Sassenheimse
lama in de kou
Grimas voor mensen die van spel houden
KOSTBARE GREEP
UIT VON SIEBOLD
COLLECTIE
VERSTEVIGT BAND
r, TUSSEN LEIDEN
t EN JAPAN
Economisch wel en wee
GIN*)TAD/REGIO
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 7 FEBRUAR11979 PAGINA 5
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
wiiiq Het was gisteren een
voorj grote dag voor de
npt eIhl betrekkingen tussen
Japan en Nederland.
En het begon
aan d eigenlijk zo
Leide abominabel, in 1928.
Sassain dat jaar werd een
tiegroi?zeer verdienstelijk
len S vaderlander nou
onavei ja, vaderlander:
Hoi Philipp Franz von
ft S.C Siebold was een
KG*yrJ rasechte Würzburger,
finaar hij belandde in
de iee Nederlandse dienst
Kritisc als militair arts bij de
Oost-Indische
Compagnie
verbannen uit Japan.
Minimin Voor het leven, heette
het. Het vonnis werd
in 1854 teniet gedaan,
maar toch had Von
Siebolds innerlijke
gemoedsrust een
knauw gekregen. De
arts Von Siebold had
net ruim 5 jaar in
I Japan doorgebracht,
had het land leren
waarderen en zelfs
liefhebben, zoals dat
heet. Maar toen was
het uit. Nadat echter
de verbanning
ongedaan was
gemaakt was de arts
in alle staten, omdat
hij besefte dat zijn
verdiensten door de
Jap; inse regering
destijds toch ten volle
werden onderkend.
De Japanse ambassadeur
„....J in ons land, de heer
fm Hiroshi Uchida, legde de
PUPI verering voor Von Siebold
(die thans nog in Japan
er eens dubbel boven op.
Hij noemde de verbanning
zelfs „gelukkig", omdat
Von Siebold gedwongen
werd buiten z'n geliefde
Japan te blijven en zo
zichzelf kon wijden aan het
schrijven over Japan en
-pi. j,een veilig thuis te vinden
voor zijn kostbare Japanse
10 aai collectie". Dat tehuis vond
ju reni hij in Nederland; in een
irnatiepaar kamers boven in zijn
je Sal woning die thans bekend
;hikbastaat ^et Kantongerecht
in nn aan ^et Weidse Rapenburg.
g or i>evens de grondslag voor
het Rijksmuseum voor
Volkenkunde, in z'n soort
het eerste museum in
Europa en wellicht ter
wereld.
De Von Siebold Collectie is
■zowat een toverwoord
geworden in Japan. Vraag
In Tokio aan een
taxichauffeur wie Von
Siebold was en hij zal
direct een exacte
>r dpersoonsbeschrijving van
woriide man geven. Maar in elk
concelgeval, omdat het 125 jaar
ervorni geleden was dat Von
iweg ISiebold weer in Japan
Brasiwerd toegelaten, werd
ïonievigisteren op de Japanse
sduinejAmbassade in Den Haag
optneen stijlvol feestje met
armon! wellevende Japanse
i voor|functionarissen,
11 opgtNederlandse gasten van
rogran
i zoda
iiiiiiiiniir
Samurai en marskramers,
van Katsushika Hokusai.
„Volkenkunde" en
uitstekende champagne
gebrouwen. Een beste
gelegenheid voor prof. dr.
P.' H. Pott, directeur van
Volkenkunde" uit Leiden,
om zijne excellentie Uchida
in het bezit te stellen van
een driedelig kostelijk
uitgevoerd boekwerk met
Japanse grafiek en
schilderingen van de 17e,
18e en 19e eeuw, die een
selectie vormen van de
belangrijkste exemplaren
uit de omvangrijke Von
Siebold collectie die zich in
het Leidse Rijksmuseum
voor Volkenkunde bevindt.
De publicatie kwam tot
stand uit een gezamelij k
initiatief van het museum
(met als daadwerkelijke
coördinator drs. Willem
van Gulik, aziatisch ogende
conservator van de
afdeling Japan en vloeiend
Japans sprekend, en de
grootste uitgever van Oost-
Azië op het gebied van
kunstboeken, Mesrs
Kodansha Publishers Ltd
in Tokio, bepaald geen
kleine jongens overigens en
behept met een enorme
reputatie op dit
uitgeversgebied. Het doel
was, een gedeelte van de
unieke Von Siebold
collectie voor een
internationaal publiek
toegankelijk te maken.
Dat zal geen breed publiek
zijn, want de set van drie
delen, zoals die ter
ambassade werd
aangeboden, moet in Japan
ongeveer 1500 gulden
kosten. Een Engelse
Waterverfschildering op Hollands papier uit 1826,
uitgave, via een West
Duitse publisher, zal zelfs
ruim 3000 gulden
opbrengen. De oplage van
bijna 2000 exemplaren van
de set die in Den Haag het
levenslicht zag is nu al
uitverkocht De kostbare
sets werden voornamelijk
aangekocht door
bibliotheken over de gehele
wereld. De verklarende
teksten waren in het
Japans gesteld. Geen
massaal bereik dus, maar
wel kunnen nu de
precieuze specimina van
Von Siebolds toegewijde
verzameldrift over de hele
wereld bereikt worden.
De arts Von Siebold heeft
gedurende zijn verblijf in
Japan een grote collectie
aangelegd van Japanse
prenten, schilderingen en
geïllustreerde boeken.
Sinds 1837 (verbannen als
hij was) exposeerde hij in
zijn huis aan het
Rapenburg een gedeelte
ervan publiekelijk. Dat was
uitzonderlijk in die tijd,
want iedereen kon in dit
„museum" terecht. Het was
enkele tientallen jaren
voordat in Europa een
rage ontstond in Oost-
Aziatische
kunstvoorwerpen, vooral
nadat het impressionisme
de prachtige Japanse
uitdrukkingskunst had
ontdekt en
„geïntroduceerd". In de
haven van Nagasaki, op de
handelspost Deshima,
verrichtte Von Siebold
pionierswerk. Er ontstond
ook een centrum voor
Nederlandse studies. Alleen
daarom al zijn de
betrekkingen tussen
Nippon en Nederland, met
een betreurenswaardige
onderbreking tijdens de
laatste oorlogsjaren, zo
bijzonder hecht geweest.
De culturele draad is
inmiddels allang weer
opgevat en „Volkenkunde"
vormt daarin een
gewichtige schakel.
Nederland was de eerste
buitenlandse natie die in
Japan vaste grond onder
de voeten kreeg. Dank zij
Von Siebold, die met een
Japanse trouwde, maar op
beschuldiging van spionage
werd uitgewezen. Maar,
zoals we vernamen, Von
Siebold despereerde niet en
legde het basement voor
een verzameling die nog
steeds uitzonderlijk is in de
wereld van kunst en
cultuur. En waarlijk: Japan
draagt deze voortreffelijke
Von Siebold nog steeds een
warm hart toe.
Alles bewaarde hij, alles
zond hij door. Levende
planten verstuurde hij naar
Batavia en Leiden en als
eerste wist hij ook
theezaden (oorspronkelijk
van China afkomstig,
vanwaar de Britten hun
thee-imperium op stapel
zetten) naar Nederlands-
Indië te verschepen. Zo
hebben wij onze
ochtendrank aan deze Von
Siebold te danken. Een
duizend stuks tekeningen,
schilderingen en prenten,
door Von Siebold
bijeengegaard, bevinden
zich alleen al in
„Volkenkunde" in Leiden:
uniek beeld van het Japan
in het begin der 19e eeuw
weergevend. In 1859 ging
hij opnieuw naar Japan en
bracht nogmaals een grote
verzameling bijeen. Deze is
echter niet in Nederland
gebleven, maar ging naar
München.
De tentoonstelling die in
'76 op zeven verschillende
plaatsen in Japan te zien
was, toonde voornamelijk
nog niet eerder
geëxposeerde werken,
waarvan het merendeel
afkomstig was uit de
collectie Von Siebold. Naar
aanleiding hiervan hebben
Willem van Gulik en
uitgeverij Kodansha de
koppen bij elkaar gestoken.
Er werd een keuze
gemaakt uit de fraaiste
werken en die werden op
ware grootte in kleur
uitgegeven.
De Japanse collectie van
„Volkenkunde" in Leiden
gaat overigens een nieuwe
toekomst tegemoet. Eind
maart gaat daar de
gerenoveerde afdeling
Japan voor het publiek
open. En in juni komt er
een belangwekkende
tentoonstelling over Japan.
Dat hebben we uiteindelijk
toch allemaal te danken
aan de ijveraar en kunst-
Maecenas Philipp Von
Siebold, die met zijn
fabelachtige bezit de
kunstgeschiedenis terdege
gediend en Japan voor
Europa „ontdekt" heeft.
De overhandiging van het boekwerk. Rechts direc
teur prof. dr. P.H. Pott van het rijksmuseum voor
Volkenkunde in Leiden en links de Japanse ambas
sadeur Hiroshi Uchida.
een ki
Karin Wesseling met „haar" lama.
SASSENHEIM Karin Wesseling uit de
Molenstraat in Sassenheim voert al enkele
weken een pittige polemiek met het gemeen
tebestuur van deze plaats over de lama die
op de kinderboerderij in het Rusthoffpark
rondloopt. In een open brief aan het ge
meentebestuur, die de Havo scholiere in een
plaatselijk advertentieblad deed plaatsen zet
te ze haar grieven uiteen. Het gemeentebe
stuur moest wat beter voor de dieren op de
kinderboerderij zorgen en dit gold met
name voor de lama. Deze zou ,jnet als eni
ge gezelschap een bok, op een geheel kaal
gevreten stuk land staan, zonder enige be
schutting, wat met dit weer toch wel een
vereiste is."' Karin stelde in deze brief ver
der dat men bij de aanschaf van dit dier
had behoren te weten wat het toekwam en
dat men anders maar eens informatie in
moet winnen bij terzake kundige personen.
De brief werd besloten met de hoop uit te
spreken dat voor de lama spoedig een
schuilplaats gebouwd zal worden.
In hetzelfde huis-aan-huis blad reageerde de
gemeente Sassenheim hier de eerstvolgende
week op door te stellen dat de lama geen
last heeft van de koude. Volgens het ge
meentebestuur komt de lama normaal voor
in het Andes gebergte waar temperaturen
tot min dertig graden heersen. Mede door
zijn dikke en isolerende vacht is de lama te
gen dit soort barre temperaturen opgewas
sen. ,Het op stal zetten van de lama is niet
nodig. Het tegen de natuur in behandelen
van dieren bevordert slechts de kans op
ziek worden", zo schreef het gemeentebe
stuur. Verder werd in het antwoord van de
gemeente nog gesteld dat men dieren niet
teveel met mensen moet vergelijken en dat
de meeste schuilplaatsen in dierenparken
daar meer zijn gemaakt om de mensen ge
rust te stellen, dan dat ze enig direct nut
voor de dieren hebben.
Door dit antwoord nu, was Karin ,jnet
stomheid geslagen". Ze stelde in een volgen
de brief geenzins de neiging te hebben la
ma's met mensen te vergelijken, maar dat
ze, na contact opgenomen te hebben met de
directie van Artis in Amsterdam wel dege
lijk overtuigd was van het nut van een hok
voor de lama. De lama vindt, volgens de
Artis directie, in het Andes gebergte be
schutting doordat de dieren in kuddever-
band leven en zich aan elkaar warmen. Ver
der hebben ze in de bergen de gelegenheid
om zich in spelonken en spleten te verschui
len. De Artis directie had verder nog aan
Karin gemeld dat de lama een totaal onge
schikt dier is voor een kinderboerderij om
het een hoogmoedig en onverdraagzaam"
wezen is. Verbolgen was men in Artis over
het feit dat er ook een bok in de koude had
gelopen, omdat bokken zeer kougevoelig
zijn. Overigens is het Sassenheims lama-pro
bleem inmiddels opgelost, want Karin beëin
digt haar laatste brief met: Heeft u, bur
gers van Sassenheim, gezien hoe graag de
lama nu zijn hok in gaat? Het is een belo
ning voor mij om hem zo lekker beschut en
warm te zien liggen, en ik hoop dat velen
met mij er zo overdenken".
Aan het Fakkelgras 35 is
het schoonmaakbedrijf van F.
J. J. Piek gevestigd.
Aan de Morsstraat 8 is
„De Blauwe Poort", winkel in
antiek, curiosa en 2e hand
sgoederen, opgeheven.
9 Aan de Hogewoerd 11 is
de „Witte Kiosk", winkel in
grammofoonplaten, opgehe
ven.
Aan het Wagnerplein 11 is
i.p.v. de vroegere handelson
derneming "Aljur", de heren-
kapsalon "Maris" en de da
meskapsalon "Fancy Free",
eig. M. en E. Huysman, geves
tigd.
Aan de Buizerdhorst 101 is
de detailhandel in dameskle
ding aan huis "Pippa-Dee",
gevestigd.
Aan de Schouwenwerf 15
is de papiergroothandel
„Erma", opgeheven.
Aan de Valkenburgseweg
15 is "Menken Vleeswaren",
groothandel in verpakte vlees
waren, verplaatst naar Kat
wijk.
Aan de Vondellaan 74 is
het assurantie service bureau
,|De Spits", verplaatst naar
Amsterdam.
Aan het Wagnerplein 11 is
b.v. Industrie en handelson
derneming "Aljur", verplaatst
naar Venlo.
Aan de Vijf Meilaan 133 is
"Salon Els Sieval", schoon
heidsverzorging, gevestigd.
Aan de Magdalena Moons-
straat 1 is de kruidenierswin
kel van W. van Hooven, opge
heven.
Aan de Hyacinthenstraat
25a is het glazenwassers be
drijf „Tuinstadwijk geves
tigd.
Aan de Hoge Rijndijk 12 is
"Speleo Expedities", verzor
gen van expedities, opgehe
ven.
Aan de Hoogl. Kerkgracht
47-49 is de winkel van "De
Kastenspecialist", opgeheven.
Aan de Levendaal 29 is de
Fa. H. J. van der Weijden en
J. Kanbier, winkel in bloemen
en planten, opgeheven.
Aan de Hogewoerd 183 is
"Cirin Chemical Products
b.v.", verplaatst naar Leider
dorp.
Aan de Rapenburg 90 is
de uitgeversmij. "Krugt b.v.",
opgeheven
leanimeerd
camflrnaval
F!» ffejaarden
t carna
stallatigeveer 200 ouderen.
Dit glen van de katholie-
„Entr bond van bejaarden
:entnu gepensioneerden
bben zich gistermid-
Katen uitstekend ver-
rdag lakt in het Antonius
ischnjubhuis aan de Lange
agen kre tijdens het door
en ee bond georganiseer-
bruin carnaval.
KÜ-p— rtva"
v van 0 was de Noord-
ukse entertainer Arie
Mriosl99est uit Noord-
i, k, die in zijn eentje
J bezoekers de hele
ddag bezighield, met
het Jappen, anekdotes en
ddag fezikale hoogstandjes
accordeon. De
ingstelling viel de
lanisatoren, gezien
weersomstandighe-
niet tegen. De be-
sgro^Oera van het krantje
Ma eJ1 de bond waren er
fan df geslaagd ondanks
i-Wass
de gladheid alle leden
te bereiken.
Ook de invalide leden,
grotendeels afkomstig
uit het St. Elizabeth-
ziekenhuis in Leider
dorp hadden aan de
oproep van de bond
gehoor gegeven. Hun
rolstoelen bleken geen
bezwaar te zijn voor
de beweeglijkheid die
bij het carnaval hoort.
Tijdens de grote polo
naise werden ze door
de goed ter been zijn
de leden enthousiast
door de zaal geduwd.
CENTRUM VOOR DRAMATISCHE VORMING
LEIDEN „Grimas" is er voor ieder
een die er van houdt z'n vrije tijd op
een actieve en creatieve manier door
te brengen. Voor mensen die honden
van spel in de algemene zin van het
woord. Spelen met taal, geluid, de
uitdrukkingsmogelijkheden van bet li
chaam; expressie in woord en ge
baar", aldus Kris de Ruyter (29), cur
susleider van het nieuwe centrum
voor dramatische vorming „Grimas".
„Grimas" richt zich voor een deel op
theater en probeert technieken, die in
het theater gebruikt worden, aan te le
ren, te ontwikkelen en te verbeteren.
„Wie echter een echt opleidingsinsti
tuut zoekt, een plaats om „het vak te
leren" moet zijn heil niet bij „Grimas"
zoeken maar bij de theaterschool",
vinde De Ruyter. „Mensen die het be
zig zijn echter belangrijker vinden dan
het eindresultaat of het toekomstper
spectief zijn bij Grimas aan het juiste
adres".
Het centrum voor dramatische vor
ming geeft drie cursussen, toneel, ca-
fcfeuet en creatief spel.
Het doel van de cursus toneel is twee
ledig: enerzijds techniekverbetering,
anderzijds een verbreding van de ken
nis van de verschillende toneelvormen.
Tijdens de eerste vijf, zes of zeven
lessen van de cursus worden fragmen
ten van diverse, uiteenlopende toneel-
genre's gelezen; drama, komedie, blij
spel, klucht, satire etc. Tegelijkertijd
wordt er aandacht besteed aan basis
technieken zoals spreken, bewegen en
improviseren. Na die periode kiezen
de cursisten een toneelstuk of een ge
deelte daarvan uit om te gaan instude
ren. Eén en ander kan resulteren in
een voorstelling, een hoorspel of een
andere presentatievorm.
De cursus cabaret beoogt het stimule
ren van de eigen vindingrijkheid, het
bijschaven van de techniek en simpel
weg eigenlijk het maken van zoveel
mogelijk plezier. Hét motto van de
eerste zes lessen luidt: „wat doe ik
met een tekst en hoe breng ik die zo
duidelijk mogelijk over". Door middel
van een groot aantal spraak- ontspan-
nings- en bewegingsoefeningen wordt
de cursist geleerd zich wist makkelij
ker en verstaanbaarder te bewegen op
een eventueel toneel. Tevens wordt
aandacht besteed aan het in verschil
lende situaties voordragen van een
tekst of een liedje. Improvisatie speelt
ook een rol. Gedurende de tweede
helft van de cursus vervaardigen de
cursisten een collage van eigen teksten
op werkjes uit de cabaretliteratuur.
De cursus creatief spel heeft van de
drie gegeven cursussen het minst met
tekst te maken. Tijdens de lessen
wordt, aan de hand van diverse op
drachten en gebruik makend van ei
gen, natuurlijke middelen de mogelijk
heid voor de deelnemers geschapen
zich te uiten, te laten merken wat er
in hen leeft aan gedachten, gevoelens
en ideeeën. De geleverde prestatie ligt
in de bezigheden zelf. De cursisten
spelen mime, charades en geluidsspe-
len, geen rollen of solo's. Het gaat om
het ontspannen spelen. De cursussen
verlopen niet volgens een zeer strak
schema; met speciale wensen kan al
tijd rekening worden gehouden.
Cursusleider Kris <Je Ruyter is zeven
jaar in het onderwijs werkzaam ge
weest. Ook studeerde hij Nederlands.
Het „spel" leerde hij op de academie
voor expressie in woord en gebaar en
de theaterschool. Kris de Ruyter gaf
enige jaren cursussen in Amsterdam.
Sinds 1968 verzorgt hij voorstellingen
voor kinderen en volwassenen. De
Ruyter is ervan overtuigd dat zijn
Centrum voor Dramatische Vorming
in een behoefte voorziet „Tot dusver
mocht ik meer dan 70 aspirant-cursis
ten inschrijven. Ik hoop in de toe
komst nog meer activiteiten te ont-
plooiien. Het ligt in mijn bedoeling
„Grimas" binnen afzienbare tijd te la
ten uitgroeien tot een theatercentrum
ek la de Amsterdamse Engelenbak.
Voor alle duidelijkheid wijs ik er op
dat één en ander voorlopig eerder op
idealistische dan commerciële grond
slagen is gevestigd".
Wie geïnteresseerd is in de activiteiten
van het Centrum voor Dramatische
Vorming kan contact opnemen met
Kris de Ruyter, Oude Rijn 91, 2312
HC in Leiden. Telefoon 071-121*22
Cursusadrès: Hooigracht 52a in Lei
den.
