ftmÜp
-nasi
ZeidMOowant
almere
:/k': v r
IfêREHAVEN In Almere, Neerlands jongste
edenetting, rusten al de eerste doden en dit feit
ir. Hans Laumanns gloeien van tevredenheid,
stad is pas een stad als de mensen zich er
begraven", aldus zijn stelling. „Een gróter
van waardering kan men als planoloog niet
gen. Ik houd de oudjes wel eens staande op
gat. „Wilt u hier begraven worden?", vraag ik
Als ze ja zeggen, weet ik dat ik een goed
werk heb afgeleverd. Zelfs mijn vrouw is zo»
Ze komt uit Schoorl en tot voor kort wenste
daar haar laatste rustplaats te vinden. Maar in
heeft ze vrede met een graf in Almere.
schenkt me grote voldoening".
rduizend inwoners telt de nederzetting nu, die ir.
imanns als projectleider namens de Rijksdienst
de IJsselmeerpolders uit de slappe modder van
delijk Flevoland helpt stampen. Het gaat om Al-
ahaven, aanzet tot een stad van 250.000 inwo-
(qua omvang vergelijkbaar met Utrecht), die
i het jaar 2000 moet staan.
het heersende winterweer doemt het uit de ne-
op als een bar toppunt van verlatenheid
weerloos naar het dichtgevroren Gooimeer ge-
I. Geen enkele rug- of flankdekking van de
kille polder; open en bloot voor de grillen van
elementen; slechts door de navelstreng van een
alle, tien kilometer lange dijk met een warmere
reld verbonden. Almerehaven in deze winter: pic
's. niet ongelijk aan die van de Siberische toen-
of de Canadese arctis.
Is beeld
ld van deze huiver ga je herwaarts en het
ld blijkt vals. Ir. Laumanns en de zijnen hebben
sluwe inval gehad de eerste steen voor de stad
van een café-restaurant te doen zijn, waar een
zorgde hap en slok het hart al verwarmden voor-
er van enige bewoning sprake was. In die geest
voortbordurend hebben ze meerdere bedjes
voor de zogeheten pioniers.
Almerehaven, een schier onbereikbaar- en onherberg
zaam ballingsoord? Het handjevol eerste bewoners
kan er overdekt zwemmen en tennissen. Het kan er
comfortabel boodschappen doen in dertig winkels
waar het begrip „prijzenslag" van de muren lonkt.
Het kan kiezen uit zes plaatselijke kranten vol lokaal
en verder strekkend nieuws. Het kan vertier vinden
bij veertig verschillende verenigingen.
Ir. Laumanns: „Inderdaad, veertig; van het vereni
gingsleven hier sla je steil achterover". Wanneer de
vorst uit de grond is, kunnen de Almerers de spie
ren strekken op een uitgebreid complex sportvelden,
compleet met kantines en kleedruimten. Ofwel ze
kunnen kabouteren in een grootscheeps complex
van volkstuinen. De jeugd kan zijn leergierigheid
koelen op een scholengemeenschap van weidse allu
re, met lager beroepsonderwijs, maar ook gymnasi-
Vergeten beeld
kunnen zich laten begraven, zoals
d. Niet ergens verstopt aan de rand van de
stad; nee: praktisch aan de voet van hun kerk
bijna vergeten beeld uit de dagen dat het in Neder
land nog intiem, besloten en kleinschalig leven was.
Begrippen die ir. Laumanns bekoren. Eens heeft hij
als planoloog meegewerkt aan de bouw van de Am
sterdamse Bijlmermeer, die steriele betonberg waar
geen bewoner begraven zou willen liggen. Hij heeft
ervan geleerd.
„In Almerehaven", zegt hij, „proberen we de geest
van de vroegere IJss'elmeerstadjes te herscheppen.
Een leefgemeenschap met menselijke verhoudingen.
We proberen wonen, werken en recreëren zoveel
mogelijk met elkaar te verweven. Wanneer Almereha
ven straks klaar is zal het 20.000 inwoners tellen. De
grootste doorsnee zal twee kilometer bedragen,
zoiets als bijvoorbeeld in Hoorn. Er zullen stads
grachten zijn. De gevels zullen herinneren aan oude
grachtenhuizen. De inwoners zullen te voet gaan of
per fiets".
„De bevolkingsopbouw zal daar streven we bij
ons toewijzingsbeleid naar die van een gemiddel
de Nederlandse gemeente zijn: 16 procent tussen de
18 en 29 jaar, 21 procent tussen de 30 en 39 jaar,
17 procent tussen de 40 en 49 jaar, 25 procent tus
sen de 50 en 64 jaar en 19 procent 65 jaar of ou
der".
„De vrees is wel eens uitgesproken dat Almere de
stad voor de elite zou worden. Niet is minder waar.
Ook in dit opzicht willen we ons aan de landelijke
gemiddelden houden. 16 Procent van de inwoners
zal minder dan 17.500 gulden per jaar verdienen, 21
procent tussen de 22.000 en 26.000 gulden, 15 pro
cent tussen de 30.000 en 37.000 gulden en slechts
10 procent boven de 37.000 gulden. Deze verhoudin
gen vindt u weerspiegeld in de huren en in de prij
zen van koopwoningen. 65 Procent van Almerehaven
zal bestaan uit huurhuizen, die van 200 tot 500 gul
den per maand doen. De 35 procent koophuizen
kosten van 100.000 tot 250.000 guIden
„We kunnen het allemaal stevig in de hand houden,
omdat de vestiging hier niet vrij is. 64 Procent van
de inwoners moet uit Amsterdam komen en wel uit
de saneringswijken aldaar. Het Gooi mag 16 procent
leveren en de resterende 20 procent dient aan te
kunnen tonen dat ze economisch aan Almere gebon
den is. Een rijkaard uit Zwolle bijvoorbeeld, die van
ons een bungalow wil kopen om dichter bij Amster
dam te zitten, maakt geen enkele kans".
Chauvinisme
„Nu doet zich momenteel het verschijnsel voor dat
het Gooi het nogal laat afweten. Dit overschot schui
ven we door naar Amsterdam. Zo komt het dat de
bevolking al voor 80 procent uit gewezen Amster
dammers bestaat, ons toegespeeld door de dienst
Herhuisvesting. Zo komt het ook dat er in Almereha
ven een stevig potje gekankerd wordt. Amsterdam
mers staan bekend als geboren kankeraars. Maar
laat een buitenstaander niet aan hun Almere komen.
Hun ingeschapen chauvinisme hebben ze evenmin
thuisgelaten".
Almerehaven, koud en verstijfd onder zijn winterse
lijkwade. Nogmaals: een vals beeld. Constant lijkt de
stroom belangstellenden die het kraterlandschap van
de toekomstige stad trotseren om er huisje te kijken.
De prille nederzetting geheel opgetrokken uit
warmkleurende baksteen; knus gegroepeerd in geslo
ten woonhofjes is een bezienswaardigheid gewor
den, doelwit van excursies.
Volgens de plannen moeten er jaarlijks 3500 inwo
ners bijkomen totdat het eindgetal van 20.000 is be-
reikt. Nu reeds staan 10.000 gegadigden op de
wachtlijst en dit cijfer heeft het. dubbele bedragen
totdat de geschrokken instanties beseften de giganti
sche stroom administratief en bouwtechnisch niet bij
te kunnen benen reden voor het instellen van
een inschrijvingsstop die nog steeds geldt.
Ir. Laumanns durft zijn project dan ook al in het
stadium van de barensweeën een daverend succes
te noemen, te meer omdat het bedrijfsleven met ver
gelijkbare geestdrift toehapt.
Geen slaapstad
„Ons streven is erop gericht in Almere evenveel ar
beidsplaatsen te scheppen als er beroepsbeoefena
ren zijn, dit om te voorkomen dat we een slaapstad
worden. Voor Almerehaven betekent het concreet
7000 arbeidsplaatsen. Honderd bedrijven hebben zich
hier inmiddels gevestigd, variërend van een groot
handel in snoepgoed tot een emailleerfabriek. Bij
zonder veel kantoren ook. We kunnen op het ogen
blik de vraag naar bedrijfsterreinen niet bijhouden.
Ze zijn uitgegeven voordat we ze bouwrijp hebben.
De toeloop groeit ons boven het hoofd".
Zo komt men na een rit, die is afgebakend met
doodgevroren meerkoeten en die in het niets lijkt te
eindigen, pardoes terecht bij een brandhaard waar
gemeenschapszin en ondernemingslust zinderen.
Helaas zindert er meer. Een bericht uit de Almerer
Post, eerste krant in Zuidelijk Flevoland: „Een brand
in het winkelcentrum richtte voor 75.000 gulden
schade aan. Hij ontstond in een portiek en is ver
moedelijk aangestoken. Bij de hulpverlening bleek
dat de brandweer door het ontbreken van een lad
derwagen niet in staat was mensen van het dak te
bevrijden".
Pal daaronder: „Voor de tweede maal werd het
zwembad in het weekeinde vervuild door vandalen.
Ze braken in en besmeurden het pand met vuil. Eer
der die week was het ook al eens gebeurd. Voorts
werd ingebroken in de voetbalkantine waar een gro
te ravage werd aangericht".
Elders in de kolom het relaas van een baldadige
jongeman, neergeknuppeld door een agent van poli
tie onder het slaken van de strijdkreet: „Het wordt
hier geen Amsterdam; daar zal ik voor zorgen". De
barensweeën van een nieuwe stad. Ook dat hoort
erbij.
Een kwart miljoen
Nu nog slechts 4000 inwoners. Wat moet het wor
den als de agglomeratie zal zijn volgroeid? Ir. Lau
manns schildert deze prognose: „Ginds komt Alme-
restad, gepland voor 90.000 inwoners. De eerste
sleutels worden volgend jaar uitgereikt. Verderop Al-
merebuiten voor 40.000 inwoners, van wie we de
eersten in 1983 verwachten. Later volgen Almere-
pampus, dat is dus in de richting van Amsterdam,
en naar het oosten toe het Gooise kernencomplex
bij de nog te bouwen Stichtse brug over het Gooi
meer. Vroeger dachten we dat het in totaal om zo'n
125.000 inwoners zou gaan. Inmiddels staat wel vast
dat het er tegen het jaar 2000 een kwart miljoen
zullen zijn".
De vraag of bejaarden dan nog aan de voet van hun
kerk begraven kunnen worden, mochten ze dat wen
sen, blijft wijselijk onbeantwoord.
PIET SNOEREN
gebouwd van wanne baksteen,
N:- "ssm--
behaaglijk leerklimaat scheppen.
