)roblemen op Antillen
Ireigen uit de hand te lopen
t
)DR wil terugdringing
,intershop-socialisme"
Israëlische ministers
stellen bezoek uit
ESTDUITSE MARKEN MOETEN
ORDEN INGELEVERD
Warenhuis in Boekarest
in de as gelegd
Carter tot oliemaatschappijen: Zoek nieuwe energiebronnen
België: minder olie
voor verwarming
NA BOMAANSLAG IN
TEL A>I\
Israëlische
luchtaanval op
zuidelijk
Libanon
-JITENLAND LEIDSE COURANT WOENSDAG 11 APRIL 1979 PAGINA 15
De markt van Tel Aviv waar gistermiddag een bom ontplofte.
TEL AVIV (AP) Israëli
sche gevechtsvliegtuigen heb
ben gisteren aanvallen uitge
voerd op Palestijnse kampen
in het zuiden van Libanon,
vijf uur nadat een Israëliër
was gedood en 33 anderen
gewond geraakt door een bo
montploffing op een drukke
markt in Tel Aviv.
Bij de Israëlische vergelding
sactie, die gericht was op ba
ses van de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie bij Damour
aan de Middellandse Zee en
Ras El-Ain, ten zuiden van de
havenstad Tyrus, zijn volgens
een communiqué van de PLO
in Beiroet „tientallen" gewon
den gevallen. Ook het vluch
telingenkamp Rasjidiyech en
het aangrenzende gehucht
Ma'aliech zouden volgens de
PLO zijn aangevallen. Een
woordvoerder van het Radica
le Democratisch Front voor
de bevrijding van Palestina
(DFLP) deelde mee dat drie
inwoners van Rasjidiyech wa
ren gedood en een gewond
Palestijnse verzetslieden neo-
ben vanmorgen vanuit Zuid-
Libanon raketten afgevuurd
op de Israëlische stad Kirjat
Sjmona. Een vrouw werd
daarbij gewond.
iekf
Ccal
ui
HAAG In politieke kringen
Haag worden de ontwikkelin-
op de Nederlandse Antillen met
(mende bezorgdheid gevolgd. Niet
i verslechtert de economische si-
in dit overzeese rijksdeel met
jg, maar ook dreigt in Willem
een chaotische politieke situatie
itstaan nu het kabinet-Rozendal
getreden en het nieuwe kabinet
schijnlijk pas in augustus of sep-
iertot stand zal komen.
de Nederlandse minister van
lbouw en Visserij, mr. Fons van
Stee, is het ministerschap voor
rlands-Antilliaanse Zaken bepaald
riant „bijbaantje". Sinds hij de
eke verantwoordelijkheid voor
ibinet voor Nederlands-Antilli-
Zaken van mr. De Gaay Fort-
Sr. overnam heeft hij al zeer
tijd en energie in deze „neven-
je" geïnvesteerd en het ziet er
uit dat dit in de komende jaren
jrker het geval zal zijn.
der Stee presteerde het al om de
van de Antilliaanse hoofdeilan-
Curagao en Aruba, die tevoren
«mphanen tegenover elkaar ston-
aan één tafel te krijgen door het
tief tot oprichting van de Konin-
iwerkgroep te nemen. Die werk-
is nu onder de leiding van oud-
iier Biesheuvel aan de arbeid ge
il zij zal hopelijk in de loop
volgend jaar rapport kunnen
engen. Biesheuvel bezit de erva-
de tact en het uithoudingsvermo-
om leiding te geven aan de moei
zame opstelling van een profiel voor
de toekomstige staatkundige verhou
dingen tussen Nederland en de Antil
len enerzijds en tussen de eilanden
van de Nederlandse Antillen ander
zijds.
Hopelijk worden zijn pogingen om tot
deze blauwdruk te komen niet in de
wielen gereden door de politieke ont
wikkelingen op de Antillen. Niet al
leen immers dreigt er nu een politiek
luchtledig te ontstaan omdat het kabi
net-Rozendal demissionair is, maar
ook zal de politieke koorts de komen
de tijd gaan stijgen als gevolg van het
feit dat er, twee verkiezingen in korte
tijd zullen plaatshebben: eind deze
maand voor de eilandsraden en op 6
juli voor de Staten, het parlement van
de Nederlandse Antillen. De ervaring
leert dat juist in het Caribische gebied
de stembussfeer het overleg zeer fors
kan frustreren.
Gemenebest
Het is nog volstrekt onbekend tot
welk resultaat de studie van de Ko
ninkrijkswerkgroep zal leiden. Een
van de mogelijkheden is de totstand
koming van een soort Gemenebest,
waarin Nederland nog een bepaalde
band met de Antillen zal behouden.
Nederland zou dan voor de Antillen
een rol kunnen spelen op het terrein
van de buitenlandse betrekkingen, de
defensie (eventueel samen met landen
als de Verenigde Staten en Venezuela)
en de cassatie-rechtspraak. De Neder
landse Antillen zelf zouden een fede
ratie kunnen gaan vormen met een
maximum aan taken en bevoegdheden
voor de eilandsbesturen. Op deze wij
ze zou het bestuur van Aruba wellicht
nog bereid zijn dit ongeveer 60.000 in
woners tellende eiland binnen dit Ge
menebest en deze Antilliaanse federa
tie te houden. Zoals bekend claimt
Aruba (Betico Croes c.s.) nog steeds
onafhankelijkheid ten opzichte van
Curagao, maar wellicht zouden Bies
heuvel en de zijnen deze mening iets
kunnen ombuigen, omdat de Antillen
minus Aruba een zeer zwak staatkun
dig geheel zouden vormen.
Bankroet
Veel acuter zijn thans de economische
problemen. Van der Stee somde on
langs in de Eerste Kamer de grootste
knelpunten op: een forse mate van
werkloosheid, een precaire situatie van
de overheidsfinanciën, een excessieve
groei van het ambtenarenbestand en
het ontbreken van planning bij de
verschillende overheden. „De situatie
scherpt zich, helaas, toe.Steeds ster
ker worden de signalen dat de proble
men uit de hand lopen". De minister
bevestigde de uitspraak van PvdA-se-
nator Van Krimpin, dat er sprake is
van een dreigend bankroet, vooral
voor Curasao.
Van der Stee's betoog werd een paar
weken geleden van krachtige argu
menten voorzien door een alarmerend
rapport van het Centraal Planbureau
!h Den Haag, waarin een sanering
sprogramma werd voorgesteld waarbij
het Nederlandse Bestek '81 maar kin
derspel is: zeer krachtige bezuinigin
gen, ambtenarenstop en belastingver
hogingen zijn van dit programma es
sentiële bestanddelen. De Nederlandse
regering heeft al laten weten dat zij
overweegt de ontwikkelingshulp aan
de Antillen drastisch te verminderen
als de Antillianen zelf niet meer aan
sanering van de overheidsfinanciën
gaan doen.
Hoe moeilijk dat laatste is heeft het
kabinet van Boy Rozendal nu aan den
lijve ervaren. Rozendal waagde het
erop weerstand te bieden aan bepaal
de looneisen van ambtenaren. Hij wei
gerde verder te praten over deze ei
sen, maar raakte daardoor in conflict
met een van de coalitiepartners, de
NVP-U. Gevolg was dat de coalitie
uiteenviel en het kabinet vorige week
moest aftreden. De Staten-verkiezingen
van 6 juli moeten resulteren in de
vorming van een krachtig, solide kabi
net dat de forse problemen van de
Antillen dient aan te pakken.
Het lijdt geen twijfel dat de politieke
gemoederen de komende weken en
maanden zwaar verhit zullen raken.
Met, naar gevreesd dient te worden,
als consequentie de kabinetsformatie
uitermate ingewikkeld gaat worden. In
dit verband is ook van belang dat de
Antillen geen landelijke partijen ken
nen, alleen „eilandelijke" groeperin
gen. Dat maakt het politieke leven op
de Antillen bijzonder gecompliceerd.
EVERT MATHIES
Fatale vergissing
vanpeetvader
NAPELS Guiseppe Peda-
na, de peetvader van de geor
ganiseerde misdaad in Napels,
begin een fatale vergissing
toen hij de politie zag arrive
ren bij het flatgebouw waar
hij zich schuilhield na een
reeks veroordelingen wegens
moord, afpersing, ontvoering
en brandstichting. De 61-jari-
ge gevreesde leider nam aan
dat de politie voor hem
kwam, sprong uit een raam,
maar kwam zo ongelukkig te
recht dat hij een schedel
breuk opliep. Hij overleed la
ter in het ziekenhuis. De poli
tie zocht een ander.
TEL AVIV (UPI) Israël heeft gisteren af
zonderlijke bezoeken die minister van defen
sie Weizman en vice-premier Yadin in de ko
mende tijd aan Egypte zouden brengen met
zeker twee weken uitgesteld, „daar zij anders
het joodse paasfeest niet naar behoren zou
den kunnen vieren". Hiertoe werd dinsdag
volgens regeringskringen door premier Begin
en een aantal ministers besloten.
Volgens politieke kringen vormde de beslis
sing een duidelijk „blijk" van Israëlisch onge
noegen aan het adres van Egypte over recente
uitlatingen van premier Chalil over het vre
desverdrag als blauwdruk voor een regeling
met Syrië betreffende de door Israël bezette
hoogvlakte van Golan.
Egypte heeft Israël gisteren later op de dag
via de diplomatieke kanalen voorgesteld de
ceremoniële plechtigheid tijens welke de docu
menten van ratificatie van het vredesverdrag
moeten worden uitgewisseld met zes dagen uit
te stellen van 16 tot 22 april.
President Sadat zou volgens regeringsfunctio
narissen eerst het Egyptische volk via een re
ferendum willen raadplegen over het vredes
verdrag dat inmiddels door het parlement is
goedgekeurd. De datum waarop dit referen
dum zou worden gehouden is nog niet be
kend.
Rus en
Bulgaar
gelanceerd
Van de Sovjetrussi-
sche lanceerbasis te
Baikonoer is gisteren
de Sojoez-33 gelan
ceerd met aan boord
de „Held van de
Sovjet-Unie", Nikolau
Rukavisjkinov. en de
Bulgaar Georgi Iwa-
nov. Sinds 25 febru
ari verblijven al twee
Russische astronau
ten. Wladimir Lachov
en Valeri Rjumin. in
het ruimteschip Sal-
joet-6. Het is overi
gens niet bekend of
de Sojoez-33 aan de
Saljoet vast zal kop
pelen.
WASHINGTON President Carter
heeft de Amerikaanse oliemaatschap
pijen laten weten dat hij van hen
verwacht dat zij alle 6 miljard dollar
die zij de komende drie jaar krijgen
van vrijgegeven olieprijzen, besteden
aan het zoeken naar nieuwe en betere
energiebronnen.
De president zei dat hij niet zou dul
den dat de offers die het Amerikaanse
volk zou brengen om energie te bespa
ren, tot een aanfluiting zou worden
gemaakt, door een douceurtje aan
oliemaatschappijen.
Carter maakte bekend dat hij aan de
gouverneur van West Virginia, Jay
Rockefeller, heeft gevraagd als voor
zitter van de presidentiële commissie
voor het gebruik van kolen, binnen
twee maanden openbare hoorzittingen
te beleggen over manieren om het ge
bruik te bevorderen van Amerika's
best voorradige energiebron - kolen.
De president zei dat zijn besluit de
prijscontrole op ruwe olie op te heffen
- een besluit dat hij buiten het con
gres om mocht nemen - de Gordiaan
se knoop had doorgehakt die de Ame
rikaanse energiepolitiek in de laatste
jaren had verlamd
De president kondigde aan d.
commissie zal instellen die
dracht van het ongeluk met
centrale in Harrisburg moet
ken en aanbevelingen moet ci
een verbetering van de veil if
reactors. De Verenigde Statei
het niet zonder kernenergu
kernenergie voorziet nu in li
van de totale Amerikaanse e
chamelijk) werden soepeler en sneller af
gehandeld wanneer je in Westmarken be
taalde. Dit verschijnsel deed zich overal
in de maatschappij voor. Aanvankelijk
was het bezit van Westduits geld in de
DDR verboden. De „Intershops", winkels
waar voor Westmarken allerlei Westerse
(luxe) goederen te krijgen waren, waren
alleen toegankelijk voor buitenlander en
hadden tot doel om harde deviezen het
land in te krijgen. Toen ontdekte men,
dat vóór de bouw van de muur talloze
Oostduisers hun spaartegoeden bij ban
ken in West-Duitsland hadden vastegezet
voor het geval ze naar de Bondsrepu
bliek zouden verhuizen. Om deze devie
zen in het land terug te krijgen, werd in
1974 bepaald dat voortaan het bezit van
Westmarken geoorloofd was en dat deze
in de Intershopwinkels mochten worden
uitgegeven. Op dit moment is het meeste
geld uit het westen dat in de DDR in
omloop is, in het bezit van mensen die
vrienden en verwanten in de Bondsrepu
bliek hebben die hen dit geld toesturen.
De socialistische moraal werd door deze
ontwikkeling inmiddels danig aangestast
en er deden allerlei grapjes over dit „in-
tërshop-sociaslisme" de ronde. Het mili
tante motto van de SED „waar één par
tijgenoot is, is de partij", werd in de
voksmond al gauw „Waar 50 partijgeno
ten zijn, is een Intershop". En het caba
ret „De Pepermolen" uit Leipzig grapte:
„Straks mag je voor 10 Westmarken in
een Intershop 5 minuten op de DDR
schelden". Het tweeslachtige karakter
van de gevoerde geldpolitiek blijkt ook
uit het feit dat de Intershop-winkels zijn
ondergebracht in afgelegen nood-barak
ken of in zij-ingangen van grote hotels,
alsof men zich er een beetje over
schaamt. De nieuwe maatregel is een
compromis. De deviezen blijven stromen
(de intershops zetten jaarlijks circa 700
miljoen fel begeerde West-D. Marken
om), maar door de omzetting van de
Westmarken in waardebonnen, op naam
en niet overdraagbaar, krijgt de regering
een betere controle op het tweede circuit
van Westmarken. Dat de nieuwe regeling
pas op Tweede Paasdag ingaat, is waar
schijnlijk bedoeld om de eerste ontevre
denheid weg te nemen en om mensen
die hun bezit aan Westmarken niet zo
goed kunnen verklaren, alsnog de gele
genheid te geven hun zwarte marken in
goederen om te zetten. Voor buitenlan
ders, inclusief Westduitsers, geldt de re
geling overigens niet: Zij kunnen, wan
neer zij de DDR bezoeken, normaal met
Westmarken blijven betalen.
Verkiezingen
ROME Op 3 en 4 juni zul
len de Italianen naar de stem
bus gaan voor vervroegde al
gemene verkiezingen. Precies
een week later kunnen zijn
opnieuw naar de stembus,
voor de verkiezing van een
Europees parlement. Veel Ita
lianen hadden de voorkeur
eraan gegeven beide verkie
zingen op 10 juni te laten sa
menvallen. Het zou een be
sparing van 350 miljoen gul
den hebben opgeleverd.
„Zwarte nationalisten
onder Sovjet-leiding"
SALISBURY (Rtr) - „Hoge
Russische officieren hebben
het voor het zeggen in het
hoofdkwartier van de Rhode-
sische zwarte nationalisten die
vanuit Zambia opereren", zo
heeft de blanke premier Ian
Smith gisteren verklaard.
Kort tevoren hadden Rhodesi-
sche gevechtsvliegtuigen een
kamp van de genoemde natio
nalisten ten westen van de
Zambiaanse hoofdstad Lusa
ka aangevallen.
Volgens een militair commu
niqué was de aanval gericht
op het hoofdkwartier van de
Afrikaanse Volksunie van
Zimbabwe (ZAPU) van Jos
hua Nkomo.
GEZINNEN OP RANTSOEN
BRUSSEL België, dat de afgelopen winter veel olie heeft
verbruikt, gaat hoogstwaarschijnlijk een rantsoenering invoe
ren voor vloeibare brandstof die gezinnen gebruiken voor
verwarming etc. Elk gezin zal per kwartaal tachtig procent
van de brandstof krijgen die het vorig jaar gebruikte. Dat is
een van de punten uit een Belgisch energiebesparingspro
gramma, waarvan de onderdelen gisteren in Brussel zijn uit
gelekt. De Belgische ministerraad zou het geheel van de plan
nen op zijn eerstvolgende bijeenkomst bespreken.
Volgens hetgeen in Brussel uitlekte, zal de industrie voortaai
negentig procent toegewezen krijgen van de hoeveelheid zwar
stookolie die ze vorig jaar gebruikte. Ziekenhuizen, scholen e
vitale bedrijven krijgen overigens een groter rantsoen da
negentig procent van vorig jaar toegewezen.
De maximum snelheid op autowegen blijft gehandhaafd
120 kilometer per uur (op andere wegen, behalve in de sted<
90 kilometer per uur), maar de controle erop door rijkswat
en politie wordt verscherpt.
Simon Wiesenthal onderscheiden
Uit handen van de Nederlandse ambassadeur in Wenen. W. de Boer, heeft Simon Wiesenthal gisteren
de versierselen ontvangen die behoren bij het commandeurschap in de orde van Oranje Nassau. De
hoge onderscheiding is aan de directeur van het bureau voor opsporing van oorlogsmisdadigers gege
ven ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag. „Het is een lange weg geweest van het nazi-con
centratiekamp Mauthausen naar de Nederlandse ambassade in Wenen", verklaarde Wiesenthal. „Ik ben
doorgegaan om te verzekeren dat vervolging nooit meer zal voorkomen". Hij merkte wat bitter op dat
wel de Nederlandse en Belgische televisie aanwezig waren maar niet de Oostenrijkse. „Het is karakte
ristiek voor de houding die dit land inneemt". Hij had na de uitzending van Holocaust 400 tips over
ex-nazi's uit Duitsland gekregen, slechts drie uit Oostenrijk.
BOEKAREST (DPA/UPI) Bij een grote brand, die gi;
het warenhuis Victoria in Boekarest in de as heeft g
zijn volgens officiële gegevens drie mensen om het lev
komen en een aantal mensen gewond geraakt. Geen vs
verkeert in levensgevaar. Ooggetuigen hadden aanvai
gemeld dat het aantal doden en gewonden op zeker 200
worden geraamd.
Volgens het Roemeense persbureau Agerpres is „emstif
tigheid" de oorzaak van de brand geweest. Deze nal;
trad op tijdens laswerk aan de liftkoker van het wai
Daarbij zouden niet de vereiste veiligheidsmaatregelen t
zijn genomen.
De brand was gistermorgen uitgebroken. Volgens oog;
brak daarbij paniek uit onder klanten en personeel. n
sprongen uit vensters op lager gelegen verdiepingen, i-
kopters van de politie landden op het dak om pers- n
klanten van de hoger gelegen verdiepingen op te pikken.
De hele dag stonden lange
te wachten voor de „in-
in de DDR nadat vorige week
dat „Westmarken"
Bondsrepubliek) voortaan
maar mogen worden uitgege-
zij eerst bij de banken zijn
voor waardebonnen. De Oost-
ering wil hiermee de circula-
estmarken, die langzamerhand
valuta in de DDR wa
den, beter in haar greep krij-
r van de geliefde deviezenbron
dergelijke maatregel zou worden
stond al geruime tijd vast. In
de SED, de Oostduitse com-
partij ergerde de „harde
aan het feit dat de
in twee categorieën
de bezitters van
allerlei luxe kon
en degenen, die niet
harde munt beschikten. Uitge-
deze laatste categorie behoort
en middenkader van de partij,
contacten met het Westen mag
Bovendien was er de laat-
een steeds groter wordend
ircuit" ontstaan. Karweitjes en
enstbetoon (waaronder zelfs li-
gezinsleden in put gestikt
Twaalf leden van een gezin in een Pakistans
in een put gestikt Het eerste slachtoffer was in de
om een defecte motorpomt te repareren. Toen
naar boven kwam, girig nummer twee kijken. Deze
evenmin terug. Achtereenvolgens gingen twaalf mensen
Toen kwam een dorpsgenoot op het idee dat de motor
eens giftige dampen af kon geven, en hij alarmeerde de
ie. Zijn veronderstelling bleek juist te zijn.
gniimiiiimini
u eieren voor
uw geld kiest