'assenaarse vogeloppasser Joop
leeft een barre winter uitgedokterd
is?
Een Tsjechische oorlogsbladzijde
in Leidschendams dagboek
Van der Plas
in sensationele
slotfase toch
naar gelijkspel
RNOSTZABRS NA 38 JAAR EVEN TERUG
AD/REGIO
LEIDSE COURANT
DINSDAG 30 JANUAR11979 PAGINA 5
EN VAN DE ZOMER KOMT HELEGAAR NIETS TERECHT...
p den duur krijgen we
llemaal een sik van
jeze winter. Elke dag
flodderen door de
Slubber, uitkijken bij
iladde weggedeelten, het
Tpenhouden van wakken
p het getekende ijs, het
trooien van zand uit de
ndbak die van het
[oorjaar toch
vernieuwd" moet
rorden. Zo vriest het en
b zit je een graad of
jbat boven nul.
kerheid is er niet,
Krant het is pas eind
Inuari. Elke dag
justeren naar De Bilt,
Jat een niet al te zekere
|idruk maakt. Of lezen
rer allerlei
ïerprof eten in
igbladen, die bij wijze
n spreken een nieuwe
ndvloed zouden
nen voorspellen,
rvoorspellers vind je
jteraard het dichtst bij
ie natuur. Ergens in een
herbergzame polder in
kop van Noord-
illand, of bij een Fries
leer, in de Achterhoek,
rentueel op het plat
n een duivenhouder
idden in de
•terdamse
ienstad, een
ivenhouder die even
evoelig is als een
landestiene
mateurzender. Weer of
van gen weer; er zijn lieden
er Ooie er alles van af
lan ootëgen te weten,
of dpals ene Joop Meyer zu
aarhei)Dchteren. Joop is geen
oonpretendent van de Ho-
snzollern, maar doodeenvou-
S.B.jjg vogelverzorger in het die-
dt, diFPark Wassenaar, waar de
zèggeFrelci witter dan wit is. Joop
e begePPPert Hiet met de ogen als
°P bet moment beweert,
af1 er deze winter „absoluut
dfn Elfstedentocht" komt.
raad?sckoon- Hoewel. Joop geeft
valt wel op een briefje, dat
ziekt)5 de komende tijd nog
]t eéri en ander van de heer
inter tegoed hebben. Met
n ime aan het eind van deze
111 u^and. Ook het begin februa-
kunnen we nog een aantal
hoorlijk koude dagen ver-
ïchten. „Temperaturen mo-
lijk lager dan tien graden
ider nul zijn dan niet denk-
Joop zoekt de warmte in deze barre dagen bij z'n flamingo's.
Deeldig", voorvoelt Joop met
de adellijke familienaam, bij
na achteloos.
„Hieruit mogen we echter niet
de voor de hand liggende
conclusie trekken, dat we
deze winter op de sportieve
compensatie, die Elfsteden
tocht heet, kunnen rekenen",
volgens Joop. Boosdoener
daarbij is het vrij dikke pak
sneeuw dat in elk geval in de
laatste tijd op het Friese ijs
is gevallen en wellicht nog
gaat vallen. „Als een sneeuw
laag bijvoorbeeld tien centi
meter dik is, kan het best
dertig graden vriezen, maar
de vorst komt dan niet bij
het ijs". Dat is de overtuiging
van de 46-jarige vogel verzor
ger, die in zijn eigen tijd niet
van de natuur kan loskomen
en liefhebbert in de weerkun
de.
Uiteraard, althans het ligt
voor de hand, praat iedereen
over het weer. In Nederland
tenminste. Zoals ze in Dene
marken zeg maar praten over
het eten. Maar goed: bij ons
praat dus iedereen over het
weer, maar niemand doet er
wat aan. Dat schijnt dan ook
een gezegde te zijn. Allright,
maar die onmacht willen we
graag omzetten in zekerheid.
Daarom klampen we ons
maar al te graag vast aan de
voorspellingen van professio
nele meteorologen van het
Koninklijk Nederlands Meteo
rologisch Instituut (in Belgie
Keet het KMI, maar wat doet
dat er eigenlijk toe, want ze
zitten er in Ukkel net zoveel
naast als in De Bilt). Maar
misschien hangen we nog
meer aan de verwachtingen
van een stel amateur-meteoro
logen. Nu is Joop Meyer zu
Slochteren een waardig repre
sentant in dit wereldje dat
van lage en hoge drukken
aan elkaar hangt, maar een
erg beroemde vertegenwoordi
ger en aanmelder is toch
steeds nog wel de man achter
de Enkhuizer Almanak.
Zelfs deze reus is niet de enig
onzaligmakende weerprofeet.
Schijnbaar iedereen kent ook
de molenaar uit Bodegraven,
de schipper uit Sas van Gent,
de wat labiele waterkijker uit
IJmuiden en ook tot voor
kort Gerrit (de Weerman) Ee-
renberg, die inmiddels is
overleden. Nu is daar opeens
Joop uit Wassenaar die een
hele belofte in zich houdt.
Het is hem bijkans aangebo
ren, dat vermogen om meteo
rologisch de toekomst te kun
nen voorspellen. Hij is er al
vanaf zijn achtste jaar inten
sief mee bezig. Vader Meyer
zu Slochteren die overigens
niets met aardgas te maken
heeft was ook amateur-
weerkundige en hij bracht
zijn zoon de nodige beginse
len bij. In de loop der jaren
heeft Joop zich de rest van
de ingewikkelde materie ei
gengemaakt. Voor Joop zijn
fronten, depressies, cirrus- of
cumuluswolken, valwinden of
actieve storingen helemaal
geen geheimen meer.
De verschijnselen herbergen
nu en dan wel verrassingen
voor Joop. „Het weer is geen
optelsom. Er zijn teveel facto
ren van invloed. Daarom kun
je er nooit voor honderd pro
cent voor instaan. Het blijven
uiteindelijk verwachtingen,
het zijn geen zekerheden", be-
Op mijn omwegen door stad en land kom
ik graag mensen tegen. Elke morgen tussen
tien en elf uur kunt u mij telefonisch vertel
len wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Het nummer van mijn geduldi
ge telefoon is 071-122244; u kunt dan naar
toestel 18 vragen.
klemtoont Joop, die geen on
feilbaarheid als verworven ge
nade kent. Buitendien gaat
Wassenaarse vogel-Joop bij
zijn voorzeggingen niet over
eéri nacht ijs. Ook al is het
ijs in deze winterse tijden nog
zo dik, hij laat niets aan het
toeval over. Als een goed
„kind van de berekening" ba
seert hij zich bij zijn (onheil
stijdingen op het KNMI. Maar
daarnaast raadpleegt Joop
ook nog andere bronnen,
waaronder het gedrag van
dieren en de „omkeerdagen"
in de Enkhuizer Almanak, die
hij als een vrij uitgebreide
katechismus beschouwt.
Nou, daar heb je Joop weer
effetjes: „Afgelopen zaterdag
waren de mollen bijzonder
actief, wat eigenlijk duidt op
regen. En ja hoor, 's middags
kwam de bui, die leidde tot
de bekende overlast veroorza
kende ijzel. Ik heb nog een
ander voorbeeld: op 31 de
cember van het vorig jaar
trokken honderden ganzen op
hun koudevlucht over ons
land naar het zuiden. Ook
van de week heb ik weer een
opmerkelijke vogeltrek waar
genomen. Nou, dat duidt er
onmiskenbaar op, dat januari
nog een extreem staartje
krijgt". Ook vlak bij huis
krijgt Joop Meyer behoorlijk
gelijk. Of men is het hele
maal niet met hem eens. Dat
zou je je kunnen afvragen als
je het oorverdovend gekrijs
van de vogels in de volietes
van de Louise-hal hoort. In
elk geval wijst Joop op een
kooi met kleurige ara's. En
hij zegt: „Als de ara's gaan
schreeuwen en onrustig wor
den, kun je aannemen dat er
zware storm op til is".
Nou, daar heeft Joop Meyer
zu Slochteren dan, met z'n
ara's, toch wel naast gezeten.
De bomen hebben zich met
hun takken nauwelijks bewo
gen, het laatste etmaal. Wat
moet er dan aan de hand zijn
geweest met die papegaaiach-
tigen? Gewoon een onvoorzie
ne ruzie misschien, waar ook
het KNMI geen vat op heeft
en ook Joop niet. Maar we
gaan verder. Zo verschaft de
Enkhuizer Almanak de heer
Joop Meyer de data van de
zogenoemde „omkeerdagen".
Dat zijn dagen in een bepaal
de periode met een extreem
lage temperatuur. Iedere
maand kent er ongeveer vier.
Het biedt een zeker houvast,
zeker in de winter", vertelt
Joop me, terwijl ik enigszins
onzeker in het duister tast.
Maar de voorbeelden die
Joop geeft zijn overtuigend te
noemen: 1. januari was een
omkeerdag een extreem
koude dag. De vierde januari
was dat eveneens. De volgen
de zijn op 28 en 30 januari.
Joop heeft het voorzegd: „In
die periode krijgen we uitzon
derlijk lage temperaturen met
eerst sneeuwbuien en daarna
vriesweer. In de eerste helft'
van februari zal het erg koud
zijn, waarna het gaat kwakke
len. Maart blijft ook beneden
normaal". Maar er gloort
hoop aan de horizon, want
Joop met z'n geadelde en be
proefde kom-af voorziet, dat
april de eerste warme maand
van dit jaar wordt Maar dan
komt de domper: "1979 zal
zich kenmerken door een ma
tige zomer..." En dat is nou
juist wat ik niet wil. Wel een
„extreem koude" winter,
maar dan onverbiddelijk een
hete zomer. Maar niet die te
leurstellende toestand die
Joop me in het vooruitzicht
praat. De Wassenaarse voge
loppasser is niettemin onver
biddelijk in zijn winterteenge-
voelige oordeel: „Dit komt al
lemaal tengevolge van deze
„vuile winter". De sneeuw,
het bijzonder vochtige weer,
de ijzel en de mist zijn de
voorboden van een slechte zo
mer.."
O hemel, Joop, wat doe je
ons aan. Maar Joop gaat on
verstoorbaar verder met de
naaste toekomst: „De koude
lucht, die de oorzaak is, kan
niet voldoende verwarmd
worden, waardoor de komen
de zomer op depressies, buien
en onweer moet worden gere
kend. Daar komt nog bij, dat
een koudecentrum zich heeft
verplaatst van Noord-Finland
naar Spitsbergen. Tengevolge
van de aanhoudende kou
daalt de temperatuur van het
zeewater en is niet eéri, twee,
drie weer op een redelijke
temperatuur. Voor het zover
is zijn we bij eind juni, begin
juli aangeland".
Volgens Joop Meyer zu Sloch
teren hebben de weergoden
nog meer onaangenaams voor
ons in petto. Gebleken is na
melijk, dat vorig jaar „een
nieuwe 11-jarige zonnecyclus
is begonnen". Joop Meyer:
„De daarmee verband hou
dende zonnevlekken zijn van
invloed op het totale weer
beeld van onze aardbol. We
hebben de afgelopen 22 jaar
gemazzeld. Afgezien van de
winter van 62-63 hebben we
uitsluitend zachte winters ge
kend. Maar daar komt nu een
kentering in. Een reeks stren
ge winters is ingezet", verkon
digt Joop met een soort con
ciliaire vasthoudendheid. Ik
kijk met ontzag op naar
Joop, maar ik hoop dat hij er
volkomen daast zit. De stren
ge winter gun ik hem, maar
daarna moet de natuur in po
sitieve zin haar tol betalen.
En dat moet een kostelijke
zomer worden. Ik geloof, dat
we elkaar in die zin de hand
kunnen geven.
net oil
evolge
diere
n leve
Dch oa
Tegö
e# één keer terug naar het
dat Leidschendamse
ilie ojlI-buschauffeur Bart Rijn-
It (31) schreef over de lot-
van een Engelse
i en werper en zijn Tsje-
le bemanning in de ja-
40-44. Eind vorige week
het boek onder grote
lstelling ook van de
irlandse pers ten doop
mden in het gemeente-
s van Leidschendam. Het
'd een soort pelgrimage
ins. Eén van de toenmali-
bemanningsleden, destijds
iede piloot Arnost Zabrs,
nog eens z'n eerste
fpder" van toen, Willem
Veen, die hem als 16-ja-
boerenknecht burgerkle-
verschafte, in zijn ar-
V Van al het postume
betoon aan de L 7788 wa-
17 Tsjechische oud-pilo-
en hun vrouwen getuige,
werd vrijdag een grootse
rond het boek, de schrij-
de Tsjechische relaties
alle herinneringen die in
sneeuwbuien een beetje
'erkelijk leken want eind
Iember '40' was alles nog
groen; zowel het weiland
itop de L 7788 met uitge-
igjarifeerde motoren terecht
dofn, als de grote oorlog
tof tt
lisstri
t Rijnhout heeft zich met
•der vasthoudendheid van een
tiereclfër van zijn op zich geno-
ma) taak gekweten. In ruim
uiar tijd heeft hij het in
a duister der historie ver
ft
ffdi
B b
en het grijze hoofd bedekt
met een on-Engels jagers
hoedje, maar nog immer
goed geluimd en gewapend
met een lichte ironie, hield
op die vroege septembermor
gen in '40 tot de laatste mi
nuut het stuurwiel van zijn
kist in bedwang: zes levens
werden daardoor gered, al
leen de radiotelegrafist, Karei
Kunka, kon bij zijn gevan
genneming door de Duitsers
de onzekere toekomst niet
meer verdragen en benam
zich het leven met een sein-
pistool dat hij bij zich droeg.
Hij wilde niet door de Gesta
po gemarteld worden, „zoals
mijn familie", zei hij nog en
kele uren tevoren tegen zijn
commandant Trojacek.
„Vijfhonderd gulden beloning
voor wie de vliegers op
spoort", een telexbericht op
de krantenredacties. Willem
Arnost Zabrs (links) er
redder Willem van Veen
turend in het oorlogsver
leden
van Veen was toen een jon
gen van 16: „ik stond die
ochtend om een uur of kwart
voor zeven hout te hakken
bij ons huis aan de Eiken
horst in Wassenaar. Dat was
ongeveer het moment, dat
Amost en twee makkers de
boerderij bereikten op zoek
naar burgerkleding om dan
weg zien te komen. „Weet je
het nog?, Willem. Do you re
member that moment?",
vroeg vorige week Arnost
aan zijn nu 54-jarige helper
in de nood. „O yes", ant
woordde Willem en hij kreeg
tranen in z'n ogen toen hij
het bruinieren Jacket aan
Arnost teruggaf. Hij had het
al die tijd bewaard. Een
tweede jacket ging verloren,
omdat Willems zuster erg
bang was geworden en de
schaar in het met bont ge
voerde vliegersjasje had ge
zet. Willem, 38 jaar geleden
snapte niet veel van dat
Tsjechisch en een soort En
gels, maar hij kwam er wel
achter, dat die mannen ande
re kleren wilden hebben. Hij
hari bommenwerper volledig
op hklapt in de interesse van
ee wj velen teruggehaald. Hij
lan oeef een stuk bewonde
rt Mwaardige documentatie,
i/aargi nu alweer aanleiding is
wiorden om een boek sa-
te stellen over „Piloten-
zoals die in ons land
de oorlogsjaren ver-
l werd.
Zabrs, thans voorzien
een martiale RAF-snor
kwam met twee overalls en
twee paar laarzen aanzetten.
Van de uitgetrokken unifor
men verbrandde slimme Wil
lem meteen de onderschei
dingstekens in de kachel, ook
de petten. De vliegerslaarzen
en uniformen zelf gebruikte
Willem nog een paar jaar na
dat hij ze onherkenbaar had
gemaakt.
De oorlog was tot dan toe
nog niet hemeltergend ge
weest. Een vier maanden
oud, voor veel Nederlanders,
die de Duitsers nog niet zo
goed kenden. De bezetters
stonden op hun voorschrif
ten, ze waren aan de winnen
de hand, de regering plus ko
ningin waren in mei al naai
Londen vertrokken, je moesi
nog normaal kunnen lever,
ook. Nou, en dan kijk je wet
uit voor nare gevolgen. Bo
vendien waren daar die 501
gulden. Het is allemaa.
boeiend en tot op de veze,
van het gebeurde te lezen ir.
het boek van RijnhoutHel
is op sommige plaatsen een
roman die schrijnend van re
aliteit is. Verraad? Een
woord, dat nog niet algemeen
bekend was. Je kon beter
doen wat de Duitser je ge
lastte. Of je hem nou zag als
Mof of nog niet zo erg. De
Tsjechen gingen „eraan":
adellijk of niet, men waar
schuwde de Duitse instanties.
Ook bij de Wassenaarse poli
tie. Dat vermeldde het poli
tierapport van 26 september
wel. De woorden „law and
order" klonken in die tijd
nog even anders, met een
zwaar Duits „accent".
Aan het einde van Bart Rijn
hout boek staat te lezen:
„Van de vijfhonderd zilver
lingen werden er slechts drie
honderd verdeeld in een poli
tiepost. De agent die talen
sprak kreeg er 75 van, eve
nals één van de hoofdagen
ten. De commissaris, de in
specteur en de drie anderen
kregen elk 30 gulden. Eén
van de hoofdagenten be
klaagde zich bij de commis
saris: waarom kreeg hij
maar dertig gulden en die
andere, gewone agent die ta
len spreekt wel 75?". Duits
land wint op alle fronten
daar hielden heel wat vader
landers rekening mee. En op
die tijdsafstand wordt een
eerlijk oordeel wel moeilijk
gemaakt
Je zult vandaag Arnost
Zabrs, de nog enig aanwezige
bij het gevierde lijdensdra
ma, er niet meer over horen
spreken. Hij zette z'n kraag
op om beschut te zijn tegen
de bijna on-Nederlandse
sneeuwval. Bin in de bus, die
hem (bestuurd door de au
teur van zijn oorlogsgeschie
denis Bart Rijnhout) van
plechtigheid tot confrontatie
reed, zei z'n Engelse vrouw
tegen hem: „Arnost, zul je
niet te veel eten in die kanti
ne straks?" Maar 38 jaar te
rug zei ergens in Wassenaar,
in Huize Beukenhorst, een
dame tegen hem, toen hij
werd gearresteerd: „het is
beter nu dat u gevangen
wordt genomen, omdat u dan
rustig kunt wachten totdat
de oorlog afgelopen is". Ze
vroeg hem ook, of hij het
adres wilde geven van zijn
moeder, maar dat maakte
Arnost ziek. Het is nu voor
hem nog steeds erg moeilijk
dit ooit te vergeten. Hij keek
nu, in een heel anders ogend
Nederland, met flats in de
buurt waar hij en zijn mede-
crewleden een „crash" maak
ten, door de busruiten naar
buiten: „daar moet het zijn
geweest dat we neerkwamen?
Ik herken er niets meer
van." Maar die vrouw ziet
Zabrs, die in Engeland een
technisch bedrijf leidt, nog
steeds als degene die de
schuld draagt voor de dood
van Karei Kunka, de jongen
die in z'n laatste ogenblikken
het einde van zijn familie
thuis zag..
Van onze sportredactie
KATWIJK De Kat-
wijkse derby, Van der
Plas BMW—Cleijn
Duin, eindigde in een
3-3 gelijkspel. Vijf mi
nuten voor tijd had
Cleijn Duin nog een 3-1
voorsprong maar gaf
die in een tumultueuze
slotfase toch nog uit
handen.
Afgezien van die sensationele
slotminuten was, de wedstrijd
tussen de twee Katwijkse
zaalvoetbalploegen een tamme
vertoning. Van der Plas be
paalde de wedstrijd weliswaar
maar het was Cleijn dat in
de eerste helt de doelpunten
scoorde. Na tien minuten spe
len had een van de counters
van Cleijn Duin succes. Huig
Schaap tikte de bal beheerst
achter doelman' Jaap Guyt
Een voorsprong die maar
even stand zou houden, Johan
van Duin ontfutselde de bal
van Wim Guyt, passte toen op
Koen Wiefering die keeper
Hans van Velzen kansloos
liet. Daarna bleef het een
hele tijd rustig, Van der Plas
viel wel aan maar de achter
hoede van Cleijn Duin had de
zaak goed onder controle. De
defensie van Van der Plas
had echter de grootste moeite
met de snel uitgevoerde coun
ters van Cleijn Duin. Schaap
scoorde 2-1 en op slag van
rust was het Jan van der
Plas die Jaap Guyt voor de
derde maal passeerde. Ook de
tweede helft gaf een hevig
aanvallend Van der Plas te
zien. Cleijn deed nu niets an
ders dan verdedigen, en
speelwijze waar Van der Plas
nog steeds geen raad mee
wist. De wedstrijd leek beslist
toen Gert Zwaan na herhaal
de aanmerkingen op de lei
ding voorgoed naar de kleed
kamer werd gestuurd. Van
der Plas moest het laatste
kwartier met drie veldspelers
volmaken. Cleijn Duin werd
wat minder voorzichtig en
kroop af en toe uit de verde
diging. Van der Plas kreeg
3-3 TEGEN CLEIJN DUIN
Jan van der Plas (hier in
duel met Johan Elfering
van Godyla) bracht Van
der Plas twee minuten
voor tijd toch nog op ge
lijke hoogte met Cleijn
Duin.
daardoor meer ruimte en dat
resulteerde in de twintigste
minuut in een doelpunt van
Dameszaalvoetbaltoernooi
LEIDEN De Commissie Randstad Sport, SJZ, UDO.
vor het damesvoetbal houdt De winnaars van de poules
morgen een dameszaalvoetbal- zullen onderling uitmaken wie
toernooi in de Noordwijkse zich de sterkste van het toer-
Northgo-hal. De ploegen zijn nooi mag noemen. De eerste
ingedeeld in drie poules A: wedstrijd begint om half acht
Docos, Lugdunum, Ter Leede,
Unitas; B: KRV, SJC, Spel. Om half twaalf wordt beslo
Lisse, SVLV; C: Alphia, ten met de prijsuitreiking.
Johan van Duin. Van der
Plas had nog vijf minuten om
de gelijkmaker te forceren.
Doelman Jaap Guyt verdween
naar de kant om plaats te
maken voor een extra veld-
speler. Een tactiek die Van
der Plas bijna fataal werd,
Ron. Kamphues schoot de bal
op een leeg doel. Koen Wief-
fering reageerde echter attent
en voorkwam met een fraaie
omhaal een vierde doelpunt
van Cleijn Duin. Twee minu
ten voor tijd loste Jan van
der Plas (Jan van der Plas
van Van der Plas) een ogen
schijnlijk ongevaarlijk schot.
Doelman Hans van Velzen
wilde de bal rustig oppakken
inplaats daarvan liet Van Vel
zen tot verbijstering van alles
wat Cleijn was het leer tus
sen zijn benen door in het
doel rollen. Een minuut later
leek alle moeite van Van der
Plas toch voor niets te zijn
geweest. Jan van der Plas
maakte een overtreding tegen
Wim Guyt en dat was voor
scheidsrechter Van der Leek
aanleiding om de bal op de
stip te leggen. Huig Schaap
schoot in maar Jaap Guyt
stompte de bal uit zijn doel
en redde Van der Plas van
een nederlaag.
Programma voor woensdag:
Districtsbeker: Godyla VT—
Phoenix. THB-hal Iisse, deze
wedstrijd begint om 20.35.
KEES VAN HERPEN
