Bondsdag in kleine meerderheid tegen verjaring
Arabieren kunnen het
niet eens worden over
sancties tegen Egypte
,,Een ongeluk dat
niet kon gebeuren"
President Zuid-
Jemen bereid
af te treden
Margaret Thatcher wil
voorsprong snel uitbuiten
PARTIJGENOTEN TOT
BHOETTO: GA ETEN
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 30 MAART 1979 PAGINA 11
VERWACHTING IN BONN:
(Van onze correspondent Ami van Vree)
BONN De schaduwen van het verle
den lagen gisteren weer over de West-
duitse hoofdstad waarin de Bondsdag
het thema verjaring van moord, in het
bijzonder moord gepleegd in de Nazi-
tijd centraal stond. In het debat dat de
gehele dag duurde en dat rechtstreeks
via radio en tv werd uitgezonden, was
een voorstel aan de orde van het groot
ste deel van de SPD en van enkele
SPD-ers om de verjaring van moord in
het algemeen op te heffen, alsmede een
soortgelijk voorstel van een 30-tal afge
vaardigden van de oppositionele CDU.
De verjaringstermijn voor moord, die al
twee keer is verschoven, loopt op 31 de
cember van dit jaar af. Wanneer zij niet
wordt opgeheven is het denkbaar dat
tot nu toe onbekende Nazi-misdadigers
daarna niet meer kunnen worden ver
volgd. Op dit moment ziet het ernaar
uit dat een(kleine) meerderheid in de
Bondsdag voor opheffing van de verja
ring zal stemmen.
Gisteren werd het onderwerp alleen in
eerste lezing behandeld; waarschijnlijk in
juni zal na een hernieuwd debat de eind
stemming plaatsvinden. Eens te meer
bleek gisteren dat de scheidslijn tussen
voor- en tegenstanders dwars door de
drie fracties loopt en dat zowel voor als
tegen de verjaring juridisch en moreel
respectabele argumenten zijn aan te voe
ren. Duidelijk is wel dat het voorstel om
de verjaring van moord in het algemeen
op te heffen niet zou zijn ingediend wan
neer het daarbij niet vooral zou zijn ge
gaan om Nazi-moorden. De voormalige
minister van Binnenlandse zaken en
staatsrechtgeleerde Maihofer is in dit op
zicht dan ook het meest consequent. Hij
stelt, gesteund door slechts 6 leden van
de FDP-fractie, voor om op grond van
de wetgeving inzake volkerenmoord al
leen de verjaring van Nazi-moorden op
te heffen. In een indrukwekkend maar
gecompliceerd betoog wees hij er giste
ren op dat de juridische en staatsrech
terlijke argumenten zowel van degenen
die voor als van hen die tegen algemene
verjaring zijn onvoldoende rechtsgrond
bezitten.
Voor het eerst verklaarde bondskanselier
Schmidt gisteren officieel dat hij per
soonlijk het standpunt van de meerder
heid van zijn fractie (opheffing van de
verjaring) deelt. De regering wil echter
in deze kwestie van grote morele com
plexiteit geen eigen wetsontwerp indie
nen omdat het een zaak van eigen gewe
ten is. De mogelijkheid dat straks een
onbekende Nazi-misdadiger opduikt, zon
der kans op vervolging zijn daden roemt
en de schokwerking die dit zou hebben
is het belangrijkste motief van Schmidt
om tegen verjaring te zijn.
Hoewel de kans dat dit gebeurt uiterst
gering is alle gevallen waarin misdaad
en naam van de dader bekend zijn val
len nu al niet onder de verjaringstermijn
is alleen al deze kleine mogelijkheid
voor de meeste bondsdagafgevaardigden
een reden om de verjaring van moord te
willen opheffen.
Reuzengroei
zeepieren
WASHINGTON (AFP) -
Amerikaanse biologen
hebben met hun onder
zeeboot 'Alvin' bij de Ga-
lapagos-archipel een zee-
pier van 2,55 m. lengte
opgehaal± In hetzelfde
gebied zijn in 1977 zee-
pieren van 45 cm. gevon
den
Op 2500 meter diepte
leeft daar een nog groten
deels onbekende fauna,
profiterend van warmte
die opstijgt uit spleten in
de aardkorst Vorig jaar
trof men er vissen, krab
ben en garnalen aan die
groter waren dan nor-
BAGDAD (Rtr) De conferentie van
Arabische ministers van buitenlandse
zaken in Bagdad is er niet in geslaagd
de kloof te overbruggen tussen de gema
tigde landen en de voorstanders van
harde sancties tegen Egypte. Gisteren is
de conferentie verdaagd om de minis
ters de gelegenheid te geven contact op
te nemen met hun regeringen voordat
de belissende ronde van besprekingen
vanavond begint.
Saoedi-Arabië, de aanvoerder van het ge
matigde kamp, wil Egypte beperkte sanc
ties opleggen, zoals afgesproken is op de
Arabische topconferentie in november.
Deze sancties zijn het opschorten van
het Egyptische lidmaatschap van de Ara
bische Liga, tijdelijke verwijdering van
het hoofdkwartier van de Liga uit Cairo
en een economische boycot van Egypti
sche firma's die handel drijven met Isra
ël. De PLO gaat veel verder en eist het
verbreken van de diplomatieke betrek
kingen met Egypte, het verbreken van
alle economische banden, waarbij inbe
grepen een olie-embargo, en een olie-em
bargo tegen de Verenigde Staten.
Irak heeft nu voorgesteld op zeer korte
termijn een nieuwe Arabische topconfe
rentie te houden in Bagdad, „om de een
heid in de Arabische wereld nog te red
den".
De Israëlische minister Mosje Dajan
heeft gisteren verklaard dat het vaststel
len van de beginselen en de omvang van
de autonomie in de bezette gebieden de
komende weken het voornaamste punt
van bespreking zullen zijn voor de Israë
lische regering. Gebaren van goede wil,
waarom Egypte heeft gevraagd, zijn niet
nodig, aldus Dajan, omdat de gevraagde
politieke en bewegingsvrijheid in Gaza
en op de westelijke Jordaanoever al be
staan. Hij ging hiermee voorbij aan de
stringente beperkingen die in deze gebie
den zijn gesteld aan politieke redevoerin
gen en bijeenkomsten.
Volgens Dajan zullen de onderhandelin
gen over autonomie nog moeilijker wor
den dan die welke tot het vredesverdrag
hebben geleid. Alles wijst erop dat Israël
slechts-een beperkte autonomie zal wil
len toestaan. Wel heeft Israël bekend ge
maakt dat in de Sinaï een tweebaanscor-
ridor wordt opengesteld om burgerver
keer tussen Egypte en Israël mogelijk te
maken.
Bewoners uit de omgeving van de kerncentrale in Harrisburg, Pennsylvania, aan
de wandel. Toen deze foto op woensdag werd genomen, was het kwaad al ge
schied.
PANIEK ROND KERNCENTRALE PENNSYLVANIA
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - Het wellicht ernstigste on
geluk uit de Amerikaanse kernenergiegeschie
denis heeft in het zpidoosten van de staat
Pensylvanië, maar ver daarbuiten voor pa
niek gezorgd. De situatie in de kerncentrale
nabij het stadje Harrisburg, waar woensdag
door het in ongerede raken van een koelvat
oververhitting van de kernreactor optrad was
gisteren nog niet onder controle. Er komt
nog steeds radio-actieve stroom uit de reac
tor. Hoewel autoriteiten stellig beweren, dat
de radio-activiteit in de omgeving geen ge
vaar voor de gezondheid oplevert, hebben
honderden mensen in de nabijgelegen plaats
jes Middletown en Londonderry het zekere
voor het onzekere genomen en zijn naar el
ders vertrokken.
Het ongeluk komt op een moment, dat de dis
cussie over de gevaren van kernenergie in de
Verenigde Staten opnieuw is opgelaaid en een
bloedstollende film („The China Syndroom")
over een bijna-ongeluk in een kernreactor
overal in het land volle zalen trekt. Tv-repor-
tages over het ongeluk in Pensylvië compleet
met sussende autoriteiten en verhitte discus
sies tussen voor- en tegenstanders, lijken bijna
geknipt uit de film".
Een aantal employés van de fabriek, vermoe
delijk acht is blootgesteld geweest aan sterke
radio-actieve straling, maar volgens de directie
wijst niets erop, dat zij letsel hebben opgelo
pen. Het ongeluk is volgens deskundigen mo
gelijk verergerd, doordat een employé bij ver
gissing een pomp zou hebben afgezet. In de
directe omgeving van de reactor was de stra
ling gisteren nog 1000 maal sterker dan nor
maal en de temperatuur in het reactorhuis be
droeg nog tegen de 3000 graden.
De kerncentrale bij Harrisburg, die elektrici
teit levert voor grote delen van Pensylvanië
en New Jersy, is vorig jaar vier maal stil ge
legd wegens kleine defecten. Volgens officiële
rapporten zouden vorig jaar bij een onderzoek
in de centrale 22 kleine gebreken zijn gecon
stateerd. Wat de tegenstanders vooral veront
rust, is het feit dat het gaat om een ongeluk,
waarvan de kernindustrie altijd heeft gezegd,
dat het onmogelijk, of in ieder geval zeer on
waarschijnlijk is. Een groep van 322 vooraan
staande Amerikaanse artsen heeft gisteren in
een verklaring de sluiting van alle kerncentra
les in de V.S. geëist en opstelling van een
programma voor behoud van bronnen van
energie en de ontwikkeling van alternatieve
bronnen.
V.S. bezuinigt
op defensie
WASHINGTON (Rtr) Het
Amerikaanse ministerie van
Defensie heeft gisteren be
kendgemaakt dat het 15.300
man militair en burgerlijk
personeel afstoot door enkele
militaire bases te sluiten en
andere te reorganiseren om
264 miljoen dollar te bespa
ren.
De maatregel betreft 157 ba
ses in de hele Verenigde Sta
ten. Zo zullen de bataljons
met luchtdoelraketten van het
type Hawk die als gevolg van
de Cubaanse rakettencrisis in
1962 werden ingezet, uit Flori
da worden weggehaald.
Suarez vraagt
vertrouwen
MADRID (RTR) De Spaan
se kabinetsformateur Adolfo
Suarez heeft vandaag het
vertrouwen van het congres
van afgevaardigden, de
„Tweede Kamer", gevraagd
dat nodig is om zijn forma
tie-opdracht te kunnen vol
tooien. De 46-jarige Suarez
die al tweemaal premier is
geweest, wordt dan het hoofd
van de eerste constitutioneel
gekozen Spaanse regering
sinds 40 jaar.
Koning Juan Carlos gaf Sua
rez woensdagavond opdracht
een kabinet te vormen, nadat
diens Unie van het Democra
tisch Centrum (UCD) bij de
verkiezingen op 1 maart 168
zetels had gekregen in het
congres, acht te kort voor de
absolute meerderheid. De for
mateur kan echter zeker zijn
van de instemming van het
congres, aangezien de negen
afgevaardigden van de recht
se Democratische Coalitie
(CD) hem hun steun hebben
toegezegd.
Referendum
over
Islamitische
republiek
TEHERAN Vandaag en
morgen worden in Iran ver
kiezingen gehouden over de
invoering van een Islamiti
sche republiek. Gisteravond
verklaarde de religieuze lei
der Khomeini dat de Perzen
bij het referendum de keuze
hebben tussen de Islam en
het kwaad. Tevens werd gis
teren bekend gemaakt dat de
Iraniërs ook morgen nog him
stem kunnen uitbrengen om
zo iedereen de gelegenheid te
geven naar de stembus te
gaan. De verwachting luidt
dat de invoering van een
Islamitische republiek met
een grote meerderheid van
stemmen zal worden goedge
keurd.
Een internationale commissie
van juristen arriveerde gister
avond in Teheran in verband
met het referendum. De juris
ten willen de situatie rond de
rechten van de mens bekijken
en willen ook nagaan hoe de
nieuw ingestelde juridische
organen functioneren. Tot
voor kort werden voormalige
aanhangers van de sjah door
anonieme revolutionaire rech
tbanken berecht zonder dat
rechtshulp of beroep mogelijk
was.
KOEWEIT (AFP, Rtr) Noord- en Zuid-Jemen voeren in
Koeweit besprekingen over de hereniging van de beide sta
ten. Volgens het persbureau van Koeweit, Kuna, hebben de
beide partijen, op drie punten na, overeenstemming bereikt
over een ontwerp van de grondwet van een herenigd Jemen.
De president van Zuid-Jemen, Abdul-Fattah Ismail, heeft
zich, naar verluidt, bereid verklaard af te treden ten gunste
van zijn Noordjemenitische ambtgenoot, Ali Abdullah Saleh,
die president van het herenigd Jemen zal worden.
De minister van buitenlandse zaken van Noord-Jemen noemde
donderdag de besprekingen, die woensdag zijn begonnen, „po
sitief". Een functionaris van Zuid-Jemen verklaarde dat het
grondwetsontwerp ter goedkeuring zal worden voorgelegd aan
de parlementen van beide staten. Daarna zal een voorlopige
regering worden gevormd.
Ook in 1972 hebben de beide Jemens een topconferentie ge
houden over de eenwording. Evenals nu volgde de conferentie
toen op een grensconflict. Ook destijds heeft de Zuidjemeniti-
sche president aangeboden af te treden. Waarnemers geloven
niet aat het gebaar van president Ismail op korte termijn in
de praktijk gevolgen zal hebben.
Sedert Zuid-Jemen, na het terugtrekken van Engeland uit het
gebied, in 1967, onafhankelijk werd, heeft men gehoopt op
hereniging van beide Jemens. In 1972 maakten de landen een
eind aan een serie grensincidenten door overeen te komen dat
ze tegen het eind van 1973 herenigd zouden zijn. Voor het
echter zover was, werden de vijandelijkheden hervat. De be
trekkingen tussen de beide Jemens verlechterden in de loop
van de volgende jaren en vooral na politiek geweld in de
zomer van 1978. Op 23 februari van dit jaar ontbrandde de
strijd langs de grens weer in alle hevigheid totdat twee weken
geleden de Arabische liga een staakt-het-vuren wist te bewerk
stelligen. Tijdens-die laatste gevechten hebben de Verenigde
Staten de wapenleveranties aan Noord-Jemen opgevoerd en
beloofd de militaire hulp te verhogen van 100 tot 380 miljoen
dollar aan oorlogsvliegtuigen en ander wapentuig Volgens
Arabische persberichten hebben de Sowjet-Unie en Cubatroè-
pen en militaire adviseurs van Ethiopië naar Zuid-Jemen over
gebracht.
Fusie-afspraken binnen de Arabische wereld zijn in de laatste
decennia altijd breekbaar geweest. In 1958 vormde Noord-
Jemen, samen met Syrië en Egypte de Verenigde Arabische
Republiek. Die eenheid werd echter drie jaar later opgebroken
toen Syrië zich eruit terugtrok en de toenmalige Egyptische
president Nasser het verbond met Jemen opzegde. J
Friendship stort
neer bij Quebec:
zestien doden
Politie op onderzoek in de resten van het neergestorte Canadese vliegtuig.
BRITSE VERKIEZINGEN OP 3 MEI
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De Britse kie
zers worden op 3 mei naar
de stembus geroepen. Hoewel
die datum niet helemaal naar
de zin is van de conservatie
ve oppositie, heeft minder
heidspremier James Callag-
han hem uitgekozen om nog
wat tijd te winnen. Tory-Ieid-
ster Margaret Thatcher gaf
de voorkeur aan de vroegst
mogelijke datum van 26
april. De verkiezingen vinden
in Groot-Brittannië practisch
altijd plaats op een donder
dag. Margaret Thatcher re
kende op een felle maar kor
te verkiezings-campagne, om
haar voorsprong bij de opi
niepeilingen (twee onderzoe
ken geven haar een voor
sprong, resp. van 53 tegen 35
en van 51 tegen 42 procent).
Premier Callaghan geniet ech
ter het voorrecht van de keu
ze van een verkiezingsdatum.
Hij heeft 3 mei uitgezocht om
Labour meer tijd te geven.
Callaghan en zijn mede
werkers hopen, dat Margaret
Thatcher, die veel minder
sluw en handig is dan de hui
dige minderheidspremier, in
de komende vijf weken een
fatale politieke flater zal be
gaan. Die zou haar dan de
overwinning kunnen kosten.
De vervroegde parlementaire
verkiezingen, veroorzaakt
door Callaghans nederlaag
met precies één stem in het
vertrouwensvotum van woens
dagavond, zullen samenvallen
met gemeentelijke verkiezin
gen in Engeland en Wales.
Om vergissingen te voorko
men zal vermoedelijk gebruik
i gemaakt worden van stem
briefjes in verschillende kleu
ren.
Premier Callaghan en zijn
partij vrezen dat het electo
raat de ellende van de afgelo
pen maanden, veroorzaakt
door de stakingen op de
spoorwegen, in de ziekenhui
zen, de gemeentelijke diensten
en elders, nog lang niet ver
geten zijn. Bovendien is La
bour nog niet gereed voor de
verkiezingen. De socialistische
partij beschikt momenteel
slechts over 500.000 pond
(twee miljoen gulden) voor de
campagne-kosten. Ze heeft
nog een miljoen pond extra
nodig. Haar verkiezingscam
pagnes worden altijd gefinan
cierd door de vakbonden, die
nu wel geld beloofd hebben,
maar het nog moeten inzame
len. Sommige vakbondsleden
tonen zich niet bepaald vrij
gevig. Ze zijn boos omdat ze
in het recente verleden door
Labours gestrenge loonpoli
tiek gedwongen werden lang
durig in staking te gaan.
De sociale onrust in Groot-
Brittannië is trouwens nog
niet afgelopen. Maandag leg
gen practisch alle ambtenaren
voor 24 uur het werk neer. In
regeringskringen wordt nu
toegegeven, dat zelfs wanneer
premier Callaghan woensdag
avond geen nederlaag geleden
had in het Lagerhuis, de om
standigheden hem toch vrij
spoedig gedwongen zouden
hebben de Britten naar de
stembus te roepen.
Wat de conservatieven betreft,
is de verkiezingscampagne al
sinds afgelopen september
aan de gang. Labourpremier
Callaghan heeft toen echter
aangekondigd, dat hij nog
door de komende winter wen
ste te ploeteren „voor het
welzijn van het land". Nadien
is de conservatieve verkiezing
smachine op volle toeren blij
ven draaien. Deze partij
wordt royaal gesteund door
Britse industriëlen en haar
plaatselijke afdelingen. Ze is
goed voorbereid.
Wat de kleine partijen betreft,
zijn de vooruitzichten nog
minder gunstig dan die van
Labour. De liberalen gaan ge
bukt onder het vooruitzicht
van het Jemery Thorpe-pro-
ces dat op 3D april zal begin
nen in de Old Bailey van
Londen. Wegens de politieke
implicaties van die zaak be
hoort een uitstel nu wel tot
de mogelijkheden. In de ver
kiezingen van 1974 hebben de
liberalen veel zetels gewon
nen, dankzij de populariteit
van hun toenmalige leider
Thorpe. Zijn aandeel in het
homofiele schandaal bedreigt
echter de liberale kansen in
een mate, die niet vooraf te
overzien is.
De val van de minderheidsre
gering Callaghan werd woens
dagavond mede in de hand
gewerkt door de Schotse nati
onalisten. In 1974 hebben die
zetels afgesnoept van de con
servatieven. Nu de populari
teit van Margaret Thatcher
weer toegenomen is, maken
de Schotse nationalisten geen
goede kans om hun vroeger
succes te vernieuwen. Mis
schien had premier Callaghan
gelijk, toen hij bij het begin
van het debat van het ver
trouwensvotum, doelend op
de nationalisten van Schot
land, verklaarde: „Voor het
eerst in de geschiedenis stem
men de kalkoenen voor een
vroege Kerst".
QUEBEC (AP) Bij een
vliegramp nabij Quebec in
Canada hebben zestien van
de inzittenden van een Fok
ker F-27 Friendship gistera
vond het leven verloren. Het
toestel van Quebec Air boor
de zich vlak na de start in
een heuvel en stortte bran
dend neer.
Van de acht overlevenden, al
len gewond, verkeren er twee
in levensgevaar.
Volgens een zegsman op de
luchthaven van Quebec meld
de de gezagvoerder even na
zijn aanloop een defect in een
van de twee turboprop-moto
ren. De captain vroeg de ver
keerstoren verlof naar de
baan terug te keren. De tijd
ontbrak hem echter.
ISLAMABAD Achttien hoge partijgenoten van de afgezette
en tot de strop veroordeelde Pakistaanse premier Zoelfikhar
Ali Bhoetto hebben een beroep op hem gedaan weer voedsel
tot zich te nemen, omdat het land hem nodig heeft. Zij spra
ken tevens „ernstige bezorgdheid" uit „over de miserabele om
standigheden waaronder Bhoetto in zijn dodencel wordt vast
gehouden" in de Rawalpindigevangenis te Islamabad.
In Rhodesië is de voorbereiding op de verkiezingen in
april in volle gang. In een voorstad van Salisbury zijn
zwarte aanhangers van ds. Sithole bijeen, een van de
drie zwarte leiders die een compromis hebben geslo
ten over de machtsovername na de verkiezingen.
