*aus wijst in Puebla ideologieën n politieke keuzen van de hand Mexicanen bereideipaus overweldigende ontvangst ALLEEN DE SOCIALE LEER VAN DE KERK' Het gaat om een volkskerk NA ITENLAND LEIDSE COURANT/ MAANDAG 29 JANUAR11979 PAGINA7" fEBLA Paus Jo- ïnes Paulus II heeft zijn toespraak giste- bij de opening van vergadering van de tijnsamerikaanse schoppenconferentie Puebla (Mexico), drukkelijk alle ideo- [ieën van de hand wezen en tegelijker- d afstand genomen d de bestaande poli- ke blokken. De kerk zich „alleen voor mensen" inzetten en iet daarom afstand waren tot elk poli- k systeem, aldus de as. een de sociale leer van de gaat uit van hei unieke iedere mens en biedt zo voorwaarden om „de be- jding van de mens te be tieren", zo zei de paus in zijn toespraak, die een uur duurde en dor Radio Vati- caan en door Re televisiesta tions in Latjns-Amerika en vele daarbujen werd uitge zonden. De paus ga aan de Puebla- conferentie een zuiver reli gieuze koes. Hij riep de bis schoppen an de tweeëntwin tig Latijjsamerikaanse lan den op »m „de onbeperkte waarheid over God, over de Kerk er over de mensen" te bekrachigen. Tegelijkertijd benadrikte hij de medever- antwocrdelijkheid van alle bissch>ppen in het leiden van <e hele Kerk, zoals dit werd neergelegd door het tweeie Vaticaans concilie. „Sclep uit de ware bron", zo waarschuwde de paus: „S»reek de taal van het con- cüe, de taal van Johannes XKIII en Paulus VI. Het is cë taal van de ervaring, het Ijden en de hoop van de mensheid van vandaag". De christelijke sociale leer stelt volgens de paus juist in en voor Latijns-Amerika „dwingende eisen", namelijk naar rechtvaardige en gelijk matige verdeling van zowel materiële als ideële goederen. Hij noemde daarbij het „moeilijke vraagstuk van de eigendom", en wees op de woorden van Paulus VI vol gens welke op alle privé-ei- gendommen een „sociale hy potheek" rust. Dit „christelij ke en bijbelse principe" moet op nationaal en internatio naal niveau verhinderen, „dat de sterkeren hun macht mis bruiken tot schade van de zwakkeren", aldus de paus. In dit verband waarschuwde hij echter voor „elke toe vlucht tot geweld" en veroor deelde hij „nieuwe interpreta ties" van het evangelie. Christus is geen politicus of revolutionair en ook niet al leen maar een eenvoudige profeet, maar de mens ge worden Zoon van God, aldus de paus: „Met diep gevoelde m gebaar, dat paus Johannes Paulus II duizenden keren moefieDDen ge lakt tijdens zijn ritten door Mexico. Hij maakt het hier voor dieerste keer zijn vertrek van zijn tijdelijke residentie in Mexico-Stad. EXICO-CITY De Mexicanen heb- n paus Johannes Paulus II tijdens n verblijf in Mexico tot nu toe een erweldigende ontvangst bereid. Heel bevolking schijnt uit te lopen naar aus in net open plaatsen waar de iar verschijnt. De en moedige overtuigings- kricht" moeten juist de bis- scloppen van Latijns-Ameri ka zulke „pogingen tot ver- wirring" die in de geschiede nd van de Kerk niet nieuw zin, tegemoettreden. Tegenover de in Latijns- Anerika sterk verbreide the- dogie van de bevrijding en mg meer de groeiende sec- ha stelde de paus als hoofd- hak van de bisschoppen om <rer de zuiverheid van de lerkelijke leer te waken. Al leen de „eenheid in de waar- ïeid" biedt een solide basis voor de juiste praktijk, die de gelovige christenen van Latijns-Amerika verwachten en verlangen, aldus de paus: „Een zorgvuldige en behoed zame overlevering van de waarheid over Jezus Chris tus". In zijn toespraak tijdens de eucharistieviering die zater dag ter opening van de con ferentie in Mexico-Stad werd gehouden wees de paus na drukkelijk op de documenten en besluiten van de tweede conferentie van de Latijnsa- merikaanse bisschoppen in Medellin in 1968 als „uit gangspunt" van de vergade ring in Pueblo. Wel zei hij nadrukkelijk dat de bisschop pen „niet zo zeer bijeengeko men zijn om na tien jaar nog eens hetzelfde probleem te behandelen, maar eerder om het op een nieuwe wijze, op een nieuwe plaats en in een nieuwe historische context te onderzoeken". Zijn verwachtingen van de conferentie vatte de paus in één zin samen: „Wij proberen zowel op basis van de erva ring vein deze afgelopen tien jaar en de ontwikkeling van het denken als in het licht van de ervaringen van de ge hele kerk een juiste en nood zakelijk stap vooruit te zet ten". De conferentie van Medellin „met haar moedige inzet voor de volledige bevrijding van mensen en volken", was volgens de paus een „roep van hoop op meer christelij ke en meer menselijke doel einden". In de loop van de daaropvolgende tien jaar zijn echter interpretaties gegeven „van soms tegenstrijdige, niet altijd juiste en voor de kerk bruikbare aard/, aldus de paus in zij toespraak van za terdag. Daarom zoekt de kerk nu in Puebla naar wegen „die het haar mogelijk maken de op dracht die zij van Jezus Christus heeft ontvangen be ter te verstaan en met grote re inzet uit te voeren". De paus herinnerde daarbij aan de bisschoppensynode in Rome van 1974 met als the ma „Evangelii Nuntiandi" (boodschap van het evangelie - red.). Daarin komt het the ma van Puebla ook tot uit drukking namelijk „de evan gelisatie in het heden en voor de toekomst voor La tijns-Amerika", aldus de paus. Een overzicht van het plein voor de basiliek van Onze Lieve Vrouw van Gua- delupe, tijdens de eucharistieviering door de paus zaterdag. Tijdens zijn toespraak za terdag leek de paus op nieuw een waarschuwing te laten horen tegen voorstan ders van de „bevrijdingstheo logie", die volgens tegenstan ders ervan de kerk zou radi caliseren. Hij erkende dat „wij naar deze plaats zijn ge komen in het besef dat we voor een belangrijk moment staan", en hij sprak zijn steun uit aan de lijn van Medellin „die koos voor de mens van Latijns-Amerika, gezien in zijn totaliteit". De paus zei dat de kerk in Medellin „door het tonen van voorkeur, maar geen exclu sieve liefde voor de armen en door de integrale bevrij ding van individuen en vol ken aan te moedigen, een op roep van hoop liet klinken naar meer christelijke en menselijke doeleinden. Dat is ook de reden waarom wij hier gekomen zijn. Wij ver wachten ook de komst van de Heilige Geest, die ons de wegen van de evangelisatie zichtbaar maakt via welke de kerk moet voortgaan en her boren worden in dit grote continent van ons". Paus Johannes Paulus was in zijn waarschuwing zater dag tegen „onjuiste interpre taties" milder dan toen hij vrijdag in Mexico arriveerde. Toen uitte hij openlijk kri tiek op „diegenen die in de naam van een verkeerd geïn formeerd profetisme zichzelf hebben overgegeven aan een riskante en utopische con structie van de zogenaamde kerk van de toekomst". Seinende massa's, regelmatig splein bevolken en toch ook wel t enthousiasme kunnen opbrengen, lijken op rustige samenscholingen. wel in Mexico-City, als in de ruim hon- d kilometer zuidelijker gelegen stad Pue- waar de bisschoppenconferentie wordt louden, speelden zich dit weekeinde on- arstelbare taferelen af. De vele eenheden het Rode Kruis hadden doorlopend han- ivol werk om de door de warmte bevan- belangstellenden te helpen of af te voe- Ifs de politie schijnt door de warmte en algemeen enthousiasme te worden bein- •ed, blijkens de schattingen, die zij maakt het aantal mensen langs de weg. Een ordvoerder van de politie verklaarde, dat ar schatting tien miljoen mensen gepoogd tóen iets van de paus te zien toen hij gis- en in een open auto over de snelweg van xico-Stad naar Puebla reed. De belang- Uing zaterdag tijdens de twee uur duren- rondrit door de stad werd door de poli- op vijf miljoen mensen geschat. Niet ten rechte kon zij ook daarom verklaren, dat an enkele andere hoge bezoeker ooit een rgelijk welkom had gekregen. 1 paus maakte die rijtoer naar de ultra tieme basiliek van Onze Lieve Vrouw n Guadeloupe in het noorden van de stad, meest bezochte bedevaartsplaats van La te-Amerika, waar de heilige maagd verbe- £S!ffln— J.. De Mexicaanse'ditie had haar keurkorps Samoerai", ook geoefend in karate, ingeschakeld bij het bewaken van d route, waarlangs de paus ging. Hier wijzen zij een toeschouwer terzijde, die de afzetting doorbreekt. eld is als een donker gekleurde Azteken- prinses. De paus was naar de basiliek ge gaan, staande in een witte open bus. Het laatste deel legde hij af op een soort hoog platform met wielen, als een middeleeuws a an vals voertuig voortgeduwd door een twin tigtal mannen in zwarte pakken. De menigte langs de route was, zover ze niet vijf rijen dik op de trottoirs stond, in bomen, op vrachtauto's en balkons geklom men. Ballonnen werden opgelaten en bloe men werden geworpen. In de basiliek waren de 9200 zitplaatsen al drie uur tevoren be zet, maar nog eens duizend mensen liepen de veiligheidsfunctionarissen omver en for ceerde zich een toegang via de ijzeren poor ten. Tallozen hadden zich zaterdagavond al langs de weg geïnstalleerd, die de paus gisteren pas zou gaan van Mexico naar Puebla, ruim honderd kilometer. Onderweg hield de paus verscheidene keren stil om de toegstroomde menigte te begroeten en te zegenen. Door het enthousiasme van de menigte duurde de reis ruim een uur langer dan verwacht. In Puebla wachtte de paus een warm wel kom van anderhalf miljoen mensen. Een paar honderd kerkklokken en enige caril lons verzorgden boven de drukte uit een uniek concert in de stad, waar de huizen waren versierd met spandoeken en vlaggen in de kleuren van Mexico en de Heilige Stoel. Aan het einde van zijn eerste dag in Mexico had paus Johannes Paulus nog een niet voorzien gesprek van één uur gevoerd met de president van Mexico, José Lopez Portil- lo. Bijzonderheden over het gesprek werden niet bekend gemaakt In zijn eigen bis schopsstad Rome werd de paus bij zijn af wezigheid niet vergeten. In alle kerken van het bisdom werd gisteren gebeden voor een goed afloop van de pauselijke reis. Tijdschrift- redacteuren MEXICO-STAD - „Die volkskerk, daar gaat het hier om, en die hoeft hpi»wy»a| niet een links-gerichte of puur-politieke actie te ontke tenen. Het gaat om een stok religieuze en maatschappelij ke bewustwording van de massa in Zuid-Amerika". De Belgische pater Walter Al- voet van de Witte Paters is verrukt over de strijdbare en tegelijk diep-gelovige ten dens, die hij heeft aangetrof fen bij enkele tientallen priesters, theologen, redacteu ren van alle toonaangevende kerkelijke bladen, die in La tijns-Amerika verschijnen. Ter gelegenheid van de Pue- bla-conferentie, en bewust vódr het begin daarvan, heb ben deze priester-redacteuren hun eigen congres gehouden, waarop zij over de evangeli satie in Zuid-Amerika gespro ken hebben: hetzelfde thema dat op de dit weekeinde be gonnen bischoppenconferentie in Puebla ter sprake komt. Pater Alvoet van het bekende blad „Wereldwijd" was met enkele andere Europese colle ga's uitgenodigd voor dit tijd schrift-congres. En hij heeft er veel van opgestoken. „Ik heb er kunnen spreken met al die voortrekkers van wie je veel hoort en nog meer leest maar nu kom je met ze in discussie", aldus pater Alvoet. „Er broeit hier veel in dit continent er leeft, er schuimt zoveeL Ik ben er geconfron teerd met tragische getuige nissen over de onvrijheid waarin talloze priesters en ook bisschoppen moeten wer ken. Over martelingen en ge vangenis en over het verdwij nen van priesters, zoals in El Salvador, waar onlangs weer een priester is doodgescho ten". Het is een typisch Westeuro pees misverstand ervan uit te gaan, dat al die strijdbare priesters, dat alle leden van de zogenaamde basisgemeen schappen, politiek geïnspi reerd zouden zijn. „Maar het gaat primair om de armen, de armsten der armsten in dit werelddeel", aldus pater Al voet „Wat de bisschoppen op hun Puebla-conferentie ook gaan zeggen, die tijdschriftredac teuren zijn nu al vastbesloten door te gaan met hun streven die volkskerk te bereiken, on afhankelijk van dictatoriale regimes". Pater Alvoet vreest voor een compromis in Pue bla, waarbij de meerderheid van de bisschoppen de mid denweg zal kiezen en geen ir ritatie bij hun respectievelijke regeringen wil verwekken door kritische beschouwingen over de sociaal-maatschappe lijke situatie van tientallen miljoen gelovigen. In dat kader is het kenmer kend dat een groot Mexicaans tijdschrift van ultra-rechtse signatuur een "cover-story" schreef over het pauselijk be zoek en daarbij een grote te kening van de paus in vol or naat afdrukte. Alleen het ge zicht was vervangen door ha mer en sikkel. In de meest behoudende krin gen van dit continent wordt paus Woytila namelijk gezien als de man die er geen pro bleem in ziet met linkse, en zelfs communistische regerin gen samen te werken. Hij wekt in conservatieve kringen in dit werelddeel gro te argwaan en zelfs afkeer. Zwijgen is immers de beste garantie voor de „lieve vrede" tussen kerk en staat, waarbij bisschoppen en priesters het noodgedwongen accepteren, dat de verpaupering onver minderd doorgaat. Maar niet alle bisschoppen zwijgen meer, ook al worden de meest kritische terzijde ge schoven. Zoals Don Sergio, de bisschop van het Mexicaanse Cuernavaca, die niet voor de conferentie in Puebla is uitge nodigd, maar die wel met zijn kerkdiensten en preken weke lijks ontelbaren boeit. „En zo zijn er meer", vertelt pater Alvoet. „Vooral bij de Jeziiieten. Dat zijn voor mij hier de mannen. Geweldig zoals die uit de hoek komen. Ze brengen de brief van hun generaal Arrupe, waarin deze schreef om voor de armen op te komen, helemaal in prak tijk. Met veel risico's ook, veel zal afhangen van de in vloed van de Braziliaanse bis schoppen. Die leven in een barslechte verhouding met hun regering, maar ze durven wel. Zij moeten het doen. Ze zijn het meest talrijk en geza menlijk ook het meest pro gressief. Ook zij lopen risi co's, net zo goed als eigenlijk alle priesters die in de meeste landen finaal buiten de wet staan". Puebla lijkt een synoniem voor „bevrijding". „Sommigen misbruiken het woord, dat geef ik toe. Die zeggen dat de bevrijding met Allende begon nen is, toen er in het Chili van toen wel ruimte was voor de vrije godsdienstbeleving, ■aar dat is een te eng-politie- pe redenering. De bevrijding- ■gedachte leeft al langer, en zal nu uitgewerkt, ingevuld moeten worden, misschien via de basisgemeenschappen waar beslist niet altijd vanuit een politieke kleur gewerkt wordt Helder Camara heeft bij her haling gezegd dat het geeste lijk ontwaken van de Latijns- Amerikanen niet verstoord moet worden door een over daad aan organisatie.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 7