Vrede in Midden Oosten
komt Amerika duur te staan
Amerikanen en Egyptenaren
starten diplomatiek
offensief voor akkoord
\apport bevestigt mishandelingen door politie van Ulster
Taaipartijen haken af
in kabinetsformatie
iaos: Chinese
roepen zijn over
ens getrokken
Premier Callaghan houdt Schotse
nationalisten aan het lijntje
AGINAU
Buitenland
LEIDSE COURANT.
VRIJDAG 16 MAART 1979 PAGINA 1
vroegere premier van
fen Amir Abbas Hoveida
|7) voor zijn rechters,
de hals draagt hij
bord, waarop zijn
kam geschreven is.
aat opnieuw
tiet
Chomeini
iraten
EHERAN (UPI/REUTER/AP)
De Iraanse premier Bazar-
n vertoeft momenteel in de
ad Qom, om daar opnieuw
rerleg te plegen met de
lanse geestelijke leider de
itollah Khomeini. Bazargan
van mening dat Khomei-
's volgelingen het regering-
rzag ondermijnen en hij
takt zich in het bijzonder
rgen over de revolutionaire
chtspraak, als gevolg waar-
n al bijna zeventig al dan
et vermeende medestanders
n de sjah na geheime pro-
ssen geëxecuteerd zijn.
I is gisteren de voormalige
emier Hoveida voor zijn
amitische rechters versche-
n. Tegen hem is de dood-
af geëist. Hij wordt van ze
ntien zaken beschuldigd,
nerend van spionage, han-
l in verdovende middelen,
ionage tot samenwerking
et het regiem van de sjah
öveida verklaarde voor de
chter dat hij pas enkele mi
lten voor de rechtzitting
as gewekt: „De dokter had
ij slaapmiddelen gegeven en
beschik nu niet over al
ijn vermogens". Hij protes-
srde tegen zijn plotselinge
iroep: „Als u een beklaagde
rhoort en een aanklacht te-
n hem inbrengt, dan hoort
hem tijd te geven zijn ver-
diging voor te bereiden..."
iveida ontkende zich aan
iig misdrijf schuldig ge-
aakt te hebben.
irwacht wordt dat het pro-
s morgen hervat zal wor-
n. Voor zover bekend is dit
eerste revolutionaire recht-
ting, die langer dan een
duurt.
MOET EUROPA MEEBETALEN?
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - Jimmy Carter is, na
zijn geslaagde vredesmissie in het Mid
den-Oosten, in Washington zowel door
zijn eigen partij als door zijn Republi
keinse tegenstanders overstelpt met eer
betuigingen. De Amerikanen voelen
weer echt mee met hun president, en
dat is na Camp David, en al Carters
kunst- en vliegwerk nadien, niet meer
het geval geweest. Iets waar de meesten
in hun roes echter nog niet aan toegeko
men zijn is de hoge bilaterale hulp die
Amerika zal moeten betalen voor de
vrede die Carter tussen Israël en Egypte
heeft weten te smeden. Alles bij elkaar
gaat Amerika volgens voorlopige schat
tingen minstens 10 miljard dollar aan
economische en militaire hulp aan zo
wel Egypte als Israël besteden.
De Amerikanen zullen bijna zeker ook
een veiligheids verdrag aan Israël aanbie
den. De gedachte die daar achter ligt, is
dat Washington, door de Egyptenaren
duidelijk te maken dat Amerika achter
hen staat, hen ertoe wil brengen samen
met Israël de rol van politieagent in het
Midden-Oosten op zich te nemen.
De Amerikaanse regering heeft gisterei*
het congres al laten weten dat het al di
rect 700 miljoen dollar wil reserveren ten
behoeve van de vredesregeling in het
Midden-Oosten in 1979 en 1980. Over een
periode van drie jaar zullen de totale
kosten op vier miljard dollar worden ge
schat, aldus James T. Mcintyre, hoofd
van het Amerikaanse begrotingsbureau.
Het totaal zal over militaire en economi
sche hulp worden verspreid, maar pre
cieze details kon hij nog niet bekend ma
ken. Wel wist hij te vertellen dat een
fors bedrag zal moeten worden gereser
veerd voor de bouw van een vliegveld.
Het overleg over de kosten van het vre
desverdrag is overigens al begonnen. De
Israëlische minister Weizmann voert van
daag besprekingen met zijn Amerikaanse
ambtgenoot Harold Brown die gaan over
de hoogte van het bedrag dat de Vere-'
nigde Staten zullen betalen voor twee
nieuwe luchtmachtbases die Israël in de
Negev-woestijn zal aanleggen ter vervan
ging van die in de Sinai. Brown gaat
morgen middag besprekingen beginnen
over de Amerikaanse militaire hulp aan
Egypte en wel met zijn Egyptische amb
tgenoot generaal Hasan Kamal Ali.
Zeker twee Amerikaanse senatoren zijn
van oordeel dat Europa en Japan ook
zouden moeten bijdragen in de vier tot
vijf miljard dollar die de Verenigde Sta
ten op tafel moeten leggen, als betrof
het hier een premie ter verzekering van
het Egyptisch-Israëlisch vredesverdrag!
Uit de eerste reacties valt op te maken
dat het Amerikaanse congres in zijn al
gemeenheid bereid is de kosten te beta
len, maar de twee, senator Richard Sto
ne, voorzitter van de subcommissie voor
het Midden-Oosten, en Larry Pressler,
een republikein uit South-Dakota menen
dat de „industrielanden (Europa, Japan)
belang hebben bij een stabiele politiek in
het Midden-Oosten. De kosten van de
vrede zouden door deze landen moeten
worden gedeeld. Vrede is goedkoper dan
oorlog en de Verenigde Staten zouden
hun bondgenoten in de NAVO en Japan
om hulp moeten vragen.
Vanuit kringen van het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken werd
erop gewezen dat president Sadat heeft
laten doorschemeren het te zullen toejui
chen als Japan en Europa zouden deel
nemen in de plannen voor de ontwikke
ling van de verdere toekomst van zijn
land. Amerika zal daar zeker geen be
zwaar tegen hebben wanneer zijn bond
genoten een rol willen vervullen in de
economische ontwikkeling van Egypte.
De hypotheek die Amerika op zich
neemt is immers al zwaar genoeg. Daar
bij wordt er ook op gewezen dat het
grootste deel van de Europese en Japan
se olie uit het Midden-Oosten wordt be
trokken.
WASHINGTON,CAIRO,JERUZALEM
(AFP/AP/Rtr) Om te trachten steun
bij de Arabische landen te krijgen voor
het Egyptisch-Israëlisch vredesakkoord
gaat president Carter een groep deskun
digen onder leiding van veiligheidsadvi
seur Brzezinski naar Saoedi-Arabië en
Jordanië sturen. Zij zullen deze twee ge
matigde Arabische landen ervan probe
ren te overtuigen hoe belangrijk dit ver
drag is, niet alleen voor Amerika, maar
ook voor henzelf.
Ook Egypte wiens kabinet gisteren na
het Israëlische het akkoord goedkeurde,
is inmiddels een diplomatiek offensief
begonnen om het akkoord aan zijn be
langrijkste overgebleven steunpilaar in
het Midden-Oosten, Saoedi-Arabië, te
„verkopen".
Vice-premier Moebarak verklaarde dat er
zich in de betrekkingen tussen beide lan
den geen moeilijkheden zullen voordoen,
ondanks de resoluties die zijn aangeno
men op de anti-vredestop in Bagdag vo
rig najaar, omdat Egypte geen afzonder
lijk verdrag met Israël sluit, waarbij niet
ook voor de Palestijnse kwestie een op
lossing in het verschiet ligt.
De Israëlische minister van Buitenlandse
Zaken Mosje Dayan bevestigde gisteren
dat de Verenigde Staten na sluiting van
het vredesverdrag komende week of iets
later in verband met de door griep ge
troffen premier Begin een dialoog zullen
openen met Jordanië en misschien ook
Syrië.
Volgens Dayan zou Amerika op deze
manier de tenuitvoerlegging van het vre
desverdrag tot zulk een aantrekkelijke
zaak proberen te maken dat de andere
buurlanden van Israël er belangstelling
voor krijgen.
Voor wat koning Hoessein betreft, hij
riep „alle landen in de wereld" gisteren
op het bewijs te leveren van begrip voor
de Palestijnen op de westelijke Jordaan-
oever en in de Strook van Gaza „die
lijden onder de bezetting"— en zich op
te stellen achter hun eisen.
Voor het eerst sinds de bekendmaking
dat een vredesverdrag is bereikt zijn gis
termorgen twee Palestijnen in de door
Israël bezette Arabische gebieden om het
leven gekomen tijdens betogingen tegen
het verdrag die door het Israëlische le
ger werden onderdrukt.
De officiële tekst van het vredesverdrag
wordt niet bekend gemaakt voordat pre
mier Begin het volgende week aan de
Knesset ter goedkeuring heeft voorge
legd. Enkele belangrijke details zijn wel
bekend geworden. Ten aanzien van de
olie heeft Israël afgezien van zijn eis dat
Egypte een vast deel van de olie uit de
Sinai levert aan Egypte. In plaats daar
van wordt een gewoon commercieel con
tract tussen beide landen opgesteld. Egy
pte heeft afgezien van zijn eis dat in de
Strook van Gaza zelfbestuur wordt inge
steld tegelijk met de legering daar van
Egyptische verbindingsooficieren.
Wapenarsenaal
overvallen in
Rome
ROME Een terroristencom-
mando bestaande uit een
vrouw en twee mannen in
politie-uniform hebben don
derdag een arsenaal in het
hart van Rome overvallen en
hebben daarbij 50 pistolen en
enkele geweren buitgemaakt,
heeft de politie bekend ge
maakt.
Het Italiaanse persbureau
ANSA kreeg vijf minuten la
ter een anoniem telefoontje
waarin de verantwoordelijk
heid voor de overval opgeëist
werd door de „gewapende re
volutionaire kern" (de NAP)
een linkse stadsguerrillaben-
de.
Volgens de politie vluchtten
de drie terroristen in een
auto die dichtbij het arsenaal
geparkeerd stond, niet ver
van het presidentieel paleis
het Quirinaal.
„Harpoen
pistool" in
België verboden
BRUSSEL (AFP) Een
rechtbank in Brussel heeft
gisteren een Luxemburgse za
kenman veroordeeld tot 18
maanden gevangenisstraf en
een boete van ruim 20.000
gulden omdat hij in België
een pistool op de markt heeft
gebracht waarmee men pijlt
jes kan afschieten die men
sen verlammen.
Met het pistool kan men pijlt
jes afschieten over afstand
van zes meter. Die pijltjes
zijn met een draad aan het
pistool verbonden en deze
draad staat onder stroom. Ie
mand die hiermee wordt
„neergeschoten" blijft een
paar uur verlamd.
Britse tanker
in tweeën
gebroken
HALIFAX (AP) De Britse
olietanker Kurdiasten is gis
teren in zwaar pakijs halver
wege de Cabotstraat tussen
Newfoundland en Nova Sco
tia (Nieuw Schotland), in
tweeën gebroken.
Het schip had 40 man aan
boord en vervoerde 29.000 ton
bunkerolie. Het voorste ge
deelte van de 192 meter lange
tanker zonk al spoedig. Het
achterstuk was gisteravond
nog drijvend.
Ondanks de ijsgang en de he
vige wind gelukte het 39 op
varenden in twee reddingsbo
ten het schip te verlaten.
Bomaanslag op synagoge in Zurich
De synagoge van de Zwitserse stad Zürich heeft ern
stige schade opgelopen als gevolg van een bomaan
slag, vermoedelijk door neo-nazi's. Op de foto: de
vernielde zijdeur van het gebouw.
BRUSSEL De twee Belgische taaipartijen, het Brusselse
Franstalig Front van Franstaligen en de Vlaamse Volksunie
hebben vanmorgen in alle vroegte besloten niet langer aan
het kabinetsformatie van formateur Paul vanden Boeynants
deel te nemen. Vanden Boeynants slaagde erin begin deze
week een voorlopig akkoord te bereiken over een nieuwe
inrichting van de Belgische staat.
De verwachting is nu dat Vanden Boeynants zal trachten een.
regering te vormen van Vlaamse en Waalse christen-democra--
ten en socialisten.
Het terugtrekken van de beide taaipartijen betekent een door-,
breking van het Franstalige en Vlaamse front
Kennelijk hebben de beide taaipartijen de voorstellen van forv
mateur Vanden Boeynants onvoldoende gevonden. Zij hadden
andermaal betrekking op de wijze waarop in een federaal
België de belastingopbrengsten verdeeld moeten worden.
NGKOK (UPI) Laos heeft vandaagver-
ard, dat Chinese troepen in de grensgebieden
n het land zijn doorgedrongen en heeft nu, in
in scherpe nota, van Peking geëist, dat deze
W7>W'nesc troePen onmiddellijk zullen worden te-
•W/wfre'-'trokkeri.
Laos bereiden de
mezen in Laos een staats-
jep voor. Laos is een specia-
I bondgenoot van Vietnam,
50.000 man troepen in het
pd zou hebben.
Laotiaanse verklaring, dat
inese troepen de grens wa-
overgetrokken kwam kort
idat de Chinese premier
ia Guofeng (Hwa Kuo-feng)
Peking had verklaard, dat
a na een actie van in to-
27 dagen al zijn troepen
Vietnam teruggetrokken
/lifcZ.fd
AHATlllt eerste overschrijding van
grens met Laos door de
Chinese troepen zou op 7
maart hebben plaats gehad;
dezelfde dag, waarop Laos
van China de terugtrekking
van zijn experts op het ge
bied van wegenaanleg geëist
heeft.
Vietnam heeft aan Peking
voorgesteld om een week na
dat alle Chinese troepen uit
Vietnam zijn teruggetrokken
besprekingen te beginnen in
Hanoi. Er zijn evenwel aan
wijzingen dat hier en daar
Chinese troepen enkele kilo
meters binnen Vietnamees ge
bied gestationeerd zullen blij
ven.
Aldo Moro herdacht
Het is vandaag een jaar geleden dat de Italiaanse oud-premier
Aldo Moro door leden van de Rode Brigade ontvoerd werd.
Op 9 mei daarop volgend werd hij vermoord in de achterbak
van een auto aangetroffen. Bij de plaats waar hij gevonden
werd is een eenvoudig gedenkteken geplaatst
(Van onze correspondent Roger Simons)
LONDEN Sedert de catastrofale mis
lukking van het socialistische plan om
Schotland en Wales beperkte autonomie
te schenken, probeert minderheidspre
mier Callaghan de Schotse nationalisten
aan het lijntje te houden. Hij haast zich
niet om de betreffende wetsontwerpen
te laten annuleren door het Lagerhuis.
Callaghan heeft gisteren gezegd, dat pas
volgende week een begin gemaakt zal
worden met de vereiste parlementaire
procedure. De datum van het noodzake
lijke Lagerhuis-debat houdt hij evenwel
nog geheim. Deze handelwijze geeft aan
leiding tot het vermoeden, dat. de socia
listische minderheidspremier het pro
bleem van federaal zelfbestuur voor
Schotland op de lange baan probeert te
schuiven, om te ontsnappen aan een mo
gelijke parlementaire nederlaag, die hem
zou dwingen nog dit voorjaar nieuwe al
gemene verkiezingen uit te schrijven.
Als het volgende week tot een vertrou
wensvotum komt over het houden van
een debat, zouden de Schotse en Welse
nationalisten samen met de conservatieve
oppositie en de liberalen tegen de rege
ring kunnen stemmen. Het politieke lot
van premier Callaghan hangt dan af van
zeven Noordierse Unionisten, onder wie
de gewezen conservatief Enoch Powell,
die vaak de anderen weet te beïnvloe
den. Waarnemers hebben de indruk, dat
Powell zijn oude partij de kans om dank
zij vervroegde verkiezingen aan het be
wind te komen, weer zal ontnemen uit
afkeer voor haar leidster Margaret That
cher.
In het referendum van 1 maart heeft
Wales de voorgestelde autonomie reso
luut afgewezen. Schotland stemde wel
voor federaal zelfbestuur, maar niet met
de vereiste meerderheid van 40 procent.
Zoals te verwachten was, blijven de
Schotse nationalisten erbij, dat een ge
wone meerderheid van stemmen volstaat
om aan hun land meer autonomie toe te
kennen. Dit oordeel wordt gedeeld door
de Schotse liberalen. Een ruime meerder
heid van de socialisten van Schotland is
eveneens van mening, dat toch werk ge
maakt zal moeten worden van de contro
versiële decentralisatie-kwestie. Op het
recente Schotse Labourcongres werd
evenwel besloten de definitieve beslissing
ter zake over te laten aan de regering
van Londen.
In de socialistische wetsontwerpen van
1978 betreffende toekenning van meer
zelfstandigheid aan Schotland en Wales
staat, dat zij geannuleerd moeten worden
als in de referenda het aantal ja-stem-
m^n met de vereiste 40 procent bereikt
heeft. Als in Schotland geen gewone
meerderheid van kiezers vóór federaal
zelfbestuur gestemd had, zou die annule
ring al probleemloos gebeurd ziin.
Het parlement moet in de gelegenheid
gesteld worden om beide wetsontwerpen
te annuleren. Premier Callaghan kan de
afgevaardigden evenwel verzoeken in
verband met Schotland tégen annulering
te stemmen, wat dan zou betekenen dat
de Schotten tóch zelfbestuur krijgen. On
geveer 40 socialisten, onder wie ook en
kele Schotten, zouden echter weigeren
deze doorzichtige manoeuvre van de re
gering, te steunen.
Als die rebellen met de conservatieven
vóór annulering stemmen, staat premier^
Callaghan weer even ver. Vandaar zijn-%
pogingen om dat gevaarlijke debat zo
lang mogelijk uit te stellen. Waarnemer$I
verwachten trouwens, dat Callaghan de!
nationalisten zoet zal trachten te houden!
met een belofte van overleg tussen alle;
partijen over de decentralisatie-kwestie.
In feite speelt de Britse minderheidspreJ
mier nu decentralisatie-roulette Op 3
april moet zijn minister van Financiën
Healey een nieuwe begroting indienen.
Korte tijd later begint de Paasvakantie.
Als Callaghan de deeentralisatiestorm zo
lang kan afhouden, blijft zijn regering
wellicht nog aan tot het weer zomer is.
Vel-
DNDEN Op de onthullingen van de
bordierse politiedokter Robert Irwin
■er mishandeling door de politie van
f^stanten die van terreurdaden worden
"dacht en een verklaring van de chef
t de royal Ulster Constabulary, Sir
fnneth Newman, dat de klachten over
TVelddadig politie-optreden schromelijk
i overdreven, volgt binnenkort de pu-
blikatie van een rapport, waarin een on
partijdige commissie onder voorzitter
schap van rechter Harry Bennett tot de
conclusie komt dat er inderdaad van ge
welddadig optreden van de politie in Ul
ster sprake is geweest en waarin maatre
gelen worden aanbevolen om aan dat
wangedrag van de politie een eind te
maken.
In een televisie-interview verklaarde dok
ter Irwin zondag dat hij in 150 tot 160
gevallen op de hoogte was van verwon
dingen bij arrestanten in het politie
hoofdkwartier Castleraegh te Belfast,
welke verwondingen die gevangenen
zichzelf met geen mogelijkheid hadden
kunnen toebrengen.
In een verweer verklaarde Sir Kenneth
Newman, chef van de Noordierse politie,
dat dokter Irwin persoonlijk slechts 65
klachten had onderzocht en dat hij van
dat aantal maar 10 gevallen aan mishan
deling door de politie had geweten. Irwin
blijft echter volhouden dat hij over de
dossiers beschikt van de ruim 150 perso
nen die volgens hem tijdens politieverho
ren zijn mishandeld.
Rechter Harry Bennett kreeg vorig jaar
opdracht een onderzoek naar het politie
optreden in Noord-Ierland in te stellen,
nadat Amnesty International had gemeld
dat ongeveer 78 van terreurdaden ver
dachte personen door de politie waren
mishandeld. Het rapport van rechter Be
nnett is drie weken geleden aan de mi
nister voor Noord-Ierland, Roy Mason,
ter hand gesteld. Het geeft uiting aan
ernstige bezorgdheid over het politie-op
treden en stelt onder meer voor dat op
het verhoor van de verdachten wordt
toegezien via televisiecamera's. Boven
dien moeten de verdachten de gelegen
heid hebben om geregeld in contact te
treden met hun advocaten.
In een donderdag in Londen gepubli
ceerd boek van de hand van de adv(>
caat Brian Rose-Smith wordt ernstige
kritiek geuit op de wettelijke maatrege
len die ontworpen zijn om aan terreur
het hoofd te bieden. De grotere macht
die de politie in het Verenigd Koninkrijk
heeft gekregen met betrekking tot arres
tatie en detentie van verdachten, heeft
volgens Rose-Smith geleid tot een „erosie
van burgerlijke vrijheden zonder veel bij
te dragen tot het voorkomen van terreur-
