idylle in Warmond:
npouvier en lammetje
'even lente tegemoet
Dammen bij de dieren
™tad/regio
Warmond
Grepen uit de Leidse muziekgeschiedenis
chronische patiënten
Johan Andrea
Kauchlitz Colizzi
componist met
een tekenpen
eeuwenoude
beuk bij
raadhuis
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 21 MAART 1979 PAGINA 5
liet alle honden zijn
1 ender. Dat is maar weer
igsvei ens gebleken aan de rand
J an een Warmondse
i} ieuwbouwwijk, waar
onze vrouw in Warmond",
utove orrespondente Frieda
(nderwater, een vrije
me litkijk heeft op een rond
reesdi wejland waar eens de
Ieren van Duivenvoorde
ljan d iet Warmondse slot
P® 'eijlingen bewoonden en
raarop nu een stel
ighen chapen graast. De resten
1 .^ar an het slot zitten nog in
e grond. Ze werden
B~c^ efotografeerd en daarna
1 ras het „zand erover",
mdat grondige
ebied onservering een te grote
'e-iV? ans'a6 °P beschikbare
nanciën van historische
ïne^ archeologische
erenigingen betekende. De
andamenten van de
eestzaal der Van
hiivenvoordes liggen nu
reer onder het gras dat
k2e chapen van
lQj ersoneelsleden van het
t=r
plus
aanl J.cul-
III 'ie sc"apen werden m de
fgelopen winterperiode
le scl anig geplaagd door
ijk 1 mwonende dartele honden
idat i ie via de bevroren sloten
iet sc ven overwipten om huis
•bruil 'houden onder het
rollige vee. Onze vrouw
Inderwater zat dan
releens te kijken door
oor het dolle heen zijn,
rijg je ze bijna niet te
akken. En het is vooral
1 cUT1611'als er lammetïes °P
et spel staan. Het waren
owat allemaal drachtige
chapen en er moesten
eel wat lammeren
eboren worden. Vorig
aar, bijvoorbeeld, is er
Pan vier schapen maar één
ammetje groot geworden.
)at is wel erg weinig, hè?
)e rest werd doodgeboren,
"ra f bleef onder maats, vaak
rP 11 ;n gevolge van die
'Y® ïvallen van honden die de
amschapen achternazitten.
200-j zag ai die narigheid
lorp. oor het raam gebeuren,
men
met
En als er een schaap weer
eens in de sloot belandde
(laat staan dat ieover de
dam kwam), greep ik de
telefoon om de mensen van
Mariënhave te bellen. In
zei toen al: als jullie weer
eens zo'n achterblijvertje,
zo'n krikkemikkig
gevalletje over hebben, dan
hou ik me aanbevolen".
Zo kwam mevrouw
Onderwater vorige week in
het bezit van een
scharminkel, dat na de
geboorte geen schijn van
kans had. Er was een door
honden geplaagd schaap
met twee lammeren. Eén
ervan was zwart. Dat was
goed. Die loopt nu nog te
dollen. Maar nummer twee,
een wit lammetje, was
minnetjes en werd door
moeder verstoten. Die
magere werd meteen door
moe in een hoekje gedrukt.
We hebben moeder schaap
toen gevangen en
vastgehouden en
probeerden het kleintje bij
haar te laten drinken.
Maar moe bleef schoppen
en het lukte niet. Toen heb
ik het beestje meegenomen
naar huis. Daar was onze
hond Rakker, een
onduidelijke kruising
tussen een poedel en een
bouvier (hij staat
ingeschreven bij de
dierenarts als „bastaard
bouvier", maar een betere
vind je niet en we hoeven
er geen prijzen mee te
winnen)".
Welnu, Rakker Onderwater
een gezelligheidsdier en erg
aanhankelijk, likte het
lammetje meteen schoon.
Want dat had Ma Mère
l'Oye met kracht van
argumenten ten enemale
geweigerd te doen. Het
lammetje liet het zich
dankbaar welgevallen.
Mevrouw Onderwater: „we
hebben het geen naam
gegeven, maar we roepen
gewoon sik, sik, sik, nou
en dan bokkespringt het de
kamer in en gaat bij
Rakker liggen, want die is
lekker warm. 's Nachts
slaapt het in een
getimmerd hokje in de
schuur en overdag zoekt
het vertier in de tuin of bij
De heer Onderwater
met hond Rakker, een dochtertje en het lammetje
sik, sik, sik, dat wat tegenspartelend de fles
krijgt.
ons binnen. Rakker vindt
het allemaal best, zolang
het lam niet al te
opdringerig wordt want
dan gaat-ie op de loop, die
Rakker".
Sik, sik, sik krijgt om de
drie uur de fles, ook 's
nachts gaat er een
Onderwater het bed uit om
het lammekind te laven.
„Ik denk nog een week, en
dan slaan we de nacht
maar over", meent onze
vrouw in Warmond. Ze
Öp mijn omwegen door staden land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien'en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
bedoelt dan, dat het lam
tegen die tijd kan volstaan
met voedingen bij daglicht.
„Ach, het was echt vel
over been, z'n huidje
slobberde om z'n botten.
Het diertje (dat
buitensporige aandacht
voor mijn broekspijpen
had, T. P.) wordt nu iets
forser, maar de rimpels
zijn nog niet verdwenen".
Dan vraag je je af, waar
moeder schaap die
ontaardheid vandaan haalt.
Als je niet beter wist, van
die natuurwetten en zo,
zou je zeggen: dat beest is
een meid van de vlakte.
De kinderen Onderwater
zijn gek met sik, sik, sik.
en vrijdag nemen de
jongens het beest mee naar
school voor een
spreekbeurt. Met een week
of zes hoopt mevrouw
Onderwater het lam de wei
weer in te kunnen sturen.
„Maar het punt blijft, dat
het niet meer naar z'n
moeder kan, want die blijft
haar verloren zoon in
elkaar tremmen. Ze bokste
het diertje gewoon met de
kop onder de voerbak.
Kun je nagaan. Als het
eenmaal terug is, zullen we
het wel een tijdje met de
fles moeten bijvoeren.
Maar dat doen we erg
graag. Dat wolletje is
gewoon nu al ons
troetelkind geworden.
Rakker heeft daar alle
vrede mee, hoewel-ie geen
overuren wil maken met
zijn dienstbetoon.
Je kunt met dieren werkelijk alle kanten
uit. Vooral jonge mensen kunnen met
dieren om zich heen aan "menselijkheid"
winnen. Ook kun je leren van dieren. En
als er, voor het gevoel, niets meer te leren
valt, dan is het altijd nog fijn als er een
stel dieren om je heen staat terwijl je met
je eigen zaken bezig bent. Iets dergelijks
gaan we beleven op zaterdag 31 maart. Op
die dag organiseert de Zuid-Hollandse
Dambond namelijk, onder het motto
"Denksport en recreatie hand in hand", in
het restaurant van dierenpark (Zoo)
Wassenaar een groot jeugddamtoernooi
voor jongens en meisjes tot dertien jaar.
Kinderen dammen in het dierenpark;
gewoon te gek natuurlijk. Hartstikke leuk
lijkt me dat. Zo dachten ook de Zoo
directeur en de dam-organisatie erover. De
combinatie op zich ligt niet bepaald voor
de hand, maar met stenen op je bord en
een stel zebra's om je heen die er het
hunne van willen weten, sla je twee
vliegen in één klap. Het alleraardigste zou
vanzelfsprekend zijn, als er een stel
damherten de verrichtingen van wit en
zwart kwamen gadeslaan. Misschien, dat
directeur Louwman van het dierenpark
ook in die richting denkt.
Goed dan, die denksport hand in hand
met de recreatie zorgt voor een toernooi,
dat die morgen om 10 uur van start gaat.
Het festijn wordt geopend door de vrouw
van Wassenaars burgemeester, mevrouw
Staab-Mees. Omdat je niet uren achtereen
aan het denken kunt blijven, is er tussen
"high noon", twaalf uur, en twee uur
volop gelegenheid voor de kinderen om
zich te vermaken in het dierenpark of in
de vele mogelijkheden biedende speeltuin.
Om twee uur is het weer ernst en wordt
het toernooi, gelardeerd met denkrimpels
op allerlei toeren, voortgezet. Als het dan
vijf uur is geworden, komt "Hanneke van
het dierenpark" (niemand minder dan
mevrouw Louwman) de feestelijke
prijsuitreiking verzorgen. Daarbij zal ze
zich vergezeld weten van een aantal
welwillende zoo-dieren en de veelgeroemde
Wassenaarse carnavalsvereniging "De
Deylknotsen", die nog steeds geen enkel
benul heeft van "vasten" en graag de leut
wil blijven verkondigen, ook al is het
carnaval allang dood en begraven. Dat
doet je dan helaas weer verzuchten, dat
carnaval "het" carnaval niet meer is sinds
het verschijnsel het voorbeeld van
Pichegru heeft gevolgd en de (bevroren)
grote rivieren is overgestoken. Maar daar
hebben onze dammertjes gelukkig geen
boodschap aan. Die staan dan te springen
om een happening vol winstbejag met
aantrekkelijke prijzen te kunnen bijwonen
Dat dagje dammen in de buurt van het
tamme en wilde wild wordt in elk geval
een geweldig evenement. Het inschri jfgeld
komt op zeseneenhalve gulden per kind,
entree van het dierenpark en twee
consumpties inbegrepen. Dat is natuurlijk
een schijntje. „Waar kunnen meneer en
mevrouw Louwman het eigenlijk van
doen?", vraag je je dan af. Niettemin dóen
ze het. Men kan zich opgeven bij de
plaatselijke damclub en dat is in
Wassenaar het Wassenaars
Damgenootschap, per adres de heer
Noordoven, tel. (01751) 11242. Verder kan
men zich aanmelden bij het bureau van de
Koninklijke Nederlandse Dambond, tel.
078-147170, of bij de jeugdleider van de
Zuid-Hollandse Dambond, tel. 01747-4876,
of 01751-11242.
Dan nog dit: het initiatief van de Zuid-
Hollandse Dambond komt voort uit het
feit, dat onlangs een nieuwe categorie
pupillen in het leven is geroepen voor de
damcompetitie, namelijk de categorie die
jongens en meisjes tot en met 12 jaar
beslaat.
Als het een beetje meezit kan men op zaterdag 31 maart dergelijke toneelt
jes in het dierenpark Wassenaar aantreffen: kinderen (min of meer dam
mend) temidden van de levende have, in dit geval nieuwsgierige zebra's.
De
is toeval, dat Colizzi de
krijgt om deze nieuwe
ei enn<?^ 'n uw krant te ope-
)oesb Deze rubriek neemt een
en een snap weg uit de
iekgeschiedenis van Lei-
maar heeft niet ten doel
een volledige en chrono-
Jsche beschrijving van het
tikale wel en wee uit te
ten. Zou het dat wel
i, dan zou u elke week
stuk uit een leerboek on-
ogen krijgen en dat is -
'raard - de bedoeling niet.
chtpl ^aar iedere week een
(rini 'P u** de overvloed van
Leidse muziekgeschiedenis
vandaag is dat een heel
'ku 'kwaardige componist uit
achttiende eeuw: Johan
land
aan
'•cier
rek.
izzi
meer deze musicus in
overlijdt, maakt een ad-
entie in de Haagsche
irant ons duidelijk, dat
WelEdele Heer J. A.
ichlitz Colizzi" meer was
musicus alleen: magister
vrije kunsten, doctor -in
>sofie, „beroemd om zij
kundigheden in de Toon-,
kruidkunde, en van een
hooggeacht om zijne
de hoedanigheden",
is grappig om in de gro-
laslagwerken te lezen hoe
werkelijkheid van een le-
tot een fabel kan worden
^giiaakt. Colizzi zou een Ro-
vaI n van geboorte zijn, die
de Leidse universiteit
in de italiaanse taal
a'ter d en van wiens hand ook
Jiposities verschenen. Er
- lot nu toe - 185 compo-
5 van Colizzi bekend en
ieder geval drie muziek-
oretische werken. Hij
p/ ift dus wat dat betreft be-
J0wd niet stilgezeten. Maar
's helemaal geen Romein
geboorte, ook al zou de
"ienaam dat kunnen
in vermoeden.
-ns eigen opgave werd
i Tsjechoslowakije gebo-
rond of in 1742. Wan-
t hij op 15 juni 1766 aan
Hogeschool te Leiden
gev rdt ingeschreven als taalle-
verl r> heeft hij kennelijk el-
oliti15 zijn studie al voltooid,
opt uit niets blijkt, dat hij
gestudeerd heeft. Het
in de achttiende eeuw
gewoon om als lid van
ha universitaire gemeenschap
ok Schreven te worden zon-
zelfs maar het voorne-
te hebben om iets te
deren. Een pastoor, een
Astschilder, een musicus of
)rpa.
J. A. K. Colizzi
een hospes konden meeprofi
teren van bepaalde voorrech
ten van het universitaire lid
maatschap op grond van het
feit, dat ze met studenten in
contact waren. Johan Kauc
hlitz heeft ook brood in Lei
den geroken en als leraar
(privé) in het italiaans heeft
hij zijn Tsjechische familie
naam veritalianiseerd tot Co
lizzi.
Hoe hij te boek kwam te
staan als Romein? Bij de
eerste inschrijving werd op
getekend (naar de aard van
de tijd in het Latijn): „Ro
mein, taalleraar". Later werd
dat verbeterd in „leraar ro-
maanse talen" en de zoge
naamde recensielijsten heb
ben dat gespecificeerd: „le
raar Italiaans". Let wel: le
raar en geen lector. Kenne
lijk heeft Colizzi getwijfeld
hoe hij zich zou laten in
schrijven. Hij zou alle reden
hebben gehad om het ook als
musicus te doen, want zijn
eerste composities waren al
in Brunswijk verschenen.
Musicus in Brunswijk en le
raar italiaans in Leiden, zou
dat wijzen op studie in Italië
en een verblijf aan het hof
in Brunswijk? Dat eerste is
mogelijk en het tweede waar
schijnlijk, want wanneer Co
lizzi in 1775 uit Leiden ver
trekt om in Den Haag hof
musicus en muziekleraar van
prinses Louise, haar moeder,
prinses Willemijn, en de late
re koning Willem I te wor
den, komt dat op ons over
als' een soort donderslag bij
heldere hemel. Maar wanneer
we bedenken, dat er tussen
de hoven van Brunswijk en
Den Haag nauwe familieban
den waren, is het niet on
waarschijnlijk om aan te ne
men, dat men in Brunswijk
goede referenties over Colizzi
heeft gegeven. Wanneer prin
ses Louise later met de er
fprins van Brunswijk trouwt,
blijven er zeer vriendschap
pelijke contacten tussen de
prinses en haar oude leraar
bestaan.
In Leiden wordt Colizzi ka
merbewoner en via een huis
genoot leert hij diens zuster
Cornelia van Dinter kennen,
de dochter van een arts op
de Nieuwe Rijn ter hoogte
van waar nu de firma Koore
man gevestigd is. Het is geen
liefde met spoed, want het
huwelijk wordt op 1 mei
1772 gesloten en ingezegend
in de r.k. statie van sint Bo-
nifatius aan de Nieuwe Rijn
om de hoek van de Middel
stegracht (Appelmarkt heette
dat stuk straat toen). Getuige
bij dat huwelijk was dé
kunstschilder Gerard van
Dinter en misschien via hem
is Colizzi etsen gaan maken.
Het Rijksprentenkabinet te
Amsterdam heeft er nog een
paar. Het portret van Colizzi
is in het bezit van het Leidse
prentenkabinet.
De Russische vorst Alexan
der Kurakim meldt over de
musicus - etser-, kruidkundi
ge leraar: „Mijnheer Collici,
leraar in de italiaanse taal, is
zeer talentvol. Hij heeft ook
veel kennis van de muziek;
geeft lesop het klavier". Hij
vertelt ook wat men daar in
de achttiende eeuw mee ver
dient: twee ducaten per
maand 11.-).
Het huwelijk van Johan Co
lizzi is niet van lange duur
geweest. Zijn vrouw overlijdt
in februari 1775 na de ge
boorte van een tweede dood
geboren baby. Daardoor was
Colizzi niet in staat om de
muziek te componeren bij de
viering van het tweede eeuw
feest van de universiteit. Al
hoewel men dat graag had
zien gebeuren. Het bleef bij
een mars, die twee keer bij
een eeuwfeest werd uitge
voerd: in 1775 en in 1975.
Colizzi toonde aan, dat mu
ziek tijdloos is, ook al is ze
tijdgebonden. Is muziekge
schiedenis daarom zo'n
boeiende bezigheid?
JANDOOVE
NOORDWIJK Het psychiatrisch ziekenhuis
Sancta Maria kan als de staatssecretaris van
Volksgezondheid hiermee instemt, nog dit
jaar beginnen met de bouw van twee pavil
joens voor chronisch psychiatrische patiënten
met een totale capaciteit van 160 bedden.
Alle hindernissen van de adviserende instan
ties zijn genomen door de direktie van het
psychiatrisch ziekenhuis, dat in 20 gebouwen
aan de Langevelderweg onderdak biedt aan
635 patiënten.
De nieuwbouw op het terrein van Sancta Ma
ria betekent geen uitbreiding van de opname
capaciteit van het ziekenhuis, maar is noodza
kelijk voor de huisvesting van de bewoners
van het verouderde Lidwina-paviljoen. Nog
voor de bouwvakvakantie kan in Sancta Ma
ria begonnen worden met de bouw van een
centrum voor bewegingstherapie. De huisves
ting en begeleiding van langdurige psychiatri
sche patiënten is in Zuid-Holland bepaald
geen eenvoudige zaak. Veelal ontbreekt ge
schikte accommodatie en de belangstelling
voor de verpleging van chronische patiënten.
Sancta Maria wil beginnen met de bouw van
het paviljoen van 122 bedden, dat er ongeveer
hetzelfde uit gaat zien als het onlangs geopen
de paviljoen De Boekhorst (foto). Dit gebouw
wordt bestemd voor de opvang van chroni
sche patiënten met een vermoedelijke ver
blijfsduur langer dan vijf jaar in woonunits
van 14 patiënten. In het kleinere paviljoen
worden patiënten opgenomen voor een perio
de van twee tot vijf jaar. Dit omdat de pa
tiënten in het kleine paviljoen een andere be
geleiding krijgen. Bij een eventuele toekomsti
ge verschuiving in het aanbod van patiënten,
kan het kleine paviljoen vrij eenvoudig ge
schikt gemaakt worden voor andere verpleeg
vormen.
„Nederland is de afgelopen jaren beduidend
meer geld gaan stoppen in het maatschappe
lijk welzijn. In het kader hiervan staat ook de
psychiatrie weer in de belangstelling. Dat
heeft de nieuwbouw van de twee paviljoens
en het meuwe bewegingstherapiecentrum mo
gelijk gemaakt. De huisvesting van chronisch
psychiatrische patiënten blijft toch moeilijk",
vindt dr. J. A. Verheul, geneesheerdirekteur
van Sancta Maria. „In de Westerse maat
schappij vorm is er een hoge waardering voor
produktie en aktiviteit Recht tegenover die in
stelling staat een groep patiënten, die niet zo
direkt voor een vlot herstel in aanmerking
komt. In de Universiteitsziekenhuizen komt de
chronische patiënt nauwelijks aan bod. Daar
wil men zoveel mogelijk ziektebeelden in zo
weinig mogelijk bedden".
Etn ontwikkeling in de psychiatrie is om
steeds meer mensen te helpen met steeds min
der bedden, c.q. langdurige opname. „We pro
beren natuurlijk te voorkomen dat iemand
een chronische patiënt wordt. Als hij dat toch
is, gaan we werken aan een beter functione
ren in de samenleving. De integratie in die
maatschappij is een probleem. Vanuit die
maatschappij zijn er impulsen om een patiënt
te behandelen buiten de sfeer waarin hij is
ontstaan. Daar komt langzaam maar zeker
een kentering in. Er is nog een zekere collec
tieve angst voor het individu, dat de groep
voor verrassingen stelt. Even zo goed kwamen
er naar aanleiding van het 50-jarig jubileum
van Sancta Maria 1200 belangstellenden op de
„open dag". Op het moment wordt veel tijd
besteed aan de voorlichting en rondleiding
van Noordwijkse scholieren. Dat heeft een ef
fect op langere termijn. Als die kinderen weer
eens zo'n griezelverhaal horen, kunnen ze zeg
gen: „...daar klopt niets van, ik heb het zelf
gezien...".
i
hoofdmePaV l'0en °e Boekhc;st' tweelingzusje van het .oekomstige paviljoens
WARMOND Het is eigen
lijk ongepast om op de Natio
nale Boomplantdag met het
bericht te komen dat een gro
te karakteristieke boom plaats
heeft moeten maken voor de
•uitbreiding van het gemeente
huis maar het is helaas niet
anders. Het planten van enke
le honderden jonge elzen el
ders in de gemeente maakt
het verlies van de honderdja
rige beuk niet goed.
Enkele raads- en commissiele
den die van het vellen van de
boom hoorden stonden aan
vankelijk met stomheid gesla
gen. Juist deze boom werd
aangewezen als zeer belang
rijk en zou beschermd wor
den. Op de tekeningen stond
de boom steeds ingetekend en
vragen in de commissie open
bare werken en de raad wer
den geruststellend beantwoord
zodat iedereen er van over
tuigd was dat de beuk kon
blijven staan. Oorzaak van de
plotselinge beslissing van B
en W om de boom toch te of
feren was het feit dat de aan
nemer „niet uit de voeten kon
met de fundering en het hijen
op staal heeft er iets mee te
maken", zo deelde een ambte
naar ten gemeentehuize mede.
Het PW-raadslid mevr. Dal-
huisen sprak er schande van
dat zo'n beslissing genomen
werd zonder overleg terwijl
er van te voren de indruk
werd gewekt dat de boom be
houden zou blijven. „Machte
loos en woedend vraag ik mij
af of de raad nog wel iets
j kan doen om iets dergelijks
in de toekomst te voorko
men". was haar reactie. Ing.
Peter v. Dam, lid van de
I commissie openbare werken,
I vond het ronduit belachelijk
I dat bij het maken van de
plannen uitdrukkelijk reke
ning is gehouden met het be
houd van de boom en dat
diezelfde boom dan plotseling
kan verdwijnen. „Als we niet
zo zeer gesteld waren op het
laten staan van de beuk dan
zouden we de plannen wel
licht heel anders hebben op-
