Nieuwe premier Iran: sjah vertrekt, Khomeiny welkom m m deTijd Sleeswijk-Holstein komt langzaam weer tot leven Al ruim 70 doden door kou in Europa HP P NOORDELIJK DUITSLAND GRAAFT ZICH UIT DE SNEEUW 2 ISRAËLISCH MACHTSVERTOON - IN ZUID-LIBANON Verdragen j4 vervangen \aie] concordaat '1% met Spanje MSlHERS deHE^IENE LEIDSE COURANT DONDERDAG 4 JANUAR11979 PAGINA 7 TEHERAN Dr. Sjapoer Bakhtiar, die gisteren door het Iraanse parle ment aanvaard is als nieuwe pre mier, heeft gisteren bevestigd dat de sjah „zeer beslist" voor een va kantie naar het buitenland wil gaan. „Hij heeft de wens te kennen gegeven te rusten en weg te gaan voor een vakantie", aldus Bakhtiar. Waarheen de sjah zou vertrekken en wanneer is niet bekend. Volgens het Britse dagblad Daily Express zou een deel van het kapitaal van de keizerlijke familie, ter waarde van 500 miljoen tot 2 miljard dol lar, al naar de Verenigde Staten zijn overgemaakt. Kandidaat-premier Bakhtiar sprak ook de hoop uit de voornaamste te genstander van de sjah, de in Frankrijk verblijvende ayatollah Khomeiny, spoedig in Iran te kun nen verwelkomen. „Ik hoop dat hij ons de eer zal aandoen terug te ke ren", aldus Bakhtiar. Op zijn persconferentie verklaarde Bakhtiar dat er moed en zelfs enige roekeloosheid voor nodig is om te proberen in dit stadium een kabinet te vormen. Hij hoopt zijn ploeg bin nen drie dagen rond te hebben. De regering zal bestaan uit mannen die de afgelopen 25 jaar van corruptie niet op de voorgrond zijn getreden. Hij vroeg de religieuze leiders hem de tijd te gunnen bij het oplossen van de problemen van Iran. Als de nieuwe regering zou falen, zou het land afglijden in de afgrond. „Ik kan mij niet voorstellen wat het lot van ons land zou zijn. Ik kan mij evenmin voorstellen welke chaos en ellende later zouden volgen". Iran is, naar zijn zeggen, geen land voor militaire staatsgrepen, maar Bakhtiar acht een staatsgreep moge lijk als hij niet zou slagen. Op de vraag of zijn kabinet een kans van slagen zou hebben als de sjah het land niet onmiddellijk zou verlaten, antwoordde hij: „Ik hoop in elk ge val de volkswil te verzoenen met de wetmatigheid van de monarchie". Op last van de sjah zijn gisteren in Masjad al 164 gevangenen in vrij heid gesteld. Gratie voor andere ge vangenen is in overweging. De sjah benoemde gisteren generaal Abbas Gharabagni tot stafchef van de landmacht. Die functie werd tot voor enkele maanden bekleed door generaal Azhari, die zondag aftrad als premier om de weg te banen voor een oplossing van de crisis. De nieuwe stafchef was minister van binnenlandse zaken onder Azhari, die nog geen twee maanden eerste minister is geweest. Azhari kreeg op 20 december een hartaanval, maar hij bleef op verzoek van de sjah in functie. President Carter heeft de Ameri kaanse inlichtingendiensten op de vingers getikt omdat ze het belang van de oppositiebeweging tegen de sjah hebben onderschat. Het Witte Huis zou zich op zijn beurt echter niets hebben aangetrokken van de conclusie van een rapport door oud- onderminister George Ball: laat de sjah zondermeer vallen. .Ayatollah Khomeiny heeft zijn land genoten opgeroepen ervoor te zorgen dat de olieproduktie althans voor binnenlands gebruik voldoende is. Ook vroeg hij de winkeliers de prij zen te verlagen „uit solidariteit met onze medeburgers in het verzet". Bakhtiar heeft bekend gemaakt dat zijn kabinet zou weigeren olie te le veren aan Israël en Zuid-Afrika. Be ide landen zijn in grote mate van die leverantie afhankelijk, omdat zij door de meeste andere olie-produce rende landen worden geboycot. Isra ël kan eventueel terugvallen op leve ranties door de Verenigde Staten. (Van"onze speciale verslaggever André Horlings) FLENSBURG Het noordelijk gedeelte van de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein komt lang zaam weer tot leven. Nadat daar vorige week, in de nacht van donderdag op vrijdag, een ware ia]j winterse hel was losgebarsten, is er nu althans on, enige tekening in de situatie. De sneeuwstorm, die vrijdag, zaterdag en zondag af en toe or kaankracht bereikte, is na 78 uur gaan liggen, er is weer stroom en onder een stralend winterzon netje waren overal in de dorpen de bewoners bezig met het opruimen van de gigantische hoe veelheden sneeuw, waarmee het oudejaar was zev uitgeluid, eer] 0011 In de tachtig gemeenten, die het drie tot vijf da- een gen zonder electriciteit moesten stellen, brandt Se' weer licht en geeft de verwarming een weldadige hitte. Ook is bijna iedereen weer telefonisch te bereiken. Maar gisteren waren er nog steeds vijf- an<i tig dorpen en talloze boerderijen, die volstrekt la- gen ingensneeuwd. In het district Sleeswijk-Flens- burg vlogen 24 helikopters af en aan om de bewoners van de eerste levensbehoeften te voor- vaI zien en op de weg baanden sneeuwploegen zich een moeizame weg door de witte brij, die overal tenminste 50 cm dik was en op sommige plaatsen door opstuiving ware heuvels van wel vier meter hoog had gevormd. Ook elders in Sleeswijk, in Oost-Friesland aan de westkust en op het eiland Fehmarn bij Kiel, waren duizenden militairen en vrijwilligers bezig de geïsoleerde bevolking te be vrijden. Voor wie mocht klagen over ónze plotselinge win ter: in Sleeswijk-Holstein stierven acht mensen in de kou dat was althans gisteren nog de ba lans. Maar talloze anderen moesten met bevrie zingsverschijnselen in ziekenhuizen worden opge nomen; er waren gevallen bij waar de lichaamstemperatuur tot 33 graden was gedaald. Waar echter het menselijk vernuft vaak nog in staat was er het beste van te maken men kookte op zelfgebouwde kampvuren en nam ver warmde stenen mee in bed was het dierenleed absoluut niet te overzien. Op de weiden buiten stierven duizenden schapen ze werden domweg ondergesneeuwd. In de stallen werd de zwakke plek van de in het rampgebied op grote schaal behoevende veeteelt duidelijk: de boeren moesten plotseling tientallen koeien met de hand melken en zowel de koe als de boer was meestal niet gewend aan dat ritueel. Ook nog voor niets: de voorraadtanks waren gauw vol, en wat daarna nog uit de koe kwam, moest men noodgedwon gen weg laten stromen. In de „intensieve veehou derij-stallen" viel de voedselverzorging volstrekt uit en talloze varkens, kalveren en kippen wer den het slachtoffer van het uitvallen van de nieu we techniek. Van dè 80 stroomloze dorpen konden er 45 pas na drie dagen weer van electriciteit worden voor zien. De voortdurende sneeuwjacht maakte een eerdere reparatie onmogelijk. Voor de laatste ge troffenen duurde het nóg twee dagen langer. Maar sinds maandag heersen in Sleeswijk-Hol stein betere weersomstandigheden en het redding swerk vordert gestaag. Voor de getroffen bevol king kan het echter niet snel genoeg gaan. Soms troffen de redders totaal hysterische mensen aan, die hun verweten niet eerder te zijn gekomen. De koude waaronder Italië thans gebukt gaat, heeft oi onberoerd gelaten. Triton zelf blijft er ijskoud onder. Anderen moesten met zenuwinstortingen in zie kenhuizen worden opgenomen. De kritiek op de traag verlopende reddingsacties wordt door de autoriteiten van de hand gewezen. „Toen de storm bleef woeden, bleek elke poging vergeefs", zegt de bestuurder van Sleeswijk-Flensburg Ge mot Korthals. „Zodra een stuk weg was opge ruimd sneeuwde die achter de werkers weer dicht. Het was een natuurcatastrofe waar nie mand iets tegen kon ondernemen." Hij geeft ech ter toe, dat de huidige catastrofe aanleiding geeft om de rampenplannen opnieuw te bekijken. Intussen blijft het op de wegen in Noord-Slees- wijk-Holstein uiterst rustig. Er is een rijverbod afgekondigd. Alleen degenen, die met het oprui men van de geweldige sneeuwhoeveelheden belast de beroemde Tritonfontein van Bernini in Rome niet zijn, mogen van een voertuig gebruik maken. Uit gezonderd zijn auto's van mensen, die hun jaar wisseling in Denemarken en in het rampgebied doorbrachten. De wegen zijn nu niet langer vol strekt ontoegankelijk. Rond de Deense grens en op de Oostfriese waddeneilanden worden konvoo ien gevormd van soms honderd en meer auto's, die, voorafgegaan door sneeuwschuivers, zich stapvoets een weg banen naar het beter begaan bare gedeelte onder Rendsburg en Husum. Voor de bewoners van het uiterste noorden van de Bondsrepubliek blijft het rijverbod ook van daag van kracht Misschien wordt het morgen op geheven, maar een tocht naar de steden is zin loos. De sneeuw die van de wegen is geschraapt ligt nu op de parkeerplaatsen. WASHINGTON/LONDEN In Europa zijn sinds afgelopen vrijdag ten gevolge van de ijzige kou en de sneeuw 71 mensen om het leven geko men. In Frankrijk vroren veel clochards onder de bruggen dood, in Zwitserland kwamen acht mensen om in lawines, in Londen vonden drie mensen de dood, toen zij na het bezoek aan een pub door het ijs van een vijver zakten. Maar verreweg de meeste slachtoffers vielen in Duits land, waar gisteren overigens, net als in Noord- Europa, het verkeer in konvooien op gang kwam. Het spoorverkeer tussen de Scandinavi sche landen en de rest van Europa bleef nog ge staakt. Voor vandaag zijn nieuwe sneeuwbuien voorspeld. In Italië werden de laagste temperaturen sinds 1968 gemeten. Op Sicilië viel meer sneeuw dan in de afgelopen vijftig jaar het geval was en de ha vens werden getroffen door koude stormen. In Griekenland moest alle schepen het uitvaren ver boden worden. In Turkije bleven vliegvelden ge sloten en het verkeer over de brug over de Bos porus was slechts in beperkte mate mogelijk. In de Verenigde Staten maakte de thermometer een sprong naar beneden. In Washington zakte de temperatuur van +17 binnen enkele uren tot 42. Het Mid-Westen wordt al enkele dagen geteis terd door hevie sneeuwval en felle kou met teme- praturen tot -45 graden. Op het drukste vliegveld ter wereld, O'Hare in Chicago, strandden ruim honderdduizend reizigers in de zwaarste sneeuw stormen sinds 1967. De sneeuwstorm in de laatste jaar duurde drie dagen en inspireerde Arthur Hailey tot zijn befaamde boek „Airport". De kou degolf is zelfs doorgedrongen tot zuidelijke staten als Texas en Florida, waar de fruitoogst ernstig wordt bedreigd. In westelijk en zuidelijk Australië heerst momen teel een hittegolf met recordtemperaturen van 51 graden. Het Noorden van Australië wordt geteis terd door stormen die gepaard gaan met hevige regenval. Evacuee's uit Iran arriveren met een Canadees vliegtuig in Ankara. BUITENLAND een TEL AVIV (Reuter-AP) Israël heeft volgens zijn staatsradio woensdagavond met kanonneerboten beschietingen uitgevoerd op Palestijnse bases bij Tyrus aan de Zuidlibanese kust. Gisteren vlogen Israëlische gevechtsvliegtuigen laag over hetzelfde gebied, op enkele plaatsen sprongen ruiten, zo hebben getuigen meegedeeld. Schepen van de Israëlische marine kruisten in een straal van 65 kilometer voor de Libanese zuidkust terwijl de straaljagers met donderend lawaai overvlogen in wat een guerrilla-leider noemde een „nieuwjaars-show van kracht". .Tot een aanval op de vluchtelingendörpen die belangrijke guerrilla- bases van PLO-leider Arafat zijn, kwam het echter niet. Een officiële woordvoerder uit Sidon deelde mee dat alle V.N.-scholen J in alle vluchtelingenkampen gesloten waren en dat de leerlingen a^> uit voorzorg naar huis waren gestuurd. rend ondertekend. De nieuwe ver dragen vervangen het concor daat, dat stamt uit 1953. In de verdragen zijn opgenomen vraagstukken over onder meer het onderwijs, militaire zielzorg, dienstplicht over pastores en enkele juridische en economi sche kwesties tussen de kerk en de staat. Het recht van voor dracht bij de benoeming van een r.k. bisschop, dat de Spaan se kroon sinds de vijftiende eeuw had, is vervallen. Hiermee ging koning Juan Carlos in juli 1976 akkoord. Hij kwam daar- i me VATICAANSTAD Enkele mee tegemoet aan de wens van ewa): afzonderlijke verdragen tussen de r.k. kerk, die grote onafhan- tol Spanje en de Heilige Stoel zijn kelijkheid van de wereldlijke mal gistermiddag in het Vaticaan macht nastreeft. Hess terug naar Spandau i, zei BERLIJN (DPA) Rudolf Hess is gisteren onverwachts weer „AÏ teruggebracht naar zijn cel in de gevangenis van Spandau. v, ai De 84-jarige Hess was in verband met hartklachten over ge- troB bracht naar het Engelse militaire hospitaal, maar artsen oor- lega) deelden dat zijn verblijf daar niet langer noodzakelijk is. In ïindd de gevangenis staat Hess eveneens onder medisch toezicht. rali4 De Amerikaanse oud-commandant van de gevangenis Eugen gt Bird noemde het barbaars dat Hess, tweeëndertig jaar na zijn proces in Neurenberg, nog langer wordt vastgehouden. New O teel itanl irddj ELSEVIER constateert aan de hand van gesprekken met economen, dat in 1979 de hand op de knip moet. „Wat kalmer aan doen met vakan tie. De auto een keertje laten staan. We leven ver boven onze stand". In een ander ar tikel wordt een nog onbekend probleem rond de kernenergie gesignaleerd. „De levensduur van een kerncentrale is dertig jaar. De buiten gebruik ge stelde installaties moeten daarna tenminste honderd jaar blijven staan, geheel af gesloten van de buitenwereld, met beton overgoten en voort durend streng bewaakt. De verwaarlozing van dit pro bleem legt een zware last op toekomstige generaties en houdt de prijs van electriciteit uit kerncentrales kunstmatig laag". Bij de crisis in Perzië plaatst het blad de waarschu wing: „1979 zou best eens in het teken kunnen staan van een nieuwe oliecrisis". Een onderzoek tenslotte naar de vraag gastvrij onze Spoorwe gen zijn. „Tientallen mensen bieden ons oplossingen aan, sturen ons hele servicesyste men toe, weten allemaal zeker dat het moet zoals zij dat hebben uitgedacht. Maar heus, er zijn voor bepaalde hiaten geen oplossingen". De HAAGSE POST praat met de PvdA-priester David van Ooijen over wat bisschop Gijssen gezegd heeft over abortus. „We worden op één lijn gezet met lustmoorde naars. Ik hoef me als politi BMal cus niet zo te laten beledigen. Wanneer dit in Engeland was gezegd, had de bisschop zich voor de rechter kunnen ver antwoorden". Aansluitend een reportage over de benarde toekomst van de Bloemenho- ve-kliniek. „Bloemenhove kan dus wel inpakken. De tenen van Van Agt zijn nog even lang als vroeger, en zijn arm .reikt inmiddels verder: per wettelijke regeling gaat hij nu de kliniek de nek omdraaien". Een kritisch artikel ook over de nazorg voor psychiatrische patiënten. „Psychologen, psy chiaters en alles, maatschap pelijk werkers, ze moeten meer tijd hebben. Het is nu nog van: je bent een nummer, een paar minuten, pillen en •dan is het gebeurd". De eco noom Hans van den Doel schrijft in een analyse: „Het probleem van de werkloos heidsbestrijding is niet dat het parlement de macht niet heeft. Het probleem is dat het parlement de macht niet wil. WD, CDA en PvdA hebben de gemeenschappelijke filoso fie ontwikkeld: wij behoren niet te beslissen over de in vesteringen, de lonen en de inkomens. Dat behoort gro tendeels te worden gedaan door het bedrijfsleven. Het is deze belangengroepencultuur die voor een effectieve oplos sing van onze economische problemen het grootste obsta kel vormt". In VRIJ NEDERLAND praat de ontslagen KLM-accountant J. de Wit over geldsmokkél, zwarte kas en illegale praktij ken. „Er is sinds 1970 een enorme stijging geweest in het zwarte geldverkeer bij de KLM. Enorm. Ik denk dat de omvang van die zwarte beta lingen afgelopen jaren tussen de 60 en 100 miljoen gulden per jaar heeft bedragen". Ook een groot gesprek met de pa cifist van het eerste uur en oud-senator mr. H. van Wijk. „In het werk zit de zin van het leven, niet in de vrije tijd. In het werk moet je de basis leggen voor het opbouwen van de nieuwe maatschappij. Werken voor je bestaan is een stuk van je bewustwor ding". Voorts wordt gepraat met Koot en Bie. „Zie ons maar als cursiefjes-schrijvers. Wanneer het ons lukt, valt er bij sommige kijkers een bo dempje uit hun denken, en dat is leuk. Daar kunnen we nog wel even mee doorgaan. Koot en Bie zijn nog niet klaar". Willem van Hanegem zegt in een vraaggesprek: „Ik wil na dit seizoen nog één heel jaar doorgaan, hoewel ik nu het gevoel heb dat ik nog wel drie jaar mee kan. Als ik eenmaal móet stoppen, zal dat een ongelooflijke klap zijn, want in wezen .ben ik er totaal niet op voorbereid". Het kleurenkatern gaat over de ondergang van de Arbei ders Pers. DE TIJD zegt over de crisis in Iran: „Gevreesd moet wor den dat de revolutie die zich nu aan het voltrekken is, de Perzen nog veel verder van huis zal helpen". Voorts een gesprek met Alke van der Veen (industriebond NVV) over de rol van Philips in El Salvador. „Ik beweer niet dat men daar een foeilelijk beleid voert. Ik wijs alleen op de verantwoordelijkheid van Phi lips. In een gesprek met de internationale vakbonden zal men samen een grens moeten vaststellen op hoever men in die landen kan gaan. Zo zul len we eerdaags ook met Phi lips over Zuid-Afrika begin nen". TV-maker Frans Boelen zegt in een interview: „Zo ze ker als het bestel binnen af zienbare tijd tegen de vlakte gaat, zo zeker komt de com mercie er, en dat is een hoop gevend perspectief, hoe gek dat ook klinkt Eindelijk meer duidelijkheid en eindelijk meer mogelijkheden. Mensen die nu nog volop bij de VPRO werken of in de marge bij de grote omroepen, krij gen dan eindelijk de kans uit te breken". Het blad heeft een boekenextra. In de GROENE AMSTER DAMMER speciale aandacht voor de toestand in Iran. Op positieleider Khomeiny: „Wij zijn tegen de heerschappij van de sjah en ook tegen het verder regeren van deze fami lie. Wij zullen een ontwerp- grondwet van een Islamitische republiek aan het volk voor leggen". Voorts een gesprek met Wim Wamsteeker van de industriebond NW. „We gaan naar de 35-urige werkweek. Ik durf niet te zweren wan neer, maar hij komt En waarschijnlikj gaan we nog wel verder ook". Oud-minister van onderwijs Van Kemenade zegt in een interview: „Waar het om gaat, is dat een groep mensen positief gediscrimi neerd moet worden. De hele gedachte van positieve discri minatie, de erkenning van achtergronden, extra mensen inzetten, daar hoor je niets meer van. De hoofdlijn uit de ombuiging die Pais pleegt is duidelijk. Hij voelt niet voor een beleid waarin extra aan dacht gegeven wordt aan so ciaal-economisch achtergestel de groepen". 1 I HERVORMD NEDERLAND schaart zich achter het voor stel van Kamerlid Ria Be ckers inzake alcohol en ver keer. „Wie na alcoholgebruik toch achter het stuur plaats neemt, vinden wij in principe ongeschikt om langer in het bezit van een rijbewijs te blij ven". Voorts een groot inter view met Jan Dutman van de ambtenarenbond. „Er moeten maximum inkomens vastge steld worden, al weten we nu nog niet goed hoe die verhou dingen moeten zijn. In het volgende nummer van ons blad komt een stukje over een ambassadeur van wie ik weet dat hij 30.000 per maand verdient Maar onze vuilnisman verdient teveel, die moet inleveren". Ook een gesprek met een Perzische bannelinge. „Er kan in Iran geen enkele ontmoeting plaatsvinden met gelijkges temden. Er kan niets nieuws ontstaan. De woorden gaan dood, de cultuur, de hele taal. Dat is mijn ervaring". PvdA- kamerlid Van den Bergh praat over de actie voor Viet namese bootvluchtelingen. „Ik werp de suggestie ver van mij af dat een linkse vluchte ling beter zou zijn dan een rechtse of wie dan ook. Zelfs woekeraars hoeven voor mij niet te verdrinken".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1979 | | pagina 7