur
George Sluizer met buiten
landse topacteurs als spelers.
De intiigrerende menselijke
relaties worden uitstekend uit
gediept. (tweede week)
In de matinee: Juliana in ze
ventig bewogen jaren (a.l.)
Een voortreffelijk werkstuk
over de vorstin dat ver uit
stijgt boven het obligate ver
tonen van oude journaalfrag
menten (zesde week)
REX - Pervers op z'n frans
(16) Uitsluitend voor de lief-
hebbers.(eerste week)
EUROCINEMA I (Alphen aan
den Rijn) The deer hunter
(12) zie Lido II.
EUROCINEMA II (Alphen
aan den Rijn) Death in Veni
ce (16) Klassieke film van
Visconti met Dirk Bogarde
die in Veneti wil sterven.
EUROCINEMA IH (Alphen
aan den Rijn) Foul Play (a.l.)
Comedie met Goldie Horn.
EUROCINEMA IV (Alphen
aan den Rijn) Kentucky fright
movie (16).
