deTijd
actie voor
militairen
in Libanon
Paus bepleit
solidariteit
den
herverdeling
rijkdommen
NIEUWSNET
ieI
inI
ni»
EERSTE PA TROUILLES
ZITTENEROP
«Is
INNENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 15 MAART 1979 PAGINA 9
fZUN EERSTE ENCYCLIEK
Van onze correspondent)
VATICAANSTAD „Rederaptor Hominis,, (Verlosser
van de mens). Zo is naar de beginwoorden de
itel van de eerste encycliek, die paus Johannes Pau-
us II, nog geen vijf maanden na zijn verkiezing, richt
ot „de medebroeders in het bisschoppelijk ambt, de
iriesters en religieuzen, zonen en dochters van de kerk
n alle mensen van goede wil". De tekst, ruim hon-
ierd pagina's in pocketformaat, is vandaag vrijgege
ven, tegelijkertijd in het Latijn, Pools, Italiaans,
'rans, Engels, Spaans en Duits.
i kont
ontlf
Zooi
[if het eerste deel gaat de paus in op de betekenis van de
(Él-lossing van de mensheid door Christus, kern van de ver-
idiging van de kerk, wier leer over de mens geheel en al
lontleend is aan de christologie. Omdat, aldus de paus, de
Zoon van God mens werd heeft hij zich verenigd met iedere
nens afzonderlijk. Ieder individu is dan ook van bijzondere
waarde voor de kerk, zowel in theorie als in de praktijk. In
lit verband doet de paus een dringend beroep op de verschil-
mde regiems om de rechten van de mens te bevorderen en
especteren. Wezenlijk onderdeel van die mensenrechten is de
ijijheid van godsdienst.
Christus' verlossingswerk ontleent de kerk haar plicht om
Bvoelig te zijn voor het welzijn van de mens en voor alles
$t dit bedreigt, maar de paus merkt wel op, dat de kerk niet
oag worden verward met de politieke samenleving, noch zich
'erbindt aan een politiek systeem.
kluele problemen
)i? paus staat dan uitvoerig stil bij een aantal actuele proble-
nen, zoals de ongelijke verdeling van kennis, goederen en
indstoffen, ongemotiveerde bewapening en technische ont-
relingen, die een bedreiging voor de mensheid gaan wor-
Hij stelt vast, dat de kerk zich in deze tijd steeds weer
leuw bewust moet zijn van de situatie waarin de mens
huidige mens, aldus de paus, schijnt steeds weer te worden
•eigd door hetgeen hij zelf produceert. Daarom leeft de
steeds meer in angst. Hoe komt het toch, zo vraagt hij
if, dat de aan de mens gegeven macht om de aarde te
ieersen ^ich tegen hemzelf keert? De oorzaak- ziet hij in de
jstandigheid, dat de wetenschappelijke vooruitgang niet ge-
ird gaat met een gelijkwaardige ontwikkeling van moraal
ethiek. Het gaat om de vraag of de wetenschappelijke en
inische vooruitgang het menselijk welzijn dient en een
iswaardiger samenleving schept. Het is de dringende plicht
[van de christenen zich hiermee bezig te houden. De mens mag
in slaaf worden van economische systemen, van de produk-
de door hem zelf gemaakte produkten. Een zuiver mate-
listische beschaving veroordeelt de mens tot een dergelijke
jvemij.
encycliek gaat in op de economische situatie in de wereld,
ongelijke verdeling van de rijkdommen, de consumptie-
(atschappij en haar gevolgen, waarbij een deel van de mens-
lid in overvloed leeft en een ander deel honger lijdt en
:omt van ellende.
lolidariteit
encycliek stelt daartegenover het principe van de solidari-
dat het zoeken moet bepalen naar instituties en mechanis-
}n, zowel op het gebied van de wereldhandel, als op dat van
[n herverdeling van de rijkdommen.
•uwe staten en naties ontvangen vaak in plaats van brood
culturele hulp grote hoeveelheden moderne wapens en ver-
lëtigingsmiddelen. Zij dienen in deze landen niet zozeer voor
Ie verdediging van legitieme rechten of sovereiniteit, dan wel
(oor chauvinistische, imperialistische of neo-kolonialistische
loeleinden. We weten allemaal, aldus de paus, dat gebieden
'aar ellende en honger heersen in korte tijd vruchtbaar ge
laakt zouden kunnen worden, als maar niet zulke ongehoorde
'ragen aan wapens werden besteed.
reel aandacht wordt in de encycliek gegeven aan de rechten
in de mens. Onze eeuw is tot nu toe de eeuw van de grote
ingelukken voor de mensen geweest, aldus de paus, een -eeuw
in materiële maar ook van morele verwoestingen. Niettemin
ireekt de encycliek met respect over de grote inspanningen,
59°hJie~ mede hebben geleid tot een objectieve en onaantastbare
nschrijving van de rechten van de mens. Zij worden door
ijwel alle staten onderschreven. Dat zou de garantie moeten
iouden, dat de mensenrechten over de gehele wereld tot
tndprincipe werden verklaard.' De paus ziet overigens de
ikomst met optimisme tegemoet en beschouwt het huidige
jijdsgewricht veeleer als „een nieuwe advent" voor de mens-
•id dan als een „tranendal".
EOT
2. zoiBinnen de kerk
b.g.I
'P binnenkerkelijk terrein beklemtoont de paus de betekenis
Irukkef3" de collegialiteit. Hij acht de kerk, die hem nu is toever-
rouwd zeker niet vrij van moeilijkheden en interne spannin-
„zij is beter beveiligd tegen de uitwassen van zelf-
kSA40»ritiek, rijper wat het onderscheidingsvermogen betreft
ïr toegerust om te putten uit de blijvende schat van oud en
Zoete^ieuw". Voorts stelt hij, dat theologen met het leergezag moe-
?n samenwerken. De liturgie moet ordentelijk en overeenkom-
'ig de door* de kerk gestelde normen worden gevierd
frsoonlijke biecht moet naast de boetecelebraties gehand-
iafd blijven.
paus legt een zwaar accent op het offerkarakter \an de
.««Jcharistie, die niet behandeld mag worden als alléén
riipgenheid tot manifestatie van broederschap. Hij wijst ook
WiOR de onverbreekbaarheid van het huwelijk. Priesters moeten
[Louw zijn aan hun roeping. In de latijnse ritus neemt de
- fester vrijwillig met zijn priesterschap ook het celibaat op
ich.
IGj
ni
NI
icumene
irekend over de oecumene zegt de paus onder meer, dat er
sonen zijn, die zich graag weer zouden terugtrekken, omdat-
zich geplaatst zien voor moeilijkheden of omdat ze de,
iultaten van de eerste oecumenische activiteiten negatief be-
'ordelen. „Enkelen uiten zelfs de mening, dat deze bernoeienis-
ien de zaak van het evangelie schaden, tot een verdere breuk
de kerk leiden, geestelijke verwarring veroorzaken in vra-
van geloof en zeden en in onverschilligheid zullen eindi
ge paus zegt evenwel, dat wel naar deze mensen moet worden
[eluisterd, maar dat toch de oecumene moet worden nages-
feefd in openheid en bereidheid tot gesprek. Oecumene bete-
Nbt niet, aldus de paus, een korting op de goddelijke waar
heid, die de kerk steeds heeft beleden en geleerd.
Opgelucht verlaten de Franse eenheden Libanon
(Van onze speciale verslaggever SJOERD
POST)
HARRIS „Kom op mannen, we vertrekken.
Hebben we alles? Kaarten, munitie, lichtko-
gels, kijkers en slaapzakken? Dan gaan we.
Even een wandelingetje door Zuid-Libanon".
Het is woensdag drie uur als adjudant Van
Belle bij de commandapost van het Neder
landse VN-detachement in Harris de eerste
patrouille aan een grondige inspectie onder
werpt. De zes man sterke verkenningsgroep
bestaat uit beroepsonderofficieren die vijftien
uur lang het gebied gaan uitkammen op zoek
naar mensen, voor wie dit deel van Libanon
verboden terrein is. De mannen moeten bij
terugkeer verslag doen aan de commandanten
de diverse waarnemings-en controlepos-
Drie uur na het vertrek van de patrouille
droeg de plaatsvervangend commandant van
de Fransen de verantwoordelijkheid voor het
terrein over aan overste Lensink, de Neder--
landse commandant. De Fransman verliet di
rect daarna met zijn paratroopers met lan
dingsvaartuigen en helicopters Libanon om
koers te zetten naar de Franse kust van de
Middellandse Zee.
In het dorpje Saddiqine ligt de meest vooruit
geschoven post van de Nederlanders. Op een
heuveltop zijn in een oude woning en drie
tenten de dertig man van deze post onderge
bracht. Drie soldaten bewaken gedurende
twee uur de controlepost langs de doorgaande
weg naar Harris, drie soldaten lopen patrouil
le en drie soldaten zijn er gedurende die uren
vrij. Luitenant Krielen de commandant van
deze checkpoint dat gekscherend checkpoint
Japie wordt genoemd heeft op deze wijze een
vlot lopend wachtschema weten samen te stel
len. Roelof van der Veen uit Leeuwarden
staat al anderhalf uur op post. „Het begint al
aardig te wennen", zegt deze Fries terwijl hij
een afgeladen oude Mercedes aanhoudt. Hij
laat zeven mensen uitstappen, controleert sa
men met zijn collega of in de auto geen wa-
Officiële overdracht
bewakingsposten
HARRIS Het Nederlandse VN-deta
chement in Zuid-Libanon is gisteravond
om zes uur officieel zijn taak begonnen.
Op dat tijdstip droeg de plaatsvervan
gend commandant van de Franse een
heid over de Serpol de verantwoordelijk
heid over het door zijn troepen bewaakte
gebied over aan overste E.H.Lensink,
commandant van het Nederlandse batal
jon.
Overste Lensink overhandigde zijn Fran
se collega een schildje van het Zuidlaar-
der bataljon. Enkele uren daarvoor was
er een uit zes beroepsonderofficieren be
staande patrouille het veld ingegaan om
het gebied uitgebreid te verkennen.
De overste heeft besloten ook de onder-
steunings- en aanvullende eenheden in te
zetten voor infanterietaken. Tijdens ver
kenningen in het gebied is gebleken dal
het gemechaniseerde bataljon te weinig
infanterie heeft. In het Nederlandse ge
bied is gisteren de groetplicht weer ir,
ere hersteld.
zij in Nederland toch ,wel goed voorbereid op
het doorzoeken van auto's en het controleren
van personen. „Hé, Rooie, pak jij die volgende
auto even. Daar zit een mooie vrouw in",roept
een van de soldaten. Wordt hier ook gecontro
leerd als mensen wapens of munitie bij zich
dragen?, vraag ik soldaat Van der Veen. „De
mannen worden wel onderzocht als we het
niet vertrouwen, maar uiteraard de vrouwen
niet. Dat zou de grootste ruzies opleveren, als-
dus een soldaat, die hoorde zeggen dat het vi
siteren van vrouwen uitsluitend aan officieren
is voorbehouden.
Bij de wegversperring doet Achmed, de klein
handelaar van het dorp, goede zaken. Iedere
morgen komt hij met zijn zwaar afgeladen
wagen naar Beiroet, om zijn handeltje aan de
soldaten kwijt te raken. Hij verkoopt Heine-
ken-bier voor 1,20 per blikje, scheerzeep
voor 1 piek, Mars voor 70 cent en rolfilms
voor 5,-. De Arabier vindt voor zijn handel
gretig aftrek bij de soldaten, die de man bin
nen enkele dagen al een aardig mondje Ne
derlands hebben leren spreken.
Eigen potje
Gepakt"
pens of munitie liggen en vraagt in een soort
Nederlands—Frans naar de identiteitspapieren
van de Arabieren. „We hebben nog geen ver
dachte personen aangehouden of munitie ge
vonden", vertelt een andere wachtpost. Wel
hebben de mannen enkele uren geleden horen
vuren in de heuvels.
Voorbereid
Volgens de soldaten van checkpoint Japie zijn
Boven op de heuvel ligt het TOW-peloton; de
jongens van het draadgeleide anti-tankraket-
ten. „Het enige dat hier leuk iszijn de ver
diensten", vertelt korporaal Momsma uit Den
Helder. De dienstplichtige korporaal verdient
in Nederland 770,- en krijgt in Libanon
1350,- per maand in het handje. Toch zijn de
meesten niet tevreden met de gang van zaken.
Druk door elkaar pratend vertellen zij dat zij
zich gepakt voelen. „Er is veel te veel beloofd
in Nederland", zo vertelt een van de korpo
raals. „We zouden na een paar weken enkele
dagen verlof krijgen om naar Israël te gaan
en dat is nu al herroepen. Verder hebben we
geen goede bedden, is er nog geen krant be
zorgd en is er veel te weinig munitie. Maar,
vertel thuis gewoon maar dat we er het beste
van maken. Want we geloven wel in onze op-
Overste Lensink vertelt: „We hebben de man
schappen bij de aankomst het minimum aan
scherpe munitie gegeven. De rest moet aange
voerd worden uit Haifa. En dat is vandaag
over de posten verspreid. Woensdagavond om
6 uur, toen wij de verantwoordelijkheid over
namen, hadden alle posten ruimschoots vol
doende munitie. Volgens de Nederlandse com
mandant mogen de verschillende posten zelf
koken, terwijl de grondstoffen wel door de
staf worden aangevoerd. Dit bericht is bij de
soldaten goed gevallen omdat er over het al
gemeen bij de kleine posten liever zelf wordt
gekookt, dan centraal gekookt voedsel aange
voerd te krijgen. De overste heeft besloten
ook de manschappen van de staf en van de
aanvullingscompagnie in te zetten voor infan-
terietaken. Gebleken is namelijk dat erg veel
lopend moet gebeuren in het gebied en dat er
bij dit gemechaniseerde bataljon daarvoor te
weinig mensen zijn. „Dit bleek ons na verken
ning van het gebied en dat was niet ver-
De Nederlandse commandant wil nog niet
veel kwijt over het eerste treffen, dat er is ge
weest met gewapende elementen. Dit gebeurde
nog onder verantwoordelijkheid van de Fran
sen. Via onderhandelingen kon het incident
bedwongen worden. Overste Lensink wilde
niet zeggen of het treffen plaatsvond met Pa-
lestijnen of met leden van de Christen Militie.
Hij heeft zijn mannen gewaarschuwd voor een
te lichtvaardige opvatting van hun taak in het
gebied.
„Wij zijn hier niet op vakantie en dat zullen
veel jongens zich nog goed moeten realiseren.
Maar ik ben er van overtuigd dat, we binnen
twee dagen de juiste toon te pakken hebben.
De soldaten zijn bijzonder goed gemotiveerd
en dat vind ik van het allergrootste belang",
aldus de Nederlandse commandant van het
VN-detachement.
Lóf
ELSEVIER praat met de Til-
burgse hoogleraar Th. S te-
vers. „De twee bestaande vak
centrales laten zich te veel de
wet voorschrijven door gepas
sioneerde minderheden. Ze
gaan te ver in hun aktivitei-
ten. En de meerderheid van
hun leden interesseert zich er
maar matig voor. Dat recht
vaardigt de komst van een
nieuwe vakcentrale." Bij de
reis van de Amerikaanse pre
sident Carter dit commentaar:
„De toestand is kritiek. Het
grote moment waarop - nu of
nooit - vrede tot stand moet
komen, dreigt voorbij te gaan.
Carter is wel in staat Sadat
en Begin tot belangrijke con-
sessies te bewegen; hij is niet
in staat het tij te keren dat in
het Midden-Oosten tegen vre
de loopt." Met prof. C. Mön-
nich wordt gepraat over de
vraag hoe democratisch de
kerk mag zijn. „Ik denk dat
we in een stadium verkeren
waarin we nog aan het afbre
ken zijn. Weliswaar stopt die
afbraak van tijd tot tijd en
laten bisschoppen en synodes
iets van zich horen, maar van
een Consolidatie is mijns in
ziens geen sprake. Een inter
view tenslotte met acteur Pe
ter Faber. „Er worden nu Ne
derlandse produkties gemaakt
om mensen aan het werk te
houden. Dat lijkt me geen ge
zonde motivatie. Eigenlijk
zouden alle drama-regisseurs
in Hilversum ontslagen moe
ten worden. Sociaal is zoiets
onhaalbaar in onze maat
schappij. Maar het resultaat
is wel dat Hilversum zijn ar
tistieke doodvonnis heeft gete
kend."
De HAAGSE POST praat
met buitenland-specialist van
de WD Frits Bolkestein.
„Niet iedere vrijheidsstrijder,
niet iedereen met een geweer,
heeft gelijk en dat moet'ge
zegd worden. Mensen die zo
hoog opgeven van idealisme
van de buitenlandse politiek,
hebben vaak zo weinig kennis
van de wereld, zo weinig rea
liteitszin." Over het resultaat
van Carters bemiddeling
schrijft het blad: „Sadats iso
lement in de Arabische we
reld is totaal. En daar is hij
erg van geschrokken. Het
lijkt voor hem op dit moment
verstandiger zijn onafhanke
lijkheid tegenover de Verenig
de Staten zo veel mogelijk te
bewaren. Anti-westerse senti
menten vieren hoogtij in de
Arabische wereld - zie Iran."
Ook een verhaal over de mil
jardenorders die in China
zouden liggen te wachten.
„Het is wennen. Het zijn be
paald ongewone handelspart
ners. Ik heb over een order
meer dan een jaar met zé on
derhandeld. Ze trekken alles
na, ze rekenen alles uit, ze
vergelijken je aanbieding met
alles wat er op de markt
voorhanden is. Het is zenu-
wenwerk. Ik schat, dat nog
velen de mist in zullen gaan
door hun onbekendheid met
de Chinese gewoontes." Een
interview tenslotte met de
voetballer Aad Mansveld.
„Vaak heb ik wel genoegen
genomen met een lagere pre
mie als het bezoekersaantal
was tegengevallen. Want ik
wilde dat FC Den Haag over
tien jaar ook nog zou be
staan."
NIEUWSNET heeft een enqu
ête gehouden over „het hete
hangijzer" van de onderne
mingsraden. Een van de vijf
Nederlanders blijkt nog nooit
van deze instelling te hebben
gehoord en van de anderen
vindt slechts eenderde dat hij
meer bevoegdheden moet krij
gen. Minister Albeda daarover
in een vraaggesprek: „Het zou
fout zijn er verkeerde conslu-
sies uit te trekken. De ge
meenteraden zijn toch ook
niet afgeschaft omdat daar,
toen ze pas bestonden, niet al
te veel belangstelling voor
was?" Een ander artikel gaat
over de WD die door de
trek naar D'66 op de tocht
komt te staan. „Heel belang
rijk is dat de VVD spoedig
beslist tot welke categorie kie
zers ze zich wil richten. Wil
ze inderdaad proberen het
conservatieve deel van de
CDA-achterban, dat in 1977
op de VVD heeft gestemd,
vast te houden, of kiest ze
voor de categorie van het
midden?" Een reportage ten
slotte over de nieuwe stad Al-
mere, die rijp is voor over-'
stroming. „Je moet er van uit
gaan dat de Oostvaarderdijk
het een keer begeeft. Dat kan
overmorgen gebeuren."
VRIJ NEDERLAND oefent
kritiek uit op „de onwerkelij
ke oppositie" van de PvdA.
„Men gokt op een politiek
waarvan men de rekening
niet durft te presenteren in
de concurrentieslag om de
stemmen van de burgers. Zo
onbetrouwbaar als het CDA
is tegenover coalitiepartners,
zo onbetrouwbaar is voorlopig
de Partij van de Arbeid in
zijn economische politiek. Het
duurt maar even, en weg 'is
hun socialistisch alternatief,
verkeken een ander kabinet-
Den Uyl." Voorts een artikel
over de prijs van de 35-urige
werkweek. „De werkgevers
hebben geen ongelijk als zij
tegen verkorting van de werk
week inbrengen, dat het meer
kost dan alleen loon. Bij een
gelijkblijvende produktie per
uur betekent het nieuwe in
vesteringen in machines en
gebouwen op een tijdstip
waarop de industrie nog lijdt
onder de nasleep van de re
cessie en dus weinig geld be
schikbaar heeft." Een verhaal
tenslotte over de verbijsteren
de prijsstijging van de F16.
„Een vriendelijke schatting
brengt de stuksprijs reeds ze
ker 5 procent boven het poli
tieke plafond van 6,9 miljoen
dollars, nog voordat de eerste
straaljager de fabriekspoort is
uitgerold. Voor de erkenning
dat dit soort vliegtuigen zeker
voor Nederland niet meer te
betalen is, moet men echter
nog steeds niet in Den Haag
zijn."
DE TIJD hééft lof voor
Jimmy Carter. „Het principe
van zijn terughoudende poli
tiek, het volledig ontbreken
van grote-mogendheden-chau-
vinisme is gezond en werpt
ook vruchten af. Hij vertegen
woordigt, zelfs op zijn onhan
dige manier, het gezonde ver
stand in een hysterische we
reld." Voorts een groot inter
view met architect Hertzber
ger, bouwer van het Utrechts
muziekcentrum. „Je moet wel
erg optimistisch zijn om in
deze tijd lichtpunten te ont
dekken. In 1968 was er nog
zo'n fijn perspectief. In Delft
is het nu een matte boeL Er
is veel angst voor werkloos
heid. De studenten hebben in
dertijd hun tekenschop in de
hoek gezet en zijn gaan .politi
seren. Dat is nu weer een
beetje over. Maar er heeft
zich geen politiek bouwgewe-
ten ontwikkeld." Een vraag
gesprek tenslotte met Kees
HoÜerhouk, auteur van de tv-
drama's Waaldrecht en Kla
verweide. „In Engeland en
Amerika vindt een soort indu
striële revolutie plaats in het
schrijversvak. Je hebt er
meer schrijvers en het betaalt
beter. Duitsland betaalt voor
een aflevering 15.000 tot
16.000 Mark. Hier krijg je de
helft. Maar televisie is ook
een expressiemogelijkheid
voor auteurs, vind ik, de gele
genheid om een ego-trip te
maken."
HERVORMD NEDERLAND
kijkt terug op de affaire-
Luns. „Een secretaris-generaal
van de NAVO mag dus blijk
baar officieel ongestraft lie
gen. Met zo'n vaststelling,
nota bene door de premier
van Nederland, wordt de Ver
dragsorganisatie wel in een
zeer vreemd daglicht gesteld.
Van het begin tot het eind
van deze zaak, van de hou
ding van Luns tot en met die
van kabinet en kamermeer
derheid, is er alleen maar re
den tot schaamte." Voorts een
gesprek met Henry Faas,
voorlichter van de EEG. „De
media kunnen veel minder
bereiken dan we denken. Dat
is een probleem waar ik nog
steeds niet uit ben. Ik weet
niet goed hoe het anders
moet. We zouden in ieder ge
val de vercommercialisering
van de media terug moeten
dringen." Elders de vraag of
het CDA nog uiteen zal spat
ten in een links en een rechts
blok. Oud-KVP-voorzitter De
Zeeuw: „Ik zie de grote bot
sing tussen de CDA-partners
al naderen. Het gebeurt op ti
tel van politieke onderwerpen.
De nucleaire bewapening bij
voorbeeld, dat kan een be
langrijk breekpunt worden.
Wanneer een deel van het
CDA zich over dat onderwerp
op het christen-zijn beroept,
dan loopt het mis."
