4000 jaar sleutels en sloten
GETAf?
UScience-fictiongeweld
blijft oppervlakkig
,,Schorum"
Exposities in LAK-
theater en Academie
Voorjaarsexpositie
Ettore Scola schildert
zelfkant met gitzwarte humor
LEIDSECOURANT VRIJDAG 18 ME11979 PAGINA 7
,,Als vaste kroeg klant ben je iemand".
Jan Brusse.
LEIDEN De AMRO-bank organi
seert tot en met 21 juni de expositie
„4000 jaar sleutels en sloten" in
haar nieuwe hoofdgebouw aan de
Stationsweg 31-33.
De tentoonstelling laat zien dat er ei
genlijk in die 4000 jaar op het ge
bied van de sleutels en de sloten
weinig veranderd is. Het oudste slot
dat te zien is dateert uit ongeveer
2500 voor Christus. Het werd gevon
den in Egypte in de buurt van de
tempel van Karmac. Vermoedelijk
werd het gebruikt op graanschuren.
Uit de Romeinse tijd zijn de houten
sloten afkomstig; ook bronzen sloten
waren al bekend in deze tijd, en
daarvan is eveneens een voorbeeld te
zien. Uit de Karolingische en Mero-
vingische tijdperken zijn voorname
lijk sleutels te bezichtigen. De sleu
tels hebben dan inmiddels een baard
gekregen. In de voorafgaande tijden
was er hoofdzakelijk sprake van de
„haakvormige hefsleutels".
Uit de middeleeuwen stammen de
Kruis- en Reepsloten, ogenschijnlijk
zeer ingewikkelde sloten, zo genoemd
door de vormen van kruis en reep in
de sleutelbaard. De Gouden Eeuw,
een tijdperk waarin- het nodige te be
veiligen viel is vertegenwoordigd met
grove gesmeden sloten voor de wel
gevulde pakhuizen van de kooplie-
In de tijd van Lodewijk de Veertien
de treedt een verfijning op in de slo
ten, ze worden dan vaak uitgevoerd
met artistieke afbeeldingen en spreu
ken. Er is een slot te zien met een
afbeelding van St-Joris en de draak,
een werkstuk van,een gezel die hier
mee tot meester promoveerde.
De expositie wordt afgesloten met
het moderne cylinderslot dat bijna
overal wordt toegepast. Aan de hand
hiervan wordt aangetoond dat het
hedendaagse slot feitelijk nog steeds
op dezelfde principe's is gebaseerd
als het oude Egyptische slot van 2500
jaar voor Christus. Het vakmanschap
van onze voorvaderen kon in 4000
jaar nauwelijks worden overtroffen.
De expositie is te bezichtigen tijdens
bank uren van maandag tot en met
vrijdag van 9.00 tot 16.00 uur, op
donderdag ook van 18.30 tot 20.00
Theu Boermans (foto)
brengt, begeleid door zeven
musici en drie zangeressen
een programma, dat bestaat
uit een verzameling teksten
van zowel eigen makelij als
van gerenommeerde buiten
landse artiesten (onder ande
re van Bruce Springsteen en
Elton John). Theu Boer
mans, dè zanger en tevens
leider van „Schorum"heeft
de groep opgericht. Hij heeft
de toneelacademie in Maas
tricht gevolgd en speelde on
der andere in de „Gijsbrecht
van Aemstel" en in Shakes
peare' s „Midsummernights-
dream".Vaak is Theu Boer
mans op de televisie ge
weest Onlangs nog was hij
te zien als Cesariot in de
succesvolle „Pagnol Trilo-
Bovendien is Theo
treedt het gezel-
Boermans ook nog verbon- schap op in Leiden, in het
den aan de toneelgroep Glo- LAK-theater.
LEIDEN De tentoonstel
lingencommissie van het
LAK-theater organiseert
deze en volgende maand ex
posities van Ben Overdevest
in het LAK-theater aan het
Levendaal 150 en Roger
Busschots in het Academie
gebouw aan het Rapenburg
73. De fotograaf, etser en
schilder Ben Overdevest
heeft zich net zoals de West-
europese kunstenaars ten tij
de van de Renaissance laten
inspireren door een buiten
landse cultuur. Overdevest is
alleen niet naar Italië, maar
naar Canada gegaan en
heeft daar anders rondgeke
ken dan de gemiddelde toe
rist gewoon is. Een weerslag
hiervan zijn de in de exposi
tiezaal van het LAK-theater
tentoongestelde foto's. De
grootschaligheid van Cana
da, de overweldigende na
tuur, de groteske architec
tuur, het indrukwekkende
verkeersapparaat en nog
vele andere aspecten komen
nadrukkelijk naar voren in
de foto's van Overdevest.
Met sommige foto's heeft de
kunstenaar gemanipuleerd
om de inhoud sterker en
sfeervoller te laten overko
men. Hier ligt dan ook het
verschil met de vroegere Re-
naissance-reizigers: voor hen
was het voldoende om een
realiteit te laten zien, voor
de moderne mens is dat te
weinig. Die weet door de te
genwoordige communicatie
middelen hoe Canada eruit
ziet. Ben Overdevest heeft in
de werkelijkheid ingegrepen
en haar nog duidelijker en
indringender gemaakt.
Busschots
Roger Busschots is geboren
in Antwerpen op 16 april
1948. Hij volgde verschillen
de artistieke opleidingen in
zijn geboortestad, waaronder
een cursus schilderen aan
de Academie voor Schone
Kunsten van Berchem. Daar
studeerde hij in 1975 af in
de culturele antropologie
met specialisatie etnocinema-
tografie en audio-visuele me
dia. Hij houdt zich tegen
woordig vooral bezig met
Marokko en Marokkaanse
gezinnen in Nederland.
Het werk van Roger Bus
schots is hoofdzakelijk ab
stract. Het gaat om rech
thoeken, doorbroken ovalen,
doorkruiste cirkels en
vende lijnen die in een won
dermooie compositie zijn sa
mengebracht. Een enkele
keer zit er ook iets figura
tiefs tussen, zoals bijvoor
beeld het „Meisje met
Hoofddoek". Vrijwel alle
werken zijn uitgevoerd in
kleur met gebruikmaking
van technieken als aquatint
en vernis mou. De contou
ren van de etsplaat worden
vaak in de compositie be
trokken. Een aantal etsen
zijn tot stand gekomen door
toepassing van de zeer be
werkelijke techniek van de
mezzotint, een techniek die
niet veel wordt toegepast.
Anirike
Het Projecttheater brengt
zaterdag 19 mei het stuk
„Anirike" in het LAK-thea
ter aan het Levendaal 150.
Het thema van deze voor
stelling is de strijd van het I
individu tegen de door een
kleine groep gevestigde en
door de massa in stand
houden orde. Het Projectthe- I
ater heeft dit thema gezet in
het kader van (berichten
over) geweldadig verzet te
gen de gevestigde orde en zagsdragers en hooggeplaat-
de voortdurende blijken van sten. De voorstelling begint
onbetrouwbaarheid van ge- om half negen.
LEIDEN Galerie De
Oude Rijn aan de Stille
Mare 4 houdt tot en met 30
juni de Voorjaarstentoon
stelling. Gedurende die peri
ode zijn olieverfschilderijen,
gouache's, litho's, etsen, pot
loodtekeningen en gemengde
technieken te zien van een
groot aantal kunstenaars.
Het gaat om werk van Fran-
goise Aquillard, Enric Adse-
rê, Hilbrand Bruyning, ErÜ
Essëlink, Jan Hamerling,
Vilma Henkelman, Marry
Hpvig, Anne Hulleman, Jan
Krejc'i, Josephine Kelly, Ol-
drich Kuhanek, Fanny Ma-
zure, Nick Oudshoom, Oscar
Penez, Sietse Smeding en
Ans WorteL
Verkerk"
café met een
onafhankelijke
De familie van Nino Manfredi trekt in optocht door de straten van Rome naar
het doopfeest.
ZsTUDIO - Brutti, sporchi e cattivi (16) met Nino Manfredi en Francesco Anni-
balli. Regie: Ettoré Scola.
ventig bewogen jaren (a.l.)
Een voortreffelijk werkstuk
over de vorstin dat ver uit
stijgt boven het obligate ver
tonen van oude jounaalopna-
men en dergelijke. Veel
draagt koningin Juliana
daar zelf aan bij middels
een zeer plezierig gesprek,
dat eveneens op het cellulo
id werd vastgelegd, (vierde
week).
REX Call-girl BV (16)
Prikkelwerk van de gebrui
kelijke magere kwaliteit
(eerste week).
EUROCINEMA I (Alphen
aan den Rijn) Juliana in
zeventig bewogen jaren (ai.)
Zie Trianon.
EUROCINEMA II (Alphen
aan den Rijn) The deer
hunter (16) Zie Lido I.
EUROCINEMA III (Alphen
aan den Rijn) Kentucky
fright movie (16)
EUROCINEMA IV (Alphen
aan den Rijn) De vrolijke
hoogstandjes in Tirol (16)
Een toevoeging aan de
schier ontelbare rij van be
denkelijke filmproducten
handelend over sexuele ca
priolen in de Tiroolse ber
gen. (eerste week).
door Peter Vien»9
.Brutti, sporchi e cattivi"
setekent zoveel als „Slecht,
elijk en gemeen" en dat is
illemaal heel juist van toe-
jassing op de personages in
ïttore. Scola's gelijknamige
ilm, die echter ook best
Onkruid vergaat met" had
cunnen heten. Scola is na
iijn schitterende ..Una gior-
nata particolare" voor de
Nederlandse bioscoopbezoe
ker geen onbekende meer en
durft kennelijk het risi-
an ook zijn films van
troegere datum naar ons
and te halen. Daar kunnen
ive alleen maar blij om zijn.
Vant al verschilt „Brutti,
«^sporchi e cattivi" met zijn
J^wrange, gitzwarte humor he
melsbreed van wat Sophia
^oren en Marcello Mastroi-
^^ïnm in „Una giornata parti-
^^?olare" op het doek zetten,
ide hand van de regisseur is
luidelijk herkenbaar in de
•lijmscherpe wijze waarop
en a-sociale familie op-
iengepakt levend in een van
[olfplaat opgetrokken krot-
oning aan de rand van
Nino Manfredi
Rome wordt afgeschilderd.
Terwijl „vader" Nino Man
fredi - de enige beroepsac
teur in gezelschap van een
aantal typetjes waar Fellini
jaloers op zou zijn geweest -
met het geweer in de aan
slag de miljoen lire verde
digt. die de verzekerings
maatschappij hem voor het
verlies van één oog heeft
uitbetaald, en oma in haar
rolstoel de Engelse les op de
televisie volgt, vecht, rooft
en steelt de rest van het ge
zin waar het maar even kan.
In de overbevolkte krotwo
ning wordt ook naar harte
lust op sexueel gebied gerot
zooid, culminerend op het
moment dat vader met
vette vriendin thuiskomt, die
naar zijn mening best kan
blijven logeren. Als hij haar
bovendien nog met dure ca
deaus overlaadt is de maat
vol en besluit de familie
pape maar te vergiftigen
met vier pakken rattenkruit.
Na een paar slokken zeewa
ter overleeft de vader echter
de aanslag om op zijn beurt
wraak te nemen door het
huis in brand te steken en
als er dan nog geen slacht
offers vallen het huis,
het verkocht te hebben, met
een peperdure auto in puin
te rijden.
Maar aan het slot is alles
weer bij het oude, alleen het
lieve meisje met de gele
laarsjes, dat altijd op de
kleintjes paste, is nu ook in
verwachting.
MILO
LIDO II Battlestar Galactica met Lome Greene en Jane Seymour. Regie: Ri
chard A. Colla.
mogelijkheid dat de
wordt geconfronteerd
iet buitenaardse beschavm-
heeft altijd al tot de
■erbeelding gesproken van
science-fictionschrijvers.
!Dat ook de filmmakers zich
'el eens door dat onder-
erp laten inspireren bewij
zen films als „Close Encoun
ters of the Third Kind" en
bijvoorbeeld de wat dieper
in het verleden liggende
„War of the Worlds" naar
het boek van H.G.Wells.
De nieuwste science-fiction-
film, Battlestar Galactica
laat zich voor wat betreft
het contact tussen twee we
zensvreemde intelligenties
beter vergelijken met laats
tgenoemde film. Zag de
mensheid zich in 'War of the
Worlds' bedreigd door bloed
dorstige Marsbewoners, in
Battlestar Galactica zijn het
de robotachtige Cylonen die
zich ten doel hebben gesteld
het menselijke ras uit te
roeien. Het gaat dan echter
met meer om de bewoners
van de aarde, maar om een
van de aarde afgesneden ko
lonie van 12 planeten in een
ander melkwegstelsel in een
verre, vijandige toekomst.
De van de planeet Cylon af
komstige Cylonen maken
zich al in het begin van de
film onsterfelijk impopulair
door midden in de vredeson
derhandelingen met de 12
koloniewerelden met een
reusachtige, door robots be-
Het ruimteschip Battlestar Galactica
mande vloot de aardse ruim-
tevloot en alle werelden aan
te vallen. De enorme Batt
lestar (Ruimtekruiser) Galac
tica is het enige schip dat
de verraderlijke overval
overleeft en gaat, gevuld
met het handjevol overleven
den van de totaal verwoeste
12 planeten onder leiding
van Lorne-Bonanza-Greene,
die de wijze commandant
Adama speelt op weg naar
de bijna vergeten moeder
planeet aarde. De Cylonen,
pas tevreden gesteld als de
laatste mens het loodje ge
legd heeft hebben onderweg
nog de nodige hinderlagen
in petto maar de mensen
stellen zich nu met meer
succes teweer, ook al is
daarbij de hulp van een ont
ploffende planeet nodig.
Battlestar Galactica moet
het vooral hebben van de
schitterende effecten, tot
uiting komend in de specta
culaire gevechten tussen een
grote variëteit levensechte
ruimteschepen die van bin
nen en buiten zeer fraai ge
stileerd zijn, de robots en de
„doorkijkjes" in het oneindi
ge heelal. Tussen al het la-
sergeknetter is helaas weinig
ruimte overgebleven voor
enige menselijke karakterte
kening en ook het verhaal is
wel erg eenvoudig gehouden.
Voor wat het laatste betreft
zat de film „Star Wars",
waar Battlestar Galactica
erg veel overeenkomsten
mee vertoont aanzienlijk be
ter in elkaar. Wie zich ech
ter een paar uur in een on
bereikbare toekomst in de
verre ruimte wil wanen kan
zijn hart aan Battlestar Ga
lactica ophalen.
EN VERDER
LUXOR They called him
bulldozer (a.l.) Bud Spencer
(zonder Terence Hill) in een
niemendalletje van regisseur
Michele Lupo. (tweede
>H week).
■U CAMERA The damned
.(16) Al wat oudere film van
Visconti waarin de zogehe
ten 'nacht van de lange mes
sen' centraal staat. De
hoofdrol wordt gespeeld
door Dirk Bogarde. (reprise,
eerste week)
LIDO I The deer hunter
(16) Robert de Niro en John
Savage in een aangrijpende
film, waarin de Verenigde
Staten van nu hun frustra
ties over de oorlog in Viet
nam afreageren. Bij de Os
caruitreiking van dit jaar
viel dit product van regis
seur Michael Cimono vele
malen in de prijzen, (zesde
week).
LIDO III Animal House
(a.l.) Een dolle komedie over
een zich doorgaans keurig
netjes gedragende student,
die de bloemetjes eens'flink
buiten zet. (zesde week).
TRIANON Juliana in ze
Gerard Verkerk: ,,lk kan niet eens kaarten of biljarten'
„Ik kan de cafés die ik in Leiden heb be
zocht op de vingers van één hand tellen.
Ik heb nauwelijks contact met mijn colle
ga's. Niettemin zie je hier 's avonds een
massa mensen die in de horeca werken,
kellners en een paar kasteleins. Zelf ben
ik absoluut niet als kastelein in de weg
gelegd, hoewel ik buiten Leiden ook nog
in Haarlem een paar cafés bezit. Ik pro
beer zo goed mogelijk als gastheer op te
treden, verdere ambities heb ik niet. Ik
was pas 27 of 28 toen ik mijn eerste pils
dronk". Opmerkelijke notities uit de mond
van Gerard Verkerk, een man die zo op
het oog alles lijkt te zijn wat hij met zijn
„nuchtere" verstand ontkent. Om nog
maals met Jan Brusse te spreken: „De
kroegbaas is de vader, de maatschappelijk
werker, de biechtvader". Het heeft weinig
zin om zoiets te ontkennen als je dagelijks
bewijst dat zo'n omschrijving je als gego-
Loonzakje
Gerard Verkerk draait zijn gelijknamige
café nu al een goed jaar in een van de
gezelligste straatjes van de stad, de Mors-
straat. Rechts de Steenstraat in, richting
Morspoort en daar ligt het café aan de
rechterkant in het midden van allerlei
kleine winkeltjes. Verkerk kent de horeca
op zijn duimpje, „hoewel", zo zegt hij,
„het best van die kant van de bar". Be
gonnen in de automatenhandel ruim der
tig jaar geleden, voornamelijk in Amster
dam, het Rembrandtsplein, waar hij sa
men met een neef als een van de eerste
in Nederland de juke-box introduceerde,
later werden dat de flipperkasten, de Ro-
tamints en de Up-Rights, de rollenmachine
die hier in Leiden ten strengste verboden
zijn. Omdat deze het loonzakje van de
klanten zouden opentrekken. Een stukje
inconsequentie van het stadsbestuur, dat
Verkerk het liefst betiteld als „ontzettend
conservatief". „Want dan zou je in wezen
alle \Vinkels wel kunnen sluiten, om maar
te zwijgen van de cafés."
„Onbevangenheid"
Verkerk beschouwt zich meer zakenman
dan kastelein. Via de speelautomaten is
hij in de horeca terechtgekomen. In Haar
lem bezit hij verschillende zaken, die hij
daar verhuurt of verpacht. Leiden heeft
hij als zijn centrum, het is ook zijn woon
plaats, uitgekozen. Sinds de officiële ope
ning van zijn café aan de Morsstraat is
hij hoe langer hoe meer voor het vak van
caféhouder gaan voelen. Terwijl hij het
cafébedrijf hoofdzakelijk door een zaken-
mansbril heeft leren bekijken, is hij het
laatste jaar behoorlijk thuis geraakt in het
leven dat zich aan gene zijde van de tap
afspeelt. „Dat is gebeurt met een zekere
onbevangenheid. Van dit café hoef ik echt
niet te leven. Ik hoef er niet aan te trek
ken. Ik heb liever een klant die voor vijf
gulden verteert en gezellig is dan eentje
die driehonderd gulden in de week bij me
verbruikt en strontvervelend is. Op die
manier heb ik een prima publiek binnen
kunnen krijgen, mannen en vrouwen, Lei-
denaars en ook veel buitenlanders, waar
onder veel Engelsen. Zij zijn niet van mij
afhankelijk en ik niet van hen. Dat is de
beste conditie om erg goed met elkaar om
te gaan".
Café Verkerk is uitgaande van deze for
mule een uitstekende zaak geworden. Ge
rard ontvangt een gemêleerd publiek: van
zakenlui tot aan sportjongens. Ook de
plaatselijke horeca bezoekt het café-billard
's avonds vrij frequent. „Waarom weet ik
niet", zegt Gerard. „Ik ben toch geen ge
boren kastelein. Mijn filosofie is om niet
te leven zoals het je opgedragen wordt.
Als je praat vanuit je functie wordt je
een dood element. Vandaar dat een zaken-
men heel goed een gevoelsmens kan zijn.
Ik zal bijvoorbeeld nooit iemand om het
materiële dronken voeren. Wat weet ik ei
genlijk van de cafés en de mensen? Ik
ben een kastelein, die niet eens kan biljar
ten of kaarten".
kastelein
Café-Billard „Verkerk"
Morsstraat 35, Leiden.
Open: alle dagen van de week van 's mid
dags vier uur tot de gebruikelijke slui
tingstijden van één of twee uur na mid
dernacht. Zondags gaat het café om zes
uur open. Snacks: saté, vers balletje ge
hakt, portie kaas en leverworst.
