j4 i i*
Niet
alleen
gokke(n)
in
Knokke
„Scheveningen leek
uitgestorven, niet alleen
's winters", aldus een
bekentenis in een VW-
folder, nu zich in deze
badplaats een
wedergeboorte aan het
voltrekken is.
Ten koste van een hall
miljard gulden wagen
overheid en zakenleven de
duik in een zee van
nieuwe mogelijkheden. Het
is de bedoeling óók
's winters van
Scheveningen een levendig
Noordzeecentrum te
maken. Daartoe zal de
thans onmiskenbare
naargeestigheid met elan
bestreden dienen te
worden.
Tot op heden wijken veel
Nederlanders in dit seizoen
uit naar het levendige en
mondaine Knokke. Het
„korte verblijfstoerisme",
dat Scheveningen gaat
nastreven, brengt daar al
veel vertier, vooral als de
werkweek ten einde Is.
De gastronomische
weekenden zijn vermaard
en gaan dikwijls gepaard
met beoefening van het
kansspel in Knokke's
pompeuze casino.
Eén van onze
verslaggevers bracht zo'n
winters weekend door bij
de buren en deed een
poging het Scheveningen
van nu en straks te
vergelijken met deze
wonderlijke badplaats, waar
snobisme zich paart aan
oprechte kunstliefde en
waar (soms onmatig)
schransen vooraf gaat aan
alles wat verder wordt
ondernomen.
De „nachtraven" vinden er
tot het morgenkrieken
evenzeer iets van hun
gading als de vrouwen die
wensen te volstaan met
„teaen" en winkelen.
Bij alle overeenkomsten
vooral straksmet
Scheveningen blijft Knokke
iets aparts. Wie in
afwachting van
Scheveningen-nieuwe-stijl
in Knokke op verkenning
wil gaan, krijgt alle
informatie van het Belgisch
Verkeersbureau te
Amsterdam, Leidseplein 7,
telefoon 020 - 251251. Een
gastronomisch weekend in
één van de beste hotels
komt op/ 185.-.
KNOKKE/SCHEVENINGEN Wie
's zomers in onze badplaatsen al ver
geefs heeft gezocht naar de ouder
wetse gezelligheid, laat in de winter
maanden alle hoop varen. Geen vlag
gen dekken dan de troosteloze lading
van een pier als die van Schevenin
gen, waar zelfs onder de beste weer
somstandigheden^ een zekere landerig
heid boven de branding waarneem
baar blijftEen dagje pierewaaien? De
winter ontkent in alle grimmigheid,
dat hier ooit Marsmans visioenen van
een zon en een zee die bliksemend
openspringen, verwezenlijkt zullen
worden. Een grauwe, Atlantische wal
toont zich in zijn ware gedaante. Ap
partementsgebouwen, luxe flats, be-
tonkolossen in aanbouw, hijskranen,
op hun eilanden vereenzaamde pavil-
joentjes en geblindeerde puien.
Alles kleppert en piept. Wat niet
stormvast is verzegeld stuift over de
promenades en tracht fladderend te
ontkomen aan de vangarmen van de
wind. Wie dit niet meer kan aanzien
mag een schrale troost ontlenen aan
de heilsboodschap, ,,dat Schevenin
gen bezig is zich in sneltreinvaart te
ontwikkelen tot één van de grootste,
modernste en plezierigste badplaatsen
aan de Noordzee".
De overkoepeling van een golfslagbad
van 25 miljoen gulden begint al vorm
te krijgen. Het Steigenberger Hotelge-
sellschaft uit Frankfurt is druk bezig
met het opschudden van de bedden
in een glorieus aan het massatoeris
me ontstegen Kurhaus. En spoedig
zullen in het casino de balletjes gaan
rollen.
Maar zolang geen wervelbruisbaden
aan de kook zijn gebracht en het re
sultaat van een 500 miljoen-investe
ring door overheid en commercie niet
compleet zichtbaar is geworden, blijft
Scheveningen 's winters zo dood als
een pier.
Winter aan de Noordzee. Kan er iets
goeds voortkomen uit een bezoek aan
die met sombere grauwsluiers bedek
te stranden en de grotendeels veria
ten, eindeloze slaapmuur voor bad
gasten op de boulevards? De ,,wal"
van gebouwen zet zich in België
voort. Ook daar lijkt deze fapade op
de muren van Spaanse begraafplaat
sen, waar rij na rij de doden hun ap
partementjes bezitten, allemaal voor
zien van een eigen etagedeurtje. Er
waaien lege friteszakjes over de zee
dijken zoals boulevards in Vlaande
ren genoemd worden en veel rol
luiken blijven onverbiddelijk gesloten.
Maar toch, de Belgen houden de
moed er in en weten 's winters nog
aardig wat gasten zo ver te krijgen,
dat zij met de moed der wanhoop
een fiets huren of plaats nemen in
zo'n twee- of vierpersoons trapkar re-
tje, voor een tochtje over de prome
nade. Hoewel de gasten zich aldus
blootstellen aan een totale verkleu
ming, roepen WV-functionarissen in
Knokke-Heist handenwrijvend uit, dat
deze lichaamsbeweging plezant en
gezond is.
Deze mannen zijn uiterst bekwaam in
het opsommen van heilzame aspec
ten, verbonden aan wintervakanties in
hun eertijds zo druk door de Engel
sen bezochte sea-side ressorts. Ultra
violette stralen manifesteren zich
krachtiger dan ooit. De lucht zit vol
met ozon en jodium is gratis verkrijg
baar voor hen die diep inhaleren tij
dens een strandwandeling. En aan de
vloedlijn zou het minder koud zijn
dan landinwaarts.
Wie het ongemak van de winter aldus
bezweert, wordt in het buurland niet
uitgelachen maar met respect beje
gend. Ruim zestig procent van de
wintergasten blijkt dermate onder de
indruk van deze aan het Duits ont
leende Kur-taal, dat zij „gezondheid"
opgeven als motief voor hun bezoek.
Andere pleziertjes aan de Belgische
kust zijn volstrekt in tegenspraak met
deze doelstelling. De gastronomie na
melijk en een voor hart en bloedvaten
nadelige opwinding bij het kansspel.
Als „gedroomd jachtgebied voor fijn
proevers" neemt Knokke met de ene
hand terug, wat de andere aan nieu
we energie heeft geschonken. Epicu
risten en gokkers, dikwijls verenigd in
één persoon, roemen om strijd de
banketten in het casino en de luxe
hotels of één van de honderd restau
rants.
Het casino ziet er uit als een bunker
die later van raampartijen is voorzien,
maar presenteert binnen een overwel
digende. pompeuze luxe. Burgemees
ter E. Desutter en de heer K. de
Grauwe, anders dan zijn naam doet
vermoeden wel terdege „schepen van
feestelijkheden" alsmede de dienst
voor toerisme, behoeden Knokke-Heist
voor het rampzalige lot, waaronder
Scheveningen, Zandvoort enz. 's win
ters al zoveel jaren gebukt gaan.
Hoe lang hebben de vaderlandse
functionarissen voor het kusttoerisme
niet handenwringend aangezien, hoe
bussen vol mensen met dikke porte
feuilles en knorrende magen koers
zétten naar Knokke? Er werden daar
allerlei formules bedacht om 's win
ters de zaak draaiende te houden. De
„Kom op Adem"-weekends bijvoor
beeld, leidend tot een massieve indi
gestie en veel gemor over de door
croupiers naar zich toegeharkte bank
biljetten.
In slaap
Maar het werkte. Dankzij het casino
en een overdaad aan spijs en drank
hield Knokke zich 's winters op de
been. terwijl Scheveningen al op 1
oktober in slaap was gevallen. Tame
lijk veel Nederlanders keren ook nu
dat ene opengebleven pannekoekhuis
je en de tochtige café's aan de vloed
lijn de rug toe, om hier een frisse
neus te halen. Volgens mevrouw Gil
berts Spruyt van het Belgische Ver
keersbureau te Amsterdam geven 95
van de 100 de voorkeur aan Knokke-
Heist.
Tezamen met de Duitsers staan ze
nummer één op de ranglijst van bui
tenlandse gasten. Zal Scheveningen
straks in staat blijken dit winterse ge
tij te doen keren en de competitie te
winnen
Wat hebben de badplaatsen in Vlaan
deren te bieden, dat straks het we
dergeboren Scheveningen niet zal
kunnen presenteren
Babelutten voorzeker, de naar een
oud recept van de Nederlandse Jan
Spekkenboer bereide versnapering,
even exclusief als de wafels van een
zekere Saskia, die ze op een onna
volgbare wijze bruin bakt. En het bij
na Engelse „teaen" op verwarmde
terrassen.
Wat is het toch, dat de Belgen altijd
weer inspireert tot het ontstijgen aan
hun beperkingen en zo joyeus van
het leven te genieten? Zelfs als de
noordenwind giert over Brels vlakke
land, houdt Knokke zich overeind met
een allure, waar onze badplaatsen tot
op heden niet aan tippen kunnen. Dat
is zeer verdienstelijk voor een Noord
zeecentrum, niet zoals Scheveningen
gebouwd tegen de flanken van een
grote stad vol mogelijkheden op het
gebied van spijs, drank, vertier, kunst
en cultuur. Ze moeten het daar alle
maal zelf doen.
„Knokke is niet alleen maar gok-
ke(nzeggen de stadsbestuurders
snaaks in hun wervende folders. En
zij bestrijden energiek de mistroostig
heid. die ook hier 's winters op de
loer ligt. Hoe ongenadig hebben de
bouwpromotors toegeslagen op plaat
sen waar eens pronkzuchtige villa's
stonden. Nog voor de aannemers hun
betonmolens leegstortten aan onze
vloedlijn, had in België een nieuwe
urbanisatie om zich heen gegrepen.
Het appartement werd ontdekt als
ideaal object voor beleggers. Studio's
en „buildings" zoals de Belgen
alle gebouwen noemen die hogerop
willen vormen een muur, die zich
bijna onafgebroken voortzet over een
lengte van 65 kilometer. Maar alle
verwoestingen en ongebreidelde
bouwwoede ten spijt, weet Knokke
een zekere stand op te houden.
Veel meer dan het nog zo kille Sche
veningen, bewaart men hier herinne
ringen aan het aristocratische verle
den. Aantoonbaar is dit in accommo
daties als het Chalet du Zoute" in
natuurreservaat Het Zwin, vroeger een
koninklijke residentie. Hoeveel vorsten
van Europese en zelfs oosterse hui
zen hebben vroeger niet tijdelijk gere
sideerd aan deze kust?
Nieuwe rijken
Wie er de tijd voor heeft mag niet
verzuimen om even naar Oostende uit
te wijken. Daar kunnen pogingen wor
den gedaan om binnen te dringen in
de pal aan zee gebouwde villa, waar
de heersers van België met hun gezin
plachten te logeren. Hei is een hote
geworden voor nieuwe rijken met
schouders die de weelde van een ver
pletterende deftigheid nauwelijks kun
nen dragen.
In het souterrain van dit Royal Club
Hotel" staat de reusachtige badkuip,
waarin Leopold zich nog wel eens
komt onderdompelen. De kuip is zo
groot, dat hij met een ladder beklom
men moet worden en biedt voldoende
ruimte voor beoefening van zowel
school- als rugslag, ter beteugeling
van reumatische aandoeningen.
Het snob-appeal van een dergelijk ho
tel-paleis wordt versterkt door de we
tenschap, dat ook prinses Paola en
haar kinderen hier wel eens te gast
zijn, zij het dat de tent dan gesloten
wordt voor mensen van niet-koninklij-
ken bloede.
Terug naar Knokke. Daar zit dus ook
nog iets in de lucht van een zekere
distinctie, de hoge komaf van een
badplaats, die op het nippertje aan
de verloedering is ontkomen.
Wat Scheveningen nog niet gelukte is
hier zichtbaar en voelbaar als een
soort toegevoegde waarde. Merkwaar
digerwijze danken beide waterfronten
hun plechtige oorsprong aan Duitse
architecten en planologen. Zij ont
wierpen hun lusthoven met een zeke
re grandeur, voor het puikje van de
Europese vorstenhuizen, adel en
steenrijke burgers.
Zelfs als 's zomers de zeedijk van
Knokke één grote kermis is vol natio
naliteiten, herrie en walm van frites
kramen, verloochent die afkomst zich
nog niet. Even verderop liggen de vil
lawijken van Het Zoute, waar puissant
rijke Belgen hun zomerresidenties
hebben, temidden van paradijselijke
tuinen. Ze vormen een klassieke be
zienswaardigheid. Deze bloemenroute
(folder verkrijgbaar) is 's winters een
ontdekking, dankzij de spookachtige
verlatenheid van het villadorp, waarin
elk ogenblik geluiden uit het epos
van Paul Vlaanderen de wandelaar
kunnen doen ijzen.
Knokke in de winter. Het verlaten be
dehuisje „St. George's Church", her
innerend aan de tijd dat Engelse
lords hier nieuwe krachten kwamen
opdoen. De wind trotserende middel
baren en bejaarden, die hier veel
meer dan in Nederland 's winters aan
zee verblijven, renteniers, opvallend
veel bontjassen en -mutsen in de
Kust-Lippens-en Dumortierlaan. win
kelboulevards met etalages vol kost
bare delicatessen, juwelen, antiek,
mode-artikelen, schoonheidssalons en
boetieks.
Het is daar ook 's winters opvallend
druk. vooral tijdens de weekenden en
de scène bezit een onmiskenbare ele
gantie. Tussen zand en klei van West-
vlaanderen hebben beroemde huizen
uit Parijs en andere wereldcentra hun
filialen gevestigd Knokke-Heist pre
senteert in totaal 1000 winkels op een
bevolking van nog geen 30.000zielen!
De Belgen zijn erin geslaagd hun glo
rieuze verleden het nieuwe gezicht te
geven van een consumptieparadijs
voor welgestelden. Niet meer rang en
stand, maar de bankrekening is door
slaggevend. In deze filosofie overheer
sen de drie c's van haute cuisine,
haute couture, haute coiffure. De Bel
gische WV-functionarissen paren in
hun aanbod onbekommerd een zekere
frivoliteit aan jolijt van meer boertig
karakter en voelen zich minder dan
Nederlanders geremd door valse
schaamte, als zij iets willen bejubelen.
In hun badplaatsen speculeren zij
vooral 's winters op het onuitroeibare
snobisme van velen onder hun clien
tèle. Zien is gezien worden, is een
belangrijk element in dit wintertoeris-
me. Wie staat niet graag met een
glas champagne losjes in de hand
onder de wereldberoemde luchter van
Venetiaans kristal ('s werelds groot
ste) in het casino? En is het niet een
eer om te mogen spelen op het
fraaie 18 holes golfterrein (Europa's
mooiste) of op de maar liefst 68 ten
nisbanen, waaronder drie overdekte
voorde wintergasten
Onder motto's als „Knokke-Heist O.K.
het ganse jaar door" gooit men er
van alles en nog wat tegenaan om de
zaak draaiende te houden. „Jodiumrij-
ke weekeinden", Lucullusmaaltijden,
high-society shows in het casino met
als inzet demonstraties van de duur
ste cosmetica en mode-artikelen.
Ook Knokke moet er voor vechten
om de juiste weg te vinden tussen
(sociaal) massa-toerisme en het soms
hyper-gedistingeerde vermaak voor de
happy few. Er zijn Nederlandse aan
nemers te hulp geschoten om giganti
sche strandopspuitingswerkenuit te
voeren. Tegen Pasen zal acht miljoen
kubieke meter zand zijn toegevoegd
aan wat er al lag en dan presenteert
men twaalf kilometer „fijnkorrelig
zandstrand", toereikend om 150.000 a
200.000 gasten de ruimte te geven.
Ontzanding was maar één van de
problemen. Er moesten twee kostbare
zuiveringsinstallaties worden gebouwd
om vervuiling van de stranden te
voorkomen en als één man protes
teert gans Knokke tegen de opruk-
zee.
Vlakbij het strand is een parxeergara-
ge voor vierhonderd auto's aan
bouw, er komt een gigantiscne ,acht-
haven (vijftienhonderd ligplaatsen) en
nieuwe hotels staan op het bouwpro
gramma
Goudmijn
Leopold II beschouwde de Belgische
kust als een goudmijn Families als
Serweyters de Mercx, Lippens en Nel
lens ontplooiden er hun particuliere
initiatief en exploiteerden het strand
als wingewest. Blijkbaar oefent het
waterfront zowel in Scheveningen als
aan de Belgische kust een magneti
sche aantrekkingskracht uit op beleg
gers.
Soms slaan ze de duikplank mis. Dat -C
is in beide plaatsen gebleken. Tot de,:,,"?
superieure aanwinsten in Knokke be-
hoort het Thalassiotherapie-lnstituut v
annex hotel (La Réserve) gebouwd
naar een idee van de wielrenner LoufcJc,*y
son Bobet. Het leidde een kwijnend J
bestaan, tot een uitbreiding tot stand
kwam op basis van een nieuwe for- ff.
mule.
Thans staat het ook in de winter
recht overeind, op een steenworp at-'
stand van het casino. Dit nieuwe kuu*
roord volstaat niet met een imitatie- t> ri
branding in het zwembad, maar doet
een poging om Knokke's faam als t
echte badplaats een nieuwe dimensie
te geven.
De thalassiotherapieën op basis van
zeewater zijn even verrassend als het-
geen op de gastronomische dis ver-,
schijnt. Als ik de wens te kennen
geef een nacht in La Réserve te wij-
len doorbrengen, zijn bijna alle 120
kamers al bezet. Mijn bed kan besla-'
pen zijn door de reeds genoemde^'"-
Jacques Brei, Gilbert Bécaud, Maurice
Chevalier. Frank Sinatra en mogelij-- c
kerwijs zelfs (hier stokt de pen toch -
wel even) Catharina Spaak, allemaal-
sterren, die in het casino zijn opge
treden en hier de nacht doorbrachten.
Hoe geruststellend is de gedachte,
dat in het kuurgebouw de infrarood- 9
lampen en menigerlei heilzame baden v-,
ter beschikking staan. Wie kan de -
verleiding overwinnen om zich in het
geborrel van een schuimende jetstre-
am te werpen of onder te dompelen
in een bad met diadynamische
stroom, waarna masseurs het lichaam,
kundig betrommelen
Vindingrijk
Knokke is vindingrijk. Het luxueuze
hotel offreert met succes anti-stress*
vakanties met als inclusief een mini- -
kuur thalassiotherapie a la carte,
sport en oefening, ruim een week. in
clusief ontbijt 741 gulden. Er wordt
aan alles gedacht. Maar de gastrono-. -fc.
mische weekends blijven toch het
meest in trek. Dit alles voor winter**-
gasten met geld en een verfijnde
smaak, ook op het gebied van kunst
en cultuur. Er wordt in dit deel van
Westvlaanderen veel Frans gesproken.
Het casino hangt vol met prachtige
schilderijen van Belgische meesters
en blinkt met name uit door een
hommage aan de surrealist René Ma-
gritte, in een speciale zaal. Ook La
Réserve heeft een galerij, naar men
zegt één van de vijftig in het veelzij
dige Knokke. waar zelfs de liefde
voor kunst en cultuur door de maag
gaat.
Die van Scheveningen moeten er mis
schien toch maar eens gaan kijken,
alvorens zij de laatste miljoenen van
hun halve miljard in nieuwe verlokkin
gen gaan investeren.
LEOJ LEEUWIS
