Asperges
loesten dit
jaar weken
langer het
ed houden
te
WGJJ
nschj
H.N.O
estiji
I
WITTE GOUD VAN LIMBURG
PEPERDUUR PRODUKT
''•m- %RLOOI - De Lenle van 1979, die zich we-
lang heeft aangesteld als een huilebalk, die
llurend kille regentranen plengde op het toch
prsijpelde stukske grond, dat gemakshalve Ne-
nd wordt genoemd, is met name door de
S vanllimburgse aspergekwekers hartgrondig ver-
jr val Door het abominabele klimaat, dat hun 2400
ren zandgrond te lang in een miezerige houd-
i hield, moest het „witte goud van Limburg"
fen dagen langer dan normaal het bed houden
die periode liet de oogst consequent het
elijke kopje hangen. Het gevolg was, dat er
Jtte in Venlo astronomische veilingprijzen wer-
g^ getaald voor een kilo asperges.
„jvaar probeerden de telers met kunst- en vlieg-
gelijde groei van hun stramme bleekscheten te be-
ligen zo zorgden ze er bijvoorbeeld voor,
'e planten voortdurend met een hete kruik naar
langen en een deel van hun akkers werd in
pH: verpakt maar zelfs die noodmaatregelen
■■■in bitter weinig uit. De asperge, van huisuit
if' een teer9evoel'9e plant, die om het minste
,n 1 iste uit het veld is geslagen, bleef in de door-
e grond blauwbekken en weigerde zijn verbor-
ven te beëindigen
Olin normaal jaar", herinnert kweker Hay Roelofs
g Peinet de allergrootste moeite, „heb ik half'mei
rergrote deel van mijn oogst al weggewerkt. De
ge is namelijk een snelle jongen, die op zijn
Ï6n tien centimeter per dag groeit. Maar dat wél
orwaarde, dat hij er warmpjes bij zit. Zodra het
^Jn de barometer daalt, laat hij het volledig af-
j en is er geen beweging meer in hem te krij
Kweker Roelofs is het met restaurateur Pieter Smits
klasse te kunnen zijn.
gen. Dat luistert ontzettend nauw:
gen en je moet gelijk al je familieleden optrommelen
om asperges te gaan steken. Dan barsten ze met
zijn allen de grond uit. Op zo'n moment is het nog
slechts een kwestie van koppen snellen".
Verjaarsgeschenk
Noord-Limburg heeft het handwarme weer van de
laatste dagen daarom als een verlaat verjaarsge
schenk van de Schepper van hemel en aarde be
groet. „Er dreigde duidelijk een catastrofe voor de
Nederlandse aspergekwekers", meent Roelofs, „maar
nu komt alles waarschijnlijk toch nog op het nipper
tje goed. Het is overigens wel kort dag, want op 24
juni, de feestdag van Sint Jan, moet de laatste as
perge geconsumeerd worden. Dat is een ijzeren wet,
waaraan we ons maar te houden hebben. Op die
dag moeten alles asperges hun bed hebben verlaten.
En de langslapers, die dan nog steeds geen aanstal
ten hebben gemaakt om op te staan, kunnen hun
vreetzame dood voor dit jaar verder wel vergeten".
Ondanks de klimatologische regenslagen mikt Noord-
Limburg voor 1979 toch weer op een oogst van vijf
miljoen kilo. die een marktwaarde vertegenwoordigen
van 25,6 miljoen gulden. Dat lijkt een fraai bedrag,
maar naast de opbrengst van groenten en fruit in
Nederland, die ruim 1 miljard gulden bedraagt, legt
het witte goud slechts een bescheiden gewicht van
2.5 procent in de schaal.
Voor Noord-Limburg is de aspergeteelt niettemin van
vitaal belang. Dit onvruchtbare gebied, waar eeuwen
lang keuterboeren in het zweet huns aanschijns de
dorre grond tot leven probeerden te wekken en
schrijnende armoe een huisvriend was, die perma
nent bleef plakken, kwampas kort vóór de Tweede
Wereldoorlog op het spoor van de aspergeteelt.
Toen bleek namelijk uit proefnemingen, dat deze ei
genzinnige plant zich wonderwel senang voelde in
de uitgemergelde bodem van Noord-Limburg. Na
drie jaar gingen de eerste asperges daar onder het
vlijmscherpe mes der stekers en dat bleek een top-
produkt te zijn van uitzonderlijke kwaliteit.
Vanaf dat moment kregen steeds meer Limburgers
de smaak van het witte goud te pakken en na enige
jaren had nieuwkomer Noord-Limburg zich al op
gewerkt tot de voornaamste producent van Neder
landse asperges. Bijna de gehele oogst 98 pro
cent komt nu uit het stroomgebied van de Maas.
De overige schamele twee procent nemen de telers
in de streek rond Bergen op Zoom voor hun reke
ning. En het Westland, dat eeufoen lang een opge
maakt bed was voor de asperges, doet in de afvalra
ce al lang niet meer mee en heeft zijn ziel en zalig
heid inmiddels toevertrouwd aan andere gewassen,
die minder arbeidsintensief zijn en snéller winst op
leveren.
De pijn met asperges is namelijk, dat ze van hun
zanderige wieg tot aan hun praalgraf in de maagput
van een gastronoom door mensenhanden vertroeteld
moeten worden. Mechanisatie het toverwoord in
de moderne tuinbouw staat bij de aspergeteelt
vrijwel geheel buiten spel, want de plant is te teer
en te eigengereid om door machines van zijn bed te
worden gelicht. Het gevolg is, dat de noodzakelijke
dure mankracht, die moet worden ingezet om de as
perges uit de Limburgse bodem te halen, de prijs
van dit produkt van jaar tot jaar verder opdrijft.
Een week gelegen werd op de veiling in Venlo voor
een kilo asperges nog achttien gulden betaald. En
tegen de tijd, dat deze asperges op de menukaarten
der restaurants verschenen, vertegenwoordigden ze
al een waarde van dik veertig gulden. Vele restaura
teurs vonden deze prijs net even te gortig en wei
gerden vooralsnog hun gasten asperges voor te zet-
Twee ons
Noord-Limburg zit daar overigens niet mee, want ne
gentig procent van de Nederlandse asperges gaat
toch over de oostgrens naar Duitsland, waar per
hoofd van de bevolking; ruim anderhalve kilo asper
ges per jaar wordt gegeten. De vaderlandse lekker
bekken komen niet verder dan twee ons en daarvan
is een te groot deel nog steeds van inferieure kwali
teit. „Het is doodjammer", meent restaurateur Pieter
Smits, „dat vele Nederlanders zich taaie stengels in
de maag laten splitsen. Die denken ook, dat éen
dunne asperge je ware is. Terwijl de kenner weet,
dat een asperge juist dik moet zijn om van klasse
te kunnen zijn. De aspergekweker onderscheidt veer
tien soorten, die onderling verschillen in dikte, leng
te, rechtheid en kleur. De kwaliteitseisen, die voor
asperges gelden, zijn zeer streng en een exemplaar
met een ietwat gekromde rug wordt reeds genade
loos naar de soepfabrikant doorgestuurd. Ook met
de kleur mag nauwelijs gemarchandeerd worden. In
de officiële voorschriften wordt een lichtgroene vlam
in de stengel nog door de vingers gezien. Ook een
kleine roestvorming kan er nog net mee door. Ande
re afwijkingen vinden echter geen genade in de
belijdende fijnproevers.
„Noord-Limburg", predikt Pieter Smits dan ook met
brohsgroene stemverheffing, „is in de aspergecultuur
toonaangevend in Europa. Voortdurend wordt in de
proeftuin in Venlo geëxperimenteerd met nieuwe
kruisingen en varianten. Het resultaat van dit weten
schappelijk spitwerk is onder meer geweest, dat de
opbrengst per hectare, die tien jaar geleden nog
vierduizend kilo was, nu reeds zeven- tot achtdui
zend kilo bedraagt. Daarmee is men overigens nog
niet tevreden, want nu is men alweer volop in de
slag om een aspergesoort te kweken, die tiendui
zend kilo per hectare oplevert".
„De Limburgse proeftuin beschikt als enig research-
station in de wereld ook over een full-time aspergo-
loog, de heer Piet Boonen, die zich uitsluitend bezig
houdt met de veredeling van de aspergeteelt. Hij is
het ook geweest, die ontdekte, dat de mannelijke as
pergeplant dertig procent meer vruchtvlees heeft dan
de vrouwelijke. Logisch derhalve, dat de aspergecul
tuur in Noord-Limburg steeds duidelijker een man
nenmaatschappij wordt. Het feminisme krijgt er geen
stengel meer in de grond".
Vurige propagandist
Zijn specialiteitenrestaurant
lan de Maasoever in Wellerlooi ge-
n Michelinster is al jaren een bede
oor belijdende fijnproevers, die tussen
24 juni devoot pelgrimeren naar Noord-
daar het volle asperge-evangelie van
chef-kok Herman van Ham proefondervindelijk te
toetsen aan hun gezonde trek. Duizenden kilo's wor
den onder zijn meesterhanden verwerkt in exquise
schotels, die een formidabele zuigkracht blijken te
hebben op de bezoekers.
Daarnaast wijdt van Ham geboren Fries, getogen
Limburger zich ook met stijgend succes aan mis
sionaire activiteiten. Onlangs introduceerde hij in het
restaurant van Schiphol Hilton nog een aspergemenu
en èèn dezer dagen reist hij weer af naar Koeweit
om daar de verzamelde olieboeren vertrouwd te ma
ken met de bodemschatten van Zuid-Nederland. Op
het thuisfront houden zijn medewerkers in die perio
de de geurige potjes op het vuur: voor 55 gulden
kan men tot 24 juni in De Hamert aanschuiven voor
een godenmaal, dat bestaat uit een aspergecocktail,
een consommé van Moeder Maas. een hoofdgerecht
met asperges campagnards en aardbeien van Lim
burgse bodem.
Eeuwenoude traditie
Op die manier zorgen Pieter Smits en tijn mede
werkers, dat de eeuwenoude, roemrijke traditie van
de asperge niet van de kook af raakt. De plant komt
al voor op een muurschildering, die gemaakt werd
in het oude Egypte en 200 jaar vóór Christus werd
in een geschrift een beschrijving gegeven van de as
pergeteelt. In Nederland gedijde de vrucht voorspoe
dig in kloostertuinen en op buitenplaatsen en de
schrijver Bock kon dan ook eeuwen geleden blij
moedig gewagen van „jonge aspergetrossen, in wijn
gekookt en met boter en azijn bereid, die de buik
vertederen, de borst verruimen -en uitzonderlijk goed
zijn voor de urine-wegen".
„De asperge", voegt patron Smits daar nog aan toe.
„is voedsel, dat volledig in deze moderne tijd past.
ledereen heeft tegenwoordig de mond leeg van „ver
mageren, afvallen en trimmen". Nou, dat komt dan
goed uit, want de voedingswaarde van de asperge is
precies nul komma nul. Je kunt je er dus ongans
aan eten. want de plant bestaat toch voor het over
grote deel uit water. Daarnaast zitten er nog wat vi
taminen B en C in en sporen van koolhydraten, cal
cium. fosfor, natrium, ijzer, nbovlafine en alcorbine.
Al die componenten zorgen er voor, dat de Neder
landse asperge zijn hemelse smaak krijgt".
Heilige toorn
Begrijpelijk derhalve, dat Pieter Smits in heilige
toorn ontstak, toen grootgrutter Albert Heyn vorig
jaar in een grootscheepse reclamecampagne beweer
de, dat de Franse asperge met de blauwe kop favo
riet was bij de ware gastronoom.
„Daar zitten we nu jaren voor te ploeteren om onze
asperges maagdelijk wit te houden", dacht Smits
verdrietig, voordat hij een protest indiende bij de
Reclamecode-commissie in Amsterdam. Zijn eis werd
prompt toegewezen en Albert Heyn moest zijn cam
pagne onmiddellijk staken.
„Een Limburger mag dan misschien te boek staan
als een gemoedelijke mens met een zoetgevooisde
tongval", legt Smits welwillend uit. „maar als iemand
aan onze asperges komt. worden we furieus. Dan
willen we graag laten horen, dat je met een zachte
G ook spijkerhard kunt zijn".
Het is hem inderdaad aan te zien. dat hij op kritieke
momenten zijn poot stijf kan houden. Wat je be
zwaarlijk kunt zeggen van zijn botermalse asperges.
LEOTHURING