1. De verrader in „Galactlca" wordt door
de mechanische ruimtemonsters terechtge
steld.
2. Babysitter in doodsangst op „Hallo-
ween"-avond, wanneer een psychopaat
zijn geboorteplaats weer eens opzoekt.
3. De dood loert voortdurend om de hoek,
ook tijdens het telefoneren In John Car
penters „Halloween".
4.lsabelle Adjani en Bruno Ganz in Werner
Herzog's nieuwe versie van „Nosferatu".
5. Donald Sutherland en Brooke Adams op
de vlucht voor „The bodysnatchers" in
Philip Kaufman's science fiction-thriller.
6. Vampier Klaus Kinski is zo bezig met
Isabelle Adjani dat hij de tijd vergeet en
door de opkomende zon wordt verrast.
7. De Grote Markt van Delft door de pes
tepidemie leeggeveegd In „Nosferatu".
8. Het gezwel in Susan Strasbera's nek
neemt angstwekkende vormen aan in Willi
am Glrdlers „The manitou".
fers niet in de haché
laat verdwijnen maar er
wassen beelden van
maakt.
Niet alle in Avoriaz ver
toonde films waren
nieuw voor ons. Twee
waren zelfs al in Neder
land te zien. Larry Co-
hen, die in 1975 met
een film over een pas
geboren baby, die een
kraamkliniek uitmoordt,
in Avoriaz een speciale
prijs van de jury kreeg,
probeerde het dit keer
met het vervolg „It li
ves again". Maar de
jury liet zich dit keer
niet door een baby bij
de neus nemen. „Tho
manitou" van William
Girdler hadden we ook
al gezien. Tenminste
dat meenden wij. Maar
tot onze verbazing
bleek dat men er in
Nederland de hete cli
max, het duel op leven
en dood der medicijn
mannen, had uitgesne
den, waardoor het ac
cent nu verplaatst werd
van zwarte comedie
met Tony Curtis als
vriendelijke charlatan
naar het spektakel dat
een boze indiaanse to
venaar kan veroorza
ken. De manitou van de
titel delft tenslotte
scheldend en tierend
het onderspit, zwerend
bloedig wraak te ne
men. Op 21 januari
1978 kwam regisseur
Girdler om het leven
toen zijn helikopter een
hoogspanningskabel
raakte. Zou de medicijn
man, die uit de nek van
Susan Strasberg herbo
ren wilde worden, dan
toch over bovennatuur
lijke gaven beschikken?
Uit bovenstaande sum
miere opsomming van
wat de griezelfilm dit
jaar inhoudt zou je tot
de conclusie moeten
komen, dat niets meer
aan de verbeelding
wordt overgelaten en
geen detail gruwelijk
genoeg kan zijn.
Mbar dan krijg je
buiten mededinging
overigens opeens
zo'n film als Wemer
Herzogs vampierge
schiedenis „Nosferatu"
te zien, om te bewijzen
dat het ook anders kan.
Wie bij vampierfilms on
middellijk aan de be
bloede hoektanden van
Christofer Lee denkt,
zal even vreemd opkij
ken bij het zien van
Herzogs bijna poëtische
film over de verbreider
van het kwaad, die de
gezapige burger uit zijn
dommel haalt. In 1922
verfilmde Friedrich Mur-
nau deze geschiedenis
reeds en voor Herzog
is deze „Nosferatu"
nog steeds een der be
langrijkste werken uit
de Duitse filmgeschie-
AVORIAZ - Benito
Mussolini zal waar
schijnlijk ook de ge
schiedenis ingaan als
de geestelijke vader
van het filmfestival. Hoe
negatief men verder
ook over El Duce mag
denken, hij gaf de eer
ste aanzet voor een
pompeus festival, waar
belangrijke films uit alle
windstreken vertoond
zouden moeten worden.
Natuurlijk tot meerdere
eer en glorie van Italië,
dat zijn gasten op gran
dioze wijze placht te
ontvangen in het schil
derachtige Venetië. Tot
dat men de politieke
achtergrond door kreeg
en steeds meer landen
verstek lieten gaan.
Toch kwam het festival
in Venetië na de Twee
de Wereldoorlog in al
zijn oude luister weer
overeind, maar het had
toen in het Franse Can
nes al een geduchte
concurrent gekregen,
terwijl even later West-
Berlijn zich tussen het
mei-festival van Cannes
en het september-festi-
val van Venetië in
wrong, om de spoeling
van werkelijk belangrij
ke films nog wat dun
ner te maken.
Filmfestivals zijn altijd
een prestigekwestie ge
weest. Venetië heeft in
middels de strijd opge
geven. Berlijn tracht nu
in februari Cannes voor
te zijn, maar rond de
„grote drie" ontstonden
tal van andere filmfesti
vals, die zich vaak op
de een of andere ma
nier gingen specialise
ren op een bepaald ge
nre. De festival-kalender
staat nu zo vol dat
wil men alles aflopen
de vakantie er bij in
schiet. Heel begrijpelijk
tracht elk festival in de
filmwereld „een eigen
gezicht" te veroveren.
We denken daaibij, om
maar eens dicht bij
huis te blijven, aan ons
eigen Film International
in Rotterdam dat in zijn
korte bestaan al een
wereldreputatie heeft
veroverd bij aankomen
de filmers, maar ook
„oude rotten" naar zich
toe weet te lokken.
Oberhausen heeft nog
steeds de naam van
het festival voor-de kor
te film, maar de concur
rentie laat niets onbe
proefd om in die situa
tie verandering te bren
gen. Het Franse plaats
je Annecy was hèt ani
matiefestival, totdat Za
greb insprong toen An
necy in financiële nood
kwam te zitten en intus
sen heeft het Canadese
Ottawa er niet meer
een geheel continentale
aangelegenheid van ge
maakt.
van een klein Ameri
kaans stadje één voor
één in volkomen emo
tieloze wezens. „Opa Is
opa niet meer", ontdekt
een jongetje en dan
blijkt het stadje bezaaid
te zijn met grote peul
vruchten, die stuk voor
stuk het evenbeeld zijn
van een van de inwo
ners, wachtend op het
moment dat zij hun rol
in de maatschappij van
hun slachtoffer kunnen
overnemen. Ondanks de
internationale erkenning
die de film kreeg, is
Siegel zelf niet zo over
de film te spreken. De
producenten, die altijd
het laatste woord had
den in die tijd, hadden
namelijk flink in zijn
film gekapt
Reden voor regisseur
Philip Kaufman om het
ruim twintig jaar later
nog eens stevig over te
doen. Hij laat zien hoe
zaadjes uit het heelal
onze dampkring binnen
dringen, mooie bloeme
tje9 vormen die door de
mensen mee naar huis
genomen worden en
daar dan 's nachts
„hun werk" doen, dat
wil zeggen een mense
lijke gedaante aanne
men, terwijl hun even
beeld letterlijk met de
vuilnisman mee kan.
Donald Sutherland heeft
een mooi rolletje als in
specteur van de waren
wet de schrik van
alle koks van voorname
restaurants die zich
als laatste tot het uiter
ste tegen deze kaping
van zijn lichaam verzet
Kaufman heeft de han
deling naar San Fran
cisco verplaatst, zodat
er in deze re-make van
„Invasion of the body
snatchers" heel wat
meer slachtoffers kun
nen vallen dan in Sie-
gels film. Maar dat
Kaufman wel degelijk
de film uit 1956 als
voorbeeld heeft geno
men moge blijken uit
het feit dat Kevin
McCarthy, de enige
overlevende uit Siegels
film, nog even mag ko
men opdraven om San
Francisco vergeefs
overigens te waar
schuwen voor het nade
rend onheil. Ook zien
we Siegel zelf nog als
acteur in een klein rol
letje als taxichauffeur.
Australië verraste vorig
jaar in Avoriaz met
„The last wave" van
Peter Weir, een film die
de speciale prijs van
de jury kreeg. Waar
schijnlijk aangemoedigd
door dit Franse succes
had men dit keer liefst
drie films in competitie.
„The long weekend"
van Colin Eggleston
was een ronduit verve
lende film over een
even vervelend, voort
durend kibbelend echt
paar dat in het week
end de bush-bush in
trekt Het zijn echte mi
lieuvervuilers, die bo
vendien een kangoeroe
doodrijden, een ade-
laarsel kapot smijten en
een onschuldige zeekoe
afmaken. En wat je al
lang had zien aanko
men... de natuur neemt
wraak.
„The night the prowier"
naar een novelle van
Nobelprijswinnaar Pa
trick White was een in
trigerend filmpje over
een komisch getekend
betuttelend echtpaar,
helemaal idolaat van
hun onaantrekkelijke
dochter Felicity. Totdat
Felicity besluit om haar
leven naar eigen inzicht
In te richten en de
schrik van de buurt
wordt. Leuk gekarakteri
seerd door Jim Shar-
man maar in zijn uit
werking wat vlak. In elk
geval niet goed genoeg
om in de prijzen te val
len, wat wel het geval
was met „Patrick" van
Richard Franklin, het
verhaal van een jonge
man, die zijn moeder
en haar minnaar in het
bad eiektrokuteert, zelf
daama In coma ge
raakt, maar niet zo diep
als zijn omgeving ver
moedt.
„Patrick" veroverde
daarmee dit jaar de
Grand Prix en al zou
onze persoonlijke voor
keur uitgegaan zijn
naar de „Bodysnat
chers", het was toch
wel een beslissing waar
Je vrede mee kon heb
ben, want de prijswin
naar zat beslist niet
tussen de nachtmerrie
achtige, op bloedige ef
fecten gebouwde films.
Was „Halloween" van
John Carpenter over
een ontsnapte psycho
paat, die op Halloween-
avond als de kindert
jes de hele avond naar
griezelfilms op de tele
visie mogen kijken
letterlijk het mes in de
babysitters zet, nog
spannend alhoewel
voorspelbaar, „Phan
tasm" van Don Casca-
relli vol shockeffecten
op een kerkhof leek er
alleen maar op ge
maakt de toeschouwer
de stuipen op het lijf te
jagen, juist op die mo
menten dat men een
verhaaldraad meende te
ontdekken. „Tourist
trap" van David
Schmoeller maakte het
helemaal bont Een
schaamteloze imitatie
van Tobe Hoopers toch
al onsmakelijke „The
Texas chainsaw mur
ders", met dat verschil
dat moordenaar Chuck
Connors zijn slachtof-
Sitges en Triëst wier
pen zich op de fantasti
sche film, wat echter
voor het Franse plaats
je Avoriaz geen belem
mering was om met
twee bioscopen boven
op een Alp ook een
soortgelijk festival te
organiseren. Dit jaar al
voor de zevende keer.
Nu kan niemand zonder
blikken of blozen staan
de houden, dat Avoriaz
een belangrijk filmfesti
val is. Wei biedt het
een goede gelegenheid
om een overzicht te
krijgen van wat er zoal
in een Jaar op het ge
bied van de fantasti
sche film is gepres
teerd.
Het begrip fantastische
film is uitgebreider dan
men denkt. Naast v/at
men met "recht-op-en-
neer" bloedige horror
zou kunnen aanduiden
zoals John Carpenters
„Halloween", sluipt bij
veel films het bovenna
tuurlijke element bin
nen, maar er is ook
plaats voor pure scien
ce-fiction als „Galatica"
van Richard A. Colla.
Met zijn speciale effec
ten van elkaar beschie
tende ruimteschepen
een vereenvoudigd ver
volg op „Starwars" met
Bonanza-vader Lorne
Greene als de grijzende
commandant van het
laatste door menselijke
wezens bemande ruim
teschip, belaagd door
robotachtige wezens,
die de macht willen
overnemen. Als Greene
tenslotte de mechani
sche monsters beslis
send verslagen heeft,
gaat hij met zijn overle
venden op zoek naar
een planeet, waar vol
gens de overlevering
ook nog menselijke we
zens zouden moeten
wonen. En die planeet
heet Aarde of zoiets.
Een stripverhaal verge
leken bij „Starwars",
dat tenminste nog eni
ge diepzinnigheid pre
tendeerde.
„Plague" van Ed Hunt
zou men ook onder de
science-fiction kunnen
rekenen, al staat het
gegeven van dodelijke
ziektekiemen, die uit
een laboratorium „ont
snappen" wel slordig
zo'n uitlaat, waarin vo
geltjes nestelen die de
epidemie overbrengen
dichter bij de ellen
de, die de mensheid
boven het hoofd hangt.
In 1956 verraste regis
seur Don Siegel met
een inmiddels klassiek
geworden, goedkoop
gemaakt zwart-wit thril-
lertje gebaseerd op een
verhaal van Jack Fin
ney „Invasion of the
bodysnatchers". Daarin
veranderen de inwoners
denis. „Mumau voor
spelde daarin al het
dreigend gevaar van
het nationaal socialis
me", zegt Herzog, die
het boek „Dracula" van
Bram Stoker, waarop de
film gebaseerd was,
ronduit slecht vindt.
„Stoker verzamelde ge
woon wat oude legen
den over vampiers.
Murnau ging veel ver
der, door van zijn
hoofdfiguur de personi
ficatie van het kwaad
te maken".
In zijn versie van „Nos
feratu" gaat Herzog nog
verder. De van mensen
bloed levende graaf is
eigenlijk een deernis
wekkende figuur. Hij
kan niet sterven en Is
gedoemd eeuwenlang In
eenzaamheid het vallen
van de duisternis af te
wachten. De grote vam
pierbestrijder dr. van
Helsing, de enige die
hem onschadelijk kan
maken volgens Holly
wood en de Engelse
Hammer-films, is bij
Herzog een bijna seniel
oud baasje, dat nog ge
arresteerd wordt ook,
als hij veel te laat,
want er is al een vam
pieropvolger een
houten staak door het
hart van de graaf drijft.
Avoriaz reageerde
koeltjes op Herzogs
„Nosferatu", kennelijk
teleurgesteld geen bloe
dig vampierdrama te
zien. Zelfs de ratten,
waarover tijdens de op
namen in Delft zoveel
te doen is geweest,
konden het op griezelen
ingestelde publiek niet
tot opwinding brengen
en eerlijk gezegd is
hun rol, gezien al het
tumult van destijds, ook
wel érg klein.
Tienduizend witte labo
ratoriumratten werden
uit Hongarije naar Ne
derland vervoerd om er,
na grijs geverfd te zijn,
in de film op te treden.
Wat er in de voltooide
versie van „Nosferatu"
nog van te zien is, valt
bitter tegen Een paar
shots van een paar
angstig wriemelende
diertjes, meer niet.
Geen rattenleger dat de
mensheid bedreigt,
zoals het Herzog voor
de geest moet hebben
gestaan toen hij aan de
opnamen begon. En zo
zie je dan maar weer
hoe moeilijk het is het
verwende hedendaagse
publiek aan het grieze
len te krijgen.
Mag je het de maker9
van griezelfilms dan
nog verwijten dat zij
vaak met grof geschut
werken en niets aan de
verbeelding overlaten?
OTTO MILO
