Hulp van Cebemo probeert
basisgroepen te bereiken
UKUNT
Afgevaardigden bisdom te gast op Leeuwenhorst
Tweede Kamer
wil atoomtaak
van artillerie
beperken
Ontwerp-sanctiewet
bijna aan eindstreep
Astrada
sherry
kerk
wereld
PROJECTEN WORDEN VAAK GEBOYCOT
Jronbekers mogen
)ij elkaar blijven
STAATSLOTEN?
Speel mee in de Staatsloterij.
Relatief autonome school
sluit aan op toekomst
njn
IINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 6 FEBRUAR11979 PAGINA 7
PUEBLA - Meer dan 21
miljoen (overheids)guldens
heeft Cebemo het afgelopen
jaar alleen al in maatschap
pelijk ontwikkelingswerk in
Latijns-Amerika gestopt. De
Nederlandse regering staat in
de wereld bekend als een
royale „projectontwikkelaar",
die in Cebemo voor het ka
tholieke, ICCO voor het pro
testantse, en NOVIB voor
het overige ontwikkeling
swerk de kanalen vindt om
de geldstroom naar onderont
wikkelde landen en gebieden
te laten vloeien.
„Dankzij zowel de vorige, als de hui
dige minister hebben we inderdaad
nogal wat geld te verdelen, maar het
gebeurt niettemin zuinig en pas als
de aangeboden projecten voldoen
aan alle criteria die zowel de Neder
landse overheid, als wijzelf stellen".
Aan het woord is pater Eduardo
(Ed) van de Walle (MSC) die namens
Cebemo de bisschoppenconferentie in
de Mexicaanse stad Puebla volgt. Ce
bemo is de hanteerbare afkorting
voor de lange naam van deze organi
satie: Centrale voor bemiddeling bij
mede-financiering van ontwikkeling
sprogramma's, ressorterend onder
het Centraal Missie-Secretariaat,
maar werkend met 100 procent over
heidsgeld.
Ed van de Walle afkomstig uit het
Zeeuws-Vlaamse Hulst, gestudeerd
hebbend aan het grootseminarie in
Stein is een expert. Van 1950 tot
1970 werkte hij als missionaris in
Brazilië, als ontwikkelingswerker on
der de arbeiders, die ingezet waren
bij de bouw van de nieuwe hoofd
stad Brasilia. Na een aanvullende
studie (ontwikkelingssociologie) in
Leuven, trad pater Van de Walle in
1971 in dienst bij Cebemo, als coor
dinator voor Latijns-Amerika. Een
paar keer per jaar reist hij geduren
de een aantal weken door het Zuida-
merikaanse continent. Zo onopval
lend en omzichtig mogelijk, om geen
irritaties te wekken.
„We timmeren als Cebemo niet aan
de weg. We maken gebruik van
mede door ons betaalde adviesbure
aus in de diverse landen om te be
oordelen welke projecten we wel en
niet mede-financieren. Maar omdat
de projecten helemaal in het maat
schappelijke vlak liggen, zijn conflic
ten met de overheden doorlopend in
potentie aanwezig".
Europese methode
De kernvraag voor Cebemo is hoe je
christelijke solidariteit met de Latijn-
samerikaanse kerk moet uiten. „Geld
is een nevanfactor in de ontwikke
lingshulp, een erg Europese methode
van hulpverlening. Als je aan ont
wikkelingshulp doet, houdt dat auto
matisch in, dat je sociale veranderin
gen steunt die beginnen aan de ba
sis. Vandaar dat we proberen die ba
sisgroepen te bereiken, en dat kan
nu eenmaal beter via priesters en
maatschappelijke werkers, of actieve
leken, dan via regeringsfunctionaris
sen".
Anders dan grote Westduitse hulp
verleningsorganisaties zoals Adveniat,
m b.v. „Kerk in nood" van pater
V Verenfried van Straaten, die nadruk-
1 celijk pastoraal-kerkelijke hulp verle-
i .ien en af en toe sociaal-maatschap
pelijk bezig zijn, verleent Cebemo
hulp aan maatschappij-kritische pro
jecten. Het is onder de Zuidameri-
kaanse bisschoppen en overheden be
kend, dat Cebemo een minder tradi
tionele vorm van ontwikkelingshulp
verleent. Soms zelfs in het verborge
ne om basisgroepen en kritisch inge
stelde priesters en leken niet in ge
vaar te brengen.
„De situatie in Latijns-Amerika ver
slechtert", aldus pater Van de Walle.
Dagelijks worden religieuzen, pries
ters en leken opgepakt of als het
vreemdelingen zijn uitgewezen.
Projecten worden geboycot, gesabo
teerd. Maatschappij-kritische mensen
worden geïntimideerd, gemarteld,
vermoord of ze „verongelukken". Er
verdwijnen mensen. „Vooral de Cen-
traal-Latijnsamerikaanse landen wor
den een hel. Guatemala, El Salvador
en Nicaragua zijn de ergste voorbeel
den van rechtse terreur, van fascisti
sche methoden en bestuursstructu-
Het is logisch dat buitenlandse hulp
organisaties ook al zijn ze kerke
lijk van oorsprong opgezet met
grote argwaan worden bekeken.
Toch is er verschil in appreciatie.
Het Duitse Adveniat dat louter
pastoraal bezig is, seminaries en ker
ken bouwt en priesters helpt
wordt in sommige landen op handen
gedragen, net als de Inter American
Foundation dat volgens sommigen
meer aan economisch kolonialisme
doet, dan aan christelijk georiënteerd
ontwikkelingswerk.
Afwijzen moeilijk
„Het moeilijkste aspect van ons werk
is het motiveren van een afwijzing
van een project. We hebben behal
ve de criteria die de regering stelt
onze eigen normen. Zo moet er een
goede maatschappij-visie achter zit
ten en het moet technisch goede in
houd hebben. Een landbouwontwik-
kelingsproject waarvoor 50 koeien en
50 stieren worden gevraagd is een
slecht project. Moeilijker wordt het
als je moet motiveren waarom een
project op maatschappelijke visie af
gewezen wordt". Vandaar dat vol
gens pater Van de Walle gretig ge
bruik wordt gemaakt van adviesbu
reaus in Zuid-Amerika om de infor
matie te krijgen waarop de beslissin
gen gebaseerd kunnen worden. .Bo
vendien laat je je dan leiden door de
noden en wensen die de lokale kerk
naar voren brengt".
Mej. Ton Willemsen, afkomstig uit
Eindhoven en sinds geruime tijd al
gemeen-secretaresse van „Kerk in
nood", heeft als uitgenodigd waar
neemster een deel van de Puebla-
conferentie bijgewoond. „Je moet als
Europese organisatie hier niet gaan
voorschrijven hoe het allemaal moet.
Dan maak je je ongeloofwaardig. Wij
proberen de lijnen van de bisschop
pen hier te volgen en in die lijn hulp
te verlenen. Natuurlijk zijn bisschop
pen doorgaans minder revolutionair
dan veel van hun priesters. Natuur
lijk heeft pater Werenfried met zijn
vele publikaties binnen het kader
van Oost-Priesterhulp een anti-com
munistisch imago gekregen, maar dat
wil nog niet zeggen dat wij als in
stelling geen oog zouden hebben
voor de sociale ongerechtigheid in
dit continent. Maar ik denk dat het
vooral de militaire regimes, en min
der de episcopaten zijn, die grote
vrees hebben voor het communisme".
Ton Willemsen wil niet ontkennen
dat „Kerk in nood" een ander imago
heeft dan b.v. Cebemo. „Maar dat
komt omdat wij sterk pastoraal bezig
zijn. Zo heb ik b.v. alle bisschoppen
een Spaanstalige Kinderbijbel aange
boden. Voor een totaalbedrag van
een miljoen dollar laten we een half
miljoen exemplaren drukken. Die
kunnen die bisschoppen gratis krij
gen, waarbij wij ze de suggestie ge
ven dat ze die bijbels in hun eigen
diocees verkopen om met de op
brengst dan weer bepaalde projecten
te financieren".
De Kinderbijbel een noviteit op de
Puebla-conferentie zal in vier ta
len verschijnen: Spaans, Portugees,
Frans en Engels. Het is zonneklaar
dat evangelisatie ook een kwestie
van geld is geworden. Van guldens,
marken en dollars, en dat de rijke
organisaties grote invloed (kunnen)
uitoefenen op het bewustwording
sproces dat in Latijns-Amerika op
gang is gekomen. De vraag waar het
geld heen moet vloeien is in elk ge
val slechts te beantwoorden vanuit
een christelijke, evangelische optiek,
en niet langer en uitsluitend vanuit
de invalshoek van puur economische
ontwikkeling, waarbij het welzijn van
miljoenen volledig in het gedrang
komt.
Waarschijnlijk
binnenkort
onderzoek naar
hondenhandel
DEN HAAG (ANP)
Staatssecretaris Wallis
de Vries van CRM zal
vermoedelijk binnen,
kort een advies goed
keuren van de actie
groep „Voorkomen is
beter dan afmaken",
waarin wordt verzocht
om een onderzoek naar
hondenhandelaren. Een
dergelijk onderzoek zal
dan over ongeveer twee
maanden kunnen wor
den ingesteld.
Het advies werd in november
vorig jaar ingediend. De ac
tiegroep wil een registratie
van het snel groeiend aantal
hondenhandelaren. Zij kant
zich tevens tegen de export
van grote aantallen honden
voor de medische en cosmeti
sche industrie in EEG-ver-
band. Vooruitlopend op het
onderzoek van de staatssecre
taris heeft „Voorkomen is be
ter dan afmaken" uit eigener
beweging alle gemeenten in
Noord-Brabant om een opga
ve gevraagd van hondenhan
delaren, al dan niet met ver
gunning. De actiegroep vindt
dat er in de internationale
hondenhandel zwaar gezwen
deld wordt. Naar schatting is
vijftig procent van de handel
illegaal.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Een meerderheid van de Tweede Kamer vindt
dat de 155 millimeter-artillerie niet geschikt mag worden
gemaakt voor het afvuren van atoom-granaten. De linkse op
positie gaf gisteren in een commissievergadering in de Twee
de Kamer steun aan een motie hierover, die werd ingediend
door de grootste regeringsfractie, die van het CDA.
Minister Scholten van defensie was niet blij met de motie. Hij
past niet in de studie, die in gang is naar de mogelijkheid om
zo veel mogelijk van de Nederlandse artillerie geschikt te
maken voor atoomtaken.
De ministers Van der Klaauw en Scholten maakten de kamer
commissie gisteren duidelijk dat de regering er niets voor
voelt om als enig land binnen de NAVO nucleaire taken af te
stoten. Ook zal de regering zich niet sterk maken voor een
eenzijdige vermindering van kernwapens door de Europese
NAVO-partners, noch voor het instellen van een kernwapenvri-
je zone in Centraal-Europa.
De beide bewindslieden wezen met klem een motie af van
D'66-woordvoerder Brinkhorst, die erop had aangedrongen, te
streven naar een kern wapen vrije zone in Centraal-Europa, ver
bonden aan het terugdringen van het conventionele overwicht
aan de zijde van het Warschau-pact. „Dit zou zinloos zijn,
zolang er in Rusland kernwapens op geheel Europa gericht
blijven staan", aldus minister Van der Klaauw. Eveneens wees
de minister een aantal PvdA-moties af, waarin werd aange
drongen op vermindering van bepaalde Nederlandse nucleaire
taken.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het ontwerp Sanctiewet, lang
geleden ingediend door de toenmalige minis
ter Van der Stoel (Buitenlandse Zaken) heeft
nu bijna het laatste station van zijn lange
lijdensweg bereikt: de openbare behandeling
in de Eerste Kamer.
De Sanctiewet is een machtigingswet waarin
het parlement de regering onder bepaalde
voorwaarden de bevoegdheid geeft om econo
mische sancties van internationale organisaties
uit te voeren door z.g. sanctiebesluiten. Het
kabinet-den Uyl vond deze wet nodig, onder
meer omdat gebleken was dat het wettelijk in
strument om de economische maatregelen te
gen Rhodesië uit te voeren ontoereikend was.
De Tweede Kamer aanvaardde het wetsont
werp in het najaar van 1977; van de grote
fracties stemde alleen de WD tegen.
Nu moet de Eerste Kamer een beslissing ne
men over dit hete hangijzer. Daar toonde be
halve de VVD ook de CDA-fractie zich kri
tisch over het ontwerp. De behandeling in de
Eerste Kamer wordt dan ook met spanning
tegemoet gezien. Om zich nog beter daarop
voor te bereiden hield de Senaat gisteren een
hoorzitting waarin met name tegenstanders
(waaronder de werkgeversorganisaties en de
pro-Zuid Afrika-verenigingen) zich lieten ho
ren. Pleidooien voor aanvaarding hielden o.a.
de werkgroep Kairos en de FNV.
TAATSSECRETARIS VAN
EFENSIE:
IN HAAG (ANP) De bewoners van het tehuis voor oud-
litairen „Bronbeek" mogen bij elkaar blijven. Zij worden,
L zij dat willen, groepsgewijs ondergebracht in een moder-
bejaardentehuis. Staatssecretaris Van Lent van defensie
t dat gisteren geantwoord op kamervragen.
[ens de staatssecretaris zal de overbrenging met de grootst
_elijke zorgvuldigheid geschieden en zullen de militairen er
en financiële nadelen van ondervinden.
Nederlandse Officierenvereniging (NOV) vindt de gang van
rond de voorgenomen sluiting van Bronbeek een schan-
„De hier gehuisveste militairen hebben ontheemding
verwacht en ook niet verdiend. De voorlichting van het
nisterie is nogal povertjes verlopen. Maar dat zal wel meer
geval zijn als weinig geloofwaardige argumenten een slecht
luit moeten ondersteunen", aldus de officieren. Zij vinden
ier dat er wel een elegantere oplossing te bedenken is dan
aangekondigde sluiting, zodat de oud- militairen in hun
:n omgeving kunnen blijven zonder dat de laatste Bronbe-
het licht zou moeten uitdoen.
t Bronbeek-bewoners hebben vandaag 12.000 handtekenin-
tegen sluiting van het tehuis aangeboden op het Binnen
in Den Haag. De handtekeningen zijn afkomstig uit het
land.
senJiÈellofc
Verkoopadressen in de Gouden Gids/'
Per giro spelen kan ook. Bel voor informatie: 070-653955.
Elke maand 30 miljoen aan prijzen.
STUURGROEP KA THOLIEKE SCHOOLRAAD:
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG De relatief autonome school -
de school, die ten opzichte van de financie
rende overheid zo zelfstandig mogelijk kan o-
pereren - geeft de beste kans om de nog be
staande belemmeringen weg te nemen en om
te kunnen blijven inspelen op de maatschap
pelijke en onderwijskundige ontwikkelingen.
Tot deze conclusie komt een door de Neder
landse Katholieke Schoolraad drie jaar gele
den in het leven geroepen Stuurgroep
Schoolbegeleiding Voortgezet Onderwijs" in
een vandaag verschenen nota. De relatief au
tonome school legt het accent duidelijk op de
samenwerking tussen de verschillende gele
dingen binnen en buiten de school.
De Stuurgroep wijst in de nota af: de school,
waar de autonome docent de overheersende
factor is en de school, die hiërarchisch be
stuurd en beheerd wordt, zoals dit nog bij
vele scholen het geval is.
De groep is tot de keuze van de relatief auto
nome school gekomen omdat volgens haar dit
type school beter voldoet, dan de twee boven
genoemde vormen. Bovendien beantwoordt dit
schooltype beter aan de verantwoordelijkheid
en de motivatie van de deskundigen. Dit alles
zal, aldus de Stuurgroep, de kwaliteit van het
onderwijs ten goede komen. De school is na
melijk „een samenwerkend geheel van alle ge
ledingen: een democratische gemeenschap".
Voordat het zover is moet er nog heel wat ge
beuren. Aan de schoolorganisatie bijvoorbeeld,
waarbij schoolbeleid en fundamentele vragen -
zoals keuze en vormgeving van levensbeschou
welijke en onderwijskundige identiteit- steeds
weer bespreekbaar moeten blijven. De des
kundigheid van de schoolleiders en andere be
langrijke personen binnen de schoolgemeen
schap (ook schoolbesturen) moet vergroot wor
den. Voor het personeel blijft nodig begelei
ding, nascholing, loopbaanbeleid en taaktoe-
wijzing.
DU
Jerez de la
Frontera.
jri
In een excellente sen
van vijf typen
Spaanse botteling met
garantiezegel.
ÏSTRADAl
Jxtacwtna%
vooxtuzfjfjelijla
lurcditeit
Verkrijgbaar
in de betere
slijterij/wijnhandel
Hl Kt F.' STAR*
SIIFRKY
snèÜÊP
Import en V
distributie GlURVE 1
wm
releioon
315-569324*
VAN SEMINARIE TOT CONGRESCENTRUM
Leden van kerk- en paro
chiebesturen, van diocesane
en dekenale financiële com
missies en van de diocesane
Pastorale raad van het bis
dom Rotterdam waren zater
dag 3 februari de gasten
van het diocesaan bestuurs
college in het congrescen
trum Leeuwenhorst te
Noordwijkerhout. Doel van
deze bijeenkomst was om ie
dereen in de gelegenheid te
stellen zelf te zien wat er
na drie investeringsronden
van het voormalige dioce
sane klein-seminarie is ge
worden. Maar óók als een
bewijs van dankbaarheid
voor het vele werk dat door
zo velen op vrijwillige basis
voor het bisdom wordt ver
zet. Er waren ongeveer 250
personen aanwezig.
Na een rondleiding door het
gebouw en een zeer feeste
lijk koud buffet (waarbij ge
toond werd waartoe men in
staat was) opende de bis
schop dr. A. J. Simonis, een
informele bijeenkomst in de
aula. „Leeuwenhorst" is het
troetelkind eri het zorgen
kind van het bisdom," aldus
de bisschop. „Het is een
zaak die positief of negatief
van grote betekenis is voor
het bisdom. Zo lang dit bis
dom bestaat bestaat er ook
een seminarieproblematiek.
In 1954 was het klein-semi-
narie Hageveld al te klein.
In 1961/62 kwam het eigen
seminarie Leeuwenhorst ge
reed. Niemand had toen
kunnen denken, dat de semi
naries in zo'n betrekkelijk
korte tijd te groot zouden
blijken. Voor mgr. Jansen,
de oprichter van Leeuwen
horst, is alles wat na zijn
emeritaat met het complex
is gebeurd, een grote teleur
stelling geworden. Pas kort
geleden heeft hij er op ons
aandringen weer een bezoek
gebracht en hebben wij hem
van de noodzakelijkheid van
onze werkwijze kunnen
overtuigen."
De algemeen ekonoom van
het bisdom, drs. H. M. G. J.
van de Ven, gaf daarna een
uitvoerig overzicht van de
gang en stand van zaken.
Hij stelde vast, dat er in de
relaties kerkbesturen/bisdom
Leeuwenhorst dikwijls een
zeer storend en negatief ele-
ment is geweest in een tijd,
van toch al moeilijke finan
ciële en andere verhoudin
gen. Hij had hier begrip
voor, want veel positiefs had
het bisdombestuur in de ja
ren '70/'71 over Leeuwen
horst niet te bieden, omdat
men toen vooral enerzijds
bezig was aarzelend het con
grescentrum op gang te
brengen en anderzijds pro
beerde het complex te ver
kopen. De financiële reorga
nisatie in die jaren moest
echter slagen en mocht niet
verhinderd worden door een
Leeuwenhorst, dat als een
loden last op de hals van
het bisdom drukte. Hij deel
de mede, dat deze reorgani
satie dank zij de mede
werking van zeer velenon
verwacht goed is uitgeko
men en dat de afgelopen
tien jaren overziende een
financiële krisis in het bis
dom voor het moment is be
zworen.
Omdat er geen ander rede
lijk alternatief was, is men
toen Leeuwenhorst tot. een
congrescentrum gaan uitbou
wen, waarin het bisdom de
enige aandeelhouder is. Het
bisdom laat de aandeelhou-
dersfunktie echter door ge
volmachtigden uitoefenen
om de noodzakelijke, zo
groot mogelijke afstand tus
sen het bisdombestuur en de
voor een bisdom nu eenmaal
branchevreemde onderne
ming te scheppen.
Na een lange periode van
zwijgzaamheid is men be
gonnen in de jaarstukken
van het bisdom ruime infor
matie over Leeuwenhorst te
geven.
De heer Van de Ven is er
van overtuigd, dat Leeuwen
horst thans een maatschap
pelijke functie vervult en
dat het bisdom daaraan in
de toekomst wellicht een in
komen kan ontlenen ten
bate van het pastoraat in
het bisdom en ter verrui
ming van de daarvoor ge
vraagde bijdragen. Hij bena
drukte dat het bisdom nooit
de rol van ondernemer heeft
gezocht, maar dat men van
geluk mag spreken, dat de
idee van congrescentrum in
dertijd (door de huidige di-
rekteur) is geboren. Want
wat zou er gebeurd zijn als
men met het complex was
blijven zitten? Bovendien is
de onderneming opgebouwd
in een tijd van economische
stagnatie en teruggang.
„Leeuwenhorst is uitgegroeid
tegen de economische keer
in" aldus de heer v.d. Ven.
Men had de econoom ook
dikwijls verweten, dat het
voor een bisdom hoogst be
denkelijk is in de commercie
te gaan, maar daar stelde
hij tegenover, dat alle ande
re beleggingsmogelijkheden
ook aan kritiek onderhevig
blijken te zijn. „Wij hebben
ons oude plan tot verkoop
niet in redelijkheid, dus op
een verantwoorde manier
kunnen volvoeren"^) zei hij.
„Wij hebben ons vak afge
vraagd en ook onderzocht
hoe dat kwam en wij me
nen, dat de reden is, dat wij
met dit gebouw te laat op
de markt kwamen. Het plan
tot verkoop is niet (en nog
steeds niet) opgegeven, maar
dan als going concern. Om
de verliezen te beperken
hebben wij stap voor stap
aan de uitbouw van het con
cern gewerkt."
BISSCHOP ERNST BRENGT DEZE WEEK BEZOEK AAN ROME
Bisschop H. Ernst van Breda
zal in de loop van deze week
een kort bezoek aan Rome
brengen. Hij hoopt vrijdag 9
°f zaterdag 10 februari een
gesprek te hebben met paus.
Johannes Paulus II, zo meldt
de persdienst van het bisdom
Breda. Het bezoek van bis
schop Ernst staat in het ka
der van het overleg, dat de
paus met de Nederlandse bis
schoppen voert. In de komen
de weken zullen ook de bis
schoppen van Haarlem, Den
Bosch en Groningen naar
Rome gaan om hun aandeel
te leveren in de informatie
aan de paus. in een
Als eerste bezocht bisschop bracht.
Gijsen van Roermond vorig
jaar de paus. "In zijn inter
view met "Elseviers Magazi
ne" van 19 januari zei hij
o.m. dat de paus wel moet in
grijpen in Nederland. Dit
heeft het overleg mét Rome
stroomversnelling ge-
Na zijn bezoek aan de paus
verklaarde kardinaal Wille-
brands op 20 januari dat de
paus wel veel informatie over
Nederland had gekregen,
maar dat deze van meer kan
ten moest komen om niet
eenzijdig te zijn. De paus
heeft daarom alle Nederland
se bisschoppen voor een ge
sprek uitgenodigd. Behalve
kardinaal Willebrands en bis
schop Gijsen (2x) is ook bis
schop Simonis in Rome ge
weest.
De dienst van de Wereld
raad voor Kerken voor de
onderlinge hulpverlening
der kerken, vluchtelingen
zorg en werelddiaconaat
heeft een beroep gedaan op
de led enkerken om een half
miljoen dollar bijeen te
brengen voor de hulp aan
slachtoffers van de onder
drukking in Nicaragua. Het
geld zal voor een deel ook
besteed worden voor de dui
zenden Nicaraguanen die
KORTE
METTEN
Om gezondheidsredenen
heeft mgr. N. van der Wes
ten ontslag gekregen als bis
schop van het c^iacees Pang-
kalpinang in Indonesië. Mgr.
Van der Westen (65) is af
komstig uit het Brabantse
Made. Hij wordt opgevolgd
door zijn vicaris-generaal,
pater Rudolph Reichenbach
uit Keulen.
Folia Civitatis, het week
blad van de universiteit
van Amsterdam, heeft vrij
dag gemeld dat de 62-jarige
Utrechtse hoogleraar J. Has
selaar is voorgedragen als
opvolger van prof. dr. K.
Strijd, tot 1976 hoogleraar
ethiek.
