Steeds meer
Nederlanders leven op
water en boot
Wat, waar, wanneer?
Het ruime sop lokt
Lopend onder
zeii
Steeds meer snufjes op motorjachten
Van kano tot kotter
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 1 MAART 1979 PAGINA 9
De 24ste Hiswa, internationale watersport- en kampeertentoonstelling
wordt van vrijdag 2 tot an met zondag 11 maart gehouden In de
Amsterdamse RAI en de belendende haven. 382 Exposanten laten
1300 vaartuigen zien plus een keur aan accessoires en
kampeerbenodlgdheden. Openingstijden: dagelijks van 10 tot 17 uur
en van19tot22uun's zaterdags en s zondags van.10 tot 17 uur.
Toegangsprijs 7,50. Jeugd onder de 14jaar, aangemeld
groepsbezoek en houders van een Pas 65 betalen *5,-.
Automobilisten uit alle richtingen moeten de oranje aanwijzingsborden
volgen om op de snelste manier de parkeerterreinen van de RAI te
bereiken. Er Is nu ook een parkeergarage. Treinreizigers doen er
verstandig aan een TT-blIJet te kopen. Het geeft driemaal
reductie recht: op een trelnretour naar Amsterdam, op een dagkaart
voor de Amsterdamse trams en bussen en bovendien toegang tot de
Hiswa zelf.
E 'v
Voor 65 miljoen gulden aan vaartuigen zal
er op de Hiswa 79 te pronk staan. Opnieuw
een unieke staalkaart van de mogelijkheden
waaruit een watersporter kiezen kan. Op
merkelijk is de opmars van de kano. De
tentoonstelling in de RAI laat niet minder
dan 78 verschillende types zien.
Aangezien de romantische combinatie van
kanovaren en kamperen steeds meer in
zwang komt, doen de belangstellenden er
goed; aan even bij de kampeerafdeling van
de Hiswa langs te wippen. Ze kunnen dan
vaartuig en uitrusting met elkaar vergelijken
en op elkaar afstemmen. Een ander mode
verschijnsel wordt gevormd door de zeil
plank. Omdat de rechter het monopolie van
de hand heeft gewezen dat een fabrikant
meende te hebben, is deze markt nu vrij
met het gevolg dat de Hiswa 21 verschillen
de soorten kan tonen.
Bij de kajuitzeilboten blijkt de belangstelling
voor de traditionele Hollandse vaartuigen
groeiende. In de RAI dan ook twee novitei
ten op dit gebied: een Staverse Jol en een
Schokker. Daarnaast bekoren een Vollenho-
vense Bol en twee Lemsteraken oog en
hart. Ook bij de andere schepen bespeurt
men een terugkeer naar klassieke lijnen. Zo
is er bijvoorbeeld een robuust jacht 'te zien-
,dat duidelijk is gebaseerd op het model
kotter dat tot voor kort bij het Noorse
loodswezen in gebruik was. Hout zag men
al lang niet veel meer op de Hiswa Men
kende eigenlijk alleen nog de houten kajuit-
schouw. Daar is nu een Staverse jol bijge
komen, gebouwd van duims eikedelen die
stuk voor stuk in de juiste vorm worden ge
brand. Een oogstrelende aanblik.
Het woord kotter is gevallen. Deze aandui
ding komt ook steeds meer voor bij motor
jachten. Men proeft er een suggestie van
zeewaardigheid in en de Hiswa wijst inder
daad meer dan voorheen op de mogelijkhe
den om het ruime sop van de zeegaten, de
Waddenzee en nog verderop te kiezen. Een
vastomlijnd begrip is de kotter ondertussen
niet. „In de praktijk komt het er op neer",
aldus de kenners van De Waterkampioen
die het verschijnsel signaleren, „dat onder
een kotter een stoer ogend motorjacht
wordt verstaan, meestal een spitsgatter, fors
uit de kluiten gewassen dat wil zeggen
minimaal zo'n meter of 9 lang met een
rondspant romp".
De prijs ligt al snel een stuk boven de ton,
maar desondanks ziet het er naar uit dat dit
type schepen in toenemende mate onze wa
teren zal komen stofferen. Gaat het hart in
derdaad uit naar het wat ruimere werk, dan
is het dienstig te letten op de aanwezigheid
van een steunzeil, een betrekkelijk laag ge
houden opbouw en een flink vrijboord met
verschansingen.
Enkele ontwikkelingen bij de open boten
tenslotte. Hier heeft de mening postgevat
dat de belangstelling voor eenmansscheep-
jes steeds toeneemt, enerzijds omdat som
mige zeilers een tweemansboot te duur vin
den, anderzijds omdat het problemen kan
opleveren een goede fokkenist te vinden.
Voorts vallen de vaartuigjes op die speciaal
ontworpen zijn om vanaf het strand de zee
op te gaan. Een grote overhangende spiegel
voorkomt vollopen. Een leuke verschijning
tenslotte is een roeiboot die is uitgerust
met twee draaibare stoelen in plaats van
een roeidoft. Erg gemakkelijk voor vissers.
De catamaran heeft in ons land zijn eigen trouwe aanhang gevonden. Deze is in een kwartier te monteren
of te demonteren en past op het dak van elke auto.
Een duidelijk merkbare ontwikkeling bij mid
delgrote en grote zeiljachten is het zoge
naamde flush-dek, een volkomen vlak, soms
bolgelegen dek dat de opvarenden goede
loopruimte verschaft. Ook van binnen wor
den de schepen steeds royaler. Omdat bij
de toepassing van gewapend polyester in de
constructie geen spanten nodig zijn. komt
een aanzienlijke leefruimte vrij waar het een
stuk prettiger bewegen is. De vaartuigen
hebben een vrijboord gekregen (hoogte
romp vanaf de waterlijn) waardoor men de
opbouwen lager kon houden ten gunste van
de snelheid, maar desondanks werd bene-
dendeks een redelijke stahoogte gehand
haafd.
De masten zijn hoger geworden, de gieken
korter. Daardoor ontstonden de specifieke
zeilplannen met slankgesneden grootzeilen
en grote voorzeilen. Oogmerk bij dit alles is
het zeilen zo efficiënt mogelijk te maken.
Daar haakt ook de huidige tendens op in
om de kuip zo in te richten dat men van-
daaruit vallen en schoten kan bedienen.
Meer en meer past men de keerfok toe, een
verbeterde versie van de bekende boomfok.
Op het gebied van de zeilen speelt zich een
stormachtige ontwikkeling af, resulterend in
allerlei nieuwe soorten en modellen als de
booster, de blooper, de floater, de spanker
en de starcut coupe. Alle belangrijke zeilma
kers gebruiken tegenwoordig bij het bepalen
van de juiste snit van hun zeilen de compu
ter.
Op motorkruisers vanaf ongeveer 7 meter
lengte is de achterkajuit ingeburgerd ge
raakt, meestal ingericht als eigenaarshut
De moderne motorkruiser Is van alle denk
bare gemakken voorzien: elektrische ver-
lichting, complete toiletruimten (vaak met
douche), goed geoutilleerde kombuizen,
watervoorziening en verwarming. Bedenk
dat de veiligheid aan boord zeker gebaat
is bij de installatie van gasdetectors en
automatische lenspompen.
Een aparte categorie op de Hiswa vormen
de trallerbare dagkruisers cfle dank zij een
slimme indeling van het interieur een zeer
redelijk comfort bieden.
Onze hang naar gemak beperkt zich niet
langer tot ons huis. Ook aan boord wil
men het nodige terugvinden van de snuf
jes waarmee de moderne mens zich ver
wen L Het aanbod van accessoires is dan
ook In luttele Jaren ongelooflijk uitgebreid.
De catalogi van toeleveringsbedrijven en
fabrikanten spreken dikke boekdelen. Voor^
al in trek zijn artikelen als een zwemtrap,
een grill, verwarmingsapparaten (tot en
met complete centrale verwarmingssyste
men) en koelkasten. Bij deze laatste kan
men kiezen tussen gas- en elektrische sys
temen, voorts tussen voorladers en boven-
Iaders. De techniek is inmiddels zo ver ge
vorderd, dat het stroomverbruik tot een mi
nimum is teruggebracht
Nieuw op de accessoiremarkt is een com
plete doucheset die op middelgrote jachten
in de toiletruimte kan worden ingebouwd.
In Amerikaanse opgaven vindt men bij de
extra voorzieningen nogal eens een gene
rator die voor een aanvulling van de
boordstroom kan zorgen. In Nederland zijn
diverse goed tegen motorlawaai geïsoleer
de draagbare generatoren te leveren die
men ook reeds in schepen van bescheiden
afmetingen kan opstellen. Een tip tenslotte:
verlang bij prijsopgave van een accessoire
altijd de prijs inclusief de eventuele monta- Door de spantloze bouw biedt de polyester zeilkruiser meer ruimte dan
gekosten. men zou denken.
Wanneer de exposanten op de Hiswa hun
zin krijgen, gaan bootbezitters de binnenwa
teren in toenemende mate verwisselen voor
een wat ruimer sop. Een begrijpelijke ten
dens. gezien de drukte op de vaanwegen.
De organisatoren van de tentoonstelling mo
gen dan voorrekenen dat er in Nederland
nog steeds voor elk varend schip ruim
13.700 vierkante meter water beschikbaar is,
de flessenhalzen van sluizen en bruggen
(niet langer meer, zoals vroeger, op nage
noeg elk uur van de dag voor een kwartje
bediend) zijn een schrikbeeld geworden. Le
gio verhalen doen de ronde over voordrin-
gers die elkaar met de pikhaak te lijf gaan.
Onder zulke omstandigheden lokken het IJs-
selmeer en de Waddenzee.
Maar kan iedereen die een zeewaardig
schip of scheepje koopt, de ruime wateren
meteen ook bevaren? Natuurlijk niet, de
jaarverslagen van de reddingsmaatschap
pijen bewijzen het tegendeel. Wanneer men
in de haven de kaarten bestudeert, lijkt al
les eenvoudig. De ondiepten staan duidelijk
aangegeven en men hoeft de boeien en ba
kens maar te volgen om uit te komen waar
men wezen wil. De praktijk leert anders. Als
de navigatie niet klopt, kan men toch op
een ondiepte terecht komen. Bij slecht zicht
valt het lang niet altijd mee de boeien te
verkennen. Wanneer het dan ook nog hard
waait, biedt een kijker weinig soelaas. Soms
slaat zeeziekte ongenadig toe. Vooral onder
die omstandigheden wil een schipper nog
wel eens een verkeerde en dus gevaarlijke
beslissing nemen.
Bij het varen op IJsselmeer en Waddenzee
moet men er altijd op verdacht zijn dat men
door slecht weer kan worden overvallen.
Schip en bemanning dienen dan voor hun
taak berekend te zijn. Zo moet de zeiler bij
voorbeeld kunnen beoordelen wanneer re
ven geboden is of juist niet. Gebeurt het te
BIJ de motorjachten blijft de stalen kruiser
populair. Daarnaast echter heeft de op-
I mars van het polyester voor wat vrijere lij
nen gezorgd. Men kan bij de ontwerpen
meer afwijken van het geijkte patroon. Op
de grotere schepen ziet men steeds vaker
een tweede stuurstand, soms in de vorm
van een flying bridge, meestal geplaatst
op het dak van de stuursalon. Een specta
culaire uitkijk, ook voor de mede-opvaren
den. De meest functionele opbouwvormge-
ving In Nederland blijft ondertussen nog
altijd die met een gesloten stuurhuis, want
zo'n indeling geeft de beste beschutting
tegen onze wispelturige zomers.
laat, dan dreigen onnodige risico's. Er zijn
talrijke andere voorbeelden. De watersporter
op de Wadden behoort het nodige te weten
over eb en vloed, over doodtij en springtij.
Het moet hem bekend zijn dat een met de
windrichting meelopende stroom de golven
afvlakt. Maar vooral dient hij te beseffen dat
er een steile en gevaarlijke zeegang ontstaat
zeker in de zeegaten als wind en
stroom elkaar tegenwerken. Met de stroom
moet men ook rekening houden als men
rustig door een geul zeilt. Lang niet altijd
namelijk volgt de stroom precies de geul.
Als men in zulke gevallen niet goed oplet,
wordt men gemakkelijk buiten de geul ge
stuwd en op een ondiepte gezet, hetgeen
de grootste narigheid kan geven.
Zonder een gedegen kennis van de naviga
tie kan men het beslist niet stellen. Men
moet in staat zijn een koers uit te zetten en
een peiling te nemen. Men dient te weten
wat variatie en deviatie is en hoe drift
werkt. Een betrouwbaar kompas behoort tot
de gebiedende eisen, ook al lijkt dat instru
ment op Usselmeer en Waddenzee vaak niet
nodig. Bij snel verslechterend zicht kunnen
er mensenlevens van afhangen.
Navigatiecursussen worden in heel het land
op talrijke plaatsen gegeven. Voorts zijn er
boeken bij de vleet waaruit men de nodige
kennis kan putten. Voor iemand met hart
voor de watersport is het mogelijk zich de
noodzakelijke kennis snel eigen te maken
en de studie op zich geeft de voldoening
van veel voorpret. Daarnaast verdient het
aanbeveling praktische ervaring op te doen
aan boord bij een vriend of relatie die al
met het ruime sop vertrouwd is. De oude
wijsheid: „Een schip is zo zeewaardig als
zijn bemanning", geldt nog steeds, ook al
heeft men het stoerste jacht onder de voe
ten.
PIET SNOEREN
Als nieuwe vorm van trimmen is de kano in opmars.
Pen populair scheepstype uit Scandinavië: breed, stabiel en toch sierliik.
Aangeprezen voor rivieren, meren, Oeltakant en Wad
Een visboot voor het ruwe water, maar ook geschikt als toerboot voor
het gezin.
Gewapend polyester maakt de toepassing van steeds vrijere, snellere lij
nen mogelijk.
