Carters begroting:
hard maar eerlijk"
Khomeiny houdt vast aan
terugkeer op vrijdag
UESHEUVEL TEVREDEN OVER START
AN KONINKRIJKSWERKGROEP
Helft van de
Britten bleef
gisteren thuis
leidse courant
WOENSDAG 24 JANUAR11979 PAGINA 11
IN JAARLIJKSE STATE
OF THE UNION:
Carter:
(veiligheid
mag niet
steunen op
ertrouwen
alleen
WASHINGTON (EPI/AP)
President Carter heeft gister
avond in zijn jaarlijkse rede
voor het Congres, de „State
of the Union", gezegd dat een
nieuwe overeenkomst met de
5ovjet-Unie inzake beperking
de strategische kernwa-
de zaak van de vrede
,1 dienen. Carter zei even
geen overeenkomst te
Hen tekenen, tenzij deze
iet behoud betekent van het
terikaanse kernpotentieel.
zal geen overeenkomst te
men die onze nationale vei-
;heid niet vergroot. SALT-2
niet steunen op vertrou-
en maar op controle", aldus
atjjrjle president, die hiermee de
onrust over het verlies van
Be geheime Amerikaanse in
stallaties in Iran wilde weg
nemen.
'er de buitenlandse politiek
irklaarde Carter dat de Ver-
igde Staten niet de politie-
de wereld willen
de vredestichter,
s nie^oor het tweede achtereenvol-
:nde jaar in zijn regering
geen enkele Amerikaan
het slagveld gevallen. Car-
»r herhaalde dat de Verenig-
Staten zullen blijven in-
_,an voor de overleving van
spinrag] Over het vredesoverleg
m^gj vastbesloten te zijn al
menlejjjn invloed te gebruiken om
ngsthlte kostbare gelegenheid voor
sen gjuurzame vrede" niet verlo-
alleeFntelaten Saan-
tarter was zijn toespraak be-
innen met een oproep tot
ke ke/et Ameriaanse volk „een
zeif peuwe fundament" te leggen
van |oor toek°mst- Dit funda-
.nent moet zorgen voor een
econorr"e> en doelma-
Ler overheid, politiek ver-
iuwen en een stabiele vre-
„Vanavond wijzen alle te
men erop dat ons land ge-
Carter wees erop
it de werkloosheid geduren-
zijn regering met 25 pro-
it is gedaald. Hij noemde
ingediende begroting van
i,l miljard dollar „stringent
ar eerlijk". Er was ruimte
>or meer werkgelegenheid
aanvullende steun vor mis-
•lde kinderen, bejaarden en
rmen. Hij noemde de hoge
lekenhuiskostende voornaam-
(e veroorzaker van de infla
te reacties binnen het Con-
tes op de rede van Carter
brieerden nogal. Een republi-
pinse afgevaardugde sprak
pn „30 minuten vaagheden"
i een ander sprak van „war-
le melk voor het slapen
lan". De leider van de De-
sjocraten zegde Carter zijn
iigersfeun toe in diens pogingen
verrin verantwoorde koers te va-
alang |n recessie en inflatie.
ieer tT~
uwe j
it wd
mag i
President Jimmy Carter aan het werk aan de ..State of the Union", het jaarlijkse
rapport over de toestand van het land. Men kan dit vergelijken met de troonrede
in Nederland.
(Van onze correspondent Dick Toet)
WASHINGTON „Hard maar eerlijk",
heet de begroting voor het fiscale jaar
1980 (beginnend op 2 oktober van dit
jaar), die president Carter deze week
heeft ingediend. In een ongekend inten
sieve voorbereidingscampagne heeft Car
ters staf dit motto er ingestampt alsof
het een nieuw merk tandpasta betrof.
Het heeft kennelijk gewerkt, want in de
eerste voorzichtige reacties op Carters
sobere antie-inflatiebegroting overheer
sen termen als „scherp, strak, hard"
naast die als „rechtvaardig, eerlijk en
fair".
Puiten de al wekenlang geuite bezwaren
van de liberalen (teveel voor defensief;
te weinig voor het sociale programma)
en conservatieven (te weinig bezuinigin
gen) mag de begroting zich over het al
gemeen in een welwillende ontvangst
verheugen.
De kritiek uit de relatief kleine progres
sieve hoek lijkt ?elfs wat getemperd,
want hoewel Defensie als enige fors (3
procent) wordt verhoogd, vallen de socia
le bezuinigingen mee.
De grootste besnoeiingen vallen in speci
ale werkgelegenheidsprojekten, kleine so
ciale verzekeringsprogramma's, onder
wijs, energie (behalve zonne-energie), re
gionale en stedelijke ontwikkeling, ver
keer en waterstaat, landbouw en poste
rijen. Behalve voor defensie zijn er aan
zienlijke verhogingen voor sociale verze
keringen, medische hulp aan minder-
draagkrachtigen, luchtvervuiling, hulp
aan de laagstbetaalden, technologisch on
derzoek en zonne-energie. Carter is erin
geslaagd het begrotingstekort terug te
brengen tot 29 miljard dollar. Het tekort
was ruim 66 miljard toen hij het Witte
Huis betrad. De totale uitgaven van 531,6
miljard betekent een besteding van bijna
2400 dollar per inwoner (was nog geen
400 dollar in 1946). Volgens Carter zal
door zijn begroting de inflatie kunnen
dalen tot 6,3 procent (dit jaar 7,4; vorig
jaar 9,2). De werkloosheid zal oplopen
van 65,8 tot 6,2 procent. De economische
groei, die dit jaar zal dalen van 4 naar
2,2, zal in 1980 weer kunnen oplopen tot
3,2.
Watje zegtbenje zelf
en wat in de krant staat is waar.
PARIJS, TEHERAN (DPA, AFP, Rtr) Ter
wijl elitetroepen van het Iraanse leger speci
aal voor de genodigde buitenlandse pers in
de omgeving van Teheran gisteren met groot
vertoon hun kracht lieteh zien om „tot de
laatste druppel bloed" hun trouw aan de sjah
en de met hem verbonden politici te tonen,
legden adviseurs van ayatollah Khomeiny
door verklaringen in Teheran en Parijs als
het ware een rookgordijn over de wijze waar
op de verbannen geestelijke leider de machts
overname uitgevoerd zou willen zien die van
het land een islamitische republiek moet ma
ken.
De keizerlijke garde van de „onsterfelijken"
paradeerden in ganzenpas en showde samen
met de elite-commandotroepen in volle wapen
rusting hun tanks, afweergeschut en wat dies
meer zij. Zij kropen onder prikkeldraad door
en en sprongen over obstakels onder het
schreeuwen van „lang leve de sjah, dood aan
alle verraders".
De totale sterkte van de garde wordt op
12.000 man geschat. Medestanders van Kho
meiny verklaren evenwel dat de kans dat het
leger een staatsgreep onderneemt steeds on
waarschijnlijker wordt en dat steeds meer sol
daten de de kant van Khomeiny kiezen naar
mate de dag van zijn terugkeer naderbij
komt.
Een van de naaste adviseurs van Khomeiny,
woordvoerder Ibrahim Yazdi verklaarde giste
ren dat zijn terugkeer vrijdag vaststaat, ook
al zou een vliegtuig van Air France moeten
worden ingeschakeld. Er bestaan naar hij
meedeelde geen plannen voor een treffen tus
sen Khomeiny en de huidige premier Bakhti-
ar. De door Khomeiny in te stellen politieke
leidfing zal de macht overnemen, ook al be
hoeft dat niet direct na aankomst te gebeuren.
Yazdi wilde in het geheel niet ingaan op de
wijze waarop Khomeiny zijn islamitische repu
bliek denkt te verwezenlijken, of hoe de over
name van de macht van Bakhtiar zal worden
uitgevoerd.
Khomeiny zelf waarschuwde in een interview
met Iraanse journalisten welk ook in Teheran
werd gepubliceerd, dat als het leger daadwer
kelijk zou ingrijpen, „zijn volgelingen zullen
vechten". Yazdi zei te verwachten dat vrijdag
bij de terugkeer van Khomeiny tien tot twaalf
miljoen mensen in Iran op de been zullen ko
men.
Eerder op de dag was door Khomeiny de mo
gelijkheid geopperd dat Bakhtiar zou kunnen
functioneren in een nieuwe Islamitische rege
ring, maar hij zou dan wel eerst moeten aftre-
De drie jongste kinderen van de sjah en zijn
schoonmoeder zijn gisteravond uit Texas naar
Marokko teruggekeerd. Hun vertrek uit (Je
Verenigde Staten bevestigt het nog niet offi
cieel bekend gemaakte voornemen van de
sjah om niet naar de Verenigde Staten te
gaan maar liever wat dichtei in de buurt van
zijn land te blijven.
ISRAEL BESUST
VANDAAG
Compromis
over
vredesverdrag
lijkt bereikt
JERUZALEM (Rtr) In Je
ruzalem scheen men gistera
vond een compromis-formule
te hebben gevonden, waar
door een hervatting en moge
lijk zelfs een voltooiing mo
gelijk zal zijn van de in het
slop geraakte vredesbespre
kingen tussen Israël en Egyp
te. De overeenkomst zou het
resultaat zijn van een week
intensieve besprekingen tus
sen de Amerikaanse speciale
afgezant Alfred Atherton en
Israëlische functionarissen.
Als het Israëlische kabinet de
compromis-formule vandaag
goedkeurt, zou de Amerikaan
direct naar Cairo doorreizen
om het herziene ontwerp-ver-
drag aan president Sadat
voor te leggen. Volgens de Is
raëlische minister van defen
sie Ezer Weizman zijn de vre
desonderhandelingen met
Egypte in „de uiterste slotfa
se". Hij verklaarde gistera
vond voor de televisie dat de
besprekingen van deze week
voornamelijk van technische
aard waren geweest. „Ik ben
er vrijwel van overtuigd dat
wij een vredesovereenkomst
zullen bereiken", aldus Weiz
man.
Minister Da jan van buiten
landse zaken verklaarde dat
Israël beseft dat de uitbrei
ding van de nederzettingen in
bezet gebied de vredesbespre
kingen hebben gehinderd.
„Maar wij moeten onszelf ver
dedigen. Niemand kan van
ons verwachten dat wij zelf
moord plegen", aldus Dajan.
Ongelooflijk hoe zon
aluminium Van Dool pui
uw huis kan verfraaien
Van Dool maakt geen standaard aluminium puien.
Van Dool maakt onverslijtbare aluminium ramen
en deuren exact op maat. precies volgens
uw eigen wensen.Ook in talloze (hout)kleuren.
En als u kiest voor komfortabele dubbele beglazing,
krijgt u hierop dertig procent subsidie (max. f 1.200,-).
VAN DOOL ALUMINIUM PUIEN-VAKWERK!
Telefoon: 01745-4145*
Zonweringen, dubbele beglazingen, spouwmuur
isolatie, aluminium ramen en deuren.
Aanslag door middel van auto
Gewapende Arabische guerrilla's omringen de vernielde auto, die ontploft is, juist
op het moment, dat de veiligheidschef van de PLO, Aboe Hassan in een straat
in
Beiroet passeerde. Samen met Hassan kwamen nog zeven personen om het leven.
De PLO heeft Israël ervan beschuldigd de aanslag te hebben uitgevoerd.
onze
parlementaire redactie)
w<fN HAAG - „Deze eerste reeks ver-
miseeileringen van de Koninkrijkswerk-
was naar mijn indruk een goe-
4 ruas's voor vervo'ff van onze
Van alle zijden is open en
optreefetnictief aan de besprekingen
roaa^lgenomen".
h v mr' ®*es'ieuve' gisteren
ebrek afloop van de eerste serie bijeen-
erv~UTs*€n van de vorige week geinstal-
de Koninkrijkswerkgroep, die zich
t buigen over de toekomstige ver
dingen tussen Nederland en de
ërlandse Antillen en die tussen de
Qden van de Antillen onderling,
loten is drie studiegroepen in te
politi
stellen: voor de juridische zaken, de
financiële, economische en sociale pro
blematiek, en functionele zaken zoals
gezondheidszorg en meteorologische
dienst. De resultaten van het werk
van deze groepen zullen besproken
worden in de volgende voltallige ver
gadering van de Koninkrijks werk
groep, die 11 juni in Willemstad op
Curacao gehouden wordt.
Dat het werk van de Koninkrijkswerk-
groep uitermate ingewikkeld wordt,
werd gisteren opnieuw door de Aru
baanse leider Betico Croes gëillus-
treerd. Hij zei met nadruk dat het ei-
landsbestuur van Aruba niet aan
staatsrechtelijke maar aan volkenrech
telijke relaties denkt als;.-het.over toe
komstige verhoudingen tussen Aruba
en de overige eilanden van de Antillen
gaat. Biesheuvel voegde daar haastig
aan toe dat duidelijk is, dat het be
grip „volkenrechtelijk" in de Konin
krijkswerkgroep nader ingevuld -zal
moeten worden. Croes en de zijnen
staan niet afwijzend tegenover de Ge
menebestgedachte, waarin Nederland
toch nog een bepaalde rol zou gaan
spelen. Croes ziet geen enkele taak
voor een toekomstige Antilliaanse re
gering wat Aruba betreft. Hij denkt
aan een soort supernationale samen
werking tussen Nederland en de eilan
den van de Antillen, waarbij Neder
land, eventueel met andere landen,
bijvoorbeeld zou kunnen zorgen voor
Biesheuvel zei daarop dat de Aru
baanse leden van de werkgroep ken
nelijk al een bepaalde voorkeur heb
ben. „Maar anderen hebben ook zeke
re voorkeuren". Het is", aldus voor
zitter Biesheuvel, „de bedoeling dat de
Koninkrijks werkgroep volgend jaar
een aantal modellen aan de twee rege
ringen en de eilandsbesturen aanreikt,
waarna een rondetafelconferentie kan
plaatsvinden. „Ik vind het al van bij
zonder groot belang, dat nu tussen
alle betrokkenen over alle mogelijkhe
den wordt gepraat", zei Biesheuvel.
Stapels afval en overvolle vuilnisemmers marke
ren de straten van Londen, de hoofdstad van
Groot-Brittannië, dat gebukt gaat onder veel sta
kingsleed.
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Zowat de helft van de Britten
is gisteren thuis gebleven in plaats van gaan
werken of op school de lessen bij te wonen.
De oorzaak hiervan was niet alleen de derde
achtereenvolgende nationale staking van de
spoorwegen, maar ook de zware sneeuwval,
voorafgegaan door ijzel, die van alle wegen
een witte hel had gemaakt.
Na de zwarte maandag, waarop gestaakt werd door ar
beiders en werkers in overheidsdienst, was het een witte
dinsdag die lang in het geheugen zal blijven. Voor van
daag zag het er ook niet zo best uit, want alle wegen
waren vanmorgen nog spekglad bij gebrek aan bestrooi
ing. Bij het treinverkeer zijn alle wissels geblokkeerd,
omdat in 24 uur geen enkele trein gereden heeft.
De treinbestuurders zullen trouwens donderdag opnieuw
staken. Dit betekent, dat vanavond na tien uur al prak
tisch geen treinen meer zullen rijden, tenzij deze vierde
aktie op de één of andere manier vermeden wordt. De
centrale van Britse vakverenigingen doet vandaag wanho
pige pogingen om een compromis-oplossing tot stand te
brengen.
In sommige delen van Groot-Brittannië zijn de werkne
mers van de openbare sector gisteren in staking geble
ven. Gemeentelijke arbeiders kwamen geen pekel
strooien, conciërges lieten de scholen op slot, niet-me-
disch personeel van ziekenhuizen liet het werk over aan
verpleegsters en dokters, en bijna nergens werd huisvuil
opgehaald.
In Liverpool weigerden de brancardiers opnieuw aan de
slag te gaan. Gevreesd werd, dat de ambulancebemannin
gen van Manchester vandaag dit voorbeeld zouden vol
gen. Dé autoriteiten zouden dan militairen en vrijwilligers
inzetten.
En toch vindt premier Callaghan, dat het geen crisissitu
atie is. Hij wenst nog altijd niet de noodtoestand af te
kondigen. Waarnemers voorspellen, dat als het ooit toch
tot een dergelijke afkondiging komt, die vrijwel onmid
dellijk gevolgd zal worden door een mededeling van de
Labour-premier over nieuwe parlementaire verkiezingen.
De Britten zouden in dat geval eind maart of begin april
naar de stembus geroepen kunnei^ worden.
Beraad over
„satelliet jagers"
BERN (DPA-UPI) Na voor
bereidende besprekingen in
juni vorig jaar in Helsinki,
zijn Amerika en Rusland gis
teren in Bern een nieuwe on
derhandelingsronde begonnen
over een verbod op satellie
tenjagers, de z.g. „killer-satel-
lieten". Dat zijn onbemande
satellieten, die nadere kuns
tmanen kunnen opsporen en
vernielen.
De streng geheime onderhan
delingen van nog onbekende
duur worden gehouden door
hoge ambtenaren van beide
landen. Amerika wil een vee
lomvattend verbod van anti
satellietsystemen. maar zou
voorlopig nog niet van de
ontwikkeling ervan willen af
zien, om niet verder bij de
Russen achter te geraken.
Stadsverwarming
met afval
KOPENHAGEN (DPA)
Frederica, een stad in Dene
marken met 35.000 inwoners,
zal binnen drie jaar de eerste
stad in het land en misschien
wel ter wereld zijn waar alle
huizen verwarmd worden
met afvalwarmte van een in
dustrieel bedrijf.
Daartoe is gisteren een over
eenkomst gesloten met de
chemische industrie „Super-
foss".
Al in de laatste jaren heeft
de fabriek een hoeveelheid af
valwarmte geleverd, die te
vergelijken is met de verbran
ding van tienduizend ton olie
per jaar. Deze hoeveelheid zal
nu verdrievoudigd worden.
Carlo Ponti
veroordeeld
tot 4 jaar
ROME (AFP) De Italiaanse
filmproducent Carlo Ponti is
gisteren door een rechtbank
in Rome tot vier jaar gevan
genisstraf en een boete van
10 miljard lire veroordeeld
wegens belastingontduiking.
Zijn echtgenote Sofia Loren
werd vrijgesproken.
Het echtpaar was ten laste
gelegd 30 miljard lire illegaal
te hebben uitgevoerd.
Ponti noch zijn echtgenote
woonden het proces bij. Zij
wonen in Frankrijk.
Canada presen
teert rekening aan
de Sovjet-Unie
OTTAWA (Reuter) C aha da
heeft het Kremlin de reke
ning gepresenteerd voor het
opruimen van de restanten
van een Russische kuns
tmaan, die vorig jaar op Ca
nadees grondgebied terecht
waren gekomen.
De satelliet had een nucleaire
installatie aan boord. De re
kening bedraagt 6.041.714 dol
lar en 70 cent (ruim tien mil
joen gulden).
Het bedrag vormt nog maar
de helft van de kosten van
een geweldige Canadees-Ame
rikaanse operatie die werd
uitgevoerd om de radioactieve
resten op te sporen van de
Kosmos-954, die op 24 januari
1978 in een dun bevolkt ge-
*bied in het noorden varf Ca
nada terechtkwam.