Asperges loesten dit jaar weken langer het ed houden te WGJJ nschj H.N.O estiji I WITTE GOUD VAN LIMBURG PEPERDUUR PRODUKT ''•m- %RLOOI - De Lenle van 1979, die zich we- lang heeft aangesteld als een huilebalk, die llurend kille regentranen plengde op het toch prsijpelde stukske grond, dat gemakshalve Ne- nd wordt genoemd, is met name door de S vanllimburgse aspergekwekers hartgrondig ver- jr val Door het abominabele klimaat, dat hun 2400 ren zandgrond te lang in een miezerige houd- i hield, moest het „witte goud van Limburg" fen dagen langer dan normaal het bed houden die periode liet de oogst consequent het elijke kopje hangen. Het gevolg was, dat er Jtte in Venlo astronomische veilingprijzen wer- g^ getaald voor een kilo asperges. „jvaar probeerden de telers met kunst- en vlieg- gelijde groei van hun stramme bleekscheten te be- ligen zo zorgden ze er bijvoorbeeld voor, 'e planten voortdurend met een hete kruik naar langen en een deel van hun akkers werd in pH: verpakt maar zelfs die noodmaatregelen ■■■in bitter weinig uit. De asperge, van huisuit if' een teer9evoel'9e plant, die om het minste ,n 1 iste uit het veld is geslagen, bleef in de door- e grond blauwbekken en weigerde zijn verbor- ven te beëindigen Olin normaal jaar", herinnert kweker Hay Roelofs g Peinet de allergrootste moeite, „heb ik half'mei rergrote deel van mijn oogst al weggewerkt. De ge is namelijk een snelle jongen, die op zijn Ï6n tien centimeter per dag groeit. Maar dat wél orwaarde, dat hij er warmpjes bij zit. Zodra het ^Jn de barometer daalt, laat hij het volledig af- j en is er geen beweging meer in hem te krij Kweker Roelofs is het met restaurateur Pieter Smits klasse te kunnen zijn. gen. Dat luistert ontzettend nauw: gen en je moet gelijk al je familieleden optrommelen om asperges te gaan steken. Dan barsten ze met zijn allen de grond uit. Op zo'n moment is het nog slechts een kwestie van koppen snellen". Verjaarsgeschenk Noord-Limburg heeft het handwarme weer van de laatste dagen daarom als een verlaat verjaarsge schenk van de Schepper van hemel en aarde be groet. „Er dreigde duidelijk een catastrofe voor de Nederlandse aspergekwekers", meent Roelofs, „maar nu komt alles waarschijnlijk toch nog op het nipper tje goed. Het is overigens wel kort dag, want op 24 juni, de feestdag van Sint Jan, moet de laatste as perge geconsumeerd worden. Dat is een ijzeren wet, waaraan we ons maar te houden hebben. Op die dag moeten alles asperges hun bed hebben verlaten. En de langslapers, die dan nog steeds geen aanstal ten hebben gemaakt om op te staan, kunnen hun vreetzame dood voor dit jaar verder wel vergeten". Ondanks de klimatologische regenslagen mikt Noord- Limburg voor 1979 toch weer op een oogst van vijf miljoen kilo. die een marktwaarde vertegenwoordigen van 25,6 miljoen gulden. Dat lijkt een fraai bedrag, maar naast de opbrengst van groenten en fruit in Nederland, die ruim 1 miljard gulden bedraagt, legt het witte goud slechts een bescheiden gewicht van 2.5 procent in de schaal. Voor Noord-Limburg is de aspergeteelt niettemin van vitaal belang. Dit onvruchtbare gebied, waar eeuwen lang keuterboeren in het zweet huns aanschijns de dorre grond tot leven probeerden te wekken en schrijnende armoe een huisvriend was, die perma nent bleef plakken, kwampas kort vóór de Tweede Wereldoorlog op het spoor van de aspergeteelt. Toen bleek namelijk uit proefnemingen, dat deze ei genzinnige plant zich wonderwel senang voelde in de uitgemergelde bodem van Noord-Limburg. Na drie jaar gingen de eerste asperges daar onder het vlijmscherpe mes der stekers en dat bleek een top- produkt te zijn van uitzonderlijke kwaliteit. Vanaf dat moment kregen steeds meer Limburgers de smaak van het witte goud te pakken en na enige jaren had nieuwkomer Noord-Limburg zich al op gewerkt tot de voornaamste producent van Neder landse asperges. Bijna de gehele oogst 98 pro cent komt nu uit het stroomgebied van de Maas. De overige schamele twee procent nemen de telers in de streek rond Bergen op Zoom voor hun reke ning. En het Westland, dat eeufoen lang een opge maakt bed was voor de asperges, doet in de afvalra ce al lang niet meer mee en heeft zijn ziel en zalig heid inmiddels toevertrouwd aan andere gewassen, die minder arbeidsintensief zijn en snéller winst op leveren. De pijn met asperges is namelijk, dat ze van hun zanderige wieg tot aan hun praalgraf in de maagput van een gastronoom door mensenhanden vertroeteld moeten worden. Mechanisatie het toverwoord in de moderne tuinbouw staat bij de aspergeteelt vrijwel geheel buiten spel, want de plant is te teer en te eigengereid om door machines van zijn bed te worden gelicht. Het gevolg is, dat de noodzakelijke dure mankracht, die moet worden ingezet om de as perges uit de Limburgse bodem te halen, de prijs van dit produkt van jaar tot jaar verder opdrijft. Een week gelegen werd op de veiling in Venlo voor een kilo asperges nog achttien gulden betaald. En tegen de tijd, dat deze asperges op de menukaarten der restaurants verschenen, vertegenwoordigden ze al een waarde van dik veertig gulden. Vele restaura teurs vonden deze prijs net even te gortig en wei gerden vooralsnog hun gasten asperges voor te zet- Twee ons Noord-Limburg zit daar overigens niet mee, want ne gentig procent van de Nederlandse asperges gaat toch over de oostgrens naar Duitsland, waar per hoofd van de bevolking; ruim anderhalve kilo asper ges per jaar wordt gegeten. De vaderlandse lekker bekken komen niet verder dan twee ons en daarvan is een te groot deel nog steeds van inferieure kwali teit. „Het is doodjammer", meent restaurateur Pieter Smits, „dat vele Nederlanders zich taaie stengels in de maag laten splitsen. Die denken ook, dat éen dunne asperge je ware is. Terwijl de kenner weet, dat een asperge juist dik moet zijn om van klasse te kunnen zijn. De aspergekweker onderscheidt veer tien soorten, die onderling verschillen in dikte, leng te, rechtheid en kleur. De kwaliteitseisen, die voor asperges gelden, zijn zeer streng en een exemplaar met een ietwat gekromde rug wordt reeds genade loos naar de soepfabrikant doorgestuurd. Ook met de kleur mag nauwelijs gemarchandeerd worden. In de officiële voorschriften wordt een lichtgroene vlam in de stengel nog door de vingers gezien. Ook een kleine roestvorming kan er nog net mee door. Ande re afwijkingen vinden echter geen genade in de belijdende fijnproevers. „Noord-Limburg", predikt Pieter Smits dan ook met brohsgroene stemverheffing, „is in de aspergecultuur toonaangevend in Europa. Voortdurend wordt in de proeftuin in Venlo geëxperimenteerd met nieuwe kruisingen en varianten. Het resultaat van dit weten schappelijk spitwerk is onder meer geweest, dat de opbrengst per hectare, die tien jaar geleden nog vierduizend kilo was, nu reeds zeven- tot achtdui zend kilo bedraagt. Daarmee is men overigens nog niet tevreden, want nu is men alweer volop in de slag om een aspergesoort te kweken, die tiendui zend kilo per hectare oplevert". „De Limburgse proeftuin beschikt als enig research- station in de wereld ook over een full-time aspergo- loog, de heer Piet Boonen, die zich uitsluitend bezig houdt met de veredeling van de aspergeteelt. Hij is het ook geweest, die ontdekte, dat de mannelijke as pergeplant dertig procent meer vruchtvlees heeft dan de vrouwelijke. Logisch derhalve, dat de aspergecul tuur in Noord-Limburg steeds duidelijker een man nenmaatschappij wordt. Het feminisme krijgt er geen stengel meer in de grond". Vurige propagandist Zijn specialiteitenrestaurant lan de Maasoever in Wellerlooi ge- n Michelinster is al jaren een bede oor belijdende fijnproevers, die tussen 24 juni devoot pelgrimeren naar Noord- daar het volle asperge-evangelie van chef-kok Herman van Ham proefondervindelijk te toetsen aan hun gezonde trek. Duizenden kilo's wor den onder zijn meesterhanden verwerkt in exquise schotels, die een formidabele zuigkracht blijken te hebben op de bezoekers. Daarnaast wijdt van Ham geboren Fries, getogen Limburger zich ook met stijgend succes aan mis sionaire activiteiten. Onlangs introduceerde hij in het restaurant van Schiphol Hilton nog een aspergemenu en èèn dezer dagen reist hij weer af naar Koeweit om daar de verzamelde olieboeren vertrouwd te ma ken met de bodemschatten van Zuid-Nederland. Op het thuisfront houden zijn medewerkers in die perio de de geurige potjes op het vuur: voor 55 gulden kan men tot 24 juni in De Hamert aanschuiven voor een godenmaal, dat bestaat uit een aspergecocktail, een consommé van Moeder Maas. een hoofdgerecht met asperges campagnards en aardbeien van Lim burgse bodem. Eeuwenoude traditie Op die manier zorgen Pieter Smits en tijn mede werkers, dat de eeuwenoude, roemrijke traditie van de asperge niet van de kook af raakt. De plant komt al voor op een muurschildering, die gemaakt werd in het oude Egypte en 200 jaar vóór Christus werd in een geschrift een beschrijving gegeven van de as pergeteelt. In Nederland gedijde de vrucht voorspoe dig in kloostertuinen en op buitenplaatsen en de schrijver Bock kon dan ook eeuwen geleden blij moedig gewagen van „jonge aspergetrossen, in wijn gekookt en met boter en azijn bereid, die de buik vertederen, de borst verruimen -en uitzonderlijk goed zijn voor de urine-wegen". „De asperge", voegt patron Smits daar nog aan toe. „is voedsel, dat volledig in deze moderne tijd past. ledereen heeft tegenwoordig de mond leeg van „ver mageren, afvallen en trimmen". Nou, dat komt dan goed uit, want de voedingswaarde van de asperge is precies nul komma nul. Je kunt je er dus ongans aan eten. want de plant bestaat toch voor het over grote deel uit water. Daarnaast zitten er nog wat vi taminen B en C in en sporen van koolhydraten, cal cium. fosfor, natrium, ijzer, nbovlafine en alcorbine. Al die componenten zorgen er voor, dat de Neder landse asperge zijn hemelse smaak krijgt". Heilige toorn Begrijpelijk derhalve, dat Pieter Smits in heilige toorn ontstak, toen grootgrutter Albert Heyn vorig jaar in een grootscheepse reclamecampagne beweer de, dat de Franse asperge met de blauwe kop favo riet was bij de ware gastronoom. „Daar zitten we nu jaren voor te ploeteren om onze asperges maagdelijk wit te houden", dacht Smits verdrietig, voordat hij een protest indiende bij de Reclamecode-commissie in Amsterdam. Zijn eis werd prompt toegewezen en Albert Heyn moest zijn cam pagne onmiddellijk staken. „Een Limburger mag dan misschien te boek staan als een gemoedelijke mens met een zoetgevooisde tongval", legt Smits welwillend uit. „maar als iemand aan onze asperges komt. worden we furieus. Dan willen we graag laten horen, dat je met een zachte G ook spijkerhard kunt zijn". Het is hem inderdaad aan te zien. dat hij op kritieke momenten zijn poot stijf kan houden. Wat je be zwaarlijk kunt zeggen van zijn botermalse asperges. LEOTHURING

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 17