HetAlles-
In-Een Pak.
Boeiende blik op maritieme
historie van Hellas en Rome
Ir. vanPaassen
?rlaat bisdom
otterdam
Genland
189,- Slot
Havermoutpap
halve liter tijdelijk
Onderzoek gevraagd
naar onderdrukking
sexuele gevoelens
Duitsers niet op de hoogte van
veroordeling Munnikhuizen
5% extra verstandig met energie
móet toch haalbaar zijn:
rij eens met een ander mee.
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 18 APRIL 1979
PAGINA 7
esch^[ reel: beeld en geluid
en 21 april brengt de Amsterdamse theatergroep Waste of
;n enjheater Aan de Haven te Scheveningen haar achtste pro-
iften.flakreel. Met negen leden, ieder vanuit zijn eigen vakdisci-
Handlken en spelen zij hun voorstellingen met als basismateri-
ce kjure mime. het analyseren van alledaagse handelingen en
biblifen Een spel zonder woorden, zonder veel verhaal, meer
zer djnvolgmg van situaties, waarbij mime, muziek, geluid, licht
s verieeld samengaan.
_Jspelers bij Kings Galliard
A AG Het eerder aangekondigde optreden van Ar-
in zondag 22 april geen doorgang vinden. Op die dag
/*ings Galliard in het Theater aan de Haven vooral Ier-
[muziek. Deze groep wordt aangevuld met gastspelers,
t je banjospeler Ton Stuip en de Zweed Bert Deivert.
Ierse volksmuziek staat op het programma, dat om
lir begint, Amerikaanse country en blues en Zweedse
De avond heeft als geheel een sessie-achtig ka-
jaretfestival Cameretten 79
r In Delft wordt dit jaar voor de veer-
keer het cabaretfestival voor amateurgroe-
thouden. Aan de opzet wordt dit jaar wei-
anderd. Evenals vorig jaar worden twaalf
uitgekozen die meedoen aan de voorron-
en 27 oktober. Uit deze twaalf zoekt een
aarin Eric Herfst, de beste zes. Deze zes
op in de aula van de TH in de finale 2
ovember. Hieruit wordt de winnaar Came
79 gekozen.
t festival kunnen meedoen alle amateur-cabaretgroepen
ïrland en België van redelijk niveau, die alle een proef
<waamheid moeten afleggen. Hierop volgen voorronden
1 september worden gehouden. In de week tussen voor-
en finale organiseert het bestuur van de Stichting Ca-
i in Delft verscheidene activiteiten.
Vijfentwintig eeuwen mari
tieme historie van de antie
ke Grieken en Romeinen -
aan de beschrijving daarvan
heeft dr. F.J. Meijer (37), do
cent oude geschiedenis in
Amsterdam, zich gewaagd.
Het resultaat van die poging
is neergelegd in een boek,
getiteld „Hellas, Rome en de
zee", waarmee hij ongetwij
feld in een behoefte voorziet.
Immers, het politieke, econo
mische en sociaal-culturele
leven in het oude Athene en
Rome is veelvuldig beschre
ven en nagenoeg in alle too
naarden. De zeegeschiedenis
daarentegen is, voor het gro
te publiek tenminste, prac
tised onbesproken gebleven.
Meijer begint zijn verhaal
met de eerste vloten van de
Kretenzers (bewoners van
Kreta), die zo'n 20 eeuwen
vóór het begin van de chris
telijke jaartelling gebouwd
werden. Zijn overzicht loopt
tot het Byzantijnse Rijk van
keizer Justinianus (527 - 565
na Chr.), die in 535 met zijn
vloot het zogeheten Vanda-
lenrijk in Afrika, Sardinië en
Corsica vernietigde. Een
overwinning, die evenwel niet
kon verhinderen dat het Ro
meinse imperium uiteen viel
in een Oost- en West-Ro
meins Rijk.
In zijn interessante boek
geeft dr. Meijer een goed ge
documenteerd overzicht van
wat er zoal in de loop van 25
eeuwen op de wateren van
de Middellandse en Aegei-
sche Zee heeft rond gevaren.
Weliswaar is weinig bekend
omtrent de oorsprong van de
antieke Griekse zeevaart, via
afbeeldingen op de Kretense
gemmen (gegraveerde edelste
nen) duiken tussen 2000 en
600 vóór Chr. typische sche
pen op met ronde rompen,
waarvan de steven uitloopt
in een drietandige of pijlvor
mige boeg. De invloed van
de Egyptische scheepsbouw
is in die periode onmisken
baar en vast staat dat de
vroege bewoners van Kreta
omvangrijke handelsactivitei
ten ontwikkelden, waarbij
wellicht olijfolie en wijn
graag gewilde ruimprodukten
waren.
In het boek „Hellas, Rome
en de zee" blijft de Odyssee
vanzelfsprekend niet onbe
sproken en de auteur laat
beschilderde vazen zien,
waarop Odysseus is vastge
bonden aan de mast om op
die manier het gezang van
Een vaas met daarop afgebeeld een fragment uit de Odyssee. Odysseus Is vastgebonden aan de
mast om op deze manier het gezang van de Sirenen te kunnen horen zonder dat dit gevolgen
voor schip en bemanning zal kunnen hebben. De roeiers hebben namelijk was in de oren om
zo de verlokkingen van de Sirenen te kunnen weerstaan en het schip veilig verder te brengen.
de Sirenen te kunnen trotse
ren, terwijl zijn scheepsmak
kers voortroeien met was in
de oren, waardoor voorko
men wordt dat het schip op
de rotsen te pletter zal lopen.
Ook verhaalt dr. Meijer van
de vele zeeslagen (in o.a. de
Peloponesische oorlogen), die
de Atheners uiteindelijk hun
hegemonie op zee deed ver
liezen, hoewel ten tijde van
Alexander de Grote een tij
delijke opleving was te be
speuren in de politieke rol,
die Athene jarenlang had ge
speeld. Echter, na verloop
van tijd viel dit antiek cen
trum van politiek en cultuur
terug" tot een normale haven
stad in een wereldomvatten
de handelsrelatie.
Afkeer
Waar de Grieken van meet
af aan een vooraanstaande
rol ter zee speelden, daar
stelden de oude Romeinen
een van nature gegroeide af
keer van het wijde water te
genover, superieur als zij wa
ren op het vasteland met
hun legioenen. Echter, de
voortdurende uitbreiding van
het Imperium Roman um
bracht hen steeds meer in
contact met volkeren die be
schikten over goede vloten,
zoals o.a. de Etrusken, een
volk, waar we nog steeds re
latief weinig van weten. En
natuurlijk kwamen de Ro
meinen in aanraking met de
Grieken en Carthagers, wier
(handels)imperium zich uit
strekte van de Straat van Gi
braltar tot aan Sicilië. Met
name de confrontatie met
Carthago had tot gevolg dat
Rome in het jaar 264 vóór
Chr. een vloot van 120 sche
pen uitrustte (quinquerem en
triemen) met in totaal 33.400
roeiers. Het was het begin
van het Romeinse avontuur,
dat uiteindelijk eveneens zou
leiden tot een suprematie
over andere zeevarende vol
keren. Interessant is Meijer's
opmerking over de Carthaag-
se veldheer Hannibal, die in
het jaar 218 vóór Chr. de Al-
pèn overtrok om langs deze
weg Rome aan te vallen. Hij
deed dat niet omdat hij zo
graag allerlei ontberingen
leed, aldus de auteur, maar
„vanwege de Romeinse heer
schappij over de zeeën".
Vooral de door de Romeinen
gebruikte enterbruggen bete
kenden een nieuw wapen in
de zeeslagen en vaak behaal
de men door dit hulpmiddel
klinkende overwinningen.
Desondanks, zegt dr. Meijer,
lag het hart van de Romei
nen nog altijd niet op zee.
Zij voeren nl. geen patrouil-
letochten wanneer het niet
strikt noodzakelijk was.
Rust
Het boek van dr. Meijer gaat
niet alleen in op de politieke
invloedssferen, die de Romei
nen mede dankzij hun hege
monie op zee uitbreidden,
maar legt ook het vergrootg
las op de „gewone" zeesol
daat. Deze moest 26 jaar die
nen op de galleien. Dat was
tien jaar langer dan de legio
nair te land en bovendien
stond hij minder in aanzien
omdat Meijer een geval aan
haalt waarbij een „landsol
daat" gedegradeerd wordt tot
roeier op een gallei. De inte
resse van de volkeren aan de
oostelijke boorden van de
Middellandse Zee om dienst
te nemen op de Romeinse
vloot was desondanks groot.
Het werd min of meer als
een eer beschouwd te mogen
dienen op de vloot van de al
machtige keizer, schrijft dr.
Meijer, die ook ingaat op de
verschillende scheepstypen en
o.a. terecht komt bij de grote
Romeinse graanschepen, die
vooral koren uit Egypte haal
den en een tonnage hadden
dat varieerde van 1000 tot
3200 ton. Maar er waren ook
passagiersschepen, die Ro
meinen naar plaatsen van de
Oosterse en Griekse bescha
ving brachten. De reizigers
moesten tijdens de tocht zelf
voor hun voedsel zorgen, ter
wijl hun hut evenmin werd
schoongehouden. Maar de
aanzienlijken onder de passa
giers hadden voor die kar
weitjes hun slaven, die hun
meesters verzorgden en in
elke stad waar de schepen
aanlegden, inkopen deden.
Uiteraard kon dit alleen
maar gebeuren wanneer het
rustig was op zee, d.w.z.
wanneer er geen oorlogen
werden gevoerd en er even
min piraten opereerden. Het
is een van de verdiensten
van de Romeinen dat zij ge
durende twee eeuwen de rust
op zee konden bewerkstelli
gen. Toen, tijdens de rege
ringsperiode van Marcus Au-
relius (161 - 180) nam het
verzet tegen de Romeinse
toe. Zowel te land als ter
zee. Aanvankelijk wist het
keizerlijke Rome de aanval
len goeddeels te weerstaan,
later brokkelde het immense
rijk meer en meer af, waar
bij met name de Gothen in
de tweede helft van de derde
eeuw op zee steeds verder
opdrongen. Het bleek het be
gin van het einde, alhoewel
keizer Justinianus ooit nog
eens met behulp van een
krachtige vloot, bestaande uit
monereis en dromons, pro
beerde de opdringende aan
vallers te weerstaan. Het was
evenwel uitstel van executie
en - zo schrijft dr. Meijer -
de scheiding tussen Oost en
West werd nu definitief. „Het
Oosten zou een roemrijke
toekomst tegemoet gaan, in
het Westen deden de donkere
Middeleeuwen hun intrede,
waarin voor een geregelde
scheepvaart nauwelijks plaats
Dr. F.J. Meijer: „Hellas,
Rome en de zee". Uitgegeven
bij Nooy's Drukkerij, Purme-
rend. Prijs 48,65
Ook in RK
onderwijs
geen onderscheid
naar sexe
bij ontslag
DEN HAAG De bond van
schoolbesturen voor het lage
re kaotholiek onderwijs heeft
alle leden een brief geschre
ven, met daarin richtlijnen
hoe te handelen in geval van
de noodzaak om onderwij
zend personeel te ontslaan.
Die brief is belangrijk, om
dat binnenkort met terugwer
kende kracht ook in Neder
land de EEG-nonn voor gelij
ke behandeling van mannen
en vrouwen in werking zal
treden.
Door het teruglopende aantal
leerlingen zijn dit jaar op
nieuw per 1 mei ontslagen
noodzakelijk in het onderwijs.
Veel katholieke schoolbestu
ren maakten bij zo'n ontslag
onderscheid tussen mannen
en vrouwen, een discrimina
tie, die door de EEG-norm
wordt verworpen.
Voortgangs
debat toch
nog volgende
week
DEN HAAG Het debat in
de Tweede Kamer over de
voortgangsnota van minister
Andriessen (Financiën) wordt
toch, zoals oorspronkelijk
vastgesteld, volgende week
gehouden. Tot voor kort zag
het ernaar uit, dat de ge-
dachtenwisseling uitgesteld
moest worden. Minister-presi
dent Van Agt had kamer
voorzitter Vondeling laten
weten, dat er te weinig tijd
was om alle vragen over de
nota te beantwoorden.
Maandag kwam er echter op
het Binnenhof opnieuw een
brief binnen van de premier,
waarin deze meedeelde, dat
zijn eerste brief als niet ge
schreven beschouwd diende te
worden. Door de vorming van
een speciale ploeg ambtena
ren denkt de regering toch
nog tijdig klaar te kunnen ko-
Hierbij heeft meegespeeld, dat
minister Andriessen de eerste
week van mei in het buiten
land is. Bovendien heeft de
Tweede Kamer besloten dat
er in mei geen avondvergade
ringen zullen zijn. Dit in ver
band met verplichtingen van
vele leden betreffende de ver
kiezingen over het Europese
Parlement.
Het „voortgangsdebat" begint
nu op dinsdagavond (23 april)
en wordt voorgezet op woens
dagmiddag en afgerond op
donderdag.
pergevink;
)gram 1-55
iw Keurslager
fizou u t met minJerdocn
DEN HAAG (ANP) Het Tweede-Kamerlid Nijhof
(DS'70) wil weten of het bericht juist is dat
meisjes, verblijvend in een tehuis van de kinder
bescherming, met mannelijke hormonen worden
ingespoten om hun sexuele gevoelens te onder
drukken.
Als het bericht inderdaad juist blijkt te zijn. zullen gezien
de onaanvaardbaarheid van een dergelijke handeling vanuit
het oogpunt van de medische ethiek terstond maatregelen
moeten worden genomen om herhaling te voorkomen, aldus
het kamerlid in schriftelijke vragen aan staatssecretaris Haars
van justitie. Overigens vraagt de regelmatige berichtgeving
over problemen in tehuizen van de kinderbescherming met
spoed om een adequater beleid, zo meent Nijhof. Hij denkt
daarbij aan kwaliteitsverbetering van het werk, met name
door verlaging van de groepsgrootte of uitbreiding van het
aantal opvoeders per groep. -
IR EN KEER Dr. W. J. M. van Paassen SCJ (46), vi-
eneraal van het bisdom Rotterdam, zal deze functie
fang van 1 augustus neerleggen. Per die datum is hij
jk gekozen tot provinciaal overste van zijn congregatie,
tsters van het Heilig Hart van Jezus. Dit gebeurde tij-
e provincieraad van de congregatie, die gisteren in Ca
ll Keer werd gehouden. Dr. van Paassen maakt sinds
tnuari 1973 als vicaris deel uit van het diocesaan be-
iollege van het bisdom Rotterdam.
j van Paassen. afkomstig uit het Westland, werd in juli
ft priester gewijd. Tot 1966 studeerde hij in Rome, waar
moveerde tot doctor in de moraaltheologie. Van 1966 tot
Vas hij wetenschappelijk medewerker aan de afdeling
(theologie van de Katholieke Universiteit van Nijmegen.
68 tot 1973 studentenpastoor in Delft,
laatste jaar werd hij benoemd tot vicaris van het bis-
otterdam, met al speciale verantwoordelijkheid cateche-
ieren- en studentenpastoraat en onderwijs. Namens het
maakte hij ook deel uit van het provinciaal beraad
ken.
nieuwe functie als pastoraal overste is dr. van Paassen
noordelijk voor 425 priesters, van wie er 300 in Neder-
rblijven. De overigen zijn gevestigd in Chili en Finland.
In december 1977 besloten twee befaamde balletten uit Tahiti, een
eilandengroep in de tropische zon van Frans Polynesië, te weten
Tiare Tahiti van Gilles Hollande en Tahiti Nui van Paulette Vienot
samen te gaan onder de nieuwe naam Grand Ballet de Tahiti 'Tahi
ti Nui'. Dit nieuwe ensemble combineert de beste elementen van
beide groepen. Hiertoe werden de beste artiesten uit de bevolkin
gen van 130 eilanden, gerecruteerd. De gemiddelde leeftijd van de
dansers en dansereeen ligt tussen de 18 en 25 jaar. Met behulp
van meer dan 500 kostums verrijken zij een bijzonder kleurrijke
show, die t/m 5 mei op tournee door ons land is en die op 20
april te zien is in het Congresgebouw te Den Haag.
ADVERTENTIE
Alleen voor Melkunie- of Menken Landbouw produkten.
Psychologen
gaven geen
medewerking
aan Indonesië
ROTTERDAM (ANP) Het
hoofdbestuur van het Neder
lands Instituut van Psycholo
gen is na een uitgebreid on
derzoek tot de conclusie ge
komen dat Nederlandse psy
chologen niet bewust hebben
meegewerkt aan politieke ac
tiviteiten van de Indonesi
sche veiligheidsdienst.
Ofschoon overdracht van ken
nis en kundigheden eventueel
tot misbruik kan leiden, is er
voor het hoofdbestuur geen
grond voor de veronderstel
ling dat de betrokken psycho
logen zich schuldig zouden
hebben gemaakt aan grove
onvoorzichtigheid. Vorig jaar
verschenen er berichten waar
in Nederlandse psychologen,
die in Indonesië onderricht
hadden gegeven, ervan wer
den beschuldigd hun mede
werking te hebben verleend
bij het vervaardigen van vra
genlijsten voor het opsporen
van communistische sympa
thisanten onder politieke ge
vangenen. Het hoofdbestuur
van de landelijke beroepsve
reniging heeft toen een qnder-
zoek ingesteld.
kunst en
kunstenaars
In het Prentenkabinet van
het Haags Gemeentemuseum
zijn van 21 april t/m 10 juni
foto's te zien van de Haagse
kunstschilder Paul Citroen,
die zo'n veertig jaar geleden
een actief fotograaf was. Tot
het album van Paul Citroen
behoren portretfoto's van zijn
vrienden en kennissen zoals
John Radecker, Carel Willink
en Jacob Bendien.
Zweede volksmuziek klinkt
zondagmiddag 22 april in het
Haags Gemeentemuseum. Ze
wordt uitgevoerd door twintig
leden van de Zweedse groep
Dalarna.
Tamas Vasary, de in Honga
rije geboren meester-pianist
die thans de Zwitserse natio
naliteit heeft, concerteert zon-
dagmissag 22 april in Diligen-
tia. Op zijn programma staan
werken van Mozart en Cho
pin.
ADVERTENTIE
Nu modieus, elegant èn sportief
de zomer in: katoenen tuniek met
zijsplitten en bijpassende pantalon.
In de aktuele modekleuren: paars,
oker-geel, gifgroen en khaki
Vanal morgen bij Modehuis Slot
voor de speciale
prijs van
i bij Modehuis Slot I modehuis
mode op z'n mooist.
MÜNCHEN (DPA) De ambtenaren, die ver
antwoordelijk waren voor de naturalisatie
van de Nederlander Willem Munnikhuizen als
Duitser, zouden destijds niet op de hoogte
zijn geweest van diens veroordeling tot een
levenslange gevangenisstraf. Munnikhuizen is
na de tweede wereldoorlog door de rechtbank
in Groningen bij verstek schuldig bevonden
aan nazi-misdaden.
Dit heeft een woordvoerder van het Beierse
ministerie van Binnenlandse Zaken in Mün-
chen gisteren verklaard.
De regering van Beieren heeft Munnikhuizen
op 31 oktober 1957 een bewijs van naturalisa
tie overhandigd met goedkeuring van de mi
nisteries van Binnenlandse Zaken in Bonn en
München. Het uittreksel uit het strafblad, dat
toen werd geraadpleegd, wees niet op nadelige
feiten.
Het hoofd van het joodse documentatiecen
trum in Wenen, Simon Wiesenthal, had vorige
week het bevoegde openbaar ministerie ervan
op de hoogte gesteld dat Munnikhuizen onge
hinderd in de omgeving van München woont.
De man zou, als lid van de Duitse „Grune Po-
lizei", in 1944 in het Friese dorp Tijnje twee
mensen hebben doodgeschoten. De officier
van justitie bij de rechtbank in München
heeft inmiddels een onderzoek ingesteld.
ADVERTENTIE
