Dien Bien Rhu viel 25 jaar geleden iKi „IK LAAT ALLES OPBLAZEN. VAARWEL!" IDS De val Dien Bien was het dra- ische en bloe- j einde van de rste Indochine- oorlog". Even r 17.30 uur op lag 7 mei slaagde be- lebber gene- De Castries in verbinding Hanoi te krij- „Wij worden oon verplet onder de sal- van d,e Sta- irgels..." Ge- aal Cogny ant- irdde: „Bederf schitterende d niet door nu witte vlag te Géén ca- ilatiel". Het dat men Hanoi uit Dien I Phu hoorde, De Castries' dedeling, dat munitie-opslag- atsen in de hl vlogen: ..Ik 1 alles opbla- Vaarwel!" En irna konden zij "Hanoi horen - de eerste minh-soldaten kazemat van hoofdkwartier lendrongen. 'slag om Dien V Phu, die 56 en onafgebro- gewoed had, i ten einde en bloedig en isch hoofdstuk de geschiede- van Zuidoost- i was daarmee jes\oten. IJSp vruchtbaar I roen dal in het lilerste westen Tonkin, bijna de grens van waar de rgen onwaar- ledei "inll)k blauw de rijstvelden goud en rossig zijn .de late middagzon. Een vallei, houdl jrdoor in noord-zuid-richting een n, helder riviertje stroomt dat de n Joem heet. Een zogenaamd ke- letypkl van ongeveer 15 kilometer lerian en ^rie tot vier ki|ometer led. meer dan 300 kilometer ten •ten van Hanoi en minder dan 200 zuiden van China. Even beneden samenloop van de Nam Joem en Him Lam ligt een groot dorp. Het agt de naam Dien Bien Phu. Een p en een naam die een symbool iden worden. vreedzaam stil dal, ver van het ma van een oorlog die toen al en jaren duurde, en waarin de atnamese Volksrepubliek" met wa- geweld de erkenning van zijn au- Ériie wilde afdwingen. Een auto- die de Fransen in 1946 in inebleau beloofd, maar enkele den later weer ingetrokken had- Maar de Vietnamese revolutie j daarachter staande jonge staat in de loop van deze jaren een iteit geworden en sedert een ze- Mao Tse-toeng in 1949 de Kwo- tang overwonnen had en zijn (pen aan de overkant van het ri- tje dat Muong Cai van het onme- ke China scheidt, had staan, be- Ho Tsji Minh over een „ba- onschatbare waarde, hulp- ening van Moskou en Peking en overtuiging vroeg of laat de histo- he overwinning op het koloniale iem te zullen behalen. Fransen hadden weliswaar een tra-regering gevormd en aan het fd daarvan keizer Bao Dal ge- Generaal De Lattre de Tas- ly, ook wel de „Ziener" genoemd, er in 1951 in geslaagd" de Fran- en de wereld voor korte tijd de •ie te geven dat alles nog niet oren was. Hij had zelfs kans ge- om Amerika voor de koloniale log te interesseren, omdat het Kit in Indochina „immers ook het (t van de koude oorlog was..." juli had premier Joseph Laniël nieuwe opperbevelhebber voor Franse expeditieleger benoemd: leraal Henri Navarre. Na de dood De Lattre en het heengaan van n was de taak voor Navarre niet voudig; het moederland was de e. geld en mensenlevens verslin de oorlog moe, het moreel was armelijk, niemand geloofde nog in de mogelijkheid van een rwinning. Een aantal politici en tairen meende dat de- beste poli lof liever: de minst slechte) erin tond om zich met zo min moge- kleerscheuren uit Indochina terug ekken. »r om een dergelijke aftocht mo- jk te maken moest er onderhan- worden en onderhandelen was an mogelijk vanuit een machtspo- En Navarre kreeg de consignes voorzichtig te werk te gaan en (fdzakelijk de Franse posities te dbaven en te consolideren met Het onderaardse hospitaal. Het was met het meest moderne medische ma teriaal uitgerust en de artsen opereerden er aan de lopende band. Na half maart konden praktisch geen gewonden meer geëvacueerd worden en de honderden zwaargewonden vormden een van de meest dramatische pro blemen van de belegering. Om hen tegen granaatinslagen te beschermen, werden later voor iedere gewonde "langs de onderaardse gangen zijdelings holen gegraven, waarin zij als „in graven" lagen. Velen hielden dit psy chisch niet uit en kropen telkens terug naar de hoofdgangen en zelfs tot boven de grond. het oog op een grote actie die in het najaar van 1954 ontketend zou worden om Ho Tsji Minh te dwingen andermaal aan de groene tafel plaats te nemen. Maar toen Navarre in november van zijn inlichtingendienst vernam dat zijn tegenstander generaal Vo Nguyen Giap een actie op touw zette in de richting van Laos, meende hij zijn kans te zien. Navarre was ervan overtuigd Giaps operatie te kunnen doen mislukken door hem in zijn flank aan te vallen. En Giaps flank lag langs een dal in het verre wes ten van Tonkin, die op de stafkaar ten ideaal leek om Giap een beslis sende stoot toe te brengen: het dal van Dien Bien Phu. Niet onzinnig Het beginsel was helemaal niet zo onzinnig als men later heeft willen doen voorkomen; de mislukking was voornamelijk het gevolg van de om standigheden. Niettemin waren" er militaire experts, die weinig voor Navarre's plan voel den. Maar de opperbevelhebber hield voet bij stuk. Op 20 november gaf hij opdracht on middellijk zes bataljons parachutisten boven Dien neer te laten. Twee we ken later vernam hij dat Giap de handschoen opnam en eenheden van vier divisies naar Dien Bien P-hu liet opmarcheren. En hij besloot in elk geval, en ten koste van alles, stand te houden. Een maand later was het lot van Dien Bien Phu, waar ruim 8000 Franse en 23.000 Vietminh-man- schappen zouden sneuvelen, beze geld. Hoofdkwartier Het kamp bestaat uit een centrale defensiepost, waarin het hoofdkwar tier gevestigd is van de bevelhebber, een zekere kolonel (later ter plaatse tot generaal bevorderd) Christian De Castries. Een huzaar van de oude school, een edelman uit het Zuiden van Frankrijk en een soort D'Artag- nan. Rond de hoofdpost liggen de buitenposten en versterkingen, die meisjesnamen dragen: Gabrielle, Frangoise. Anne-Marie, Eliane, Hugu- ette, Isabelle, Dominique, Béatrice, Claudine. Intussen verstrijken de dagen en we ken en maanden. Tot februari is het moreel uitstekend en iedereen wacht op Giap, die op de formidabele ver sterkingen van het Franse expeditie- leger zijn tanden zal breken. De vuurkracht van de verdedigers is in drukwekkend en alle experts zijn het er volkomen over eens dat de tegen stander nimmer in staat zal zijn om zijn artillerie tegen Dien in stelling te brengen. De bevelhebber van de Franse artillerie, kolonel Piroth, ver klaart daar persoonlijk voor in te staan. Hij houdt woord. Als Giap op 13 maart met 24 stukken 105 mm-ge- schut zijn offensief ontketent, trekt de een-armi- ge Piroth met zijn tanden de pen uit een handgranaat en blaast zichzelf op. Voorlopig blijven de troepén ervan overtuigd dat zij eindelijk de kans zullen krijgen de Vietminh de rug- gegraat te breken. Maanden. jaren hebben zij in de delta, in de rijst velden. in de oer- wouden- een on zichtbare vijand proberen te be strijden. Enkele, sceptici vragen zich af of het ge kozen terrein niet gevaarlijk is: het keteldal wordt im mers omringd door heuvels en bergen vanwaar de onberekenbare groene mannetjes van de Vietminh in golven het dal zouden kunnen overspoelen. Maar neen. de kolossa le vuurkracht van de Fransen en de luchtmacht. mo gen niet vergeten worden. Inmiddels wijzen diverse tekenen erop, dat Giap op het punt staat aan te vallen. Men is gereed. Er heerst zelfs een soort geestdrift, een blijde ver wachting in de zekerheid van een eclatante overwin- En dan. zonder dat iemand weet waarom, blijft de aanval uit. De morele weerslag op de troepen is groot. De span ning is gebroken; enkelen „vrezen" zelfs dat de Vietminh terug zal trek ken en dat „het allemaal voor niets is geweest". Eind februari beginnen enkele officie ren er zich rekenschap van te geven dat herhaalde waarschuwingen van de meteorologische dienst van de luchtmacht wel degelijk gefundeerd zijn geweest. De natte moesson hult het hele gebied van West-Tonkin in laaghangende wolken en juist rond Dien Bien Phu blijkt een intensief neerslaggebied te bestaan dat waar lijk verbijsterend is. De regenval is in het dal van de Nam Joem van dien aard dat enkele stellingen ontruimd moeten worden. Op fietsen Terwijl de staf en de troepen in Dien Bien Phu wachten op een aanval die niet schijnt te komen, terwijl zij lang-< zaamaan ontmoedigd raken, begin nen enkelen zich af te vragen of het niet mogelijk is, dat generaal Navarre in plaats van een val te zetten voor zijn tegenstander Giap, zijn eigen troepen in een val gedreven heeft. Rond Dien Bien Phu is intussen nog geen schot gevallen. Maar zonder dat de Franse verkenningsvliegtuigen dit hebben kunnen waarnemen, heeft Giap zijn artillerie over honderden kilometers oerwoudpaden, naar de heuvels rond het keteldal getranspor teerd. De stukken waren gedemon teerd en werden op met de hand ge duwde fietsen, op muilezels, op de mg** Versterkingen worden op 16 maart gedropt boven de droppingzone „Isabelle" (links op de voorgrond). Vele para chutisten werden, terwijl zij omlaag kwamen, door de Viêts doodgeschoten. In de laatste weken van de slag wer den hele bataljons vrijwilligers gedropt, die geen enkele parachutistenervaring hadden, maar zij leden niet meer verwondingen of verliezen dan de gebrevetteerde valschermtroepen. Vaak was het vijandelijk vuur zo hevig, dat de vliegtuigen met hun ladingen en hun parachutisten naar Hanoi terug moesten keren. ruggen van de manschappen ver voerd. Een onafzienbare processie „mieren" trok wekenlang over geïm proviseerde wegen en oerwoudpaden naar Dien Bien Phu, met onderdelen van kanonnen, munitie, wapenen, be voorrading en veldhospitalen. De artilleristen van Giap stelden hun stukken verborgen rond Dien Bien Phu op. Zij maakten ingewikkelde berekeningen, want er is geen spra ke van „inschieten"; de verrassing moet zo totaal mogelijk zijn. Granaten Vrijdag, 12 maart brengt de bevel hebber van de sector Tonkin, gene raal Cogny, een bezoek aan Dien Bien Phu. Even vóór half vier neemt hij afscheid, drukt de officieren van de staf van De Castries de hand, ter wijl de motoren van zijn Dakota warm draaien. Hij stapt in, wuift door het raampje een laatste maal naar De Castries en dan slaan 105- mm granaten op het parkeerplatform in. De piloten van Cogny drukken de gasmanettes naar voren en taxiën snel naar de noord-zuid startbaan. Temidden van inslaande granaten scheurt de Dakota zich los en klimt naar de laaghangende moessonwol ken. Tijdens de avondconferentie van de stafleden, staat De Castries op en zegt rustig: „Heren, de aanval begint morgen om 17 uur Zijn inlichtingenofficier, kapitein Noël, heeft van zijn agenten vernomen dat de bewoners van de gehuchten rond Dien Bien Phu aanzegging gekregen hebben de volgende dag, zaterdag, gedurende de voormiddag hun hut ten te ontruimen. De meeste officie ren zijn sceptisch en menen dat het andermaal een afleidingsmanoeuvre van Giap is. Maar in de nacht dringt een Viet- minh-sabotagegroep tot op de start baan van Dien door en laat springla dingen ontploffen, die de platen van de baan, de enige toegangsweg tot de vesting, openrijten en de baan ongeschikt maken. Het commando heeft vlugschriften achtergelaten: „Dien Bien Phu zal uw graf wor den". Martinoff en André Lebon, twee cine asten, filmen op zaterdagochtend van achter een aarden walletje een bran dende Curtiss als een mortiersalvo neerdreunt. Een granaat slaat tussen beiden in en zij worden in de afwa- teringsgoot van de startbaan geslin gerd. Martinoff, blijkbaar ongedeerd, springt op, trapt op een landmijn en vliegt in de lucht; er is practisch niets van hem teruggevonden. Lebon heeft zijn linkerbeen vol splinters en het moet geamputeerd worden. Om 17.15 uur breekt de hel in Dien Bien Phu los. De lichten in het hoofdkwartier gaan uit, het regent stenen, stof en aarde. Het is een on ophoudelijk inslaan van zware grana ten. Kapitein Noël heeft zich niet ver gist en Giap is nauwelijks een kwar tier over tijd. Het einde van een tijd perk is begonnen. De voorposten Gabriëlle, Anne-Marie en Béatrice worden onder het zware geschut van Giap verpletterd en drie dagen later dringen golven Vietminh- infanteristen de stellingen binnen, waarbij zij de in de prikkeldraadver sperringen hangende lijken van hun kameraden als spring- en loopplan ken gebruiken. Met het verlies van de drie noordelij ke versterkingen is de slag om Dien Bien Phu al practisch door de Fran sen verloren, maar de verdedigers houden nog bijna twee maanden stand, 56 dagen om precies te zijn. dank zij de verbeten wil van de pa rachutisten, de soldaten van het Vreemdelingenlegioen en troepen uit de landen van de Franse Unie. De bevoorrading moet via droppings plaats hebben, temidden van het af- weervuur van de Viëts. Op 23 april zijn de Viët-troepen doorgedrongen tot de helft van de nu al sedert we ken verlaten startbaan en twee da gen later is de baan helemaal in hun handen. Tot 29 april is nagenoeg elke drop ping onmogelijk, omdat de meteoro logische omstandigheden de Dakota's en Packets in Hanoi (op de basis Gia Lam) aan de grond houden. Niettemin wordt op 27 april onder deplorabele omstandigheden ge poogd een ontzettingsoperatie uit te voeren door materiaal en vrijwilligers te droppen; deze laatsten (745 niet- gebreveteerde parachutisten) komen evenwel maar voor een deel binnen de Franse linies terecht; de anderen worden meteen door de Viëts afge maakt of gevangen genomen. Voor De Castries is het nu duidelijk dat hem niets anders te doen staat dan de dagen die hem vèn het einde scheiden, te tellen. Nog drie dagen Zaterdag 1 mei beschikt Dien Bien Phu nog over drie dagen levensmid delen, 275 granaten voor de 155- stukken, 14.000 voor de 105's en 5000 voor de mortieren. Op 4 en 5 mei blijft het stortrege nen. Huguette 4 is dinsdag gevallen en een tegenaanval is afgeslagen. Op woensdag komen weer vrijwilligers omlaag uit de in de wolken practisch onzichtbare vliegtuigen. Donderdag 6 mei. Onstuimige aanval op de hoofdverdedigingswerken. Eli an 10 gaat om middernacht verloren. En om 18 uur, als de avond valt, komt aan alle georganiseerde tegen stand in Dien Bien Phu een einde. Zaterdag 8 mei ontvangt chefstaf ko lonel Lalande tegen één uur in de morgen de Vietminh-afgezanten en geeft bevel de vijandelijkheden te staken. En als observatievliegtuigen in de middag overvliegen, zien zij een bijna onafzienbare kolonne van meer dan tienduizend gevangenen die door de Vietminh-soldaten naar het noorden worden gedreven. Aan Franse zijde zijn officieel 8.221 verliezen geleden; aan die van de Vietminh naar schatting 23.000. Tij dens de honderden kilometers lange mars door het oerwoud naar de ge vangenkampen en in deze kampen komen naar schatting in minder dan 3 maanden bijna 10.000 Franse krijgsgevangenen om. De „Franse" oorlog in Indochina is ten einde. De „Amerikaanse" zal lut tele jaren later beginnen. JAN DRUMMEN Foto's ROGER VIOLLET Versterkingswerkzaamheden gingen voort ook onder Viet-mlnh-beschietlng. Het vliegtuigwrak dat boven de meest rechtse soldaat te zien Is, is dat van de Curtiss Commando, C-46 van „Aigle Azur". De machine werd In de mor gen van zaterdag 13 maart geraakt door Vietmlnh-artillerievuur en onherstel baar beschadigd. Later, eind april, installeerden de troepen van Giap een mitrailleursnest In de cockpit, van waaruit zij lang en moordend vuur gaven op de verdedigers. De loopgraven die op da foto aangelegd worden, liepen bi] het begin van de regentijd onder water en honderden soldaten vochten daarin, tot aan hun knieën in de kleverige modder weggezakt en later In het water tot on der hun oksels.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 17