k
weekpuzzel door dr. Pluizer
SCHAKEN
dierenportret
sterrenhemel
oplossing vorige puzzel
PRIup
NKSPORTEN/HOBBY
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 28 APRIL 1979 PAGINA 21
r Willi
e van
irijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
ien gulden:
irluin-Wenniger, Spoorstraat 70,2371 XX Roelofarendsveen.
ir. Moerkerk, Leidseweg 218,2253 AG Voorschoten.
irijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
NR 17
OVERLAPPER
Op elke rij dienen twee of drie
antwoorden te worden ingevuld.
De laatste tetter van elk van deze
antwoorden is gelijk aan de be
ginletter van het volgende ant
woord.
Horizontaal: 1. atmosferische
zone - vuurpijl; 2. overdreven be
lust op praten - inbrekerswerk
tuig; 3. vergissing - verblijf v.e.
haas (jagersterm) - bonnenpen; 4.
buitelpoppetje - godsdienst; 5.
zaak voor hartige hapjes - zetlijn
voor de palingvangst; 6. bioscoo
prang. - niet samengesteld -
boom; 7. verlengstuk van de mast
v.e. schip - snipachtige vogel -
toejuiching; 8. ""blaasinstrument -
sleepnet om gevogelte vangen -
voetstuk voor camera's.
Verticaal: 1. zinnebeeldig kente
ken - Zuiditaliaanse schorpioen-
spin; 2. door een blinde ijver ge
dreven - soort brood; 3. soort
vlieg - fransgezinde Vlaming -
vrucht; 4. stemming - wedijver -
bruinachtige verfstof; 5. in trek -
runderziekte; 6. lief - kuur - val
lei; 7. afvaardiging - soort broei
bak.
Oplossingen onder vermelding van
Puzzel 17 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn
.e Bridgeur beschrijft Robert
he een spel waarin de te
standers via betrekkelijk een-
dig, maar niettemin leerzaam
inspel slag na slag tot de
ie manier weten te komen
het de leider vrijwel onmo-
jk te maken zijn contract op
nende wijze af te sluiten.
plaatsruimte te besparen
|t u het volledige spel direct
:ien, maar het verdient aan-
ëling u in eerste instantie te
alen tot de kaarten van de
imy (noord) en die van oost.
en west passen en noord
nt met 1 ruiten. Het oostspel
itvaardigt (zeker vanwege de
tsbaarheid) geen volgbod en
I antwoordt met 2 SA, door
rd verhoogd tot 3 SA. West
it uit met klaver 6, in noord
dt de 8 gelegd en de eerste
ig is, welke kaart oost bij
it spelen. Gelet op het bie-
bevat het zuidspel 11 a 12
ten en (in principe) geen
kaart hoge kleur. Er van uit-
nde dat west met de vierde
♦HV3
*>1093
OAHV52
*108
B962 N
OV5 Wi0
o 76 7
B9762
1087
üAHB
o 10984
H53
A54
S87642
oB3
A V4
Zuid gever, oost-west kwetsbaar.
van boven is gestart leert „de
regel van elf" dat zuid slechts
één kaart boven de 6 in klave
ren heeft (11-6=5) en van die
vijf kaarten boven de 6 in de
noord-, oost- en zuidspellen ziet
oost er vier. Het beste is daar
om de vrouw te leggen, Dat
dwingt zuid met de heer te ne
men (als hij die heeft), omdat
anders het gevaar bestaaf* dat
Deductie
de eerste vijf klaverslagen door
oost-west worden opgeraapt als
west het aas heeft. Zou oost
met het aas nemen, dan kan
zuid de nagespeelde klaveren
een keer duiken en hopen dat
west niet meer aan slag komt,
dan wel dat de klaveren 44
ve/deeld zijn. Bovendien kost
deze speelwijze niets als west
de heer heeft. Het enige be
zwaar tegen het leggen van de
vrouw is, dat niet alleen de lei-
■der, maar ook de partner wordt
misleid en denkt dat zuid beide
tophonneurs in klaveren heeft.
Zuid neemt met de heer en ver
volgt ruiten 10. Oost weet nu
dat zuid 7 of 8 punten in har-
zien heeft en misschien ook
schoppenboer. Twee hoge rui
tens worden geïncasseerd en
west speelt achtereenvolgens de
7 en de 6 (een even aantal
kaarten aangevend). Hierna
komt een derde ruiten op tafel
en het is duidelijk dat zowel
oost als west drie kaarten zullen
moeten afgooien. Welke kaart
moet oost het eerst afgooien?
Om te voorkomen dat west een
klavertje weggooit (als hij inder
daad misleid is) moet dat KLA
VERAAS zijn! De eerste slag
heeft aangetoond dat west zeker
B 9 7 van klaveren heeft, dus
dat kan geen slag kosten. Op
de volgende twee ruitens speelt
oost schoppen 5 en 4 (aanmoe
digend) en vooral geen harten,
om de indruk te wekken dat hij
daar iets in heeft. Na het incas
seren van de ruitens neemt zuid
de hartensnit en oosts goede
verdediging speelt een contract
twee down dat, met open kaar
ten of minder nauwkeurig te
genspel gemaakt had kunnen
worden. Immers: als oost de
eerste slag met het aas neemt,
wacht zuid met het nemen van
klaverheer tot de derde klaver
ronde. .Hij kan dan een schop
penslag ontwikkelen voor de ne
gende slag. Op te merken valt
nog dat, als west een klavertje
afgooit, zuid het spel op die
manier altijd wint. De oostspe
ler? Easley Blackwood, de man
van de welbekende conventie.
door
C. J. de Feijter
Interpolis-toernooiboek
"V
net
op-
Andriessen/Keesing bv in
sterdam is uitgegeven het
interpolis schaaktoernooi
samengesteld door W. F.
riessen. Dit toernooi was
van de sterkste van de laat-
tijd liefst 12 grootmees-
I De partijen zijn geanaly-
d door achtereenvolgens:
man, Sosonko, Larsen, Mi-
Hort, Hübner, Browne,
sski, Olafsson en Böhm'. De
yses zijn dus van de aller-
gste kwaliteit, en als u wilt
en wat een gedegen en uit-
rige analyse is, moet u eens
analyse naspelen van Hübner
de partij die hij van Spass-
von liefst ruim tien pagi-
Het naspelen en in u op-
len is al een kluif van lange
veet natuurlijk nog dat Por-
dit toernooi won, maar is
lerinnering aan Timmans uit-
derlijk goede resultaat wel-
ietwat verbleekt omdat hij
tweemaal toe in eigen land
geheel aan onze hoge (wel-
té hoge?) verwachtingen
eed, dan breng ik u in her-
iring dat hij met slechts een
punt op de winnaar achter
if met twee overwinnin-
en negen remises en niet
verliespartiji Trouwens, het
ichil tussen de hoogste en
iste is slechts drie puntën.
isch scoorde bijna 64% en
ruim 36%. Van de 66 ge
elde partijen werden er 28
'onnen en de rest remise,
raard komen er in een uit-
lend grootmeestertoernooi
groot aantal remises voor.
volgen een paar fragmen-
uit een tweetal partijen. Het
»te uit de partij Spasski te-
Timman. en ik vermeld dit
om aan te tonen dat Tim
diagram nr. 1
man naast Portisch had kunnen
eindigen, maar veel meer om u
aan te moedigen u van het be
zit van dit boek te verzekeren!
Daarom ook vermeld ik nog dat
de typografische verzorging en
de indeling van de van Andries-
sen/Keesing te verwachten kwa
liteit zijn. Een uitslagtabel, een
voortschrijdingstabel en een op-
zoektabel maken het overzicht
gemakkelijk, het geheel is ver-
ucht met vele foto's. Prijs
f 18.-.
Opwinding bij de toeschouwers
heerste tegen het afbreken van
de partij Spasski-Timman. Men
was (terecht) van mening dat
Timman gewonnen stond! Maar
Timman had niet te veel tijd
meer en maakte een beoorde
lingsfout die uiteindelijk Sp.asski
in staat stelde met remise te
ontglippen:
Zwart: Timman.
(zie diagram nr. 1.)
Wit: Spa^ski.
Wit: Kg2, Tb7, Pd1; pionnen:
a2. f2, h3. h4.
Zwart: Kg8, Te5, Lh6; pionnen:
d2, g6, h5.
Wanneer Timman hier had ge
speeld: 37...,Te5-e1! met het ver
volg 38.Tb7-b1, Lh6-f8 39. a2-a4.
diagram nr. 2
L18-C5 40. a4-a5, Kg8-f7 41. a5-
a6, Kf7-e6 42. Tbl-al, Lc5-a7
43. Ta1-b1. Ke6-d6 en uiteinde
lijk loopt de zwarte koning naar
c2, dan had hij de partij gewon
nen!
Om er nog meer van te weten
moet u de analyse van Timman
in het boek nalezen, benevens
een verwant eindspel uit de
match tussen Karpov en Kortsj-
noj, waarin Karpov dezelfde fou
tieve weg koos als Timman.
Een ander -half punt voor een
andere landgenoot ging verloren
in de partij Sosonko—Larsen.
Bij het afbreken was de stand:
Zwart: Larsen
(Zie diagram nr. 2.)
Wit: Sosonko.
Wit: Kf5, Ld3, Pe4; pionnen: b3,
c4, d5, g6.
Zwart: Kg7, Ld1, Lh2; pionnen:
b4, c5, d4, d6.
Sosonko moest hier zijn zet aN
geven. Na: 58. Ke6... kon hij in
een half uur geen remise vin
den. Hij besloot daarom de zet:
58. Pe4-f6,... onder couvert af te
geven. Het slot was toen: 58....,
Lh2-e5 59. Pf6-d7, Le5-g3 60.
Pd7-f6, Lg3-e5 met herhaling
van zetten en remise.
Na afloop vond Sosonko in de
diagram nr.3.
nacht een winnende voortzetting
van een twintig zetten diep. Ik
laat u daarvan een deel zien,
voor de rest verwijs ik u op
nieuw naar het boek:
58.... Ld1xb3 59. Pf6-e8+, Kg7-
g8 60. Kf5-e6, Lb3-d1 61.
Pe8xd6, b4-b3 62. Pd6-e4, Ld1-
c2 63. Pe4xc5, Lh2-g1 64.
Ld3xc2, b3xc2 65. Pc5-d3,... en
wint. In de pauze-analyse vrees
de hij echter de zet: 60..., Lb3-
32 en overzag hierbij de win
nende voortzetting: 61. g6-g7,...
hetgeen Lh7+ dreigt. 61..., Lh2-
e5 62. Pe8xd6, Le5xg7 63. Pd6-
e4,... en wit wint.
Om een uwer in de gelegenheid
te stellen dit boek te verwerven,
geef ik een niet te moeilijke
studie ter oplossing, waarvan de
oplossing uiterlijk veertien da
gen na publikatie in mijn bezit
moet zijn: C. J. de Feijter, Wie
lingenstraat 13, 7417 CN Deven
ter.
(Zie diagram nr. 3.)
Wit: Kd7, Lc3;pion:c2.
Zwart: Ka7, Pf1.
Wit begint en wint.
Een excelsiorpion met aan het
slot de pointe. Van wie dit
moois is, vertel ik wel bij de
oplossing.
Oploswedstrijd (14)
is
rumoer om het probleem
schild (11) uit de zesde ron-
an de oploswedstrijd is nog
verstomd. *U weet wel, het
om het vraagstuk met een
rte schijf op 14 te veel. De
de cijferstand luidt: zwart:
13, 16. 18, 20. 23 en 29; wit:
!7,32,34.37/39,43 en 44.
laatste woord is nu aan de
J. Th. van Velzen uit Voor-
I, die lakoniek opmerkt dat
Jrobleem op zijn naam staat,
het met een witte schijf op
in plaats van 22. Om het
erger te maken: het pro-
m van Van Velzen was een
igstuk uit de derde ronde
de eerste oploswedstrijd,
ember 1977...
oplossingen van de twee
Jlemen van Postema uit de
li alfde ronde zijn: Postema
23-19 14x23 20-14 9x29 25-
15x24 35-30 24x35 47-41
47 37-31 47x50 31x2 35x44
29x40 16-49, Postema (24):
K^4 19X30 25X26 16*29 40-34
VUURBOOM(27)
29x49 42-38 49x47 47x9 10-14
9x20 15x24 35-30 24x35 48-42
26-31 (want op 39-43 42-38 en
45-40) 46-41 31-36 41-37 3^43
37-31 36x27 42-38 33x42 45-40
35x44 en 50x37. Twee knappe
problemen van een beginnende
problemist. Dat belooft wat voor
de toekomst.
De heer R. Bolleboom uit Zoe-
termeer komt terug op de partij
VUURBOOM (28)
Scholma (Huizum)Morsink (Al
melo), eerste ronde clubcompe
titie. Eerst de stand na de 52e
zet 24-19 van Scholma. Zwart:
12, 14, 18, 23. 27. 28 en 38;
wit: 19, 25. 29. 34. 36, 37 en
39. Het partijverloop was: 52.
28-33 53. 19x10 33x44 54. 34-30
23x34 55. 30x50 38-43 56. 10-4
18-23 57. 4x31 23-28 58. 31-9
28-33 59. 9-22 33-38 60. 22-31
en Morsink geeft het op.
Bolleboom ziet het anders: 52.
27-31 53. 37x26 (19x10 31x42
is remise. 36x27 14-20 25x14 28-
33 leidt eveneens tot een pun-
tendeling) 38-42 54. 19x10 42-47
en wit bereikt niets.
Koploper Hans Vermin ontdekte
nog een bijoplossing in Jeneson
(16). Na de auteurszettenreeks
16-11 12x21 20-14 19x10 32-27
21x32 37x19 26x46 speelt hij 44-
40 46x14 (13x24 leidt tot hoofd
variant) 43-38 34x32 25x3 45x34
3x15. Deze variant is geen zet-
tenverwisseling met de auteurso
plossing, daar is immers nog
11-7 nodig om tot de winnende
slag te komen.
In deze ronde van de oploswed
strijd, inmiddels de veertiende,
vraag ik uw aandacht voor twee
vraagstukken van D. Vuurboom,
beide weer eerste publikaties.
En voor de volledigheid: stuur
de oplossingen binnen twee we
ken naar B. J. Nuys, Oleander
12,2671 NN Naaldwijk.
Mazelen-vaccin kan hond gezond houden
In 1905 ontdekte een Fransman
een virusziekte bij honden waar
aan vooral jonge dieren stier
ven. Naar zijn ontdekker werd
de ziekte „virus van Carré" ge
noemd. In Nederland wordt over
het algemeen de naam honde
ziekte gebruikt. De Duitsers
spreken van Staupe, naar de
krampaanvallen die soms kun
nen voorkomen.
Omdat hondeziekte vooral bij
jonge honden voorkomt tij
dens de periode van het tan-
den-wisselen zijn ze erg vatbaar
moeten we nooiteen pup
aanschaffen die niet ingeënt is.
Als bewijs van inenting ontvangt
u een geel certificaat, afgegeven
door de Kon. Ned. Maatschappij
voor Diergeneeskunde te
Utrecht. Op deze kaart staat
naam, fabrikant en partijnummer
van het vaccin vermeld. Het ras,
de leeftijd en de eventuele afre
keningen van de hond worden
er ook op vermeld.
Handelaren in dieren zijn vol
gens de wet „Honden- en Kat-
tenbesluit" verplicht honden in
geënt af te geven. Hondeziekte
is erg besmettelijk. Het virus
wordt onder andere overge
bracht via de urine of ontlas
ting, maar kan ook door bij
voorbeeld de kleding van de
mensen van de ene op de an
dere hond worden overgebracht.
Is er een hond met hondeziekte
in huis geweest, dan moet u er
rekening mee houden dat het
virus nog een jaar lang besmet
telijk kan blijven.
De incubatietijd bij hondeziekte
is ongeveer een week. De eerste
verschijnselen bij de hond zijn
meestal waterige ogen, geen
eetlust en lusteloosheid. De
temperatuur kan zelfs oplopen
De handelaar is verplicht een certificaat mee te geven
waaruit blijkt dat de hond ingeënt is.
tot 41 graden. Daarna .kan de
ziekte zich in verschillende vor
men openbaren. In het begin is
het bindvlies van de ogen vaak
rood gekleurd en komt er etter
uit de ogen. Ook uit de neus
kan een etterige vloeiing komen.
De honden braken dikwijls en
hebben diarree, waardoor ern
stig vochtverlies optreedt.
De ergste verschijnselen ont
staan wanneer het virus de her
senen binnendringt. Er treden
verlammingen van het rugge-
merg op of de hond krijgt
krampaanvallen.
Deze zeer besmettelijke honde
ziekte is gelukkig te voorkomen.
Pups dienen op jonge leeftijd te
worden ingeënt. Er is ontdekt
dat het mazelenvirus grote gelij
kenis vertoont met het honde-
ziektevirus. Wanneer een jonge
hond het mazelen-vaccin krijgt
toegediend, is hij al binnen drie
dagen voorlopig beschermd. De
hond wordt niet ziek door de
mazelen-injectie en ook voor
kinderen in zijn omgeving is hij
onschadelijk.
Op de leeftijd van drie maanden
kan de pup zijn definitieve en
ting krijgen. Meestal wordt dan
de zogenaamde cocktail-enting
gegeven. De hond krijgt dan te
vens een injectie tegen besmet
telijke leverziekte (Hepatitis Con
tagiosa Canis) een ziekte die
pas sinds 1947 bekend is en
waaraan ongeveer 10 procent
van de besmette honden over
lijdt.
Met de cocktail-enting enten we
ook in tegen Hard-pad disease.
De verschijnselen lijken veel op
de ziekte van Carré. De voetkus
sentjes verharden en zelfs de
neuspunt wordt dik en hard.
Het neusslijmvlies kan afschilfe-
Leptospirose is de vierde ziekte
waartegen ingeënt wordt. Dit is
een bacteriële ziekte waarbij de
hond koorts, geelzucht en chro
nische of acute niervergiftiging
kan krijgen. Via de urine wordt
de besmetting vaak van hond
op hond overgebracht. Honden
die veel in sloten zwemmen
kunnen zich via de urine van
ratten besmetten (ziekte van
Weil). Stilstaand water is meest
al besmet. De vaccinatie tegen
de ziekte van Weil behoort ieder
jaarherhaald te worden.
Aesculapius als Slangedrager
Qphiuchus is een sterrenbeeld,
dat reeds voorkomt op de tabel
len van Ptolemeus. Ophiuchus
of Slangedrager behoort niet tqt
de Dierenriem, hoewel een deel
tussen Scorpius (Schorpioen) en
Sagittarius (Boogschutter) zich
wel tot over de ecliptica uit
breidt.
In de Griekse mythologie is Op
hiuchus, ook wel Serpentarius
genoemd, Aesculapius, de zoon
van Apollo en Coronis. Hij was
zo bekwaam in het genezen van
mensen, dat niemand meer
dood ging, en hij kon zelfs de
doden het leven hergeven. Dat
verdroot Hades, de god van de
onderwereld, ten zeerste, want
zijn schimmige rijk dreigde ont
volkt te worden. Op zijn verzoek
doodde oppergod Zeus, zeer te
gen zijn ziq, Aesculapius met
een bliksemschicht, maar maak
te deze daad weer goed door
hem als Slangedrager aan de
hemel te plaatsen.
Ophiuchus ligt tussen Hercules
en Libra. Het sterrenbeeld wordt
links en rechts geflankeerd door
Serpens Cauda (staart van de
slang) en Serpens Caput (kop
van de slang). Ophiuchus stelt
een man voor die met een
slang vecht; deze twee sterren
beelden zijn zo ineengestrengeld
dat het vrij moeilijk is hen apart
te behandelen. De sterren zijn
het best waarneembaar tijdens
zomernachten, als Ophiuchus
pal in het zuiden staat.
Ophiuchus bevat vier sterren
van de tweede grootte, vijf van
de derde en een reeks zwakkere
sterren. Het beeld is rijk aan
galactische clusters, bolvormige
clusters, planetaire nevels en
diffuse nevels. In Ophiuchus zijn
in het verleden een aantal inte
ressante novae opgevlamd. De
helderste hiervan was Keplers
ster, die in 1604 even helder
werd als Jupiter. De letters RS
geven de plaats aan van deze
wederkerende nova. In 1898
vlamde deze onopvallende ster
Dubbelsterren
naam l-m(v)-2 afstand (bgsec)
r. 5.92/5.22 3.5
6.90/8,00 1.0
I. 4.20/5.30 0.9
19 6.04/9.50 23.2
21 5.70/7.30 0.6
24 6.30/6.50 0.8
36 5.29/5.33 4.8
o. 6.90/5.35 10.8
61 6.25/6.64 20.6
Variabele sterren
periode
naam max. - m(v) - min. (dagen)
V 7.30 11.60 297.99
4.18
5.00
van de elfde naar de vierde
grootte op. Dat herhaalde zich
in 1933. in 1958 en in 1967.
Van de bolvormige sterrenhopen
zijn M10 en M12 met het blote
oog zichtbaar. Ster 68 Oph is
een moeilijk te scheiden dubbel
ster, die bestaét uit twee sterren
van grootte 4,4 en 9,2. Dit sys
teem is zeer ingewikkeld en be
staat uit nog tenminste zeven
kleinere sterren. T Oph heeft
een omwentelingsperiode van
224 jaar; 70 Oph is een* van de
beter bekende dubbelsterren
met componenten van de groot
te 4,1 en 6,1 en een periode
van 87,7 jaar. Hij is eenvoudig
op te lossen met een 5 cm te
lescoop. 73 Oph is veel moeilij
ker op te lossen: dat vereist
een 25 cm telescoop. De om
wentelingsperiode van deze ster
is 423 jaar.
Hoofdsterren:
a. Ras Alhague
b. Kelb Alrai
0.50
0.95
-3.40
104.3
97.7
540.8
71.7
V1010 6.20 7.00 0.66
BF 7.70 8.69 4.06
R 7.00 13.60 302.45
U 5.88 6.58 1.67
RS 5.30 12.30
Y 7.15 7.90 17.12
V566 7.60 8.09 0.41
x 5.90 9.20 334.22
Astronomische
gebeurtenissen
in de maand mei:
3 mei 06h Jupiter 4s ten noorden
5 mei 08h Mercurius 2° ten zuiden
6 mei G7h Saturnus 3° ten noorden
van de Maan.
10 mei 04h Satumus stationair.
10 mei 06h Uranus in oppositie.
11 mei 21 h Uranus 4° ten zuiden
van de maan.
18 mei 09h De Maan staat in het po
ngee.
10 mei OOh Laatste Kwartier van de
Maan.
20 mei 06h Venus 1.1° ten zuiden
van Mars.
23 mei 19h Mars 3° ten noorden van
de aan.
23 mei 22h Juno 1* ten zuiden van
de maan.
23 mei 22h Venus 3" ten noorden
van de maan.
26 mei OOh Nieuwe Maan.
29 mei 23h Mercurius in bovencon-
junctie.
30 mei 22h Jupiter 4* ten noorden
van de Maan.
