Pokkenvirus in
Nederland wel
veilig opgeborgen
Vondeling leidt
PvdA naar Europa
Gevolgen vanEnglandspiel" veel
ernstiger dan bekend is gemaakt
"OR. L. DE JONG KOMT MET NIEUWE GEGEVENS
Groepsleider van inrichting
wegens uitlokking ontslagen
PvdA ACHTER EIS
TOT VERKORTING
VAN WERKTIJD
weer
eel binnen-
5
schippers wil
iveer aan werk
Prof.I.A. Diepenhorst
pleit voor vrijlating
„Drie van Breda
Groeiend aantal
jonge huisartsen
zonder praktijk
BINNENLAND
LEIDSE COURANT.
MAANDAG 8 JANUAR11979 PAGINA 5
(Van een onzer verslaggevers)
IMSTERDAM De gevolgen van
?t beruchte, in 1942 begonnen
Bnglandspiel" tussen Britse en
uitse geheime diensten, hebben
eel verder gestrekt dan de dood
an 54 boven vaderlandse bodem ge-
ropte Nederlandse geheime agen-
jn. Door hun dubbelspel wisten de
azi's ook door te dringen in twee
elangrijke illegale organisaties in
rankrijk, hetgeen geleid heeft tot
e arrestatie van twee groepen En-
else agenten en van Franse verzets-
rerkers wier aantal geschat wordt
p tussen de 400 en 1500. Hoeveel
aarvan het bedrog hebben over-
>efd, is onbekend. Bijkomend suc-
es voor de Duitsers was dat hun
en grote materiële buit in handen
iel: wapens, sabotagemiddelen, zen
apparaten, hypermoderne radarba-
ens, kleding, fietsbanden en bijna
en half miljoen gulden aan bank-
ujetten.
)eze nieuwe visie is vandaag ontwik-
:eld door dr. L. de Jong, directeur
ran het Rijksinstituut Voor Oorlogs-
locumentatie. tijdens een voordracht
■oor de afdeling letteren van de Ko-
ïinklijke Nederlandse Academie van
Wetenschappen te Amsterdam. In
ijn 45 pagina's lange redevoering
gelijk was. Een van zijn belangrijk
ste conclusies: „Kom ik tot de
schuldvraag, dan is duidelijk dat aan
Nederlandse zijde de fout is gemaakt
dat de regering in Londen de Britse
„Special Operations Executive (de
SOE- verantwoordelijk voor de ge
dropte geheime agenten) zijn gang
heeft laten gaan zonder dat er spra
ke was van enige reële bemoeienis
van Nederlandse kant.
Onze regering heeft tientallen Neder
landse geheime agenten aan de SOE
ter beschikking gesteld zonder zich
ervan te vergewissen wat de Britse
organisatie eigenlijk met die agenten
deed. De verantwoordelijkheid hier
voor ligt in de eerste plaats bij de
toenmalige ministers Gerbrandy (pre
mier), FCirstner (marine) en Lith de
Jeude (oorlog). Hoewel koningin Wil-
helmina enige malen van haar onge
rustheid over het Englandspiel blijk
heeft gegeven, stelde men haar
steeds gerust".
Dr. De Jong drukt in cijfers uit hoe
zwaar die gemiste verantwoordelijk
heid moet worden gewogen. „Als uit
vloeisel van het Englandspiel staat,
wat ons land betreft, thans vast dat
de Duitsers onder meer drie spiona-
gegroepen en een sabotagegroep kon
den oprollen en dat ze in april 1943
ongeveer 150 Nederlanders hebben
gearresteerd, waardoor onder meer
ïerroept hij min of meer zijn vroege- de verzetsleiding van onze grote de-
e meningen over het Englandspiel mocratische politieke partijen werd
lie voornamelijk stoelden op de be- uitgeschakeld. Arrestaties als uit
vindingen waartoe de parlementaire vloeisel van het Englandspiel hebben
nissie in 1950 was geko- in Nederland plaats gevonden tot be
gin april 1945. Het totaal door het
dubbelspel in gevangenissen en con-
,Ik heb er onlangs nieuwe gegevens centratiekampen belande vaderlan-
jver verworven van Engelse kant'
aldus De Jong. Ook op andere gron
den meent hij het Englandspiel nu in
een veel ruimer kader te kunnen
plaatsen dan kort na de oorlog mo-
ders loopt in de vele honderden en
het Spiel heeft met zekerheid, behal
ve aan de 54 geheime agenten, ook
nog het leven gekost aan 28 andere
Nederlanders en bovendien aan naar
schatting 50 bemanningsleden van
Britse transportvliegtuigen die in het
kader van het Englandspiel door de
Duitsers zijn neergeschoten".
De tol van het gebrek aan verant
woordelijkheid bij de regering in
Londen heeft dus volgens De Jong
(Frankrijk niet meegerekend) 132
mensenlevens bedragen. „In tegen
stelling tot de enquêtecommissie", zo
ontvouwt De Jong zijn nieuwe visie
verder, „dienen we er van uit te
gaan dat geheim agent Lauwers (die
als eerste boven Nederland werd ge
dropt) de Nederlandse afdeling van
de SOE in 1942 wel degelijk - en
dan met groot persoonlijk risico -
driemaal heefL_trachten te waarschu
wen". Te goeder trouw nam hij
daarbij aan dat zijn telegrammen uit
bezet gebied voorgelegd zouden wor
den aan de hoogste bazen van de
SOE.
Dit was echter niet het geval. Vol
gens dr. De Jong bleven de alarme
rende codeboodschappen ergens ste
ken in een bureaula en werd er niet
op gereageerd. Het uitblijven van
antwoord bracht agent Lauwers op
zijn beurt in de waan dat de Engel
sen hun eigen spelletje met de nazi's
aan het spelen waren. Zo stapelden
de misverstanden zich op totdat de
Duitse geheime dienst uit eigen be
weging met een spottend telegram de
laatste lijn sloten, waarmee ze veer
tien maanden lang de Britten mid
dels de hun in handen gevallen ge-
Tieime code om de tuin hadden
geleid. Meer dan duizend telegram
men, aldus dr. De Jong, zijn in het
kader van het Englandspiel gewis
seld. Daarvan zijn er slechts negen
bewaard gebleven, hetgeen de duide-
lijkkheid van de zaak nooit heeft be
vorderd.
Op 1 april 1944 was het Englandspiel
wat Nederland betreft uitgespeeld. In
Frankrijk echter ging het lustig door.
Dr. De Jong beschrijft hoe de Duit
sers via deze lijn op 5 juni 1944 een
belangrijke aanwijzing in handen
kregen dat de geallieerde invasie op
6 of 7 juni zou plaatsvinden. De ge
volgen hadden fataal kunnen zijn.
Gelukkig voor ons was de legerlei
ding van de nazi's niet af te brengen
van het idee dat de geallieerden aan
het Nauw van Calais zouden landen
en niet in Normandië.
Overigens wenst dr. De Jong op
grond van zijn nieuwe informatie het
Englandspiel in een juist historisch
perspectief te plaatsen. De Duitsers
slaagden er in de Britse organisatie
SOE en diens Nederlandse afdeling
bijna anderhalf jaar te misleiden.
Zelf zijn ze echter meer dan vijfe-
neenhalf jaar door de Engelsen beet
genomen - zij het via een andere or
ganisatie dan de SOE, namelijk de
zogenaamde bedrog-commissie. Deze
begon blijkens recente onthullingen
al in 1939 haar spel met de Duitse
geheime dienst te spelen en wist niet
minder dan 120 nazi-agenten naar
het geallieerde kamp om te turnen.
Op een gegeven moment spekte men
de nazi's via twintig lijnen met valse
inlichtingen waardoor men de oor
logsmachine danig kon ontwrichten.
Dit spel duurde voort tot aan de
Duitse capitulatie, veel langer dus
dan het Englandspiel.
Slotsom van dr. De Jong: de Engel
sen waren slimmer dan de Duitsers,
maar de slimme Engelsen zaten he
laas niet bij de organisatie SOE, die
geheime agenten afwierp boven Ne
derland - met alle fatale gevolgen
vandien. Verontwaardiging over het
falen van de SOE, met inbegrip van
zijn Nederlandse afdeling, is op zijn
plaats, want het was allemaal niet
nodig geweest. Er zijn kapitale blun
ders gemaakt.
[aadsel rond
isschoppelijke
legrammen
EERT (ANP) Burger
eester en wethouders van
eert hopen ie kunnen ach-
rhalen wie op naam van de
sschop van Roermond mgr.
ijsen telegrammen gestuurd
j«ft aan het gemeentebes-
ur en aan de directeur van
meentebedrijven.
het telegram wordt het be
id gehekeld ten aanzien van
in gezin dat dagenlang in de
>u heeft gezeten omdat de
recteur van de gemeentebe-
•ijven de woning van het ge
had laten afsluiten van
en elekticiteit Dit vanwe-
het niet voldoen van ach-
rstallige rekeningen. Inmid-
ils is de woning weer op het
is- en elektriciteitsnet aange-
oten nadat in onderling
'erleg een betalingsregeling
getroffen. Onopgelost
lijft evenwel de vraag wie
e zogenaamde bisschoppelij-
e telegrammen heeft laten
er sturen. Het bisdom Roer-
aond heeft verklaard niets
an de telegrammen af te we-
NA BRANDSTICHTING HUIS JASPERINA DE JONG
GORSSEL Het be
stuur van de inrichting
voor zeer moeilijk op
voedbare jongens, „De
Nederlandse Mettray" in
het Gelderse Eefde bij
Zutphen, heeft een 35-ja-
rige groepsleider op Het huis van de cabare-
staande voet ontslagen, tiere Jasperina de Jong
Dit in verband met de en haar echtgenoot Eric
nachtelijke brandstich- Herfst brandde geheel
ting, een week geleden uit.
door twee 18-jarige pu- De groepsleider zelf was niet
pillen van de inrichting, aanwezig bij de brandstichting
maar hem wordt wel uitlokking
ervan verweten. De avond vóór
de brand was hij met de betrok
ken jongens enkele café's langs
geweest. Het gevolg was, dat de
pupillen behoorlijk aangescho
ten uit Zutphen in Eefde terug
keerden.
Het ontslag van de groepsleider
heeft het gemeentebestuur van
Gorssel, waar Eefde onder valt,
in belangrijke mate gerustge
steld. Burgemeester W. Notten:
„Wat ons verontrustte was niet
zo zeer de brand in het huis
van Jasperina de Jong, hoe erg
dat ook voor haar was, als wel
de betrokkenheid daarbij van
een lid van de leiding van de
inrichting".
Kopstukken van de PvdA op de partijraad van afgelopen zaterdag: v.l.n.r. Euro
pees lijsttrekker Vondeling, partijvoorzitter Van den Heuvel en fractievoorzitter Den
Uyl.
PARTIJRAAD GAAT IN TEGEN PARTIJBESTUUR
ZEIST - Dr. Anne Vondeling
wordt de lijstaanvoerder van
de Partij van de Arbeid bij
de eerste rechtstreekse ver
kiezingen voor het Europese
Parlement op 7 juni. De par
tijraad van de PvdA gaf hem
zaterdag in Zeist 88 stem
men, zijn tegenkandidate, me
vrouw Ien van den Heuvel-de
Blank, kreeg er 51. Tevoren
wees de partijraad het voor
stel van de onafhankelijke
adviescommissie (onder lei
ding van oud-minister Pronk)
en het partijbestuur af om
met twee lijsttrekkers (Von
deling en Ien van den Heu
vel) de stembus tegemoet te
gaan.
De keuze van Vondeling als
lijsttrekker zou volgens de se
lectie-commissie het voordeel
hebben dat hij zeer grote be
kendheid geniet, ook buiten
de PvdA. En Ien van den
Heuvel zou beter passen bij
het Europese program van de
PvdA dat nogal kritisch staat
ten opzichte van socialistische
zusterpartijen, met name de
Westduitse SPD. Daarom zou
het, volgens de commissie-
Pronk. beter zijn met twee
lijsttrekkers in zee te gaan.
Vondeling bleek het met deze
conclusie helemaal niet eens
te zijn, zo bleek uit een zater
dag gepubliceerde brief aan
de partijraadsleden.
De partijraad bracht de com
missie-Pronk zaterdag twee
forse nederlagen toe. In de
eerste plaats besloot hij met
overweldigende meerderheid
met één lijstaanvoerder de
verkiezingen in te gaan, ver
volgens koos de partijraad
Vondeling nadat Pronk na
mens de commissie Ien van
den Heuvel had aanbevolen.
Een andere door de afdelin
gen gestelde kandidaat, oud
minister Max van der Stoel,
viel al eerder bij de sslectie
door de commissie af omdat
hij niet wilde voldoen aan het
criterium dat de lijsttrekker
uit de Tweede Kamer zal
moeten gaan.
Vondeling legt zijn kamer-
voorzitterschap begin augus
tus neer. In de PvdA-fraetie
wordt gezocht naar een nieu
we kamervoorzitter. Goede
kans maakt de tweede vice-
voorzitter van de fractie, Dick
Dolman, die al lid is van het
kamerpresidium.
(Van onze parlementaire redactie)
ZEIST - De partijraad van de PvdA heeft zaterdag een motie
aanvaard waarin de vakbondseisen tot werktijdsverkorting
worden gesteund. Zoals bekend is deze eis al zeer concreet in
het arbeidsvoorwaardenpakket van de Industriebonden FNV
verwoord.
Namens het partijbestuur zei vice-voorzitter Van der Doef
geen bezwaar tegen deze solidariteitsverklaring te hebben. Wél,
voegde hij eraan toe. heeft de PvdA-fractie in de Tweede
Kamer, waarvan hij ook zelf deel uitmaakt, een voorkeur voor
werktijdverkorting per dag.
De hoogste organen van zowel FNV als CNV beslissen van
daag over de vraag in welke vorm zij de eis van arbeidstijd
verkorting bij de werkgevers op tafel zullen leggen.
Schadevergoeding
foor infuus-
ilachtoffers
ISSEN (ANP) - Met de na-
lestaanden van twee overle-
len patiënten en met vijf an-
ere slachtoffers van de
Dfuus-infectie in het Wilhel-
uinaziekenhuis in Assen in
naart van het vorig jaar is
en schadevergoedingsr^ge-
ing getroffen. Met de nabes-
aanden van een derde over-
eden patiënt en twee andere
llachtoffers is overleg daar-
ver gaande.
)it heeft een woordvoerder
leegedeeld van de verzeke
ringsmaatschappij waarbij het
tiekenhuis verzekerd is. Op 1
haart van het vorig jaar ver-
nonden tien patiënten van
iet Wilhelminaziekenhuis plot
ting hoge koorts, lage bloed
link en een shocktoestand.
VERBAZING OVER OPMERKINGEN UIT GENEVE
irul
EN DAT IN AMSTERDAM
In Amsterdam kan van alles gebeuren. Zelfs een oproep aan het politiebureau om
'twee man te sturen in verband met een vechtpartij in een Italiaanse kapsalon.
Verbaasd ontdekten de twee agenten echter alles, zelfs prins Carnaval, maar geen
vechtparij. Nog verbaasder keken beiden, toen zij van de prins geschenkjes ont
vingen met de mededeling, dat in Italië op Driekoningen de politie van de burgers
altijd geschenken krijgt. De Italiaans - Amsterdamse Figaro wilde daarom niet ach
terblijven. Vandaar de valse oproep tot assistentie. Het werd hem vergeven.
DEN HAAG (ANP) - In Nederland
behoeft men zich niet ongerust te
maken over de aanwezigheid van
het pokkenvirus in het Rijksinsti
tuut voor de Volksgezondheid in
Bilthoven. In dit insatituut zijn de
meest strenge voorzorgsmaatregelen
getroffen. Berichten, als zou de situ
atie daar anders zijn, berusten vol
gens de directie van het instituut op
onjuiste informatie.
De ongerustheid over het gevaarlijke pokken
virus was onstaan na berichten uit Geneve,
dat de Wereldgezondheidsorganisatie zich gro
te zorgen maakte over de onvolledige beveili
ging van vijf van de tien laboratoria in de
wereld, waarin dit virus bewaard wordt. Het
instituut in Bilthoven zou bij deze vijf labora
toria behoren. Het instituut te Bilthoven heeft
daarop verontwaardigd gereageerd. Nederland
heeft de laatste twee jaren niets meer met de
aanwezige kleine hoeveelheied virus gedaan,
aldus Bilthoven. Het ligt sinds die tijd in de
diepvries veilig achter slot en grendel.
Dr. H. Cohen, directeur van het instituut, was
des te verbaasder over de berichten, omdat
volgens hem in eerdere berichten van de We
reldgezondheidsorganisatie Bilthoven juist wel
een van de veilige laboratoria zou zijn. De
Wereldgezondheidsorganisatie is onlangs uitge
nodigd de situatie in Bilthoven te komen be
kijken, maar men heeft aan de uitnodiging
geen gevolg gegeven. Vandaar de pijnlijke
verbazing van het instituut over de recente
berichten.
OTTERDAM -
e kans is groot
at een deel van
jde binnen
scheepvaart nog
voor het einde
jvan de week
weer op gang
jkomt. Dat ver
moedt de Fede-
jratie van Neder
landse
Binnenschip
pers,
die bij haar le
den een groeien
de weerstand
'onderkent tegen
de huidige sta-
Jkingsacties. Vol-
jgens een woord-
voerder van de
federatie zouden
Ier met name
/voor het vracht-
1 vervoer in het
binnenland al
weer contracten
zijn afgesloten.
Van de Neder
landse binnen
schippers is 50%
bij een bond
aangesloten. On
geveer de helft
daarvan is lid
van de federa
tie.
De staking zal
daardoor een wa
nordelijker karak
ter gaan dragen,
omdat juist dit
weekeinde de ESO
Europese Schip
pers Organisatie)
tot solidariteit
heeft besloten. Met
ingang van mor
gen zal het inter
nationale vracht
vervoer tussen
Nederland, België
en Frankrijk daar
door stil komen te
liggen. Een besluit
hiertoe is gister
morgen op een
vergadering in
Brussel genomen.
Een staking van
schippers in België
en Frankrijk die
ook het eigen bin
nenlandse vervoer
lam zou leggen,
werd door de ESO
nog niet aangekon
digd, maar kan
volgens woord
voerders ook niet
worden uitgesloten.
Morgen dient over
igens het kort ge
ding dat de graan
handelaren tegen
de stakende Ne
derlandse binnen
schippersorganisa
ties ONS en ASV
heeft aangespan
nen. De handela
ren eisen een mil
joen gulden schade
vergoeding voor elke
dag dat de actie
voortduurt.
.99
AMSTERDAM (ANP) Professor mr I. A. Diepen
horst, voorzitter van de Interkerlijke Commissie voor
de Inrichtingen van Justitie heeft bij minister De Rui
ter van justitie schriftelijk gepleit voor de vrijlating
van de Drie van Breda. Volgens professor Diepenhorst
verliest vrijheidsstraf haar zin, wanneer de gestrafte
oud wordt, geestelijk aftakelt en niet langer behoorlijk
aanspreekbaar is. Politici van PvdA en VVD hebben
al laten weten dat de brief naar hun opvatting op een
hoogst ongelukkig ogenblik komt kort na de kwestie -
Aantjes en de zaak - Menten.
Professor Diepenhorst wijst er namens de organisatie, waar
van hij voorzitter is, op dat er werkelijk onherstelbaar leed
bestaat dat niet vergolden kan worden. Maar, aldus zijn brief,
in de vijftiger jaren en daarna is op grote schaal gegratieerd
zonder dat dit blijvend letsel veroorzaakt heeft bij oorlogs
slachtoffers.
De voorzitter van de Interkerkelijke Commissie voor de In
richtingen van Justitie meent verder, dat met de voortgezette
detentie van de drie bejaarde oorlogsmisdadigers het recht
•geschaad wordt. De Drie van Breda zitten nu meer dan 33
jaair in Breda gevangen.
Topdiplomaat
Sovjet-Unie
ambassadeur
in Den Haag
DEN HAAG Binnenkort is
de officiële benoeming te
verwachten van Vladimir S.
Tolstikov, voormalig ambas
sadeur in Peking, tot ambas
sadeur van de Sovjet-Unie in
Den Haag. Tolstikov volgt de
huidige ambassadeur A.A.
Romanov op, die met pensi
oen gaat.
In politieke en diplomatieke
kringen in Den Haag is ver
rast gereageerd op het bericht
over de komende benoeming
van Tolstikov, die beschouwd
wordt als een van de topdi
plomaten van de Sovjet-Unie.
Aangenomen wordt dat Mos
kou grote waarde hecht aan
de ambassadeursapost in Ne
derland, vooral om de beter
wordende betrekkingen tussen
het ^Vesten en China nauwlet
tend in het oog te houden.
AMSTERDAM (ANP) Jonge huisartsen krijgen steeds meer
problemen met het vinden van een praktijk. Op dit moment
staan al 250 jonge artsen geregistreerd, die een praktijk zoe
ken. De pas afgestudeerden nemen in toenemende mate een
tijdelijk baantje in afwachting van betere tijden. Het wordt
volgens deze jonge artsen, die vooral te vinden zijn in Am
sterdam en Rotterdam, hoog tijd dat het bestuur van de
Landelijke Huisartsenvereniging een vestigingsbeleid gaat
voeren.
Volgens de jonge huisartsen zijn er nog steeds teveel oudere
huisartsen met een grote praktijk, die liever met zogenaamde
gesloten waarnemingsgroepen werken, dan jonge artsen m hun
praktijk als mede - arts aan te trekken. Deze artsen maken
vaak ongezond veel werkuren en ze hebben weinig tijd voor
hun patiënten. De jonge artsen staan daarbij op het stand
punt, dat praktijkverkleining dringend gewenst is. Overigens
heeft de Landelijke Huisartsenvereniging in 1975 al een zoge
naamde blauwdruk over kleinere praktijken opgesteld. Daarbij
wordt tevens uitgegaan van een vestigingsbeleid en de zoge
naamde intercollegiale toetsing. Hiervan is nog steeds niets
gerealiseerd. Daarom pleiten de jonge huisartsen ervoor de
blauwdruk puntsgewijs uit te voeren en niet het gehele pakket
ineens.
De aanval op de kou zorgde
voor nogal wat ongerief. IJzel
vormde zich op grote schaal,
niet alleen in Nederland maar
ook in het noorden van Duits
land. Een uitgestrekt lagedruk
gebied boven het noordoostelijk
deel van de Atlantische Oceaan
voert in een westelijke stroming
warmere zeelucht het land bin
nen. In deze stroming zullen
nadat het gebied met ijzel ge
passeerd is, buien, waarvan
sommige met sneeuw het land
binnendrijven. Tussen de buien
door kan het opklaren en boven
de sneeuw kan de temperatuur
weer tot enkele graden onder
nul dalen. Koud is het nog wel
in Noord-Frankrijk en Zuid-
Duitsland met minimumtempe
raturen van ongeveer min 10
graden.
Vooruitzichten voor woensdag,
nu en dan regen en middagtem-
peraturen omstreeks 5 graden.
Weersvooruitzichten in cijfers
voor woensdag:
aantal uren zon: 0 tot 3.
min.temp.: omstreeks 2 graden,
max.temp.: omstreeks 5 graden,
kans op een droge periode van
minstens 12 uur: 60 procent,
kans op een geheel droog et
maal: 30 procent.
Waar Mm Nnf
Eindhoven
Oen Helder
Luchlh. R'da
Klagenfurt
Kopenhagen
Lissabon
Istanboel
Las Palmes
Ne* York
