Kazerne-leven
gehandicapten
in De Haardstee
onhoudbaar"
Waardeiland ontevreden over
gemeentebeleid voor tweede brug
EX-PERSONEEL EIST IN
ZWARTBOEK AFTREDEN BESTUUR
Den Haag verantwoord
Ranner (PvdA) uit felle
kritiek op beleid
wethouder Fase (VVD)
Markante Beethoven
in Stadsgehoorzaal
Krachtiger
optreden
tegen krakers
STAD
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 31 ME11979 PAGINA 3
LEIDEN Als het hoofd en het waarne
mend hoofd van het gezinsvervangend tehuis
„De Haardstee" in Leiden per 1 juni hun
functie neerleggen dan sluiten zij een periode
af die door sommigen op zijn zachtst uitge
drukt „amateuristisch, onbehoorlijk en walge
lijk" wordt genoemd. Een periode die door
drie generaties verzorgend personeel ervaren
wordt als een zwarte bladzijde in de geschie
denis van de Leidse zwakzinnigenzorg en
maar beter snel vergeten kan worden, ware
het niet dat er op dit moment nog geen enke
le garantie bestaat dat de tijden van weleer
voorgoed achter de rug liggen. Om te voorko
men dat nieuwe generaties werkneemsters en
de bewoners van het tehuis dezelfde toestan
den als voorheen moeten meemaken, heeft
het voormalig personeel van „de Haardstee"
de koppen bijelkaar gestoken en besloten tot
actie over te gaan. Momenteel zijn er brieven
onderweg naar het Provinciaal Bureau van
CRM, waarin de door het personeel gevórm
de werkgroep uiteenzet wat men in de toe
komst van de stichting „De Haardstee" ver
wacht, wil men niet in dezelfde fout van
vroeger vervallen. De geschiedenis van het te
huis voor zwakbegaafde mensen is neergelegd
in een zwartboek, dat het schrijven aan CRM
begeleidt.
„De Haardstee" is het eerste gezinsvervan
gend tehuis dat 13 jaar geleden in Leiden
werd geopend. De bedoeling van zo'n tehuis
is om zogenaamd „geestelijk gehandicapten
van hoog niveau", men spreekt ook wel van
zwakbegaafden, te helpen zich zo zelfstandig
mogelijk te ontwikkelen, hun sociale red
zaamheid te bevorderen en de functie te be
kleden van vervangend milieu voor de bewo
ners. „Op al deze punten", zo zegt een
woordvoerster van de werkgroep en ex-perso-
neelslid van het tehuis is de directie en het
bestuur tekortgeschoten. Er gelden hier nog
steeds wantoestanden zoals ze 20 jaar geleden
in Nederland voorkwamen". Het zwartboek
spreekt in dit verband van „een kazerne-le
ven" met ouderwetse disciplines waaraan de
19 „zwakbegaafde jongens" zich moeten on
derwerpen. Het vertrekkend hoofd van het te
huis, de heer I. L. van As, wordt in het
zwartboek een „vaderlijk" amateuristisch be
leid verweten, dat star en zeer verouderd
overkomt.
Volgens de drie generaties personeel, die in
de loop van een paar jaar om genoemde re
denen het tehuis aan de Witte Singel 70 heb
ben verlaten, dient het beleid dringend gewij
zigd te worden. In hun brief aan CRM stellen
zij, dat het enkele generaties werkneemsters
onmogelijk was gebleken tijdens hun werk
verband tot verbeteringen van de kwaliteit
van de woon- en leefsituatie van de bewoners
te komen. Ook voor toekomstige verzorgsters
zouden dergelijke veranderingen niet in de
wieg zijn gelegd. Daarom werd besloten „te
trachten van buitenaf de situatie ten goede te
keren", aldus de werkgroep „Haardstee".
Het beste wellicht typeerde een zuster van
een van de bewoners van „De Haardstee"
gisteren de situatie aldaar: „Er heerst in het
tehuis een ongelooflijke discipline. De mensen
krijgen de meest vreemde gedragsregels met
de paplepel ingegoten. De sfeer is er heel kil.
Er kan geen lachje vanaf. Eens in de maand
wordt mijn broer bij voorbeeld naar de kap
per gestuurd en dan krijgt hij steevast zo'n
ouderwets kapsel aangemeten. Hij wordt echt
geknipt als een debiel. Hij ziet er dan uit als
of hij getekend is. Mijn broer is een flinke
man en hij werkt buiten maar hij krijgt elke
dag maar vier boterhammen mee naar zijn
werk. Dat zijn afgepaste pakketjes. Iedereen
krijgt dezelfde hoeveelheid brood mee naar
zijn werk. (De bewoners verrichten werk
zaamheden op minimumloonbasis bij verschil
lende instellingen in de stad-red.) Ik zou mijn
man met zo'n maaltijd niet hoeven af te
schepen".
Het zwartboek maakt gewag van een lange
lijst van gesignaleerde misstanden aan de
Witte Singel. Op de verschillende pagina's
Van het boek staan met een kadertje omge
ven gevallen beschreven, die de situatie moe
ten illustreren. Een voorbeeld hiervan: „Als
bewoners al een meisje hadden moest dat
stiekum. Ze mochten 's avonds niet naar huis
toe. Het hoofd had ook de onhebbelijkheid
Het gezinsvervangend tehuis De Haardstee aan de Leidse Witte Singel.
om, waneer een vriendinnetje ter sprake
kwam, daarop op een zeer vernederende ma
nier te reageren: „Jij een meisje zeker. Je
kunt niet eens voor jezelf zorgen". Nog een
voorbeeld: „Bewoner tegen groepsleiding:
„Was ik maar een hond. Die wordt ten min
ste nog eens uitgelaten. Al is het maar aan
een riempje".
De werkgroep spreekt van een „chronische
geestelijke wreedheid en van incidentele li
chamelijke geweldpleging", die door de hoof
den van het tehuis zouden zijn bedreven. On
derhandelingen met het bestuur van de stich
ting Haardstee heeft tot dusverre weinig soe
laas gebracht. De werkgroep stelt dan men
vanuit het bestuur de directie de hand boven
het hoofd houdt en zo weinig mogelijk ruch
tbaarheid probeert te geven aan het vrijwilli
ge ontslag van deze twee mensen. Het opstap
pen van de directeur en de onder-directrice is
met geheimzinnigheid omgeven. Het is niet
duidelijk of de actie van het voormalig perso
neel hier direct de aanleiding voor is geweest.
De werkgroep neemt aan dat de geuite klach
ten zeker bepalend zijn geweest voor het ont
slag, maar vermoedt dat het bestuur dit niet
durft toe te geven. Een woordvoerder van de
werkgroep stelt dat „De Haardstee" sterk gei-
soleerd van andere soortgelijke tehuizen ope
reert. Contact met andere instellingen en
overlegorganen werd nooit gezocht door het
hoofd van het tehuis. „Van buiten lijkt alles
pais en vrede. Maar binnen deugen er een
heleboel dingen niet. Over het geld dat de be
woners verdienen bestaat nog veel onduide
lijkheid. Zeker is dat er mee geknoeid wordt.
Er zijn bewoners die niet eens taartjes voor
hun verjaardag kunnen kopen, omdat dat
van de directie niet mag. De bewoners dur
ven hier niets van te zeggen, omdat ze niet
anders gewend zijn".
De werkgroep heeft een en ander duidelijk
op papier gesteld en aan CRM meegedeeld.
In een bijgaand schrijven leggen de voormali
ge verzorgsters CRM een aantal eisen voor.
Voornaamste eisen daaruit zijn, dat het huidi
ge bestuur, dat „De Haardstee" exploiteert
moet verdwijnen, er een accountantsonder
zoek moet komen naar de financiële handel
en wandel van de stichting en er een onder
zoek moet plaatsvinden naar de wantoestan
den in het tehuis. Voorgesteld wordt om
eventuele verbeteringen in het tehuis geleide
lijk door te voeren, „omdat de bewoners
langzaam aan moeten toegroeien naar een si
tuatie waarin ze een beter, zelfstandiger be
staan kunnen leiden," aldus de werkgroep
„Haardstee".
MINISTER TUIJNMAN:
Minder treinen naar
LEIDEN Minister
Tuijnman (Verkeer en Wa
terstaat) vindt de beper
king die de Nederlandse
Spoorwegen hebben aan
gebracht in het treinenbe-
loop tussen Leiden en
Rotterdam buiten de spit
suren een verantwoorde
zaak. In antwoord op
schriftelijke vragen van
het PvdA-Tweede Kamer
lid Ed. van Thijn zegt de
minister de nieuwe
dienstregeling ook niet in
strijd te vinden met de
bevordering van het open
baar vervoer en de op
roep die in het kader van
de gewenste energiebezui
nigingen is gedaan om
van het openbaar vervoer
gebruik te maken.
Minister Tuijnman wijst er op
dat buiten de spitsuren op
het traject Leiden-Den Haag-
Rotterdam v.v. sprake was
van overbediening. De nieuwe
dienstregeling sluit beter aan
op de vervoersbehoefte zoals
die uit NS-onderzoeken is ge
bleken, schrijft de minister.
Volgens minister Tuijnman
houdt een en ander voldoende
rekening met de vervoers
vraag zoals die sinds de ope
ning van het station Den
Haag CS is gebleken en
houdt deze opzet ook al reke
ning met de gewenste bedie
ning van Schiphol en Amster
dam-Zuid na de opening van
het traject Schiphol-Leiden in i
1981. De bewindsman heeft de
NS wel verzocht hem regel
matig te informeren over de
ontwikkeling van het vervoer
in de nieuwe situatie en daar
over overleg te plegen met
het departement van verkeer
en waterstaat. Op basis van
de ontwikkelingen zal zonodig
bij komende dienstregeling-
swijzigingen de treindienst
worden aangepast, zegt minis
ter Tuijnman toe.
LEIDEN - Het PvdA-raads-
lid A. Ranner heeft gistera-
I vond tijdens een vergadering
i zijn fractie felle kritiek
i geuit op het economische be-
j leid van wethouder mevrouw
Fase (VVD). „Voor zover er
sprake is van een beleid is
I dat er een met verkeerde ac-
centen", aldus de heer Ran-
ner.
In dit verband stelde de heer
Ranner dat in het PvdA-ver-
kiezingsprogramma zwaar
wordt getild aan de oplossing
van de werkloosheidsproble-
matiek en het voeren van een
acquisitiebeleid om meer be
drijven te interesseren in een
vestiging in Leiden. „Tot nog
toe is er, ondanks herhaalde
lijk aandringen van mijn
kant, niets in die richting ge
beurt", aldus de heer Ranner.
„De extra-formatieplaats op
de afdeling voor economische
aangelegenheden en bedrij
ven, die werd gecreëerd voor
een acquisitie-ambtenaar is op
andere wijze opgevuld. Met
de opmerkingen die ik in ver
gaderingen maak, gebeurt he
lemaal niets", aldus het onte
vreden PvdA-raadslid.
Hij weet het uitblijven van
een actief beleid met name
aan de politieke gezindheid
van de betreffende wethou
der. Mevrouw M. Koning
noemde de beschuldigingen
van de heer Ranner „vrij
grof". „Wij hebben zelf vier
jaar op die stoel gezeten, zon
der dat er veel gebeurde", al
dus mevrouw Koning. „Ik
vind het onjuist om de schuld
nu alleen maar te schuiven
op politieke onwil van me
vrouw Fase."
Geslaagd
jeugdprogramma
Volkenkunde
De serie jeugdprogramma's, die
in het museum voor Volkenkun
de zijn gehouden, bleken ook
dit jaar weer zeer succesvol.
Het programma was bedoeld
voor kinderen in de leeftijds
groep tussen zeven en twaalf
jaar. De animo was op de
woensdagmiddag vaak zo groot,
dat er zelfs kinderen teleurge
steld moesten worden omdat in
de werkruimte voor maar 32
kinderen plaats is.
Dit jaar werden de kinderen ge
durende het seizoen begeleid
door Lenny van Hazebroek, een
stagiaire van de Leidse Oplei
ding Cultureel we'k. Ook giste
ren was de opkomst ondanks
het mooie weer bepaald hoog
te noemen. Zon vijfentwintig
kinderen namen zeer enthousi
ast deel aan het onderwerp: kle
ding. Om twee uur werd begon
nen met een diaserie over kle
ding uit alle delen van de we
reld. daarna mochten de deelne
mers kleding passen. Voordat
de film begon, hielden de als
Eskimo's, Indianen en Afghanis-
tanen verklede Nederlandertjes
een modeshow (foto). Een Indi
aanse voerde zelfs uit puur ple
zier een regendans op, hetgeen
vannacht kennelijk het beoogde
resultaat opleverde.
Kraakbond weer actief
Aan de Paul Krugerstraat 29 heeft de Leidse Kraakbond
een pand gekraakt. Deze maal voor een samenwonend
stel, dat van van de huishaas te horen kreeg, dat hun
onderkomen verkocht zou worden. De gekraakte woning
is eigendom van de Leidse Woning Stichting (LWS). In
een brief aan deze krant bestempelt de kraakbond deze
woning als een typisch voorbeeld van het leeg laten
staan van bewoonbare huizen door de LWS.
Mis overledenen
In de kerkhofkapel aan de Zijlpoort wordt dinsdag 5
juni weer een heilige mis voor de overledenen opgedra
gen. De eucharistieviering begint om negen uur 's mor
gens.
Quintus sociëteit
De algemene Leidse studenten vereniging Quintusop
ent donderdag 14 juni om vijf uur haar nieuwe sociëteit
aan de Korte Mare 34. De officiële opening wordt ver
richt door de rector magnificus van de universiteit prof.
dr. D.J. Kuenen. De nieuwe sociëteit is bij de opening
nog niet geheel gereed; de ingebruikname van het com
plete complex zal nog enige tijd op zich laten wachten,
maar Quintus heeft dan tenminste opnieuw een gelegen
heid voor het vieren van een feestje. De receptie ter ge
legenheid van de opening duurt overigens tot zeven uur.
Gehandicapte zeilers
De Watergeuzenstam uit Leiden, een groep van Scouting
Nederland, houdt op 15, 16 en 17 juni een zeilkamp voor
gehandicapten. Het zeilkamp is in zoverre ongewoon, dat
de gahandicapten niet mogen meezeilen, maar zelf de
zeilsport zullen beoefenen. Vorig jaar heeft de Leidse
scoutinggroep met dit idee geexperimenteerd en dit jaar
gaat dan het volwassen zeilkamp van start. De gehandi
capten, afkomstig van de Wegelaergroep uit Den Haag,
uiteraard ook een onderdeel van Scouting Nederland, zul
len de lelieschouw en lelievletten van de Leidse groep be
sturen vanaf het zeilkamp op de Kogjespolder, een eiland
in De Kaag.
Pelgrimstocht
Vanuit Leiden, Noordwijk, Delft, Den Haag, Gouda en
Rotterdam vertrekt zaterdag 16 juni een aantal bussen
voor een bedevaartstocht met als bestemming Banneux-
Notre-Dame in de Belgische Ardennen. De geestelijke
leider van deze bedevaart is mgr. B.G. Henning. Het
thema van de bedevaart is afgestemd op het jaar van
het kind: „Mijn kind, bid veel". De kosten voor deelna
me bedragen negentig gulden met inbegrip van reis
kosten, logieskosten, met ontbijt en koffietafel op heen-
en terugreis). De bussen vertrekken zaterdag rond het
middaguur. Zij, die aan de tocht willen deelnemen, kun
nen zich melden bij het Diocesaan Banneuxsecretariaat,
Postbus 16 in Nootdorp. Of bij een contactadres in een
van de plaatsen vanwaaruit de bussen vertrekken. Het
adres voor Leiden is zr Theodora, Haagweg 49 teL
310415.
LEIDEN In de Stadsge
hoorzaal kon gisteravond het
tweede concert van de Beet
hoven-cyclus beluisterd wor
den. Onder leiding van Tenn-
stedt speelde het Rotterdams
Philharmonisch Orkest de ou
verture Coriolan, het viool
concert en de vijfde van deze
componist. Een niet bepaald
van originaliteit overlopend
programma dus. Het is jam
mer dat niet werken waren
gekozen die minder vaak in
de concertzaal te horen zijn.
Een obligaat programma kan
over het algemeen minder in
teressants bieden. Werken
waar al zoveel belangwek
kende uitvoeringen van be
staan zouden beter kunnen
wijken voor minder bekende-
plezieriger voor publiek én
orkest.
Tennstedt, die de laatste tijd
als dirigent nogal op de voor
grond treedt, heeft uitgespro
ken opvattingen over Beetho
ven en stak die niet onder
stoelen of banken. Zijn visie
is vooral dramatisch, duide
lijk merkbaar in interpretatie
en opbouw. Hij laat overwel
digende tegenstellingen horen.
De lyriek is teruggehouden en
meer vermoed dan uitgespro
ken.
In de ouverture Coriolan (uit
1807) waren de lijnen loodz
waar getrokken. Het kwam
op enkele plaatsen zelfs het
verloop van het stuk in de
weg. In het vioolconcert (1806)
werd het orkest niet altijd
even strak gestuurd, verba
zingwekkend omdat in de sy
mfonieën Tennstedt's directie
uitnemend te noemen is. So
list Rosand speelde overigens
een overtuigende vioolpartij.
Evenals vorige week was een
symfonie het hoogtepunt van
de avond. De vijfde stond gis
teren op het programma, on
getwijfeld het meest bekende
van de gespeelde werken. Hij
werd na de pauze uitgevoerd,
met een frisheid en markantie
die ons imponeerden. Loep
zuiver spel leidde in volmaakt
evenwicht en begrip naar qen
sprankelende finale. Het was
een uitvoering om te onthou
den en door zijn kwaliteit
toch een rechtvaardiging van
het programmakeuze.
VERENA KOPERDRAAT
LEIDEN Het
Leids college van
b en w gaat
krachtiger optre
den tegen de kra
kers van wonin
gen in het Heren-
gracht/Zijlsingel-
gebied. In een
brief aan de le
gale huurders
van gekraakte
panden stelt de
chef van het ge
meentelijk bu-
reau voor huis
vesting namens
het college dat
eind augustus
alle gekraakte
woningen ont
ruimd zullen
zijn. Er wordt
een dringend be
roep op de huur
ders gedaan, niet
het recht in ei
gen hand te ne
men.
Begin mei hééft
het college beslo
ten de krakers
van woningen die
IN HERENGRACHT/
ZIJLSINGELGEBIED
reeds waren toe
gewezen aan te
schrijven dat zij
de door hen ille
gaal bewoonde
panden moesten
ontruimen. Tot 3
juni kunnen de
krakers tegen dit
besluit een be
zwaarschrift in
dienen. Deze be
zwaarschriften
zullen in juni
door de huisves
tingscommissie
worden behan
deld. Deze com
missie zal bekij
ken of aan de
betreffende kra
kers vervangende
woonruimte moet
worden aangebo
den. Wanneer de
huisvestingscom
missie besluit dat
de woningen
moeten worden
ontruimd en dat
de krakers geen
recht op vervan
gende woonruim
te hebben, kun
nen de laatstge
noemden schor
sing van de ont-
ruimingsbevëlen
bij de Raad van
State aanvragen.
LEIDEN De bewoners van het
Waardeiland en de bewoners van de
woningen aan de Ke'ttingstraat, Ho-
gendijkstraat en Nieuwe Rijn zijn
uitermate ontevreden over de ge
meentelijke begeleiding van de
bouwplannen voor een tweede brug
naar het Waardeiland. Deze ontevre
denheid kwam gisteravond tot
uiting tijdens een bewonersvergade
ring, waarvoor slechts een minieme
gemeentelijke afvaardiging was ko
men opdagen. Over een ding waren
alle aanwezigen het zonder meer
eens: de nieuwe brug aan de Hogen-
dijkstraat mag niet alleen bestemd
worden voor fietsers en 'alarmver-
keer', maar dient ook gebruikt te
worden door gemotoriseerd verkeer
en als een normale ontsluitingsweg
te worden gezien. Zoals bekend
heeft de gemeente andere plannen.
De bewoners van het Waardeiland en de
'walkant' vonden elkaar gisteren in een
groot aantal gezamenlijke wensen die
aan de gemeente worden gepresenteerd.
Nadrukkelijk kwam de ontevredenheid
van de bewoners ten aanzien van de ge
meentelijke begeleiding van het plan
voor de bouw van een brug en een ver
bindingsriool tot uiting. Zo betitelden de
bewoners het als 'een schandaal', dat*
geen voorzieningen zijn getroffen voor
de periode voor en na de bouw van riool
en brug. Zo blijkt een groot aantal wo
ningen. tijdens de bouw volstrekt geïso
leerd te raken, onbereikbaar voor brand
weer en ambulance, terwijl de enige toe
gangsmogelijkheid via het -voor gemoto
riseerd verkeer verboden- Utrechtse
Jaagpad door een bouwkeet wordt ge
blokkeerd. Ook zet men volop vraagte
kens bij de bouwwijze van de brug. Be
woners van de oude woningen op de
'walkant' vrezen ernstige beschadigingen
nu men wil gaan heien met zestien me
ter lange palen, terwijl de bestaande
huisjes geen hechte fundering hebben.
Namens de projectontwikkelaar van het
Waardeiland verklaarde de heer A. de
Graaf, dat de bouwer zorgt voor een
goede verzekering tegen eventuele schade
door de bouw.
Kanttekeningen werden gemaakt bij de
veiligheid in de Kettingstraat en straks
in de Hoogendijkstraat. De bewoners wa
ren het erover eens, dat in beide straten
eenrichtingsverkeer diende te worden in
gevoerd waarbij de brug aan de Ketting
straat het verkeer naar het Waardeiland
zou dragen, terwijl de nieuwe brug voor
de afvoer zou zorgdragen.
Een deputatie van de bewoners zal bin
nenkort bij het gemeentebestuur binnen
stappen met een wensenlijst. Om in de
toekomst wat minder vaak 'vergeten' te
worden, gaat men een buurtcomité op
richten, dat op het Waardeiland al verga
derruimte heeft gevonden in het kantoor
van de projectontwikkelaar
jJ
