Kabinet en kamer worstelen
met invulling bestelbeleid
God is
eerst en
vooral
solidair
met de armen
Moeder:
een engel
zonder vleugels
jjÏNNENLAND leidsecourant zaterdag i2"meit 979 pagina 9'
r
U1U
hof D
ufu
MOEIZAME PARLEMENTAIRE BEHANDELING
Politiek
Partij
Parlement
Bejaard
echtpaar
verhuist
om
caviars
Bescherming
tuinbouw
uitbreiden
_p-i
imé1 »i 1 «1 i
UNIÜZETEL I
Vorige week kwamen
ttjj in de agenda van
je Tweede Kamer de
iolgende mededeling
egen: ..de commissie
voor de civiele verdedi
ging brengt een bezoek
san de regeringsnood-
ieiel"'
Jnteressant", dachten
lij. Het zal ons be
nieuwen waar het kabi
net in tijden van oor
log en andere rampen
bijeenkomt. Dat zal on
getwijfeld ergens on
dergronds zijn. Maar
naar?".
Even een praatje ma
ken met Herman Wis-
k, voorzitter van
die commissie civiele
verdediging. Wisselin-
k:„Nee, dat was een
foute aankondiging,
hoor. We zijn niet naar
de regeringsnoodzetel
geweest, maar naar de
betonnen gewelven on
der de nieuwe gebou
wen van Binnenlandse
Zaken en Justitie. Da ar
kan een deel van het
ambtenarenapparaat in
tijden van nood door
werken".
„Maar die regering
snoodzetel dan?".
„Ja, luister eens, dat is
diep geheim. Dat weten
wij als commissie zelf
niet eens. Nee, echt
niet".
Toch maar even met
wat andere commissie
leden gesproken. Na
tuurlijk weten wij wel
waar die noodzetel
Herman Wisselink
voor de regering is",
kregen wij te horen.
„Maar we mogen het
niet vertéllen. Om rede
nen van staatsveilig
heid, begrijp je? We
gaan er trouwens bin
nenkort wel een keer
naartoe".
Een volgend commis
sielid, ietwat schamper:
„Weet je, wat ik zo be
lachelijk vind? Dat er
voor de regering en
voor een aantal top
ambtenaren wel specia
le bomvrije noodbehui
zingen zijn, maar voor
Kamerleden niet. Wij
worden in kritieke tij
den direct afgeschre
ven".
XODDZETEL2
En wij inmiddels maar
doorzoeken naar die
regeringsnoodzetel. Een
voorlichter van het mi
nisterie van Binnen
landse Zaken (per slot
van rekening valt de
BB onder dit departe
ment): „Het ligt niet op
mijn weg om uw vraag
te beantwoorden". Een
voorlichter van de
Tweede Kamer: „Ik
weet het echt niet.
Maar dit is iets wat de
hele regering aangaat,
dus daar\'oor moet je
bij de Rijksvoorlich
tingsdienst wezen".
Even later. De donker
bruine stem van RVD-
hoofddirecteur Gijs van
der Wiel klinkt door de
telefoonhoorn: „Je
snapt wel, dat ik daar
niks over kan vertellen.
Jaja, er is wel een re
geringsnoodzetel. Wat
zeg je nou? Ergens on
der de Veiuwe mis
schien? Haha, nou, als
je dat schrijft heb je
het verkeerde verhaal.
Nee, het is ook niet on
der het ministerie van
Binnenlandse Zaken of
Justitie. Het is wel on
dergronds, ja. Die
noodzetel is trouwens
na de oorlog al een
paar keer van plaats
verwisseld. Het is bij
voorbeeld een keer in
Noordwijkerhout ge
weest en een keer in
Wassenaar. Maar waar
het nu is, daar moet je
maar niet verder naar
vragen
„O, gaat de Kamercom
missie voor de civiele
verdediging er binnen
kort naartoe? Nou, dan
hoeven ze niet ver te
reizen. Dat is alles wat
ik er nog over zeg. Ha-
hahahahaha".
ZOEK
Neelie Smit-Kroes, de
staatssecretaris die
maar niet uit de dag
bladkolommen is weg
te branden, zorgde
woensdagmiddag, een
dag nadat Het Incident
gesloten was, opnieuw
voor een stuntje. Zij
moest 's middags op
draven in de Tweede
Kamer voor een debat
je over satellieten voor
de zeescheepvaart. (Ja,
daar gaat ze ook al
over).
Voorzitter Vondeling
stond net op het punt,
de gedachtenwisseling
aan te kondigen, toen
hij bemerkte, dat Nee-
Neelie Smit-Kroes
lie niet was komen op
dagen. Voor de zeker
heid drukte Vondeling
nogmaals op de bel,
die door het hele Ka
mergebouw te horen is,
ten teken dat er een
nieuw onderwerp aan
de orde was. Geen
Neelie. „Die durft ze
ker niet meer in het o-
penbaar op te treden,
na wat er allemaal ge
beurd is", gniffelde een
aantal Kamerleden. Na
vijf minuten besloot
Vondeling, dat er maar
met een ander onder
werp begonnen moest
worden: de wijziging
van de Omroepwet
Een paar uur later
kwam Neelie alsnog
opdagen. Bestraffend
keek Vondeling haar
aan. „Om alle mogelij
ke misverstanden uit
de weg te ruimen: ik
was niet opgestapt
hoor", zei de staatsse
cretaris, in een poging
haar vergeetachtigheid
met een grap te maske
ren. „Ik was gewoon
elders in het gebouw
met een commissie in
gesprek". Vondeling
daarop:„Ja, maar er is
toch naar behoren ge
beld?". „Tja", peinsde
Neelie, blijkbaar was
de behandelde materie
in de commissie zo
boeiend, dat noch ik,
noch de commissiele
den de bel hebben ge
hoord".
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Kabinet en Tweede
Kamer hebben deze week opnieuw
ttn etappe afgelegd in de slijtageslag
over de maatregelen die genomen
moeten worden om de gezondheid
ran onze economie op te vijzelen.
Ook donderdag kon achter het debat
over de "Voortgangsnota Bestek'81"
jeen punt gezet worden; volgende
veek wordt de discussie voortgezet
M pas op dinsdag 22 mei kunnen
parlementaire spijkers met koppen
ptslagen worden: dan vinden de stem
mingen over de ingediende (en moge
lijk nog in te dienen) moties plaats.
Opvallend is dat het resultaat van dit
langdurige debat waarschijnlijk gering
al zijn. Het wachten is nu immers op
het „reuze-wetsontwerp" (mini-machti-
ingswet) dat Van Agt donderdag-
vond in het vooruitzicht stelde (we
lijn erg benieuwd naar dit wetstech-
lisch waarschijnlijk curieuze werk
stuk) en de voorjaarsnota. Over één
zaak bestaat voldoende zekerheid:
vóór 1 juli moeten er knopen doorge
hakt worden, zowel aan de kant van
de sociale uitkeringen als aan die van
de hoge(re) inkomens. Hoe dat laatste
moet geschieden is vooralsnog ondui
delijk. Het CDA is voorstander van
aftopping van de prijscompensatie
voor de inkomens boven de 50.000
per jaar, maar de vraag blijft (deze
week terecht door o.a. de vakbewe
ging gesteld) of dat zonder in te bre
ken in afgesloten c.a.o.'s mogelijk is.
Dat laatste zou een zeer ingrijpende
maatregel zijn die ernstige gevolgen
zou kunnen hebben. Maar vaststaat
dat er wat met de hogere inkomens
moet gebeuren; dit kabinet kan het
niet maken om de sociale uitkeringen
te matigen zonder het nodige aan de
bovenkant van de inkomens te doên.
Trouwens, Albeda is er niet de man
naar om alleen de onderkant aan te
pakken.
Het debatsdeel van deze week was
vooral interessant omdat het weer
eens duidelijk aantoonde dat de beide
regeringspartijen, CDA en WD, het
op verscheidene punten over het te
volgen beleid niet eens zijn. Oppositie
leider Den Uyl maakte daar grif ge
bruik van door honingzoet het CDA
naar zich toe te halen, waarna zijn
CDA-collega Lubbers hem weer con
fronteerde met zijn anti-CDA-uitspra-
ken aan het slot van het Besteksdebat
van vorig jaar oktober. Inderdaad:
wie de verhalen van Lubbers en WD-
fractieleider Rietkerk naast elkaar legt
ziet al op het eerste oog de verschil
len. Ongetwijfeld zal het kabinet veel
moeite hebben met de opstelling van
het verzamelwetsontwerp (dat kenne
lijk, en daarom in die vorm, CDA én
WD tevreden moet stellen) en zal de
Kamer volgende maand harde noten
dienen te kraken. Ook de noodrem
procedure (belastingen sneller innen,
bepaalde uitgaven uitstellen) zal in
werking gezet moeten worden, kortom,
er zal veel pijn geleden worden. De
grootste aandacht zal uitgaan naar het
inkomenspolitieke beleid dat het kabi
net denkt te voeren. Daarom is het
van het grootste belang dat de sociale
partners met de betrokken ministers
en staatssecretarissen aan tafel gaan
zitten om te bezien wat er gedaan
dient te worden. De laatste tijd is van
zo'n gemeenschappelijk beraad als ge
volg van de toegenomen polarisatie
nauwelijks sprake geweest.
In politiek Den Haag wordt aangeno
men dat het kabinet-Van Agt de mei-
juni-operatie wel zal overleven, even
als - wellicht met nog meer moeite -
de befaamde-beruchte kabinetsbespre
kingen van de eerste helft van juli
over de in september in te dienen
rijksbegroting. Het is duidelijk dat
1980 voor kabinet en coalitie een cru
ciaal jaar gaat worden. Dan zal de na
gestreefde keer ten goede echt duide
lijke vormen moeten aannemen.
EVERT MATHIES
(Van een onzer verslaggevers)
iIJMEGEN Gutiérrez (51)
klein, donkergebruind en
wet veel groter dan een lilli
putter. Maar als hij spreekt
jaei er een kracht van hem
uil die zijn gehoor, een drie-
taiderdtal studenten en pro-
teoren voornamelijk uit Nij
megen. onder de indruk
brengt. Hij lijkt in zijn be-
«eglijkheid en vurigheid veel
»eg te hebben van die andere
strijder voor de Latijnsameri-
kaanse armen, Dom Helder
Camera. Druk gebarend en
ach met moeite verstaanbaar
makend weet hij zijn toehoor
ders te fascineren door wat
te vertellen heeft. Maar
zelf is hij vaak ook onder de
indruk van wat de Westeuro-
leanen hem te vragen heb-
len. Geldt dit ook voor ons,
to vragen zij, wat is het pro
tram van de bevrijdingstheo-
ogie? Netelige vragen die
heologen aan hem stellen.
Gutiérrez antwoordt dan:
Dat is niet zo duidelijk voor
ne. Ik heb nog net als U veel
leren". Het tekent zijn on-
«vangen wijze van denken,
«utifrez is vriendelijk maar
evens recht-uit-het-hart. „Ik
niet al te tolerant want
ullie tolerantie zweemt naar
cepsis en twijfel. Een voor
meld van waar je niet louter
olerant tegenover kan staan:
goed is voor de armen in
luid-Amerika is meestal niet
Oed voor de rijken
Sutiérrez eist geen theologie
zichzelf op. Waar hij
tver spreekt, is nu ongeveer
'en jaar geleden begonnen
loen hij in een toespraak het
ivoord bevrijding overbracht
'an het terrein van de mens
wetenschappen en toepaste op
Ie theologie. De bevrijdings-
heologie wil zich voorname-
ijk baseren op de ervaringen
'an de armen. God is juist
nét de armen, met degenen
He onderaan staan in de
naatschappij voor wie hij
ieü, ja bevrijding belooft. Gu
tierrez vindt het bewijs hier
voor onder andere in de Be-
grede. Het gaat Jezus daarin
tiet om armen die slechts in
figuurlijke zin arm zijn en
intrecht. In de theologie van
Sutiérrez is het heil dat God
'rengt vooral beloofd aan zo
vel door staat en niet minder
door de kerk verdrukte men
en.
'erdrukking van deze mensen
geschiedt niet alleen hier en
"o in in de sociaal-economi-
Khe situatie waarin zij leven
Naar ook van de kant van de
officiële kerk die er een theo
logie, een denken-over-het-ge-
'°of op nahoudt dat vooral
Polemiseert en zich wil bewij-
!en tegenover hen die niet ge
loven. Maar in die bekommer
ds van de officiële kerk wor
den de onderste lagen van de
jamenleving veel te veel over
tiet hoofd gezien.
-!n feite", aldus Gutiérrez, „is
le theologie waar ik als stu
dent mee kennis maakte, de
theologie van een zeer bepaal
de groep mensen. Een klasse-
gebonden aangelegenheid. Wij
daarentegen aldus Gutiér-
Deze week hield de Nijmeegse Ka- van Gutiérrez is de laatste jaren bij
tholieke Universiteit ter gelegenheid uitstek verbonden met de in Zuid
van haar elfde lustrum een congres Amerika opgekomen theologie van
getiteld „Bevrijding en christelijk de bevrijding. Deze theologie gaat
geloof in Latijns Amerika en in Ne- uit van de armen in Zuid-Amerika
derland". Voornaamste gast daarvan die volgens velen in een uitzichtloze
was de Peruaanse priester en theo- situatie leven,
loog dr.Gu§tavo Gutiérrez. De naam
LATIJNSAMERIKAANSE
BEVRIJDINGSTHEOLOOG
GUSTAVO GUTIERREZ:
Gustavo Gutierrez
rez, „willen de armen vertel
len dat God met hun is; ze
moeten weten dat God met
hen is, bovenal moeten zij
weten en beseffen dat God
die het heil in het vooruit
zicht stelt, wil dat hun situa
tie verandert en dat dat ook
de leer is van de kerk".
Radicaal
De bevrijdingstheologie is
daarom volgens Gutiérrez niet
slechts een wijze van theologi
seren die de politieke dimen
sie van het evangelie in herin
nering wil roepen en de nood
zaak van een sociale analyse
wil benadrukken; de bevrij
dingstheologie gaat een aan
merkelijk stukje verder om
dat daarin op basis van le
zing van de bijbel de solidari
teit van God onderaan stelt,
dat wil zeggen met de armen
en rechtelozen. Deze theologie
zou dan ook als rechtstreekse
consequentie moeten hebben
dat de kerk en al haar diena
ren hun handelen in dienst
stellen van de armen en dat
de kerk radicaal dient te bre
ken met hen die de armoede
in stand houden.
Wie aldus begrijpt hoe radi
caal de bevrijdingstheologie
voor de armen in het krijt
treedt, behoeft zich niet meer
af te vragen of men het even
tueel zonder deze theologie
zou kunnen stellen. Voor Gut-
tiérrez is dit in het geheel
geen vraag. Het engagement
dat op basis van deze theolo
gie van de kerk wordt ge
vraagd is bovendien zo ver
gaand dat zelfs wanneer
maar een deel. van de clerus
deze stap maakt, het effect
daarvan groot genoeg geacht
mag worden om de stabiliteit
van de autoritaire Latijnsame-
rikaanse regimes in gevaar te
brengen. Ten dele is dat
reeds nu het geval. De vraag
naar de zin van deze Zuida-
merikaanse christelijke inspi
ratie voor verandering van de
samenleving hoeft dan ook ei
genlijk niet meer gesteld te
worden.
Maatschappelijke ver
andering
In het vinden van oplossingen
voor de economische en poli
tieke problemen heeft het
evangelie daarentegen volgens
Gutiérrez niet zoveel te zeg
gen. Gutiérrez: „Ik analyseer
als elke wetenschapper de
oorzaken van onze economi
sche en sociale ellende waarin
ons continent zich bevindt en
dan kom ik tot niet veel an
dere conclusies als andere
wetenschappers die zich hier
mee hebben bezig gehouden.
Als theoloog wil ik aangeven
dat het evangelie zich recht
streeks aandient aan de ver
worpenen op de aarde in hun
strijd om verandering. Voor
het bestuderen en verhelpen
van de oorzaken van sociale
en economische achterstand
echter verlaat ik mij geheel
op de sociale wetenschap".
Met een meerderheid van de
Latijns-Amerika-specialisten
gelooft hij dat de economi
sche achterstand niet een
kwestie is die na verloop van
tijd kan worden ingelopen,
zoals in de jaren zestig de
meeste politici, voorstander
van het zogenaamde ontwik
kelingsmodel, dachten. Gutiér
rez meent dat Zuid-Amerika
de laatste jaren in steeds gro
tere mate in een staat van
economische afhankelijkheidis
komen te verkeren. De to
plaag van de Zuid-Ameri
kaanse samenleving is bij die
situatie van afhankelijkheid,
voornamelijk van Noord-Ame-
rika en West-Europa niet
slecht af. Er is voor hen een
behoorlijke materiële welvaart
die echter door de onderlig
gende klassen met onderdruk
king en uitbuiting wordt be
taald. Voor de armen lijkt
daarom het perspectief uit
zichtloos. Vandaar dat Gutiér
rez met veel deskundigen van
mening is dat het ontwikke
lingsmodel vervangen moet
worden door een bevrijding-
smodel. In concreto betekent
dit dat de bevrijding in theo
logisch perspectief, die God
aankondigt aan de armen op
het vlak van de maatschappij
moet doorwerken in een in
grijpende verandering van
structuren. En Gutiérrez ge
looft dat alleen het socialisme
in een Latijnsamerikaanse
vorm een einde kan maken
aan de ellende en verdruk
king waarin het grootste deel
van de Zuid-Amerikanen mo
menteel leeft.
Op de vraag of daarbij niet
het gevaar van een eventuele
dictatuur onderkend moet
worden, antwoordt hij: „Luis
ter, er zijn vele gevaren die
Zuid-Amerika bedreigen,
maar alvorens daarover te
spreken wil ik het hebben
over de realiteit. De realiteit
van Zuid-Amerika is die van
de misère, de honger, de uit
buiting. Dat is de dagelijks
realiteit. Dat zijn geen geva
ren meer. Er is een toene
mende bewustwording onder
ons uitgebuite volk. Daar heb
ben wij mee te maken. De ar
men zullen de nieuwe dragers
worden van het evangelie".
Wat staat christenen in het
Westen te doen als zij veran
deringen voor de Zuid-Ameri
kanen willen bewerkstelligen?
Gutiérrez: „Ik heb in Peru te
veel mensen ontmoet die mij
na verblijf van een week of
een maand wisten te vertellen
hoe wij in Peru te werk
moesten gaan. Ik heb daar te
veel onder geleden om die
fout nu opnieuw te maken.
Het is niet aan mij om te zeg
gen wat u hier concreet moet
doen. Toch wil ik daar wel
iets over zeggen. Zonder ook
maar enigszins te beweren de
wijsheid in pacht te hebben.
Nederland maakt deel uit van
de kapitalistische landen. De
Nederlandse kerk moet zich
daar van bewust zijn en be
denken welke rol Nederland
met zijn economische belan
gen mede speelt in de onder
drukking in Zuid-Amerika en
dit ook aanklagen. Daarin zie
ik een belangrijke taak. Iets
anders is dat we in onze
strijd behoefte hebben aan
steun, solidariteit Want onze
regeringen zijn en blijven
toch gevoelig voor de publie
ke opinie. En als bijvoor
beeld, wat vandaag gebeurt in
San Salvador, waar ze een
uitstekende aartsbisschop heb
ben, en die moeilijkheden
heeft met het onderdrukkende
regime, wanneer die partij
kiest voor het volk, dan zou
ik willen dat christenen over
de hele wereld hem hun soli
dariteit betuigen. Dat is heus
meer dan een kwestie van
woorden, daar gaat, ik verze
ker het u, een politieke
kracht van uit, die tezamen
met andere acties tot resul
taat leidt".
PAUL VAN VELTHOVEN
Laat kinderen schrijven en je hebt gegarandeerd iets
leuks om te publiceren. Dit geijkte recept hebben
Richard en Helen Exley toegepast bij het boekje
Moeder: een engel zonder vleugelseen boek voor
alle moeders geschreven door kinderen. Lannoo heeft
het op de markt gebracht.
Een boekje van 63 pagina 's met vele kindertekeningen
in kleuren gevuld met gestolde gedachten van
kinderen uit vele landen over hét begrip „moeder".
Een groot aantal aforismen, nu eens grappig,
ongekunsteld en levensecht, dan weer sentimenteel,
onwaarachtig en wijsneuzig of vertederend,
ontwapenend en trefzeker. Kortomal hetgeen men
kan verwachten als men kinderen laat schrijven.
Een leuk geschenkje voor moederdag, zover het om
moeders gaat, die niet al te geëmancipeerd zijn.
„Ouderwetse" moeders, van welke leeftijd ook. zullen
zich met een traan in het oog of een tedere glimlach
plezierig bevestigd kunnen zien. Een willekeurige
greep:
„Mijn moeder is onderwijzeres en ze weet een
antwoord op de meeste vragen, behalve hoe oud ze
is".
„Moeders zijn mensen, die kwaad zijn als je thuis en
bedroefd als je weg bent
Als moeder er niet was zouden we er uitzien als
voddebalen".
„Moeders passen heel de tijt op je. Het vervelende is
dat ze soms zo erg op je passen, dat het lastig begint
te worden".
„Als al je vrienden je in de steek laten is mam er
altijd nog".
„Normaal houden we allemaal wel van haar, behalve
wanneer ze ons afranselt".
Moeders gaan niet dood, want ze leven voort in de
harten van hun kinderen".
Mijn moeder is
niet direct
een schoonheidskoningin,
maar voor mij
is zij de mooiste vrouw
van de wereld.
TIEL (ANP) Het bejaarde
echtpaar A. Meijer uit Tiel
gaat met Pinksteren verhui
zen naar de Drentse plaats
Gieten, omdat de gemeente
Tiel wil dat het echtpaar 150
cavia's op straat zet.
Op aandringen van één van
de buren heeft de gemeente
het echtpaar een tijd terug
aangeschreven dat het maar
twintig cavia's in de woning
mocht houden. De familie wil
de geen van de 150 cavia's,
die in bijkeuken en garage
worden gehouden wegdoen.
Het echtpaar woont in Tiel in
een woonwijk met aaneenge
sloten bebouwing. Volgens de
gemeente stonken de dieren
en ontsnapte er zo nu en dan
ook nog een. De familie
Meijer wilde aanvankelijk bij
de Raad van State tegen de
beslissing van de gemeente in
beroep gaan, maar zag daar
van af toen bleek dat er in
de gemeente Gieten waar
een zoon woont geen be
zwaar bestond tegen de
komst van de cavia's. Ze krij
gen daar bovendien een vrijs
taand huis.
Het fokken van cavia's is vol
gens het echtpaar, wat het
aantal betreft, „uit de hand
gelopen". Ze wilden de bees
ten echter niet wegdoen. Dat
er van stankverspreiding
sprake is geweest wijzen ze
verontwaardigd van de hand.
Bij navraag blijkt overigens
dat het volgens de gemeente
Tiel gaat om zo'n tweedui
zend cavia's.
Landbou wschap:
DEN HAAG (ANP) Het
Landbouwschap wil verbete
ring van het referentieprijs-
stelsel voor tuinbouwproduk-
ten van de Europese Gemeen
schap, en toevoeging van pa
prika, aubergine, courgette en
aardbei aan de onder dit
stelsel vallende produkten.
Het schap heeft dit geschre
ven aan minister Mr. A. van
der Stee van landbouw en
visserij. Het referentieprijs-
stelsel beoogt bescherming
van de gemeenschapsmarkt
tegen de invoer van bepaalde
soorten groenten en fruit uit
andere landen' tegen zeer lage
prijzen. Het werkt met heffin
gen aan de buitengrenzen van
de gemeenschap. Over de ver
betering van dit stelsel heeft
het schap wensen, die naar
het meedeelt, deels door de
Franse overheid worden on
derschreven.
Schoenmaker
duurder
Den Haag (ANP) Schoen-
herstellers mogen de tarieven
die sij per 1 mei hanteerden
met 3 procent verhogen. De
minister van Economische
Zaken heeft dit besloten na
overleg met de Stichting Va
kontwikkeling Voorlichting
Schoenmakerij (Vavos).
Hiermee worden de schoen-
herstellers in de gelegenheid
gesteld hun tarieven aan de
passen aan de loonkostenstij
gingen die het afgelopen jaar
zijn opgetreden.
In aansluiting op het algeme
ne prijsbeleid zal met ingang
van 1 juli a.s. het percentage
worden bijgesteld tot vijf. Dit
heeft het ministerie van Eco
nomische Zaken meegedeeld.