Ter Aarse biljarters van
Monopolesteken zich
stemmig in het goud
eress en
te Haas in
te Oude Rijn
Iris-avond in Vrijetijdscentrum
GEZELLIGE VRIENDENCLUB; EN DE CARAMBOLES
ZIJN MOOI MEEGENOMEN
Transvaalbuurt
wil inspraak over
verbeteringsplan
Leids succes bij
Go-kampioenschap
gihSTADTREGIO
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 21 FEBRUAR11979 PAGINA 5
Hoelang de glimmende bil
jartballen al rollen over
(later verwarmde)
groen laken zou ik echt
niet weten. Ik heb ver
zuimd daaromtrent enkele
bronnen aan te boren.
Maar het staat wel onom
stotelijk vast, dat in Ter
Aar dit gezellige tijdver
drijf (dat pas tot grote
hoogten kan stijgen als de
gordijnen van het establis-
sement gesloten zijn en de
beoefenaren ervan zich
lebben geconcentreerd
ond een paar vierkante
meters waarop uitgekookt
precisiewerk wordt gele
verd) op 1 maart vijftig
jaar georganiseerd wordt
beoefend; en gehuldigd,
mag ik wel zeggen. Daar,
aan de boorden van het
'r Aarkanaal, vaak een eindje
':iJvan huis en haard, legt
nen in café 't Veer (buurt
schap Papenveer ontleende
waarschijnlijk z'n naam
overstekende monni
ken, maar wie weet is er
:n betere verklaring voor
le vinden, voor de naam
Papenveer althans) vaak de
meest doordachte patronen
op dat laken, gesanctio
neerd onder de verzamel
naam „B.V. Monopole".
Monopole dus hult zich in
een gouden glans. Een bil
jartvereniging met een au
reool. Een trefpunt voor de
„oudjes". Het begin van
Monopole vond plaats in
„de strengste winter die we
gekend hebben", een paar
weken na de beruchte
stadhuisbrand in Leiden en
in het jaar (1929), dat me
vrouw Lek leerde schaat
sen. Mevrouw Lek is de le
vensgezellin van Th. (Dirk)
A. Lek, secretaris van Mo
nopole, en met haar kennis
en toewijding zowat de
tweede secretaris van de
biljartvereniging. Th. Lek
zelf is al weer 38 jaar lid
en 32 jaar secretaris, waar
bij zijn vrouw aanvult, dat
haar man het „pispaaltje
van de club" is, „want als1
er iets mis gaat heeft de
secretaris het gedaan". Nu
gaat er bij Monopole zel
den of nooit iets mis en
daarom mogen wij de heer
Lek niet onmiddellijk als
een pispaaltje zien.
De Ter Aarse biljartvereni
ging is zo heb ik begre
pen - er één uit duizen
den. De deelnemers zijn er
zowat mee vergroeid. Vijf
tien leden, vandaag de dag,
en de meeste kennen el
kaar wel langer dan van
daag of gisteren. Daar is
ere-lid Wim Slootweg, 76
jaar, nu z'n dagen slijtend
in Amsterdams Oud-West.
Daar is het oudste lid, Jan
Slootweg, 65 jaar en thans
de man der penningen.
Zo'n geweldig trouwe was
ook TTieo A. Hijdra, de on
overtroffen voorzitter van
Monopole, die onlangs is
overleden en een heel gat
in het bestuur heeft achter
gelaten. Theo Hijdra is
moeilijk te vervangen,
maar sinds vorige week
doet Leo R. Uijttewaal z'n
best als Hijdra's opvolger
de touwtjes in handen te
nemen. Leo is ook al 29
jaar lid.
Vijftien leden dus vandaag.
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tusserf
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
Veel meer kon Monopole
er vroeger ook niet heb
ben, want met meer dan 20
leden moest de caféhouder
steeds weer voor elke
avond een speciale vergun
ning aanvragen om na een
uur of half elf 's avonds
open te mogen blijven.
Men vertoefde toen nog in
bondscafé „Verhoef", hét
café. Meneer Verhoef zelf
had als verwoed biljarter
een best biljart dat „Mono
pole" heette. Vandaar dat
z'n medespelers deze naam
in 1929 overnamen. Enfin,
men ging spelen, de eerste
jaren alleen in onderlinge
wedstrijden, maar in '32
werd de eerste grote wed
strijd, in Oud Ade, gewon
nen tegen Klein-Rustoord
en dat leverde de eerste
medaille op. Sindsdien is
de priJzenkast bol gaan
staan van de veroverde
trofeeën. Wim Slootweg,
één van de oprichters,
denkt er nog vaak aan.
In die eerste jaren was
Wim een accuraat penning
meester, die in 1933 een
batig saldo van 16,20
(verkregen uit een contri
butie van 5 cent per week)
op de Boerenleenbank zet
te. In 1937 was er zo'n be
hoefte aan een feestavond,
dat er besloten werd om
„vijf gulden uit de kas te
nemen en deze gezamenlijk
te verteren". Monopole
speelde verder, via ups en
downs. Het oude clublokaal
moest verdwijnen (in 1952)
om plaats te maken voor
de nieuwe Papenveerse
brug. Monopole was bijna
van de biljarttafel verdwe
nen, maar de leden zetten
na een rustperiode van
vijf maanden door een
vestigden zich in 't Veer
van de heer Chr. Uytte-
waal. Sinds '55 was Mono
pole officieel lid van de
KNBB, district Veen- en
Rijnstreek (met 14 aange
sloten verenigingen) en
men weerde zich vaak uit
stekend. Zo was er een
Monopole-team in de C3
klasse dat het in '73 pres
praktiserend kersverse voorzitter Leo Uyttewaal. Momentopname in de speelruimte van café 't Veer
teerde kampioen van het
district te worden en daar
na, in Gouda, kampioen
van het gewest. Men mocht
toen zelfs strijden om het
kampioenschap van Neder
land, maar aldus secre
taris Lek „in het gezicht
van de haven strandde
men toen. Het was name
lijk de eerste zondag van
het wereldkampioenschap
voetballen in Duitsland en
toen werd er meer naar de
tv dan naar het biljart ge
keken...".
Monopole is een biljartve
reniging waar meestal
meer om het spel dan om
de knikkers wordt gegeven.
Leo Uyttewaal, de nieuwe
voorzitter, ziet het ook zo:
„Het is een club van vrien
den, zeker geen elitetoes
tand. Als je er met tussen
past, kom je er ook niet in.
We kennen elkaar'allemaal.
De mensen in de middelba
re leeftijd zijn in de meer
derheid: het jongste lid is
zowat 35 jaar. Kijk, ik vind
het eigenlijk jammer om zó
voorzitter te moeten wor
den, zo vlak na het overlij
den van Hijdra. Die man
had „het" helemaal. Maar
nood breekt wetten; ik ben
gelijk voor het blok gezet,
maar ach, het is een mak
kelijke vereniging zonder
moeilijkheden. We hebben
vreselijk veel schik samen.
Avonden laat thuis". Me
vrouw Lek weet ervan mee
te praten, maar ze is bijna
nog enthousiaster dan haar
I man-secretaris zelf: „Het is
zuivere ontspanning. Ont
spanning na inspanning,
zeggen ze weieens. Nou,
dat zal dan wel waar we
zen". Voorzitter Uyttewaal:
„Na afloop is het vaak nog
een kaartje leggen, tot een
uur of één, half twee.
Vroeger werd het ook wel
eens half vier...". Maar
geen vrouw die er over
klaagt, zo hoorde ik van
deze en gene. Uyttewaal:
„Ze zijn allemaal even ge
estdriftig; we mogen alle
maal van ze...". Inderdaad;
neem nou eens mevrouw
Lek, die schrijft bijvoor
beeld zo goed als alle wed
strijden. De vrouwen staan
er achter en kunnen het
bovendien nog goed met el
kander vinden ook. En dat
is een heel ding. Nogmaals:
het blijft lollig bij Monopo
le en die club gaat niet
weg, zo is de overtuiging
van Lek en Uyttewaal.
Met de pet ernaar gooien?
Geenszins. Secretaris Lek
belijdt: „Eenmaal aan het
biljarten, wordt er om de
laatste carambole (de laag
ste speelt bij ons gemid
deld één, de hoogste
drieeënhalf) heel serieus
gevochten. De resultaten
zijn er ook wel naar ge
weest, dacht ik. Maar het
blijft voor de rest zuivere
ontspanning. Na een wed
strijd gaan we weg en zeg
gen tegen elkaar: „Nou, die
punten hebben we effe
mooi te pakken...". Komen
de vrijdag 23 februari is er
een receptie, in 't Veer, het
clublokaal, tussen 8 en 10
uur 's avonds, voor sport
vrienden en andere belang
stellenden. Dan treden de
Monopolers aan in hun
nieuwe uniforme kledij:
zwarte pullover met V-hals,
wit overhemd met zwarte
strop, zwarte broek. Op de
pullover prijkt dan het
nieuwe embleem: een ge
borduurde biljarttafel op
een groene achtergrond,
ontworpen door medelid en
wedstrijdleider en vice-pre
sident Piet Akerboom.
Maar ik kan niet zomaar
voorbijgaan aan het mooi
ste verslag, dat van de op
richting in 1929 werd vast
gelegd. Willem Slootweg te
kende ervoor: ,,'t Was in
de barre winter van '29.
Toen zaten we zo te praten
over van alles. Toen opper
de Van der Hoorn: zouden
we geen biljartvereniging
oprichten? Nou, G. Ver
hoef, W. Slootweg, G. Eg
berts, P. Tensen, A. Hijdra,
Aron de Leeuw en de heer
Vis van de Aardam waren
het eens. Nu het bestuur.
De heer Tensen werd zon
der slag of stoot voorzitter.
De club moest nog een
naam hebben. G. Verhoef
zei: „Dat is makkelijk, de
naam staat op 't biljart...".
En dan die keer, ruim 15
jaar later, toen Monopole
in Leiden bij „Tetenburg"
moest biljarten. Dat weet
Willem nog als was het gis
teren: „Toen we waren we
zen biljarten zei de voorzit
ter Tensen: jongens, ik zou
wel wat willen eten. We re
den naar de Steenstraat
Daar was toen Peter Lee-
nen, die had van alles.
Nou, die nam dit en een
ander nam dat Je kent dat
wel. Er was er één bij die
nam een worstje. Het is
een anecdote hoor, maar
goed. Die een worstje nam
stond even naar de ande
ren te kijken met z'n han
den op z'n rug. En toen
kwam er een hond en die
pakte 't worstje uit zijn
hand weg...". Die Willem
Slootweg toch, en dat-ie
dat allemaal nog zo weet
De Ter Aarse doorstoters
kunnen hun plezier op,
deze week vrijdag. De
vrienden vieren feest dan.
Niet alleen vanwege dat
goud, maar omdat het tóch
al zo'n toffe boel is bij Mo
nopole, die kostelijke B.V.
En of dat nog niet genoeg
is, volgt op zaterdag 3
maart een feestavond
waarop die vijftien Ter
Aarders het nog een keer
dunnetjes over gaan doen.
Samen met de vrouwen
dan. Dan zullen de ballen
misschien een keer niet
rollen, doch het is de tijd
van de alaafs en een fees-
sie is nooit weg. Proost op
Monopole; tot in lengte van
dagen en nachten!
ULPTUREN EN
3ft JHILDER1JEN
IDEN Het is tot en met
februari mogelijk om het
I terse weer even te verge-
i in galerie De Oude Rijn
de Stille Mare 4 in Lei-
de sculpturen van K2-
r Veress en met name de
Mderijen van Frans de
hebben een zonnig ka-
4-jarige Frans de Haas is
Ier twijfel een knap rea-
Daarnaast vertoont zijn
k regelmatig fantastische
Jfjes. Van De Haas worden
ken en olieverfschil-
[jen geëxposeerd. De hoog-
ken velschillen qua on-
kerpen weinig van het
rfwerk, wel zijn ze aan-
lelijk egaler gekleurd,
fken als „Iers Landschap"
II, „De Slechtvalk",
iüerraam" en nog een
anderen vertonen geen
istische trekken. Wel valt
op dat het perspectief door
De Haas wordt benadrukt. Zo
rijn de schelpen en de bloe
men op de voorgrond van het
werk „Tent" verhoudingsge
wijs zo groot afgebeeld dat je
het idee krijgt dat de schilder
op zijn buik in het zand is
gaan liggen. Dat verschijnsel
valt in veel werken waar te
nemen.
Een fantastisch element is bij
voorbeeld aanwezig in een
werk als „Kurhaus in de
woestijn". Het bekende Haag
se Kurhaus is door De Haas
opgepakt, in zijn oude glorie
hersteld en met pier en al in
de woestijn neergezet. Op de
pier van het door zand omge
ven Kurhaus bevinden zich
mensen in 19e eeuwse kledij
en tevens een aantal kamelen.
Ook bij het werk „Zijn de
heksen terug op aarde" is de
„De slechtvalk" van Frans de Haas
tijd teruggezet, hetgeen overi
gens bij nog meer werken het
geval is. Opvallend is dat zich
midden in een stadsgezicht
een willekeurig geplaatste
deur opent waardoor een
oude vrouw als het ware uit
het schilderij stapt. De Haas
heeft op een plakkaat naast
de deur zijn persoonlijke visie
op het heksengebeuren ge
schreven: „Zijn de heksen te-,
rug op aarde? Zij waren
randfiguren, veel uit dezelfde
families. Oude lelijke mensen,
die op ongelegen momenten
langskwamen en zich bemoei
den met zaken waarvoor later
weer de hulp van een priester
moest worden ingeroepen".
Veress
Karoly Veress werd geboren
in Hongarije in 1935. Sinds
1956 woont hij in Leiden. D^
sculpturen van Veress zijn
uitgevoerd in hooggepolijst
brons, dat er op het eerste
gezicht uitziet als geel koper.
Het werk van Veress is erg
fraai, in de regel zeer ab
stract. Hoewel alle bronzen
een titel hebben gekregen zal
de ene kunstkijker er waar
schijnlijk weer heel iets an
ders inzien dan de andere. Ti- j
tels als „Bela Bartok, derde
pianoconcert", „De dood van
een vriend" en „innerlijke
strijd" zullen in ieder geval
genoeg tot de verbeelding
spreken.
Het werk van De Haas en
Veress is van woensdag tot
en met zaterdag van 12.00 tot
17.00 uur te bezichtigen. Gale
rie de Oude Rijn beschikt
nog over werk van Peter Bes,
Fer Hakkaart, Anne Hulle-
man, Fon Klement, Ans Wor
tel, Johan Timmers en nog
een aantal andere kunste-
de o|,
onersf
sondi
t bor
'IDEN De stichting Iris houdt
.24 februari in het Leids Vrije-
jdscentrum aan de Apothekersdijk
avond waarop een aantal prójec-
van de stichting zich zal presen
te Optreden zullen de theater-
!£ep „De Vlek" met het zelfge
schreven moderne theaterstuk „Het
Web", het poppenkas tgezelschap „De
Poppenkeet" en de „Nard Boer Re
vue" met een programma van lied
jes en sketsjes. Ook enkele'buiten
landse artiesten zullen optredèn.
De stichting Iris werd vier jaar gele- sidie-aanvragen, zakelijke en/of artis-
den in Leiden opgericht. Doel van de tieke begeleiding, het zoeken van
stichting is het helpen van mensen' medewerkers, etc. De stichtingsleden
bij het verwezenlijken van ideeën op
cultureel en creatief gebied. Iris pro
beert te helpen met het verzorgen
van optredens, het opstellen van sub
zijn allen amateurs. De Iris-avond
begint om acht uur; toegang be
draagt 4,50 gulden en 3,50 gulden
voor C JP-houders.
LEIDEN De buurtvereni
ging Transvaal eist van het
college van b en w dat de
buurt betrokken wordt bij de
voorbereiding van de verbe
teringsplannen van zijn wijk.
De bewoners stellen deze eis
in een brief, waarbij zij ver
wijzen naar de uitspraken
van de minister van Volks
huisvesting en Ruimtelijke
Ordening, Beelaerts van
Blokland.
De minister heeft verklaard
dat bewoners van een stads
vernieuwingswij k grote zeg
genschap moeten krijgen bij
het opstellen van de plannen
en de uitvoering ervan. De
buurtvereniging Transvaal
wijst de gemeente Leiden
erop dat zij tot nu toe nog
niet betrokken is bij het door
de gemeente aangekondigde
verbeteringsplan van haar
wijk.
„Het is voor ons volkomen
onduidelijk wat de gemeente
met onze wijk van plan is.
Voordat de plannen al in een
zover gevorderd stadium zijn.
dat ze niet meer veranderd
kunnen worden, willen wij
overleg met b en w", aldus
Ton van Essen, secretaris van
de buurtvereniging. Inmiddels
is er wel contact tussen ge
meente en buurtvereniging
over het deelbestemmingsplan
van het terrein van de voor
malige vleesfabriek Van de
Berg, Omdat er op korte ter
mijn door de gemeente geen
bestemmingsplan voor de hele
Transvaalbuurt gemaakt kon
worden, is er voor dit terrein
alvast een deelbestemmings
plan gemaakt. „De gemeente
heeft dit alvast gedaan om te
voorkomen dat het terrein
door projectontwikkelaars in
beslag zou worden genomen.
De bedoeling is dat het ter
rein woonbestemming krijgt
?n daar staat de buurt volle-
lig achter", verklaart Ton
van Essen.
LEIDEN Het afgelopen weekend gehouden Nederlands
clubkampioenschap go is een groot Leids succes geworden. AI
komen de sterkste spelers dan misschien uit Amsterdam, de
Leidse Go Club bleek toch over het sterkste team te beschik
ken.
In de hoofdgroep werd Leiden 1 Nederlands kampioen, terwijl
Leiden 2 weliswaar slechts vijfde werd, maar dan wel met 8
bordpunten uit 12 partijen. Zelfs een finale Leiden 1—Leiden
2
heeft er nog ingezeten. Amsterdam 1 werd tweede en Amster
dam 2 degradeerde.
In de tweede groep werd Leiden 3 eerste, voor Utrecht 1.
Volgend jaar is Leiden daarom met drie teams in de hoofd
groep (van 8 teams) vertegenwoordigd.
In de derde groep werd Utrecht 1 eerste, maar had dit te
danken aan ex-Leidenaar v.d. Krogt, die in de laatste ronde
van Wagenaar van Leiden 4 won, welk team daardor derde
werd. Kortom, een compleet Leids succes.
De organisatie van het toernooi, in handen van de Drienerlose
Go Club was perfect Er werd gespeeld in de jeugdherberg te
Nijverdal, waar de 84 deelnemers (28 teams uit 11 verenigin
gen) gastvrij onderdak vonden.
IJszeilschip
zakt door
het ijs van
de Braassem
ALKEMADE Het was
zaterdagmiddag „erop én
eronder" met de ijszeil-
boot van A. v.d. Meer uit
Roelofarendsveen. Het
schip, waarop zich in to
taal zeven personen be
vonden, waaronder ver
schillende kinderen, zakte
tijdens een zeiltochtje
over de B raassemmer
meer door het ijs.
Nadat eerst de kinderen
snel op het ijswaren ge
zet konden deze de wal
spoedig bereiken. De vol
wassenen, die zich op het
schip bevonden begaven
zich half strompelend half
badend naar het vaste
land.
In eerste instantie werd
bekend dat het vaartuig
zondagochtend per heli
kopter zou worden wegge
sleept Later bleken deze
sensationele plannen niet
door te kunnen gaan we
gens de hoge kosten die
aan een dergelijke expedi
tie verbonden zijn. Ten
slotte is het ijsschip giste
ren met behulp van een
bergingsboot uit het water
opgetakeld en naar de
kant gebracht
Waterstaat geeft
3,5 miljoen voor
aanleg fietspaden
DEN HAAG Het ministe
rie van Verkeer en Water
staat heeft Zuid-Holland la
ten weten dat deze provincie
voor 1979 drieeënhalf miljoen
gulden subsidie krijgt voor
de aanleg van fietspaden
langs wegen van provinciaal
en plaatselijk belang.
Deze rijksssubsidie vormt de
helft in de bijdrage van de
kosten van de aanleg, zodat
de provincie voor zeven mil
joen kan laten aanleggen. Het
gehele uitvoeringsprogramma
van Zuid-Holland zal 10 1/2
miljoen gulden kosten.
