Kariba - utopie van een stukje Afrika
MAGIC
The Best
of
Tom and
Jerry
Ecti Vrouw
ulsEca
Perry Sport biedt méér dan jetent lang is„.N
PAGINA 8
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 7 MAART 19?|^j
(Van onze correspondent
James MacManus)
KARIBA In het midder
van de jaren vijftig was Ka
riba nog niet veel meer dan
een plaatsje aan een rivier in
het noord-westen van Rhode
sië, verloren tussen een ver
zameling triestige heuvels.
Toch kon menigeen bij het
horen van die naam dromen
van een toekomstige Centraa-
lafrikaanse federatie, een uto
pia waar geen racisme zou
bestaan en waar alle beschik
bare energie eerlijk gedeeld
zou worden. Achteraf is het
gemakkelijk te zeggen dat
deze ideale federatie een uto
pie ofwel een onmogelijk te
realiseren droombeeld was.
Maar destijds hoopten echt
veel mensen dat blank en
zwart samen aan een nieuw
Afrika zouden kunnen wer
ken.
Die hoop was niet gebaseerd
op de wankele federale struc
tuur, maar op de afdamming
van de Zambesi-rivier bij Ka
riba. Het zou vijf jaar duren
voor de dam er was. Maar
toen lag er ook een stuwmeer
van 5000 vierkante kilometer,
zich naar het westen uitstrek
kend tot aan de Victoria wa
tervallen.
De dam zou goedkope electri-
citeit leveren voor de twee
partners in de federatie,
Noord-Rhodesië (tegenwoordig
Zambia) en Zuid-Rhodesië (te
genwoordig Rhodesië). De
energie zou de twee delen
van Rhodesië onlosmakelijk
aan elkaar verbinden. In mei
1960 zette de Britse koningin
moeder de gigantische hydro-
electrische turbines aan. De
zwarte bevolking was toen al
voor een groot deel de fede
ratie gaan zien als voertuig
voor blanke in plaats van ge
deelde belangen.
Drie jaar later was de federa
tie uiteengevallen. De dam
zou gezamenlijk geëxploiteerd
worden door de minderheids
regering in Salisbury en het
Aanvallen
Tegenwoordig bevinden Rho
desië en Zambia zich in on
verklaarde staat van oorlog
met elkaar. De dam is het
terrein geworden van midder
nachtelijke schermutselingen
en wie nu Kariba zegt, denkt
eerder aan raketaanvallen te
gen burgervliegtuigen dan
aan een bondgenootschap.
Vorig jaar september werd
een Viscount lijnvliegtuig met
107 vakantiegangers aan
boord uit de lucht geschoten.
Het vliegtuig, dat op weg was
van Kariba naar Salisbury,
werd vanuit de Afrikaanse re
servaten in de heuvels rond
de stad geraakt met een
SAM-7 raket. Toen vorige
week hetzelfde gebeurde met
vlucht RH 827 uit Kariba,
werd de blanke roep om
wraak alleen getemperd door
het grote gevoel van wan
hoop.
De woede was het sterkst in
Kariba zelf, waar 700 blanken
en 10.000 zwarten hun be
staan gebouwd hebben op de
dam, het toerisme, de visserij
en de grootste bananenplanta
ge van het land. De vijf ho
tels van Kariba dreigen nu
zonder gasten te komen zit
ten, omdat veel mensen de
vliegreis naar de stad niet
aandurven. Over de weg is de
tocht allang zo gevaarlijk dat
een militair escorte een nood
zaak is.
De hoteleigenaren lijken ech
ter vol vertrouwen dat de
gasten spoedig de ramp met
de Viscount zullen vergeten
en dat er weer genoeg men
sen in het vliegtuig zullen
durven stappen om het casi
no, de jachthavens en de bars
draaiende te houden.
De werkelijke strijd voltrekt
zich op het stuwmeer en in
de Afrikaanse reservaten, die
bastions geworden zijn van
De Karibadam. eens een utopie van een vredige zwart-blanke samenleving
Nkomo-getrouwe guerrilla's.
Het meer, 280 kilometer lang
en maximaal 30 kilometer
breed is het belangrijkste in-
filtratiepunt van de guerrilla
strijders, die over bootjes be
schikken. Het Rhodesische
militaire top heeft een mari
niersafdeling aan het meer
gestationeerd. De afdeling is
uitgerust met speedboten met
zware machinegeweren. Op
nachten dat de maan niet
schijnt wordt op het stuw
meer een dodelijk spelletje
verstoppertje gespeeld.
De Rhodesiërs kunnen alle
vaartuigen op het hele meer
op hun radarschermen zien.
Maar de boten, met soms wel
40 guerrillastrijders aan
boord, racen met zo'n grote
snelheid over het water, dat
ze vaak al aan de overkant
Zware boten
Ten einde deze infiltraties te
stoppen, heeft de Speciale
Luchtmacht (Special Air Ser
vice, of SAS), een groot aan
tal vaartuigen aan de Zambi-
aanse zijde van het meer ver
nietigd.
Maar ook de Rhodesiërs ver
richten infiltraties over het
meer.
Een bezoek van een hoge
Zuidafrikaanse marineofficier
vorig jaar kon niet geheim
worden gehouden. Het is mo
gelijk dat de zware boten, die
voor het krieken van de dag,
beladen met zwaar oorlog
stuig en moderne communica
tieapparatuur uit Kariba weg
varen, een gevolg zijn van dat
bezoek.
Op land wordt er gevochten
in het Urungwe Afrikaans
Reservaat en de omringende
voor zwarten bestemde gebie
den, die bijna geheel in han
den zijn van de guerrillabe
weging van Joshua Nkomo.
Zwarte Afrikanen, die in Ka
riba werken, meldden vorige
week dat de guerrillastrijders,
die bijna geheel uit de Nebe-
le-stam voortkomen, even
wreed optreden tegen hun
oude vijanden, de Shona's, als
tegen de weinige veiligheid
stropen.
Bizar detail is, dat temidden
van al deze vijandigheden,
Zambia en Rhodesië nog
steeds samenwerken wat be
treft de hydro-electrische
energie die bij de dam wordt
opgewekt. Het project valt on
der de Centraalafrikaanse
Energiemaatschappij, de enige
instelling die het uiteenvallen
van de federatie heeft over
leefd. De raad van bestuur
bestaat uit drie Zambianen en
drie Rhodesiërs, een door bei
de partijen aangewezen voor
zitter, en een functionaris, die
benoemd is door de Britse re
gering.
Misschien wel omdat het mid
den op de dam wat moeilijk
zou gaan. houdt de raad haar
vergaderingen in hun beider
buurland Malawi. Op die ver
gaderingen wordt onder ande
re gepraat over de verdeling
van de electriciteit die
stroomt van de twee grote
krachtcentrales onderaan de
dam: een aan de noordelijke, BR
Zambiaanse zijde, en een aani er
de zuidelijke, Rhodesische, zij-j ni®
de.
stel
In principe krijgt ieder land k°r
precies de helft van de opge- Fra
wekte energie. In de praktijk
blijkt Rhodesië meer nodig te
hebben, omdat daar de indu
strie aan het groeien is, ter
wijl de Zambiaanse productie
in de zogenaamde Copperbelt
aan het afnemen is.
Natuurlijk zijn er gevaren
verboden aan dit delen van
de beschikbare energie. Nie
mand kan zeggen wat er ge-
beuren zal als de blanken,
eenmaal verslagen, een tak-
tiek van de verschroeide aar
de gaan toepassen, en de dam
bij Kariba uitkiezen voor een
dergelijke zelfvernietiging.
Sommige mensen zien al een
muur van water zich neer-i 'n
storten op de Cabora Bassa-j l411
dam in Mozambique, en grote' d°(
overstromingen in het cen
traal gelegen deel van dat t
land. 1
Mocht dat schrikbeeld ooit
werkelijkheid worden, dan
zou de enorme aanstormende' Ki
massa water uit de twee
kunstmatige meren achter de
Cabora Bassa- en Karibadam,
in de Indische Oceaan een A
golfslag veroorzaken die tot
op de Seychellen merkbaar
zou zijn. En die eilandengroep
ligt meer dan 1500 kilometer
verderweg. Vele mijnen zou
den vollopen en Zambia en
Rhodesië zouden zonder ener- PA
gie komen te zitten, wat weer va
zou leiden tot een grote bei
chaos. Be
Weinig waarnemers nemen i
het dreigement serieus van k®
sommige blanken, dat ze bij &e
een totale nederlaag de dam be:
zullen vernietigen. Maar dat se'
zulke idiote dreigementen
worden geuit, bewijst al dat
de droom van een vereend 8e|
Centraal Afrika wel nooit zal COi
uitkomen. bi
(Copyright The Guardian) Pr'
de:
0
do-vrij-ma-di
2.30 uur
dag. 7 en
9.15 uur-
Hij heeft zijn kwade genius op z'n knie en laat
zich door zijn tweede ik tot moord verleiden
(DE DOODOP SCHOOT)
EEN ANGSTAANJAGEND LIEFDESVERHAAL
JOSEPH E LEVINE PRESENTEERT MAGIC
ANTHONY HOPKINS ANN-MARGRET 8URGESS MEREDITH EO LAuTER
EXECUTIVE PRODUCER C O ERlCKSON MUZIEK JERRY GOLDSMITH
SCENARIO WILLIAM GOLDMAN NAAR ZIJN ROMAN
GEPRODUCEERD DOOR JOSEPH E LEVINE EN RICHARD P LEVINE
Nieuw
Tom and Jerry Festival
1978
NOUCHKA VAN BRAKELS
Camera
NURITH AVIV
Muziek LAURENS VAN ROOYEN
Scenario
NOUCHKA VAN BRAKEL
m.m.v. JUDITH HERZBERG
Naar een idee van CAREL DONCK
Produktie
MATTHIJS VAN HEYNINGEN
regie NOUCHKA VAN BRAKEL
Voor het eerst
GEHEEL
NEDERLANDS
GESPROKEN EN
GEZONGEN.
|De nieuwe Woody Allen!
INTERIORS'
...kompleet van
haring tot slaapzak
Savannah. 2-Pits kooktoestel met
lichtgewicht metalen frame (2,5 kg).
Geschikt voor butaan- en propaan-
gas Formaat 48 x 30 x 11 cm.
Slechts 3 dagen ma r-«
,7*755*" £2
Donzen^^slaapzak.
Dekenmodel (160 x 200 cm)
Met blokstiksel. 65% Halfwitte
eendendons, 35% veertjes.
Eenzijdig bruin, tegenzijde beige.
Slechts3dagen -n n
33?: Ï99.
Den
Kom snel kijken en vraag de folder met
VOORSEIZOEN AANBIEDINGEN
DE PRIJSBEWUSTE WINKEL VOOR JE VRUE TIJD
040-432775. aid r
035-234044. aid i
020-247131. Over
020-419533. Arnhem: Ketel!
050-130345, Oen Haag Spui 2-6. U
sage 23, li
i "In de Bogaard". Sliedi
tel 040-421643. Groningen: Here:
51. lel 023-319298. aid lenten Ged Oude Grachl 117. lel 023-319298. Heerlen: Homeruspassage 23, lel 045-717779.
ijsbr van Amstelstraat 70a. Hoogvliet: Binnenban 7. lel 010-163366. Leiden: Breeslraai 93. lel 071-143343, Nijmegen: Bur
010-119011. Zuidplein Hoog 932, tel 010-810055. Krakngse Piaslaan 155. tel 010-522405, Rljawljk: In de Bogaard 5g, te
- p1840.29S9, Tilburg: Stadhuisplein 1-3, li
3121. tel.: 085-422774. Elndhova
I 013-422850, Utr»
070-647840.
al 106-110, lel
I080-230165.
il 030-332425
