Een
kranteleven
in
voor- en
tegenspoed
S dot git ud goed.!
HOGE RIJNDIJK HOEK VERDAMSTRAAT - LEIDEN - TEL. 142421
Da rtowwer bestaat «i
TWEE Maden.
LEIDEN In 1935 was het Leo Roozen, die een
boekje open deed omtrent de „Leidsche Courant".
Het verscheen, ten behoeve van een mogelijk
geïnteresseerd publiek in Rome, in drie talen. „De
Leidsche Courant, beknopte geschiedenis van haar
oorsprong tot op heden", heette het; maar ook „II
giornale di Leida" en „Le journal de Leyde". Uit die
verfijnde publicatie kon men leren, dat in de
geschiedenis van het „Nederlandsch
Courantenwezen" de „Leidse Courant" een
voorname plaats innam. Met enige luchtsprongen
werd deze Courant (ofschoon ze dateerde van 1909)
genoemd als „één der oudste dagbladen". „Ook om
haar invloed, welke vooral in de 18e eeuw niet
gering was".
Nu gebiedt mij de objectiviteit zonder enige
verdoezeling te zeggen, dat de „Leidse Courant"
sinds 1909 niet onmiddellijk een voortzetting vormde
van de Courant die van 1633 tot 1860 of
daaromtrent deze naam voerde. Rond die tijd
verdween de naam „Leidsche Courant" en dook pas
weer op even nadat het prinsesje Juliana uit haar
ouders Hendrik en Wilhelmina was geboren. Nu
hebben wij, dankzij onze samenvatter Roozen,
wel mogen begrijpen, dat de eerste publikatie in de
historie onder de naam „Die Leydtsche Courante"
een erg historische was. De eerste datum van
verschijnen was. als gezegd, in het jaar 1633. nog
midden in het conflict met de Spaanse koning dus.
De „Courante" zat meteen al midden in de sores, in
dat jaar 1633. want ze verscheen als een
„nieuwsmare" van één enkel nummer, betreffende
een aanklacht tegen twee „burgemeesteren" naar
aanleiding van door hen genomen „vexatoire
maatregelen" tegen de Remonstranten, pesterijtjes
dus. Daar was dus nog geen woord „rooms" bij.
Pas in 1686 was er een geregeld verschijnend blad
in Leiden te vinden. In dat jaar verleende het
Gerecht der stad consent aan „den boekverkoper
Daniël van Gaesbeeck om een „Courante inde
nederduytsche Tale te drukken onder den tijtel van
Ordinaris Courantier der Stadt Leyden". Daniël
moest al in het eerste het beste nummer mededelen,
dat „al zijn correspondentie nog niet was
binnengekomen, maar dat zijn „nouvellen" later wel
zouden vermeerderen en verbeteren.
Het viel allemaal niet mee, die uitgave van een
Courant. Het werd een wekelijks blaadje: „Opregte
Leydse Donderd. Courant". Even later werd 't een
„duytsche Courant" die driemaal per week mocht
verschijnen, maar het bleef toen verder bij een
„Opregte Maandagse Courant". Jacob van
Huysduynen, de toenmalige eigenaar, was een vent
die z'n zaken verstond - zo leer ik nog steeds bij
Leo Roozen - en Jacob wist tot aan zijn dood in
1719 de krant tot bloei te brengen, Hoewel hij het
jaren tevoren, in 1693 aan de stok kreeg met
niemand minder dan „Syne Koninglijke Majesteit van
Gr. Brittanien", wat tot gevolg had, dat zijn krantje
voor enige tijd werd verboden.
In 1718 lag Jacob alweer overhoop met een vorst.
Ditmaal met „den Czaar van Rusland", die zich door
middel van zijn ambassadeur beklaagde over een
onjuist nieuwsbericht aangaande een Russisch
vorstelijk huwelijk. Je mocht de invloed van de
Leydse Courant niet onderschatten. Zeker niet, toen
de krant in 1719 overging in handen van „den coffy
schenker Felix de Klopper", in wiens familie de
krant langer dan een eeuw is gebleven. Felix had
een voornaam koffiehuis, waar veel kooplui en
deftige burgers bijeenkwamen. Nieuwtjes werden er
_graag gehoord en verteld en dit bracht de slimme
kastelein op het denkbeeld de „Leidsche Courant"
over te nemen. Geen wonder, dat we vermeld
vinden, dat „de toeloop in het koffiehuis sterk
vermeerderde, omdat..„het meeste nieuws echt
was..!"
In het midden der 18e eeuwe werd de krant ook
gelezen buiten Neerlands grenzen. Advertenties
werden zelfs aangboden uit Zweden. Dat allemaal
vanwege de „goede handelsberichten". De krant
groeide en bloeide, nam toe in aanzien en er werd
leuk aan verdiend, ook door de weduwe van mr.
Anthony de Klopper (zoon van Felix) die een
jaarlijkse recognitie van maar liefst meer dan 8300
gulden er graag voor over had. In 1780 werd de kop
kort en krachtig vastgesteld: „Leydse Courant". En
in 1795, het eerste jaar der Bataafse Vrijheid (onder
invloed van de Franse „NSB-ers"), werd die hele
titel overboord gegooid en werd de naam
„Hollandschen Courant". In de Franse tijd, even
later, verscheen de krant in twee talen. De krant
bleef bestaan, met verdwijningen tussentijds en
hernieuwde verschijningen. Het blad doorstond de
19e eeuwse industriële revolutie en verscheen na
1869 gemoderniseerd als „Leidsche Courant", en wel
dagelijks.
Uit vrij duistere toevoegingen heb ik begrepen, dat
nadien die „Leidsche Courant", heen en weer
geslingerd, tot een ongedefinieerd einde kwam. In
1909 werd de „Leidsche Courant" toch weer een
PEtilLLSTÓN.
Minister Gardeniers
pent nieuwe pand
an Leidse Courant
BDEN Mevrouw M.H.M.F. Gardeniers-
Icendsen, minister van CRM, opent donderdag 19
tril om vier uur de nieuwe huisvesting van de
[idse Courant aan de Apothekersdijk 34.
Ireden van de verhuizing ligt voor de hand:
Imtenood. Het vertrouwde pand aan het Kort
Ipenburg 2 bleek te klein voor de groeiende staf
|i redactionele en commerciële medewerkers,
meer daar de Leidse Courant de weg der chips,
bldschermen en computers, kortom de
automatiseerde tekstverwerking is ingeslagen,
lofficiële opening op 19 april valt niet gelijktijdig
It het moment waarop de diverse afdefingen net
luwe onderkomen betrekken. Dit zal gebeuren op
jaandag 9 april. Behalve de adreswijziging
prandert er voor u, lezers en adverteerders, niet
pel. Postbus 11 en telefoonnummer 071-122244
ijven onverbrekelijk met de Leidse Courant
prbonden.
Vrijdag 1 oktober 1909 verscheen het eerste
exemplaar van de huidige Leidse Courant.
uitgave van een N.V., begeleid door paarse en
zwarte toga's.
Zo ging de krant op weg, een „levend" orgaan dat
zich aanpaste aan elk tijdsgewricht. Al een tijd is
die L.C. niet zo „Leidsch" meer. Niet alleen de „ch"
werd geschrapt, ook de zelfstandigheid verdween bij
het nijpender worden van de economische
omstandigheden. Het sluiten der gelederen werd het
eerst gemanifesteerd aan het einde der zestiger
jaren door een fusie met het Haagse dagblad Het
Binnenhof. Gezamenlijk ging men in Westerpers
verder, met de L.C. als aanvallige „dochter". Aldus
verenigd raakte men onder de hoede van het
Sijthoff-concern, uitgever van een veelvoud aan
kranten en bladen.
TON PIETERS
2/3 zits in prachtig buffelleer.
Top klasse! In twee kleuren: negre bruin of reebruin.
van fl. 3995,- voor slechts fl. 2995,-
Bergmeubel "De Hoeve" 250 m breed
massief front, houten scharnieren,
indirekte verlichting. Zeer apart!
Prijs: fl. 2695,- ook leverbaar op 3 meter breed.
Sfeervol bergmeubel met massief eiken front I
2 m. breed fl. 1295,- 250 breed fl 1495,-
Levering voor pasen.
Bij latere reservering
6 maanden gratis opslag
1500 m2 SHOWROOM
PARKEER RUIMTE AANWEZIG.
Loodzware eethoek voor jarenlang plezier.
Eiken stoel met biezen zitting fl. 198,-, spinpoot-
tafel 120 m doorsnee 6 cm dik blad geheel massief
fl. 1398,-
Bankstel 2 fauteuils en 3 zitsbank in div. stoffen.
Echt eiken fl. 1995,- ook in leder fl. 2795,-