Bouwt gemeente Hazerswoude
een werkplaats op resten
overleden dorpsbewoners?
Sleutelstad-Orgelstad
ten doop gehouden
BEJAARDEN: ,GEEN RESPECT VOOR DE DODEN'
Warmondse commissie
aarzelt met krediet
voor brug Koudenhoom
Bebouwing rond oude raadhuis
in overleg met omwonenden
REGIO
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 5 APRIL 1979 PAGINA 4.fl
HAZERSWOUDE - Bouwt de gemeen-
te Hazerswoude de nieuwe werkplaats
van de dienst gemeentewerken op de
lichamen van tussen 1909 en 1936 over
leden dorpsgenoten, die, hoewel al vele
jaren ter aarde besteld, onder meer
door de hoge stand van het grondwa
ter nog nagenoeg geheel in tact zijn?
Deze vraag staat centraal in een ge
ruchtmakend drama rond de bebou
wing van de voormalige algemene be
graafplaats in de Katjespolder in Ha
zerswoude, waarbij een hooggeplaatste
gemeenteambtenaar, die juridisch ge
zien gelijk heeft, zich verstrikt in hal
ve waarheden. Hierbij een groep in
geestelijke nood verkerende bejaarden,
van wie veel familieleden en vrienden
op de begraafplaats ter aarde zijn be
steld, trotserend. „De gedachte dat hun
lichamen nu doorboord zijn door
twaalf meter lange heipalen is bijna
ondraaglijk", aldus één van die bejaar
den.
In 1909 kreeg Hazerswoude-Dorp de be
schikking over een nieuwe begraaf
plaats in de Katjespolder aan de Geme-
neweg. Toen deze in 1936 geen plaats
meer bood, werd uitgeweken naar een
nieuwe begraafplaats aan de andere
kant van het dorp. Toen in die tijd, op
verzoek van een aantal nabestaanden,
de stoffelijke resten van een aantal
overledenen naar de nieuwe rustplaats
moest worden overgebracht, stuiften de
gemeentewerkers op lugubere vondsten:
veel van de al tientallen jaren begraven
lichamen bleken nog met vergaan.
Waarheid
Een van de mensen die de waarheid
van dit verhaal niet in twijfel trekt, is
de 70-jarige B.A. Bol uit Hazerswoude-
Dorp. „Ik heb van een vriend over de
lugubere toestanden bij de opgravingen
gehoord. Helaas is er niemand meer die
het kan bevestigen. Maar de zaak ligt
bij veel mensen veel te gevoelig, om er
verzinsels over rond te strooien". Ge
meente-secretaris J.M. Verlare van Ha
zerswoude heeft het echter over „onzin,
indianenverhalen en opgeblazen verzin
sels". „We kunnen ons als 'gemeentebe
stuur best voorstellen dat de zaak bij
een enkeling nog wat gevoelig ligt.
Maar men moet de zaak natuurlijk niet
gaan overdrijven. Half vergane licha
men.... IK heb er nog nooit enig bewijs
voor gehad".
Wet
Volgens artikel 25 van de wet op de
Lijkbezorging moeten „besloten be
graafplaatsen gedurende tien jaar na de
laatste lijk-aanbieding onaangeroerd
blijven liggen. Daarna mag bezaaiing
en/of planting -plaatshebben tot een
diepte van maximaal een halve meter.
Na dertig jaar heeft de betreffende
grond een vrije bestemming". De ge
meente Hazerswoude heeft, op het oog,
alle formaliteiten in acht genomen. Zo
liep de termijn van 30 jaar al in 1966
af. Daarna duurde het nog tien jaar,-
voor de plannen voor de bebouwing
van de vroegere begraafplaats werden
gepresenteerd.
In een van laatste raadsvergaderingen
van 1977 vroegen B en W toestemming
voor de bouw van de werkplaats voor
de dienst gemeentewerken. Gemeente
secretaris Verlare verklaarde toen, dat
niets de bouw meer in de weg behoefte
te staan en dat de bewuste begraaf
plaats was geruimd. De stoffelijke res
ten waren verwijderd. De raad ging
met het voorstel akkoord en bij G.S.
werd een bouwvergunning gevraagd.
Protesten
het verkeerde keelgat geschoten. Op het
gemeentehuis ontving men vele protes
ten tegen de bebouwing van de voor
malige begraafplaats. Volgens de heer
Verlare is daar adequaat op gerea
geerd, door iedereen een briefje terug
te schrijven. „Daarin hebben we uiteen
gezet, dat we de grond niet eeuwig als
heilig konden blijven bestempelen". Het
echtpaar Van Leeuwen (een gefingeerde
naam omdat men een nieuwe confron
tatie met de tegenstanders niet meer
aandurft: „We kunnen er toch niets
mee winnen".) stelt echter, dat er nooit
een briefje van de gemeente is ontvan
gen. De vraag waarom nu uitgerekend
op de voormalige begraafplaats moest-
worden gebouwd, zou de gemeente-se
cretaris hebben afgedaan met een „Al
les kan". Daarnaast bestaan twijfels
over het antwoord op de vraag of de
vroegere begraafplaats het geschiktste
stuk grond voor de werkplaats is. Vol
gens sommigen is de juist die hoek van
de polder, de Hoek met de meest slappe
grond. Niet dat het voor de bouw zelf
veel uitmaakt, maar de slappe grond is
verre van ideaal als het bestand moet
zijn tegen wat zwaarder verkeer.
Verzoek
Op 25 december 1977 viel het verzoek
van de gemeente Hazerswoude, om toe
stemming voor de bouw van de werk
plaats, bij het provinciale bestuur in de
bus. Over het feit dat een en ander
moest geschieden op een voormalige be
graafplaats, werd echter met geen
woord gerept. Voorlichter Van Koks-
wijk van de provincie kwam na vele
uren graven in het archief tot eenzelfde'
conclusie. „Vreemd", oordeelde hij.
„Het is niet erg waarschijnlijk dat de
zaak in dat geval zou zijn tegengehou
den, maar de vergunning was niet zo
makkelijk afgegeven, er zou een onder
zoek zijn ingesteld". Een halve waar
heid van gemeentezijde derhalve.
Onjuist
Een volledig onjuiste voorstelling van
zaken betrof het al dan niet ontruimen
van de begraafplaats. De Hazerswoudse
gemeente-secretaris verklaarde, toen het
voorstel in de raad aan de orde kwam,
dat de begraafplaats was geruimd. Die
werkzaamheid is na dertig jaar welis
waar niet meer verplicht, maar aange
nomen mag worden dat wanneer de
raad geweten had dat er niet was ge
ruimd, men meer problemen zou heb
ben gemaakt, dan in 1977 is gebeurd.
Tot op de dag van vandaag is de vroe
gere begraafplaats echter niet geruimd.
„Ik kan me echt niet meer herinneren
dat ik dat gezegd zou hebben. We heb
ben er toen op het gemeentehuis over
gesproken, en kwamen tot de conclusie
dat de enorme kosten van het ruimen
niet opwogen tegen het leed dat we een
groeb mensen daarmee zouden bespa
ren", verklaarde gemeente-secretaris
J.M. Verlare onlangs op onze vragen.
„Bovendien staan we juridisch in het
gelijk". Maar even later wilde hij toch
wel kwijt, dat niet alle resten voor het
begin van de bouw zouden zijn verwij
derd: „Als je gaat graven, vindt je al
tijd wel een botje. Dat is nu eenmaal
niet te voorkomen. Maar bij het heien
hebben we daar niets van gemerkt".
Een uitspraak die wordt bevestigd door
de directeur van de bouwonderneming,
die de werkplaats voor de gemeente
neerzet. „We 'hebben, omdat de zaak zo
gevoelig ligt, extra goed opgelet. Maar
aan de andere kant kun je natuurlijk
niet verwachten, dat we precies weten
waar de twaalf meter lange heipalen
die we gebruikt hebben, doorheen gaan.
Daar merk je natuurlijk niet van", zo
verklaarde hij.
Het nieuwe gebouw van de dienst gemeentewerken nog volop in aanbouw Het terrein
is duidelijk omgeven door de typerende kerkhof-omzoming.
Corrigeren
Ondanks de fouten en onwaarheden
zien noch het ministerie van Binnen
landse Zaken noch G.S. mogelijkheden
om corrigerend op te treden. Voorlich
ter Van Koks wijk van de provincie-
:„Kijk, het feit dat Hazerswoude geen
melding heeft gemaakt van het feit dat
de bouwaanvraag een voormalige be
graafplaats betrof, is een vreemde zaak.
Maar er is aan de andere kant geen en
kele regel die de gemeente zulks ver
plicht. Je kunt dus hooguit zeggen, dat
het niet getuigt van goede smaak, om
een emotionele affaire als deze met het
achterhouden van relevante informatie
rond te maken. Alleen de raad km aan
de bel trekken, als zij van mening is,
dat er geen goedkeuring was verstrekt
indien bekend was, dat de begraaf
plaats niet was geruimd. Dan 'kan het
gementebestuur óp het matje worden
geroepen. Aan de andere kant heeft dat
niet zo gek veel zin, omdat het gebouw
al bijna is afgerond". Bij Binnenlandse
Zaken ziet men ook geen kans meer,
om de zaak terug te 'draaien. „Je kan
hooguit zeggen, dat de gemeentebes
tuurders hebben gefaald in de ogen van
V
Schande
Die mening wordt zeker gedeeld door
de bejaarde familieleden van de overle
denen, die op de voormalige begraaf
plaats Katjespolder ter aarde zijn be
steld. „We hebben al genoeg verdriet
van al wat er gebeurd is. Maar het is
toch een schande, geen enkel respect
voor de doden. Op het gemeentehuis
weten ze niet half hoeveel leed ze ons
hebben aangedaan", aldus de heer Van
Leeuwen. „De meesten van ons zijn zelf
ook al.oud. Het was toch niet teveel ge
vraagd om even te wachten met de
bouw. Het zal heus geen tientallen ja
ren duren voor wij ook dood zijn. Dan
hadden ze zonder problemen kunnen
doen wat ze wilden. Ik kan alleen maar
hopen dat als wij eenmaal zijn overle
den, er met ons niet zo gesold zal wor
den, zoals met onze ouders. Respect,
dat is alles wat we vragen. Het is triest
dat zelfs dat teveel gevraagd is geble
ken".
ED JANSEN
LEIDEN Tijdens een gezellige bijeen
komst in het „Hooglantse Buys" is gister
middag het boek „Slentelstad-Orgelstad"
ten doop gehouden. Uit handen van de uit
gever, dr. W. Wy brands Marc us sen ontving
de cantororganist van de Hooglandse Kerk,
Joop Brons, het eerste exemplaar van het
boek waarin de heer T. Brouwer vijf een
wen orgelgeschiedenis van Leiden be
schrijft
Van de hand van T. Brouwer verscheen vo
rig jaar het boek „Grenspalen in Neder
land". Volgende maand komt het derde
boek van de auteur, die zelf organist is, uit
onder de titel „De oude kerk van Voorburg
en haar orgel". Op stapel staat een boek
over de bekende organistenfamilie Duisburg.
Met „Sleutelstad-Orgelstad" wordt een hiaat
in de Nederlandse orgelgeschiedschrijving
opgevuld. Tot nog toe is weinig of niets ge
publiceerd over de Leidse orgels, waarvan
er toch vele met de beroemdste Nederlandse
kunnen wedijveren. Het boek verschijnt in
een oplage van 2500 examplaren. De prijs is
49,50.
Achtereenvolgens beschrijft het boek, dat
rijk is geïllustreerd, de geschiedenis van de
orgels van de Pieterskerk, de Marekerk, de
Hooglandse kerk, de Oosterkerk, de Luther
se kerk, de Doopsgezinde kerk, de Onze
Lieve Vrouwekerk, de Waalse kerk, de Re
monstrantse kerk, de Lodewijkskerk, de Pe-
truskerk en de Hantebrugkerk. Tevens
wordt aandacht besteed aan de orgels in de
voormalige katholieke schuilkerken en aan
het orgel in de universiteit
Uitvoerig gaat Brouwer in op de bouw en
de restauraties van de verschillende orgels,
hun bespelers, hun bouwstijlen en hun ca
paciteit De meeste aandacht krijgen het
grote en het kleine orgel in de Pieterskerk.
Voor het barokinstrument noemt Brouwer
in zijn inleiding 1972 een catastrofaal jaar.
Toen werd immers de Pieterskerk die wel
eens „een monument van monumenten"
wordt genoemd door de kerkvoogdij van de
hervormde kerk afgestoten. De stichting
„Vrienden van de Pieterskerk" nam in 1977
de restauratie van het gebouw ter hand. Pas
in 1985 denkt men aan de restauratie van
het orgel, dat door zijn karakteristiek geluid
tot de mooiste van Nederland behoort, te
kunnen beginnen.
Het orgel van de Hooglandse kerk is het
oudste in Leiden. Met de restauratie van dit
renaissance-instrument is in 1978 begonnen.
Organist Joop Brons moest zich gistermid
dag tijdens de feestelijke ten doophouding
van het boek, dan ook behelpen met een
noodorgel. Het orgel in de Harteburgkerk
vertegenwoordigt de stijl van de romantiek.
De schoonheid van het instrument in de
Marekerk is voor een deel ontleend aan het
vroegere kleine orgel in de Pieterskerk. Het
huidige bovenwerk werd in 1733 naar de
Marekerk overgeplaatst De Lutherse kerk,
de Doopsgezinde kerk en de Waalse kerk
beschikken over een tweeklaviersorgel. De
katholieke schuilkerkorgels zijn alle verdwe
nen. Een lege kas van een van deze instru
menten staat thans in de Lodewijkskerk.
TOEZEGGING LEIDERDORPSE WETHOUDER
Gouden trouw
ds. W. H. Walvaart en echtgenote uit Leiderdorp hebben
gisteren het feit gevierd dat zij 50 jaar geleden in het hu
welijk zijn getreden. Op 21 april is het een halve eeuw ge
leden dat ds. "Walvaart als hervormd predikant in het ambt
werd bevestigd. Een dubbel gouden feest dus, dat gisteren
herdacht werd tijdens een receptie in „Het Trefpunt" in Lei
derdorp. Ds. Walvaart vertrok in 1931 vanuit zijn eerste
standplaats Zevenhoven naar Doesburg. Daarna tot 1952 in
de plaats Doorn. Tot zijn emeritaat in 1968 bleef hij verbon
den aan de hervormde gemeente in Sassenheim. Sinds 1968
woont de dominee in Leiderdorp.
Autobrand
aangestoken
LEIDERDORP Een gepar
keerde auto op de Leider-
dorpse B. G. Cortslaan is gis
teravond door onbekenden in
brand gestoken. De twee jaar
oude auto die grotendeels uit
brandde, xwas het eigendom
van een bewoner van de B.
G. Cortslaan. De rijkspolitie
van Leiderdorp heeft de zaak
in onderzoek.
WARMOND De commissie
financiën en economische
aangelegenheden had het gis
teren moeilijk met het advi
seren van enkele zaken waar
over eigenlijk nog weinig be
kend is. Er werd gevraagd
een advies uit te brengen
over een voorbereidingskre
diet van 123.428 gulden voor
de brug naar Koudenhoorn,
terwijl morgen en in de
aprilvergadering van de raad
er .nog gesproken zal worden
over de plaats van de brug
en de soort.
In principe heeft de raad be
sloten een voetgangersbrug te
bouwen van de Gemeent^ha-
ven naar Koudenhoom. Voor
dit plan werd alvast een voor
bereidingskrediet gevraagd
LEIDERDORP De invulling .van het ge
bied rond het onde raadhuis zal in overleg
met de omwonenden plaatsvinden. Dit heeft
wethouder Meerburg gisteravond in de com
missie Beroep-' en Bezwaarschriften aan de
bewoners van de Berkenkade en omgeving
toegezegd. Hij zie dit naar aanleiding van het
ingediende bezwaarschrift van 25 bewoners
van de Kastanjelaan, Berkenkade en de Dr.
van Rhljnstraat, tegen het ontwerp bestem
mingsplan „Centrum".
De bezwaren van de bewoners richten zich
vooral tegen de bestemming van het gebied
rond het raadhuis waarbij een grote bebou
wingsdichtheid tot de mogelijkheden behoordt.
Volgens het bestemmingsplan is een bouw
hoogte toegestaan tot 20 meter. De bewoners
vrezen dat uitvoering Van de mogelijkheden
die dit bestemmingsplan biedt, het woongerief
in de omgeving ernstig zal aantasten.
Wethouder Meerburg zei tijdens de commissie
vergadering dat het college slechts deze be
stemming aan het plan wilde geven om een zo
groot mogelijke flexibiliteit te houden in het
opstellen van de plannen. Hij benadrukte
daarbij dat uiteraard niet alles wat volgens
het bestemmingsplan mogelijk is, ook zal wor
den uitgevoerd. Hij kon zich echter wel voor
stellen dat bij het opstellen van het plan voor
dit gebied op een bepaald punt een dakhoogte
van 20 meter noodzakelijk is. Mocht dan vol
gens een bestemmingsplan slechts een hoogte
van bijvoorbeeld 16 meter zijn toegestaan, zou
het opgestelde plan geen doorgang kunnen
vinden. De gekozen bestemming voor het ge
bied garandeerde slehts de grootste bewegins-
vrijheid in het opstellen van plannen. Hierbij
zegde hij toe dat alles in overleg met de om
wonenden zal geschieden. Waarbij zij alsnog
de mogelijkheid tot het indienen van bezwa
ren zullen hebben.
Diefstal
bij NS
LEIDEN - Voor enkele dui
zenden guldens is gisternacht
gestolen uit het kantoor van
de NS aan het Stationsplein
in Leiden.
De deur van het kantoor was
met een koevoet opengebro
ken. Drie geldkistjes werden
meegenomen. De exacte waar
de van de inhoud is nog niet
bekend.
Kledingactie
in Zevenhoven
ZEVENHOVEN - De stich-
ting Mensen in Nood houdt
woensdag 11 en 18 april weer
een kledinginzamelingsactie in
Zevenhoven. Zij die kleding
willen afstaan kunnen tussen
7 en 8 uur 's avonds terecht
in de voetbalkantine aan de
Stationsweg en in hef ontmoe-
tingsèentrum van de r.k.-kerk.
om geen tijd verloren te laten
gaan als de raad eind van de
maand beslist niet op het ge
nomen besluit terug te ko
men. Als de raad besluit op
de wens van de agrariërs in
te gaan een brede brug te
bouwen nabij Park Groot
Leerust zal het voorstel wor
den teruggenomen. De com
missieleden zouden eerst
graag wat meer gegevens
hebben over bijv.: lengte,
breedte, hoogte en verloop
van de brug en de gewenste
draagkracht Op aandrang
van de voorzitter van de com
missie wethouder Van Scha-
gen, besloot men toch maar
een voorbereidingskrediet
voor te stellen om alvast de
procedure na de uitspraak
van de raad bij GS in wer-
lcing te kunnen stellen.
De commissie sprak zich
eensgezind uit voor de bouw
van een fiets- en voetgangers
tunnel onder de spoorlijn tus
sen Endepoel I en Lommer-
lust Men rekent daarbij op
het verkrijgen van een subsi
die van 80 procent. De ge
raamde kosten voor de tunnel
en de bijbehorende werk
zaamheden bedragen nu
1.325.000 gulden. De financie
ringsmiddelen voor het door
de gemeente te betalen deel
plm. 265.000,- zouden in een
later stadium moeten worden
aangewezen, waarbij een af
weging van de prioriteiten
moet plaatsvinden. De heren
Vreeken, Corijn en v.d. Rest
stelde de timnel als hoogste
prioriteit direkt naar de
Dorpsstraat.
Voorschoten
01
wil met g«
betalen voor
om
onderwijs
aan zieke
kinderen
VOORSCHOTEN De com
missie welzijn en onderwijs
is niet bereid om automa
tisch te betalen voor het on
derwijs aan zieke kinderen
die verblijven in een zieken
huis. Deze zaak kwam aan de
orde naar aanleiding van een
rekening, gestaard door de
Haagse Stichting voor onder
wijs aan zieke kinderen,
groot 2.588,- voor twee pa
tiëntjes uit Voorschoten, die
onderwijs gekregen hadden
in het ziekenhuis Sint Antho-
ninshove te Leidschendam.
De kinderen hebben in totaal
43 uur les ontvangen tegen
60,- per uur. Wethouder
Marselis deelde mee dat de
.gemeente met deze rekening
is overvallen. De Haagse
Stichting krijgt geen rijkssub
sidie, dit in tegenstelling van
een dergelijke school in Lei
den. Verschillende commissie
leden meenden dat via de ei
gen school een oplossing ge
vonden zou moeten worden.
De suggestie van Visser
(PvdA) om eventueel de ou
ders mee te laten betalen,
werd verworpen, omdat on
derwijs voor eep leerplichtig
kind gratis moet zijn. Het ge
meentebestuur van Voorscho
ten. zal gaan praten met de
Haagse Stichting. De ingezon
den rekening mag ditmaal
wel betaald worden voor de
commissieleden.
Borstbeeld Tjeerd Bottema
Lisse bouwt aan plan Meerenburgh
De Lissese wethouder A. de
Kort heeft gisteren de eerste
paal geslagen voor de uitvoe
ring van het bouwplan Mee
renburgh. Hij begon daarmee
de eerste faze van de bebou
wing, de uitvoering van een
bouwplan voor 93 huurwo
ningen en 59 premiekoopwo-
ningen
In totaal zullen in Meeien-
'burgh 540 woningen worden
gebouwd, waarvan de helft in
de premiekoop-sector. De
koopprijzen zullen varieren
van 138.900 tot 149.600 gulden.
Binnenkort zullen de inwo
ners van Lisse door een huis
aan huis verspreide brochure
uitvoerig worden geïnfor
meerd over de verschillende
woningen. Doel van het
bouwplan is onder meer om
een stevige impuls te geven
aan de doorstroming in Lisse,
zodat relatief goedkope .huur
woningen beschikbaar komen.
KATWIJK AAN ZEE - Op
de hoek Zuidstraat-Voor
straat komt een borstbeeld te
staan ter nagedachtenis van
de vorig jaar op 91-jarige
leeftijd overleden kunstenaar
Tjeerd Bottema. De boste en
sokkel, die ongeveer 180 cm
hoog zijn, worden geschonken
door een verzekeringsmaat
schappij, waar Bottema voor
gewerkt heeft.
Deze mededeling deed wet
houder Bergman (CDA) gis
teravond aan de commissie
voor de beeldende kunsten in
Katwijk. Over de plaats waar
de buste gezet gaat worden,
werd nog even gesproken,
maar de meerderheid van de
commissie kon met de voor
gestelde locatie instemmen.
Wethouder Bergman heeft
verder toegezegd, binnenkort
een nota te laten verschijnen
over het aankopen van kunst
van than^ aktieve Katwijkse
kunstenaars. Hij stelde dat'
hier een onafhankelijke com
missie voor zal moeten ko
men, die een budget ter be
steding heeft om door hen ge-
sc^iikt geacht werk aan te ko
pen, zonder dat dit steeds via
de commissie voor beeldende
kunsten of de gemeenteraad
moet gaan.
Aan het eind van de vergade
ring wilde de heer Van Bra-
kei nogmaals benadrukken,
dat er in de kluizen, of elders
in het gemeentehuis veel
kunst opgeslagen staat, zon
der dat de Katwijker de mo
gelijkheid heeft hiernaar te
kijken. Hij verzocht de wet
houder of het college hier een
r kan vinden.
