Teng Hsiaoping
de grote kleine
man van China
Martens gaat
zoeken naar
brede regering
Arubanen blijven
toch
in koninkrij ksgroep
Bronbeek moet open blijven
Met een
geest
zo scherp
mosterd...
ADVERTENTIE
aar
brant
?esta
dere
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 23 JANUAR11979 PAGINA 61
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG - Aan de eerste
beroering in de vorige week
woensdag geïnstalleerde Ko
ninkrijkswerkgroep is maan
dagavond een (voorlopig)
eind gekomen nu de Aru
baanse leden van deze werk
groep besloten hebben aan
het overleg in dit college te
blijven deelnemen.
De beroering ontstond dit
weekeinde nadat uit Willem
stad het bericht was gekomen
dat de Nederlandse regering
zich daar bij monde van mi
nister Scholten (Defensie) zou
hebben verenigd met de visie
van de Antilliaanse regering
op de zogenaamde Antilliaan
se Verdedigingsgarde.
De Nederlands-Antilliaanse
regering onder leiding van'
premier Rozendal vindt dat
die garde in de toekomst
moet uitgroeien tot een volle
dig verdedigingsapparaat voor
de Nederlandse Antillen. Het
eilandsbestuur van Aruba is
het met deze visie in het ge
heel niet eens en daarom ont
stak de leider van de Aru
baanse meerderheidspartij
MEP, Bettico Croes (op het
ogenblik in Nederland voor
de eerste besprekingen in de
Koninkrijkswerkgroep), in
woede toen hij vernam dat
minister Scholten zich al ac-
coord verklaard zou hebben
met het streven van de rege
ring-Rozendal.
De Voorzitter van de Konin
krijkswerkgroep, oud-premier
Biesheuvel, moest er maandag
aan te pas komen om de ge
moederen te sussen. Croes
had al gedreigd dat de Aru
banen voorlopig niet aan het
overleg in de werkgroep zou
den deelnemen. Biesheuvel
heeft meegedeeld aan de ko
ninkrijksregering opheldering
te zullen vragen over de be
richten uit Willemstad. Daar
mee stelde hij Croes gerust
Israel
verbreekt
sportbanden
met
Zuid-Afrika
TEL AVIV (AP) - Israël heeft
besloten de banden op sportge
bied met Zuid-Af rika te verbre
ken, zo heeft de Israëlische
staatsradio gisteren bekend ge
maakt.
In het bericht werd gezegd dat
het Israëlische Olympisch Co
mité zondag de beslissing nam
om in het vervolg geen 'Israëli
sche sportbeoefenaar tegen
.Zuidafrikaanse sportlieden te
laten uitkomen.
PfQOj van Zware zeeën slaan over do motor bi) Falmouth in
het jacht „De Drie Ge- Engeland aan de grond
deqolven broeders", dat, als gevolg gelopen is.
van een mankement aan
ARNHEM/DEN HAAG
Bronbeek, het tehuis voor
oud-militairen in Arnhem,
mag niet worden gesloten.
Dat hebben de bewoners van
Bronbeek en het Oud-Strij
ders Legioen aan minister
Scholten van defensie laten
weten. Ook het CDA in Arn
hem heeft de minister vragen
gesteld.
De bewoners beroepen zich
op een clausule uit de nota
riële acte van schenking die
in 1859 tussen koning Willem
III en de Staat der Nederlan
den is opgesteld. Volgens de
bewoners is sluiting (in 1981)
met die clausule in strijd.
Het Oud-Strijders Legioen
vindt dat sluiting van het ko
ninklijk tehuis en „overplan
ting van de oude bomen" de
staat weliswaar de nodige
guldens, zal opleveren, maar
dat neemt niet weg dat deze
maatregel indruist tegen de
elementaire verplichtingen die
de Staat de Nederlanden aan
deze mensen verschuldigd is.
De verzetsorganisatie wil dat
de minister de plannen her
ziet en zich meer richt op de
„afbouw" van de huidige situ
atie door de bewoners te la
ten blijven en geen nieuwe
meer in te schrijven. Bron
beek is volgens het Legioen
een van de instituten die om
menselijke en sociale redenen
vrijgesteld horen te blijven
van besnoeiing en liquidatie.
De gemiddelde leeftijd van de
Breonbeek-bewoners ligt bo
ven de tachtig jaar.
Het CDA in Arnhem heeft in
vragen daan de minister ge
steld dat de noodzaak van
sluiting niet is aangetoond.
BELGISCHE INFORMATEUR VERLEGT STRATEGIE
BRUSSEL (ANP) Wilfried Martens, de Belgi
sche regeringsformateur, gaat zijn formatiepoli-
tiek over een andere boeg gooien. Met ingang
van vandaag gaat hij trachten een regering te
vormen met vertegenwoordigers van vrijwel
alle Belgische partijen, Christen-Democraten,
Socialisten en Liberalen plus de Belgische taai
partijen: de Vlaamse Volksunie en het Franstali
ge (voornamelijk Brusselse) democratisch front
van franssprekenden (FDF). Martens heeft gis
teravond op een persconferentie in Brussel
meegedeeld dat hij deze partijen zijn ideeën
zowel op sociaal-economisch gebied als op het
stuk van de staatshervorming voor gaat leggen.
Dat betekent een koerswijziging. Tot nu toe had
de christen-democraat Martens alles in het werk
gesteld om een regering te vormen van christen
democraten en socialisten. Die twee partijen
achten de regeringsformateur bij uitstek geschikt
om de sociaal-economische problematiek aan te
pakken. Martens zei trouwens maandagavond op
zijn persconferentie er van overtuigd te zijn dat
christen-democraten en socialisten „zeker in de
regering moeten".
ri-r(
Martens poging om te starten met een regerings
combinatie van socialisten en christen-democra .of
ten (die dan later eventueel uitgebreid zou kunnerl^
worden) heeft voorlopig schipbreuk geleden. Bi
mijn „verkennende besprekingen" heb ik her
haalde malen het verzoek gekregen een regering
te vormen die een tweederde meerderheid zowe 51
in de kamer als in de senaat zou hebben, aldus
Martens maandagavondop zijn persconferentie.
Uit wat Martens maandagavond meedeelde vie «riks
ook de conclusie te trekken dat hij van nu aljtie i
aan ook meer de nadruk gaat leggen op djjdien
problematiek van de Belgische staatshervorming e „P
„Ik heb daar deels concrete ideeën over, deels |g v
minder concrete, omdat ik vind dat het parlement revee
een stem moet hebben", aldus Martens. het
De vorige Belgische regering (de huidige over neg
gangsregering Vanden Beynants niet meegere elin;
kend), die onder leiding stond van de christen-de !ana
mocraat Leo Tindemans, viel over de problemen c
rond de toekomstige Belgische staatsvorm. Dieister
nieuwe staatsvorm was, vrijwel buiten het parle- ,vori
ment en buiten de regering om, uitgedacht
op papier gezet door de leiders van de politiekede h<
partijen.
(Van onze correspondent John Gittings)
PEKING Lichamelijk is hij allesbehalve groot, maar politiek is hij
een reus: de Chinese vice-premier Teng Hsiao-ping of in de tegenwoord
ige spelling: Deng Xiaoping. Tot tweemaal toe, beide malen binnen een
tijdsbestek van vijf jaar, herrees hij uit de politieke dood. Binnen de
Chinese leidersploeg heeft geen ander hem dat nagedaan. Ten tijde van
de Culturele revolutie werd Teng door de rode gardisten gehekeld als
„de tweede machthebber die de kapitalistische weg was ingeslagen." De
eerste was Lioe Sjao-tsji.
In de jaren 1973-1976 klom hij weer naar de
macht en kreeg het prompt aan de stok met
Mao's vrouw Tsjiang Tsjing en met de rest
van de groep die behoorde tot wat nu de
„bende van vier" wordt genoemd. Dat bete
kende opnieuw zijn val.
In de lente van 1977, nauwelijks een paar
maanden na de dood van Mao en de val
van de „bende van vier", keerde Teng voor
de tweede maal terug. Met zijn uithoudings
vermogen, veerkracht en soms met zijn bru
taliteit lijkt Teng wel wat op die figuur uit
het verleden, namelijk de Aap uit de legen
de „Reis naar het Westen", die zijn meester,
een boeddhistische monnik, helpt om alle
gevaren te overwinnen op hun pelgrimstocht
ten einde heilige manuscripten naar China
terug te brengen.
Ook Teng wil heilige manuscripten naar
China brengen. In zijn geval zijn dat over
eenkomsten voor de uitbreiding van de Chi
nese handel. Afgelopen november vloog hij
naar Japan om het nieuwe vredes- en
vriendschapsverdrag te tekenen en hij
woonde voorts de ondertekening bij van het
nieuwe handelsverdrag. Thuis gekomen
daagde hij de Westerse zakenlieden vrolijk
uit om met Japan op de Chinese markt te
concurreren.
Teng wil China moderniseren net als als
zijn generatiegenoten binnen het Chinese lei
dersteam dat willen Het is de generatie
mannen en vrouwen, die, voor de bevrij
ding, twintig jaar of langer zware tijden
hebben meegemaakt en die ervan overtuigd
zijn, dat socialisme een tijd van overvloed
en niet van armoede moet inluiden.
Bureaucraat
Vanwege zijn latere ervaring als secretaris
generaal van de partij wordt Teng in het
Westen vaak gedoodverfd als de aartsbure
aucraat van China. In werkelijkheid heeft
hij ook tijdens de revolutie veel gedaan.
Nadat in 1927 de Chinese communisten en
nationalisten uiteen waren gegaan, dook
Teng twee jaar lang onder in Sjanghai.
Daarna hielp hij in Zuid-China een van de
rode legers van het eerste uur op te bou
wen. Hij nam deel aan de „Lange Mars",
als hoofd-van de politieke afdeling van het
eerste legercorps, dat toen onder de leiding
stond van Lin Piao. Tijdens de oorlog tegen
de Japanners tussen 1939 en 1945, deed hij
dienst als politieke commissaris van de
129ste divisie van het belangrijkste Achtste
Marsleger. In het Taihanggebergte, een sleu-
telgebied in Noord-China, voerde hij een
guerrilla-oorlog tegen de bezetters.
In 1938 ontmoette Teng een Amerikaanse
waarnemer, Evans Carlson, die hem be
schreef als „klein van stuk, gedrongen, li
chamelijk sterk" met een geest „zo scherp
als mosterd".
Zowel Teng als Tsjoe En-lai hebben buiten
landse ervaring gehad. Zij hebben beiden
met name in Frankrijk gewerkt en Teng
heeft nadien ook nog in Moskou gestudeerd.
Maar hij werd niet een van die teruggekeer
de Bolsjewieken met wie Mao het later zo
aan de stok heeft gekregen.
Tegen het einde van de Chinese burgeroor
log (1946-1949) was Teng partijsecretaris van
het Tweede Veldleger, een van de vijf com
munistische legers, die China hadden
veroverd.
Dode grootvader
Politici met zoveel ervaring als Teng, zijn
niet zo erg gesteld op kritiek van jonge „re
volutionairen", die tijdens de bevrijding de Witte experts
luiers nog amper ontgroeid waren. Zij heb
ben er ook moeite mee, om generatiegeno
ten, ook al heten zij Mao, als hun meerde
ren te behandelen. De betrekkingen tussen
Teng en Mao zijn altijd tamelijk stormach
tig geweest, maar de„grote roerganger" had
dat altijd wel, zij het niet harte, aanvaard.
Pas later klaagde Mao, dat Teng hem, de
partijvoorzitter, jaren en jaren slecht had
voorgelicht. „Hij behandelde mij als zijn
dode grootvader", aldus Mao.
seert, dat de politieke strijd een door Teng
verklaarde oorlog was.
Teng viel zijn tegenstanders aan met een
vlijmscherp sarcasme, dat men alleen op
merkt bij mensen die voor honderd procent
zeker van hun zaak zijn. Hij pakte de
„Bende van vier"op de meest gevoelige pun
ten aan, net zoals de Aap uit de legende,
die demonen en geesten tergde, voor hij hen
de genadeslag toebracht.
„De Bende van vier", placht Teng te zeggen,
„zijn het soort mensen, dat naar het toilet
gaat, maar niets achterlaat".
In oktober 1966 uitte Teng nederige zelfkri
tiek, hoewel men niet aan de indruk kan
ontkomen, dat hij dat deed uit zuiver eigen
belang en beslist niet met overtuiging. Wat
dat betreft was Lioe Sjao-tsji heel wat kop
piger, want die hield vol, dat iedere leider,
ook Mao, aan kritiek bloot moest kunnen
staan.
Teng beschreef zich in zijn zelfkritiek als
een „onhervormde burgerlijke intellectueel,
die de proef van het socialisme niet had
doorstaan" en hij gaf toe een slechte leer
ling van Mao te zijn geweest. Hij verdween
voor zes jaar van het politieke toneel, tot
hij, ongetwijfeld met Mao's goedkeuring,
weer gekozen werd in het Centrale Comité.
In april 1977 moest Teng voor de tweede
maal blijk geven van zelfkritiek. Mao was
toen al dood en Teng maakte er zich nogal
gemakkelijk vanaf. Met name zei hij, dat hij
ook wel „wat goeds verricht had".
Zijn populariteit ontleent hij aan de omstan
digheid dat hij de enige was, die in de laat
ste jaren van de Culturele revolutie de
„Bende van vier" durfde en kon aanpakken.
Hij verklaarde openlijk de oorlog aan de ul
tra-linkse vleugel van de partij, die de klas
senstrijd en de Culturele revolutie belangrij
ker vonden dan de economische behoeften
van China, en kondigde aan dat hij hen de
partij uit zou gooien.
„Zij nemen onze revolutionaire leuzen steeds
maar weer over, vervormen ze, draaien ze
om en misbruiken ze voor hun eigen zaak",
aldus Teng.
In april 1976 had het incident op het Tien
An Menplein plaats. In september van het
zelfde jaar overleed Mao enin oktober
werd de „Bende van vier" door de nieuwe
voorzitter Hoea Kwo-feng uitgestoten. De
betekenis van al die gebeurtenissen kan pas
goed begrepen worden, als men zich reali
Teng hekelde met name de pogingen van ul
tra-links om meer aandacht te besteden aan
de politieke aspecten van het bouwen aan
een socialistische maatschappij. „Wat geeft
het", vroeg Teng, „of iemand niet rood of
politiek niet zuiver is, zolang hij zijn werk
maar goed doet en meehelpt aan de moder
nisering van China?" Wat betreft deze „wit
te experts": zolang „zij in het belang van
Volksrepubliek China handelen zijn ze beter
dan degenen die niets doen!"
In april 1976 kon Tsjiang Tsjing, mevrouw
Mao dus, er zich niet van weerhouden om
munt te slaan uit haar tijdelijke voordeelpo
sitie ten opzichte van Teng. Zij eiste een
postume lastercampagne tegen Tengs grote
leermeester Tsjoe En-lai en hield persoonlijk
Tengs benoeming als opvolger van Tsjoe te
gen.
Op 5 april stroomden aanhangers van Teng
en Tsjoe samen op het Tien An Menplein.
Utra-links raakte in paniek en liet de beto
ging uit elkaar slaan en Teng werd beschul
digd van het aanstichten van een „contrare
volutionaire affaire".
Teng deed bescheiden een stapje terug. Kort
nadien keerden de gemoederen zich meer en
meer tegen ultra-links en na Mao's dood.
kon dat kamp moeiteloos worden opge
ruimd.
Teng had alle reden om zich op zijn gemak
te voelen. Omdat hij enige tijd politiek niet
actief was geweest, had hij ook niet meege
daan met het onderlinge bekvechten over de
opvolging van Mao. Hij was brandschoon en
speelde meesterlijk de rol van de wijze mi
nister, die valselijk beschuldigd was.
In het afgelopen jaar is hem tweemaal ge
vraagd om premier te worden. Beide malen
weigerde hij; eenmaal omdat hij te oud (74)
zou zijn. Door het premierschap te weigeren
verzekerde hij zich wel van het vice-pre-
mierschap, wat betekent dat hij en ieder
een in China weet dat in feite premier is.
Bij de tweede gelegenheid betoogden duizen
den jongelui voor Tengs benoeming als pre
mier en eisten verwijdering van „besmette"
leiders. Op typisch indirecte manier liet
Teng doorschemeren dat dit niet kon. Eind
november hield hij vraaggesprekken met
buitenlandse correspondenten, die vervol
gens aan de massa werden doorgespeeld.
Teng verklaarde grootmoedig, dat Hoea
Kwo-feng niet schuldig was aan het uiteen
slaan van de betoging op het plein en ook
niet aan Tengs ontslag, dat daarop gevolgd
was.
Hoe vaker de Chinezen verteld wordt, dat
in de afgelopen jaren de economie gestag
neerd is geraakt, des te meer zullen zij bin
nen afzienbare tijd verbeteringen verwach
ten. Teng is verantwoordelijk voor die ver
wachtingen en als hij in de jaren tachtig
politiek actief blijft, dan zal hij daar op de
een of andere wijze aan moeten beantwoor
den.
Wie betaalt?
Het Westen wordt ook al een beetje dol bij
de gedachte aan een Chinese markt met bij
na een miljard klanten, afgezien nog van de
anti-Russische houding van de Chinezen,
wat er ook nog als een extraatje bij komt.
Maar na een tijdje zal ook dat enthousiasme
afnemen. Vice-premier Teng en de zijnen
hebben nog heel wat vragen te beantwoor
den. Waar moet bijvoorbeeld al het geld
vandaan komen? Voor het lopende tienja
renplan heeft China bij Japan en bij het
Westen nieuwe fabrieken in bestelling met
een totale waarde van 80 miljard dollar.
Teng heeft weinig moeite met de wijze van
terugbetalen: „Op sommige gebieden van de
productie kunnen wij hele moderne facilitei
ten kopen van het buitenland, waarvoor wij
zullen betalen met onze steenkool- en olie
productie".
China zou dus massaal zijn grondstoffen
moeten uitvoeren. Of dit wel kan en of dit
wel politiek wenselijk is, daarover wordt
nog niet gepraat.
Een tweede brandende vraag is: wat ge
beurt er op het platteland, waar nog steeds
45 pet van de Chinese bevolking leeft? In
theorie is het antwoord duidelijk. Terwijl de
industrie zich ontwikkelt, zullen landbouw
en veeteelt mee profiteren van de toenemen
de technologie.
De nieuwe toelatingsexamens voor het hoger
onderwijs hebben tot gevolg dat er minder
studenten van het platteland komen. De in
dustriële expansie, tezamen met de royale
premies voor gebieden met hoge produkties,
zullen de kloof tussen stad en land waar
schijnlijk breder maken en migratie naar de
steden uitlokken.
Er is een beroemde uitspraak van Teng
Hsiao-ping, voor welke uitspraak hij ook tij
dens de Culturele revolutie hevig bekriti
seerd is: „Het geeft niet of de kat wit of
zwart is, zolang hij maar muizen vangt".
De „Bende van vier" dacht het tegenoverge
stelde. Voor hen gaf het niet of er een mui
zenplaag was en de kat verder de hele dag
sliep, zolang die maar rood was
Ergens tussen die twee uitersten moet er
een weg zijn voor een modern en socialis
tisch China. De volgende tien jaar moeten
aantonen of de Chinese leiders die weg ge
vonden hebben.
(Copyright The Guardian)
Gerald Ford in Jeruzalem
De Amerikaanse ex-president, Gerald Ford en zijn
vrouw Betty tijdens hun bezoek aan Jeruzalem met
een moskee als achtergrond.
De documentaire Morbus Hansen (de ziekte van Hansen)
laat zien hoe de NSL lepra bestrijdt in Kenia en Indonesië.
Hoe duizenden kinderen in spanning wachten op de uitslag
van het onderzoek. Wel lepra of geen lepra. Bij zeker 15
miljoen mensen is het wel. Zij wachten nog op hulp.
Geeft u ons hiervoor de middelen:
k £'ro 5 05 00
I ditr leprabestrijding Amsterdam
deskundisen:
voor uitzending
(artsen, paramedici
L. verpleegkundigen)
«ar H telefoon 020 938973.
Nederlandse Stichting voor
Leprabestrijding
p/a Koninklijk Instituut voor de Tropen
Mauritskade 63,1092 AD Amsterdam
Telefoon (020) 938973*
