ieterskerk
oudste
erleden pri j s
Kooibewoners
klagen
over overlast
van bedrijven
Wassenaars
jdierenkerkhof is
sterk verwaarloosd
Voorschoten viert al
75 jaar koninginnedag
GRAFELIJKE KAPEL UIT
fAALFDE EEUW BLOOTGELEGD
Ilotavond Tulip-festival in Katwijkse sporthal
NAAR AANLEIDING VAN
„ZWARTBOEK"
Kaatste eer voor dode huisgenoten verminderd
AD/REGIO LEIDSE COURANT DONDERDAG 19 APRIL 1979 PAGINA 5
de
ee.
.EIDEN Met de ontdekking van de zoge-
ordt uamde „kloostermoppen" in de fundamen-
nbai en van de St. Pieterskerk hebben archeolo-
ische onderzoekers, onder leiding van drs.
I. Halbertsma van de Rijksdienst Oudheid-
iundig Bodemonderzoek de afgelopen weken
iet oudste verleden van deze illustere kerk
osgewoelcL De aanwezigheid van deze kloos-
haar eimoppen (vroeg-middeleeuwse bouwstenen)
ia o luidt namelijk op de aanwezigheid van de
St< rafelijke kapel, ook wel St. Pieterskapel ge-
iiamd, de voorloper van de Pieterskerk. Het
lestaan hiervan werd altijd aangenomen,
nu is er definitieve zekerheid.
)e restauratiewerkzaamheden aan de Pieters-
;erk hebben het archeologisch onderzoek mo-
in B jelijk gemaakt. Momenteel wordt namelijk de
lit grafzerken bestaande vloer van de Pie-
olgdlerskerk verwijderd om de aanleg van de
s B entrale verwarming mogelijk te maken.
Aai laarmee zijn de ingewanden van de kerk na
Burgemeester Vis van Leiden kwam gisteren even kijken naar de ontdekkingen in de Pie
terskerk.
eeuwen weer voor korte tijd bloot komen te ting minder ruimte innemen dan twee rech-
liggen en kan de oudste geschiedenis van de thoekige kisten). De uitbreiding van het kerk-
kerk worden ontrafeld.
hof' ging ook ten koste van de Pieterskerk-
De Pieterskerk is in het jaar 1121 door Gode- gracht, die moest worden gedempt Mogelijk
baldus, 24ste Bisschop van Utrecht gewijd, is ook nog een tweede waterloop aan de zie-
Tegen het einde van de-14e eeuw is men be- lerust van de doden opgeofferd,
gonnen met het vergroten van de kerk. De Voor de vergroting van-het koor in het begin
uitbreiding van de kerk ging ten koste van van de 15e eeuw zijn waarschijnlijk enige
het kerkhof, dat moest worden verlegd. Dat huiden aan het Gerecht gesloopt, maar hiero-
ging weer ten koste van een aantal huizen op ver bestaat geen zekerheid,
het Pieterskerkplein (onder meer het Pieters- De toren van de Pieterskerk is in 1512 naar
begijnhof), die moesten worden gesloopt. In beneden gestort en nooit meer herbouwd. Wel
de Pieterskerk is te zien dat het voor wat be
treft het begraven van de doden woekeren
met de beschikbare ruimte was. Veel graven
zijn er later bijgemaakt door de ruimte op
nieuw in te delen en ook de vorm van de ge- zich in de eerste plaats richten op de grafelij-
vonden doodskisten is zodanig dat er geen ke kapel uit de 12e eeuw. Voorts biedt dit
is nadien een vrijstaande klokketoren gebouw
aan de zuidwestzijde van het Pieterskerkhof.
De naam Kloksteeg herinnert nog aan deze
klokketoren. Het archeologisch onderzoek zal
kubieke centimeter wordt verspeeld. (De kis
ten lopen enigszins puntig toe, waardoor ze,
onderzoek de gelegenheid om na te gaan of
de grachten en waterlopen, waarvan men Ver-
naast elkaar gelegd in tegenovergestelde rich- moedt dat ze onder de kerk gelopen hebben
er werkelijk geweest zijn. Bovendien kan de
bodem van één van de oudste delen van Lei
den nog allerlei verrassingen opleveren. De
onder de kerkbanken vandaan gekomen graf
stenen, die momenteel worden verwijderd le
veren nog steeds nieuwe gegevens op. Zo
heeft men een priesterzerk uit maart van het
jaar 1571 ontdekt met inscriptie „Hiet leit be
graven Adriaan Comeliszoon Van Dam," met
verder een kelk en twee ampullen erop afge
beeld. Uit nadere onderzoekingen is gebleken
dat deze priester Van Dam indertijd aan het
Piesterkerkhof woonde. Op de zijkant van de
steen staan de letters A. I. gegraveerd, de ini
tialen van de steenhouwer.
Verder werd bijvoorbeeld een altaarsteen ont
dekt, te herkennen aan de afgeschuinde on
derkant, met vijf ingegraveerde wijdingskruis
jes. Uit de grootte en vorm valt verder af te
leiden dat het gaat om een gedeelte van een
zijaltaar.
deiTWIJK AAN ZEE Deze week vindt voor de zevende
rom ai het Tulip Time International Music Festival in Katwijk
ats. Het festival is onderverdeeld in een „Binnengebeuren"
Eek. or koren, orkesten, snaar- en fluitensembles, waarvan de
ering plaats vindt dindag-, woensdag- en vanavond tussen
igetx ivonds zeven uur en half twaalf in Tripodia, en het „Bui-
ijebeuren", voort showkorpsen en majorettenpelotons,
-nne m-yan de jurering gisteren plaats vond. De traditionele
*1 nitingsavond vindt vrijdag in sporthal Cleijn Duin plaats,
ïek
De buitenlandse deelname is dit jaar niet zo groot. Volgens
direkteur K. Verplancke van het V. V. V., houdt dit verband
met de toch wel hoge kosten voor de deelnemers. Dit wil
echter niet zeggen dat hierdoor de kwaliteit verminderd is. In
totaal doen er ongeveer 50 deelnemers aan het Festival mee,
waaronder heel wat Katwijkse groeperingen.
De slotavond, die in tegenstelling tot de andere avonden, in de
sporthal gehouden wordt, valt buiten de „wedstrijd". Op deze
avond spelen alleen genodigden, en vindt de prijsuitreiking
plaats. Een van die genodigde is het majoretten-showpeloton
„De Mariquita's uit Katwijk, die vanwege hun 5-jarig bestaan
een optreden uit het „buitengebeuren" binnen geven. Deze
avond is ook voor het publiek toegankelijk, entree-kosten 5,-.
Het hele festival, dat vijf dagen duurt, kost de gemeente Kat
wijk noch de gemeenschap iets, volgens direkteur Verplancke,
omdat hét festival zich-zelf bedruipt door sponsering van vele
bedrijven en instanties/ Wel hebben Openbare Werken en de
politie gratis medewerking verleend.
LEIDEN Veel bedrijven in de Leidse wijk De Kooi wor
den door de bewoners als ernstige vervuilers gezien, dat
bleek uit de reacties gisteravond op de jaarvergadering van
wijkcomité De Kooi. Aanleiding tot de kritiek was het giste
ren verschenen „zwartboek", waarin het wijkcomité per
straat in De Kooi een beeld geeft van de mate waarin de
wijk is vervuild. Het zwartboek werd gisteravond in clubhuis
De Mirt aan de Lage Rijndijk aan wethouder D. Tesselaar
van samenlevingsopbouw aangeboden. Op de avond bestond
gelegenheid om op- of aanmerkingen te plaatsen bij het
zwartboek.
Een aantal bedrijven zouden volgens de bewoners niet in het
zwartboek misstaan hebben. Het filiaal van Simon de Wit aan
de Kooilaan werd afvaloverlast verweten afkomstig van de
vuilcontainer van het bedrijf waar ook grote hopen afval
naast zouden liggen. Geluidsoverlast zou ook door dit bedrijf
worden veroorzaakt, namelijk door de machines van de air
conditioning. Ook de Melkunie werd het verspreiden van vuil
aangewreven. Verder klaagde men over vuiloverlast van een
frietkraam aan de Lage Rijndijk, een koelcel aan de Bloem-
straat, en het LPG-station van Zitman aan de Atjehstraat, dat
ook al in het zwartboek werd genoemd. Hier zou sprake zijn
van het ongeoorloofd verbranden van vuil. De klagende bewo
ners werd aangeraden de brandweer op te bellen. Ook zouden
de auto's vanhet LPG-station met veel te hoge snelheden door
de straat rijden.
Naast de kritiek op de bedrijven werd ook het één en ander
gezegd op vervuiling door bewoners. Het braakliggende terrein
aan de Javastraat zou volgens een bewoner worden gebruikt
als vuilstortplaats, ook door mensen van buiten de wijk. De
bewoner werd aangeraden om de autonummers van de vervui
lers te noteren en die aan de politie te geven. Vertegenwoordi
gers van clubhuis De Mirt klaagden over de slechte mentaliteit
aanzien van de vervuiling, met name weerspiegeld door het
gedrag van de kinderen. Vanuit deze hoek werd tevens aange
drongen op meer en betere speelvoorzieningen in het Kooi-
park. Tenslotte zou men de bloembakken in de Formosastraat
liever vervangen zien worden door sierbestrating.
Het wijkcomité zegde toe bedrijven over de overlast te zullen
aanschrijven. Voorzitter J. Werter beloofde de opmerkingen
van de bewoners in een bijlage aan het „Zwartboek" toe te
voegen, desnoods bij nog meer reacties een tweede „zwart
boek" uit te laten komen. Op de jaarvergadering werden voor
zitter J. Wester en de bestuursleden mevrouw I. Meiman en de
heer R. Kreuse met algemene stemmen herbenoemd.
w WASSENAAR Niet ie-
en dereen hoeft zo ver te
gaan als de Italiaan die
op de grafsteen van Yel
low 1952 1965liet
beitelen: „God schiep de
bond om te herstellen
wat bij de schepping1
van de mens was fout
gegaanEn gelukkig
gaan slechts weinig men
sen zo ver. Maar toch
geeft een kleine dwaal
tocht over de dierenbe
graafplaats in Wassenaar
haast onvindbaar
naast de ingang van het
dierenpark wel de in
druk dat zeer veel die
renliefhebbers erg veel
voor hun overleden huis
genoten overhebben. Een
wat nuchterder ingesteld
iemand zal dit alles wel
licht een beetje teveel
van het goede vinden.
„Dierenliefde tot in het
uiterste" zal hij zeggen,
„lichtelijk overdreven".
De algemene indruk van
plek, een van de
weinige dierenbegraaf
plaatsen in Nederland, is
er een van treurige ver
latenheid. Tal van gra
ven liggen er rommelig,
onverzorgd en door de
elementen verweerd bij.
Wie de jaartallen op de
stenen bekijkt, ziet dat
er de laatste jaren maai
weinig dieren zijn bijge
zet. Zouden we dan toch
een beetje nuchterder
zijn geworden
Vermenselijking
Het valt natuurlijk wel te
begrijpen dat iemand niet
zomaar ineens afstand kan
doen van een levensgezel die
hij tien jaar pf meer elke
dag twee of drie maal heeft
uitgelaten, te eten heeft ge
geven en er gesprekken (zij
het zeer eenzijdige gesprek
ken) mee heeft gevoerd.
Maar het hoeft ook weer
niet zo ver te worden door
gedreven als de man die
niet met vakantie ging „om
dat ik elke dag naar het
graf van mijn hond moet
gaan"....
Eigenlijk is zon dierpnkerk-
hof er liggen niet alleen
honden, maar ook katten en
weilieht ook een simpele
parkiet? begraven een be
wijs dat het dier door zijn
baasjeof „vrouwtje" te
zeer vermenselijkt is; dat
het dier menselijke eigen
schappen worden toege
schreven. En soms zelfs bo
venmenselijke. Want hoe
valt het anders te vèrklaren
dat iemand boven het graf
van Teddy liet zetten: „Je
was geen hondje, maar een
engel"? En dan nog een
kruisje boven plaatste in de
oervorm, die van de Griekse
letter T (tau)? Dat is een
toevallige bezoeker geneigd
\Tagenderwijs de wenkbrau
wen op te trekken.
Mummies
Het toeschrijven van mense
lijke, geestelijke en zelfs
goddelijke eigenschappen
aan dieren is overigens niets
nieuws. De oude Egyptena-
ren hadden daar ook een
handje van. De heilige kat
stond bij hen in hoog aan
zien; zo hoog zelfs dat de
kadavers van deze beesten
werden gebalsemd als waren
het de lichamen van overle
den farao's. Mummies van
deze dieren kan men onder
meer bewonderen in het
Rijksmuseum voor Oudhe
den in Leiden. En ook de
tentoonstelling „Koningen en
Farao's" in Rotterdam, laat
zien dat de oude Egyptena-
ren zeer veel met de kat op
hadden. Andere dieren, wie
ook een hogere betekenis
werd toegeschreven, fungeer
den als wachters voor de
koninklijke grafkamers en
in de vorm van gebeeld
houwde vazen (kanopen) als
bewaarders van de hersenen
en ingewanden van de over
leden vorst.
Op het dierenkerkhof in
Wassenaar wordt deze tradi
tie zo'n beetje voortgezet.
Dat is duidelijk te zien aan
de teksten die boven sommi
ge graven zijn aangebracht.
En ook aan de verzorging
vap de steentjes. Op een er
van stond zelfs een kerst
stukje (althans: de overblijf
selen daarvan), compleet
met aangestoken (en inmid
dels weer uitgedoofde)
kaars... Op „menselijke" be
graafplaatsen komt dat ook
wel voor, maar om het
„hondekind" nu te vereren
met een brokje bloemisten-
werk dat normaal gespro
ken naast de kerststol of
in de vensterbank prijkt,
tja....
Voorschoten De Voorschotense Oranjevere
niging Koningin Wilhelmina werd op 4 juni
1904 opgericht en viert dit jaar het 75-jarig
bestaan. Driekwart eeuw georganiseerd de
verjaardag van de koningin vieren, is een op
merkelijke prestatie te meer daar het agrari
sche Voorschoten in die periode veranderde
in een forenzendorp waar de kerk allang niet
meer in het midden, laat staan toon aange
vend is. Voorzitter S. Miezenbeek weet alleen
dat in 1904 de vereniging werd opgericht.
Tijdens de laatste wereldoorlog zijn alle no
tulenboeken zoekgeraakt en zo staat niets
meer beschreven over de vooroorlogse jaren.
Oudere Voorschotenaren kunnen zich echter
nog wel een of ander herinneren over de ge
schiedenis van deze toch wel bijzondere
Oranjevereniging. Bijzonder omdat het een
vereniging is en geen comité, zoals in vele
plaatsen.
Wat heeft de Voorschotenaar in 1904 bewogen
om georganiseerd de verjaardag van het
hoofd van het vorstenhuis te gaan vieren?
Hoogstwaarschijnlijk om een einde te maken
aan tal van misstanden. Het agrarische Voor
schoten was niet rijk bedeeld met vrije dagen,
maar wanneer er feest gevierd kon worden,
dan werden alle remmen losgegooid. Het
meest voor de hand liggende is een samen
bundeling van de goede voornemens van bur
gemeester E. Vernède, Jhr. Steengracht van
Duivenvoorde en Ds. Sluyter van de Hervorm
de Gemeente. Vast staat dat de initiatiefnemer
van de viering van koninginnedag vrijwel de
gehele bevolking mee kreeg. Voorzitter van de
Kon. Wilhelminavereniging worden betekende
een soort eerbetoon voor een goede burger,
mits die burger maar van reformatorische
huize was. Na de laatste oorlog is daar wel
verandering in gekomen en zowel P. G. Niers
man als de huidige voorzitter zijn r.k.
De samenstelling van het bestuur van de vere
niging is steeds zo geweest dat alle politieke
en godsdienstige richtingen daarin vertegen
woordigd waren ten minste indien die richtin
gen mannelijke afvaardigingen aanwezen.
Eerst dit jaar heeft een vrouw als kandidaat-
bestuurslid achter de bestuurstafel mogen
plaats nemen. Mevrouw G. E. Oprei-Kievit, die
volgend jaar als volwaardig bestuurslid van
de vereniging geaccepteerd zal worden, heeft
daar zelf geen moeite voor behoeven te doen.
Het heeft ook niets met emancipatie of iet§
dergelijks te maken, het was gewoon een on
geschreven regel en daar is rustig een punt
achter gezet.
Men kan ook niet zeggen dat de 1400 gezin
nen, die lid zijn van de vereniging, pure oran
jeklanten zijn. Zelfs de bestuursleden passen
niet in dat enge kader.
Een thans overleden oud-voorzitter B. Hoog-
werff Kroon was tijdens zijn bestuursperiode
lid van de PvdA-fractie in de gemeenteraad.
Zowel SDAP als PvdA hebben menig be
stuurslid geleverd en thans is de PvdA-wet-
houder A. Eveleens ook nog steeds bestuurs
lid.
Politiek betekent niets, de vereniging is histo
risch bezien volledig gericht op het staats
hoofd. De Oranjevereniging viért alleen maar
feest op koninginnedag, welke dag dan ook te
kort is om alle aktiviteiten af te werken. Geen
bezwaar: de start is altijd enige dagen vóór
koninginnedag.
Feest voor de gehele burgerij is het uitgangs
punt Dat wordt ieder jaar moeilijker omdat
vooral het onderwijzend personeel minder be
reidheid toont om de vrije dag gedeeltelijk op
te offeren en met de school mee te lopen in
de kinderoptocht
De kinderoptocht in de morgen van koningin
nedag is steeds een vast programma-onderdeel
geweest. Voor de oorlog liepen alle scholen
mee. Ieder kind had een oranjesjerp om en
een vlaggetje. De stoet kinderen werd vooraf
gegaan door de veldwachter in zijn mooiste
uniform a la Broipsnor en de twee plaatselij
ke muziekkorpsen. Na de oorlog werd per
school een bepaald onderwerp uitgebeeld en
het aantal muziekkorpsen kwam zelfs tot vijf
stuks.
Dit jaar krijgt iedere Voorschotenaar de gele
genheid om in gedachten 75 jaar Koninginne
dag in Voorschoten mee te maken. Mejuf
frouw G. T. Jansen, oud-onderwijzeres, zal in
de Gevers Deynootschool een tentoonstelling
inrichten, waarin alles dat met koninginnedag
te maken heeft te zien zal zijn. Misschien zal
die tentoonstelling de eerste jaren vande
oranjevereniging nog uit het duister halen.
JOOPPEETERS
Landelijke
Fietsdag
den wordt bestemd voor het
scheppen van recreatiemoge
lijkheden voor lichamelijk ge
handicapten. Zo werd in over
leg met de Nederlandse Vere
niging voor revalidatie van de
opbrengst van 1977 een Am
sterdamse rondvaartboot aan
gepast voor rolstoelgebrui
kers. De opbrengst van vorig
jaar ging naar de verkeers-
tuin voor gehandicapten in
Lemelen. De Landelijke Fiets
dag valt, evenals vorig jaar
samen met de Nationale Mo
lendag. Vele fietsroutes zijn
zo uitgezet dat ze langs een
of meer molens lopen. Alle
deelnemers starten om negen
uur 's morgens. Hoe lang de
tocht duurt kan iedere deelne
mer zelf bepalen. De vertrek
punten in de Leidse regio
zijn: het clubhuis van de Al-
phense atletiek vereniging '36
aan de Sportlaan in Alphen
aan den Rijn, het VW aan
de Boulevard in Katwijk, het
WV-kantoor aan het Stati
onsplein 210 in Leiden, de
VW kantoren aan de Grent
8 in Noordwijk, aan de Her
enweg 14 in Noordwijkerhout
^en aan de Grachtweg 53 in
"Lisse. N
LEIDEN De Koninklijke
Nederlandse toeristenbond
van de ANWB houdt 12 mei
weer een landelijke fietsdag.
Er zijn fietsroutes van dertig
tot veertig kilometer door
heel Nederland uitgezet. Rou
tebeschrijvingen zijn voor 12
mei bij alle ANWB- en VVV-
kantoren in de plaatsen waar
een vertrekpunt is te krijgen.
Voor alle routes geldt een
eenheidsprijs van twee gul
den. Aan de routebeschrijving
is zoals elk jaar weer een
puzzel verbonden. Dit keer in
de vorm van een rebus die de
deelnemer kan oplossen om
op die manier mee te dingen
naar een van de veleprijzen.
'Een deel van de inschrijf gel-
