GRwEIMTE FRfflT
BU^EMUM B#LLEN
Handelspolitieke belangen
spitsten zich toe in 1978
w
V
Met medewerking van:
DE KOP IS ER WEER AF
VORST DRUKTE STEMPEL OP BLOEMENHANDEL
IN DOMINICAANSE REPUBLIEK
Nederlandse steun voor arme boeren
NU OOK BOLLEN NAAR CHINA?
LAND EN TUINBOUW
LEIDSE COURANT/
DINSDAG 2 JANUAR11979 PAGINA 12
DEN HAAG De glasgroenteteelt heeft
er in het afgelopen jaar een paar grijze
haren bijgekregen. De uitbreiding van de
EG met Griekenland, Portugal en Spanje
wekt zorgen en stond daarom bij menige
vergadering op de agenda. Een bedrei
ging, of zal het allemaal wel meevallen?
Op de valreep van 1978 werd de over
gangsperiode voor Griekenland bekend:
vijf jaar met uitzondering voor tomaten
en perziken. Komkommers staan er niet
bij vermeld. Het Landbouwschap heeft
dit onverteerbaar genoemd. Op de achter
grond speelt evenwel de Spaanse toetre
ding zeer sterk mee. Zal de overgangspe
riode voor de veel meer te duchten
Spanjaarden ook op vijf jaar komen te
liggen? De handelspolitiek zal ongetwij
feld in 1979 onverminderd in de aandacht
blijven staan.
Het vorige jaar was overigens geen diep
tranendal. Er vonden ook meer vrolijke
gebeurtenissen plaats. Een jaarlijks evene
ment van de eerste orde is de Nederlandse
Tuinbouw Vakbeurs. De computer in de
klimaatsbeheersing bleek zijn plaats te
hebben veroverd. Total energy kondigde
zich aan, de rookgascondensor was geper
fectioneerd en het warmte-isolerend glas
ondervond ruime belangstelling. De water-
goot was ook zo'n nieuw verschijnsel, al
zaten daar meer haken en ogen aan dan
in eerste instantie vermoed werd. En nu
we toch over water hebben, de Rijnproces
sen sleepten zich in 1978 voort. Veel te
traag naar de zin van hardwerkend West-
land. In het nieuwe jaar blijft het tot de
actualiteit behoren.
Zelfstandig
Veiling „Gouda" vierde eind februari haar
75-jarig bestaan en demonstreerde bij die
gelegenheid weer een groot doorzetings-
vermogen om met veel energie als zelfstan
dige veiling door te gaan. Hiervan getuigen
ook de projectvestigingen voor de glas
tuinbouw waarvoor veiling „Gouda" waar
devolle initiatieven heeft ontwikkeld. Vei
ling „Bleiswijk was ook op dit gebied
actief. In samenwerking met de Berkelse
bioemveiling stampte men een moderne
vestiging uit de grond: Biemond/Olst-
hoom. De organisatoren breidden later in
het jaar daar nog een feestelijke opening
omheen. Hopelijk drong daarvan wal door
naar de buitenwacht. De glastuinbouw
moet immers laten horen dat zij er is,
anders wordt er vandaag de dag geen
rekening meer met je gehouden. Waartoe
diezelfde glastuinbouw in staat is, bleek
uit de formidabele „Westland 19nu" pre
sentie. De vier Westlandse veilingen gaven
daarmee een schitterend visitekaartje af.
Kwaliteitskwesties
De tomatenkwaliteit ging in 1978 duidelijk
omhoog. Het betreffende actieprogramma
wierp kennelijk zijn vruchten af. Typisch
genoeg daalde de komkommerkwaliteit tot
een zo bedenkelijk laag peil dat men er
nu over denkt een actieprogramma voor
de komkommerkwaliteit op touw te zetten.
Dat wordt trouwens met twee opdringeri
ge concurrenten als Kreta en de Canari-
sche Eilanden een serieuze zaak. Neder
land heeft niettemin nog steeds een kwali
teitsimago en dat moet gehandhaafd en
het liefst nog verbeterd worden.
In het teken van de kwaliteit stond even
eens de actie „Schoon Poolfust". Vies
poolfust geen gezicht, schoon poolfust in
ieders belang, zo luidde het motto. Vooral
van detailhandelszijde klaagde men steen
en been over vuile bodems. De Veilingfust
en Palletpoolvereniging (VPZ) zette een
extra wasmachine in, maar we zijn nog
lang niet zover dat elke bak gespoeld
wordt. De VPZ bracht in de loop van het
jaar ook het misbruik van poolpallets weer
eens onder de aandacht. Het schijnt zo
langzamerhand helemaal uit de hand te
lopen.
Handelsfunktie
De sortimentsuitbreiding bij kasgroenten
verliep in 1978 over het algemeen succes
vol. Markttechnisch gezien bleek het in
slaan van deze weg een juiste keuze te
zijn geweest. De vlezige tomaat deed het
goed. De puntzakradijs was een „renner".
De rettichaanvoer steeg in maart tot en
met mei naar ruim 1.500.000 stuks (1977:
350.000 stuks). De middenprijs kwam
slechts een stuiver lager te liggen, namelijk
op 75 cent. Sterker dan voorheen traden
op de voorgrond: gele paprika, courgette
en Chinese kool. Minder gunstig kwam
de ijsbergsla uit de bus. Een kwestie van
rassen, klimaat of teeltwijze?
De eerder in het jaar tot ridder geslagen
NTS-voorzitter, J. G. J. van der Hoeven,
kondigde in september een landelijke le
denwerfactie aan. Men streeft zelfs naar
een verdubbeling van het aantal leden;
hetgeen neerkomt op 12.000 man. Een
sterke teelttechnische organisatie heeft de
tuinbouw nu meer dan ooit nodig. De
concurrentie zal in de nabije toekomst
ongetwijfeld toenemen. In kwaliteit en in
kwantiteit. Nederland trekt met zijn bij
zonder actief en internationaal gericht
handelsapparaat een groot en zeer geva
rieerd aanbod aan uit tal van landen.
Hoewel veel partijen in principe voor
re-export bestemd zijn, hangen deze toch
min of meer boven de Nederlandse markt,
want de handel kan de produkten hier
ook aanbieden. Aan de andere kant profi
teert de Nederlandse tuinder uiteraard
van de dynamiek in de handel. Waar
kopers zijn worden prijzen gemaakt. Een
goede samenwerking en wederzijds begrip
tussen de produktie- en de handelssector
zullen daarom ook in 1979 onontbeerlijk
zijn.
HIER KOMT EEN NIEUW TUINBOUWGEBIED,
aannemer:
HONSELERSDUK
TEL:01740-26841
9 Vleestomaat: voltreffer
opdrachtgevers:
VEILINGVERENIGING BLEISWIJK
VEILINGVERENIGING BERKEL EN RODENRIJS
PROEFSTATION NAALDWIJK
CIVIEL TLp-IN.AFD^EMEENTEWERKEN BLEISWIJK
DRAINEERWERKZAAMHEDEN
VAN ROOSMALEN B.V. BARTH B.V.
hs wamt^. if i
Q Dynamiek in de glastuinbouw
Na het oude jaar uitbundig de rug toege
keerd te hebben, staat men voor een kers
vers nieuw jaar, waarbij de jaarlijks terug
kerende vraag opborrelt; wat zal 1979 bren
gen? Deze vraag staat duidelijk in verband
met een terugblik op 1978. Dit terugblikken
is toch wel een zinvolle zaak, ook al zegt
het spreekwoord „doe wel en zie niet om".
Deze terugblik geeft een indruk over de
kosten en opbrengsten. Er moet wel een
duidelijk onderscheid gemaakt worden tus
sen veilingopbrengsten en de opbrengsten
van de individuele tuinders. Hogere veilin-
gomzetten van bepaalde gewassen beteke
nen n.l. niet dat iedereen op het goede paard
heeft gewed. De voorzitter van het Centraal
Bureau van tuinbouwveilingen, de heer
Huyts constateerde dat de landelijke veilin-
gomzet in 1978 achterblijft bij die van 1977.
Ditzelfde was ook in 1966 het geval, toen
haalde men ook de omzet van het voorgaan
de jaar niet
Vollegrondsteelten
teleurstellend
Het jaar 1978 kenmerkt zich vooral door
een overvloed in de vollegrondssector. In
deze sector waren er nogal eens wat afzet-
problemen In het eerste half jaar brachten
zeven vollegrondsgroenten een omzetdaling
van 80 miljoen. Dit betrof de gewassen:
sluitkool, kroten, breekpeen, geveilde uien,
waspeen, prei en spruiten. Twee gewassen
die een grotere omzet wisten te behalen
waren aspeiges en witlof. De afzet van
natuursla gaf in de eerste helft van het
jaar de nodige problemen. De tweede helft
van 1978 lijkt niet in staat om het verlies
van de eerste helft goed te maken.
Omzet kasgroenten gegroeid
De afzet van kasgroenten verliep in 1978
heel wat gunstiger dan in de vollegrond-
stuinbouw. Vorig jaar (1977) werd er een
omzet bereikt van 1030 miljoen gulden.
In 1978 zal dit bedrag 100 110 miljoen
gulden hoger liggen. Deze stijging zit ver
spreid over een groot aantal gewassen. Het
is wel duidelijk dat een groot deel voor
rekening van de tomaat komt, voor een
belangrijk deel is hieraan bijgedragen door
de vleestomaat. De komkommermarkt is
in het eerste half jaar slecht van start
gegaan. Het laatste deel van het seizoen
heeft er voor gezorgd dat de opgelopen
achterstand werd weggewerkt en er toch
nog een kleine stijging mogelijk was. Er
zijn bij dit gewas nogal eens moeilijkheden
met de kwaliteit geweest. Dit zal het komen
de jaar beslist extra aandacht nodig hebben.
Nummer drie in het rijtje, glassla, ging vrij
matig van start. Na het eerste half jaar
was er sprake van een achterstand van 15
miljoen. In de afgelopen herfst en winter
is hier wel weer het een en ander goed
gemaakt. Het is echter geen sla-jaar bij
uitstek geweest. De omzet van paprika's
viel tegen door de matige prijzen. Voor veel
andere gewassen is de afzet naar wem
verlopen. Opvallend is de uitbreiding bij
de radijsteelt geweest en de tevens toegeno
men vraag. Bij gewassen als rettich, Chine
se kool en koolrabi werden er redelijke
resultaten geboekt. Men moet met deze
resultaten wel voorzichtig omspringen, om
dat deze gewassen nog in een experimentee
stadium zitten. Wellicht geeft 1979 weei
meer duidelijkheid over de mogelijkheder
voor deze gewassen.
Mark toverzicht
In de week tussen Kerst en Nieuw Jaai
waren de aanvoermogelijkheden beperkt
Er zijn in deze week voor veel gewassei
goede prijzen gemaakt. Opvallend waren
vooral de slaprijzen, er kwam een gemiddel
de prijs op de klok van 36 cent per krop
Andijvie wist ook in prijs te klimmen, nl
van 1,95 naar 2,25 per kilo. Spinazif
bracht gemiddeld 3,02 per kilo op. Voo;
radijs werd er op donderdag 28 decembei
zelfs gemiddeld 1,28 per bosje betaald
De vraag naar kleine gewassen zoals selde
rij en krulpeterselie was goed, de prijzei
die er betaald werden waren 87 en 78 een
per bosje.
Vergelijkbaar
inkomen
landbouw
DEN HAAG Het „verge
lijkbaar inkomen", waarop
wordt gemikt bij toepassing
van de rentesubsidierege
ling voor de modernisering
van landbouwbedrijven, is
met ingang van gisteren
van 29.400 gulden tot 31.400
gulden gestegen. Het be
stuur van het ontwikke-
lings- en saneringsfonds
voor de landbouw heeft
hiertoe besloten.
Het „vergelijkbaar inko
men" is het arbeidsinko
men, dat een of twee ar
beidskrachten op een met
behulp van de rentesubsi
dieregeling te modernise
ren bedrijf op z'n minst
moeten kunnen bereiken,
als het ontwikkelingsplan
eenmaal is uitgevoerd. Het
moet vergelijkbaar zijn met
het gemiddelde bruto-inko-
men van niet-agrarische
werknemers in hetzelfde
gebied. De rentesubsidiere
geling is een EEG-regeling,
waarvan de uitvoering in
Nederland in handen is van
de stichting ontwikkelings-
en saneringsfonds voor de
landbouw.
Reklame
kalender
Het Centraal
Bureau Tuin
bouwveilin
gen (CBT)
heeft onder
de Westduitse
groente- en
fruithandel
een aantrek
kelijke voor
lichtingspos
ter verspreid,
waarop per
maand het
betreffende
CBT-rekla-
memateriaal
staat aange
geven. Er is
gekozen voor
een kalender-
vorm. Het ge
heel is een
zeer kleurijke
presentatie
van de „Wer-
bemittel". Bij
het plannen
van verkoop
acties kan de
handel dank
zij dit over
zicht de „aan
kleding" van
de show tijdig
in huis heb
ben. De be
treffende ka
lenderposter
en de daarop
voorkomende
promotie-pla
ten kunnen
alleen door
de Westduitse
importeurs
bij het CBT
aangevraagd
worden.
DEN HAAG Via de r.k.
medefinancieringsorganisatie
CEBEMO heeft Nederland
een bedrag van bijna een half
miljoen gulden beschikbaar
gesteld voor kredietverlening
aan kleine boeren, in de pro
vincie La Vega in de Domini
caanse Republiek. Via deze
steun wordt ondermeer een
poging gedaan om de boeren
onafhankelijk te maken van
de opkopers-tussenhandela
ren die woekerrenten van 5%
per maand durven te vragen.
In de provincie La Vega zijn
ongeveer 20.000 boeren afhan
kelijk van deze opkopers-han
delaren. De provincie bestaat
voor het grootste deel uit een
vruchtbare laagvlakte, opge
deeld in kleine percelen die
hetzij eigendom van de boeren
zijn, hetzij gepacht zijn door
de kleine boer van de groot
grondbezitter.
Ondanks de vruchtbare grond
blijft het gezinsinkomen van
de boeren laag. Dat komt on
der meer door verouderde
landbouwmethoden en een on
voldoende gebruik van kunst
mest, maar ook door het zeer
onrechtvaardige deelpachtsys-
teem en de woekerpraktijken
van de tussenhandelaren. Bij
het deelpachtsysteem moet
niet minder dan de helft van
de opbrengst aan de landeige
naar worden afgestaan.
Men streeft ernaar dat de al
dus gevormde boerencoöpera
ties binnen vijf jaar sterk ge
noeg zijn om onafhankelijk te
kunnen opereren. Door de
groepsvorming als voorwaar
de te stellen voor kredietverle
ning worden de onderlinge sa
menwerking en organisatie ge
stimuleerd.
Het projekt is in eerste aanleg
gericht op 586 gezinnen, die
zich hebben georganiseerd in
20 groepen, met een gemiddeld
grondbezit van 1.5 ha. per
familie.
Met het nieuwe jaar nog maar enkele dagen
„oud" is op dit moment nog weinig te zeggen
over de gang van zaken in deze eerste week
van 1979. De méé-, maar ook de tegenvallers
moeten nog worden afgewacht en er zijn
vele nieuwe factoren die een belangrijke
rol in het bloemenspel gaan spelen. Niet
in het minst die van de zaterdagloze veiling
dag en de werking daarvan op de prijzen
op andere dagen. Er zijn meer pessimisti
sche dan optimistische geluiden daarom
trent. Maar in elk geval drukte deze eerste
nieuwjaars week de vorst een stevig stempel
op de bloementeelt en handel. Om te begin
nen met betrekking tot de zware druk op
het budget van de stookkosten. Met de dag
en nacht loeiende verwarmingsinstallaties
worden de aangevoerde bloemen duur be
taald. Daar staat tegenover, dat de handel
voor problemen zat bij het transport en
bescherming tegen vorstschade, vooral wat
de straatverkoop betreft. En die speelt een
niet onbelangrijke rol in de bloemenhandel.
Dat alles was een gevolg van een gematigde
aanvoer en even geipatigde animo bij de
handel. En als gevolg daarvan gaan vergelij
kingen met de dezelfde week van het vorig
jaar mank. De dagen vlak voor kerstmis
brachten goede prijzen zowel voor de snij
bloemen als potplanten. Hoewel de aanvoer
ongeveer 25 procent groter was, lag het
totale omzetbedrag aan de CCWS iets lager
hetgeen de prijzen tekent. De vorst in de
Europese landen was eveneens van invloed
op het prijspeil. Veilingtechnische waren
er weinig problemen in de laatste week van
1978. De aanvoer van chrysanten was rui
mer, bij de irissen waren het de soort
„Ideaal" die waarschijnlijk de kosten van
de bollen niet konden dekken. Dit geldt
ook voor „Mercedes"-rozen. Met de potplan
ten liep het vrij goed ook al liet de vorst
zich ook hier gelden. Om toch wat cijfers
te geven; de laatste week met slechts drie
veilingdagen leverde bij aanvoer van totaal
bijna vijftien miljoen bos of stuks een
bedrag op van 7.992.829,59. Wat gemiddel
de prijzen zijn: Amerikaanse anjers 46
(vorig jaar eveneens 46), trosanjers 26 (37),
anthurium 2,30 (2,30), snijgroen 17 (18),
jaarrond troschrysanten 59 (62), idem geplo
zen 91 (83), normaal troschrysanten 2,03
(.°.,25), normaal geplozen 32 (34), freesia 35
(29), gerbera 94 (96), leliekelk 1,05 (85
lelietak 98 1,02).
Verwachtingen
Zoals gezegd, het is niet eenvoudig or
voorspellingen te doen hoe het in de bloe
menteelt zal verlopen. Volgens deskundig®
is er een toename van ongeveer tien procen
in de aanvoer te verwachten, maar dat za
dan ook nodig zijn om de kosten nog t
kunnen dekken. De problemen van het nie i
veilen op zaterdag houden kwekers ei,
handelaren bezig. Er zijn twee hoofdlijnen:
namelijk een mogelijk verlies aan kwalitei
en sterker verdringen door de zogehete
derde landen. Een sociale aanpassing i
deze mag niet op de kwekers worde
afgeschoven door ongunstiger prijszettinj
In de eerstvolgende weken zal het mogelij
iets meer duidelijkheid worden verkregei 1
wat de toch wel sterke wijzigingen in d 1
bloemenhandel tot gevolg hebben. Waarb
ook moet worden gedacht aan de toegent I
men invoer van bloemen uit de derd l
landen.
En zo kreeg 1978 voor de bollenkwekers
dan toch nog een „Zalig Uiteinde".Eerst
deed het Scheidsgerecht voor de bloembol-
lenhandel een gunstige uitspraak in de
vorige land- en tuinbouwrubriek is daar
al meer over gezegd en nu heeft het
College van Beroep voor het Bedrijfsleven
het beroep van bloembollenhandelaar P.
Bakker BV te Hillegom ongegrond ver
klaard. De fa. Bakker betwistte o.m. de
rechtsgeldigheid van de Verordening Vak
heffing 1977. Het ging hier om een geheel
andere methode van vakheffing, nl. het zgn.
bronwaardesysteem. Het gehele bloembol
lenvak heeft met grote spanning naar deze
beslissing uitgezien. Toen de uitspraak be
kend werd heeft men, naar het heet, bij
het PVS in Den Haag grote aandrang
gevoeld om de vlag uit te steken. Het zou
echter een beetje gek tegenover de buren
staan en daarom bleef het dunboek in de
mottenballen. De blijdschap was er echter
niet minder om. Dat deze uitspraak niet
alleen binnen het PVS maar in het gehele
vak met een zware zucht van verlichting
werd gegroet, is volkomen begrijpelijk.
Want als het College van Beroep de fa.
Bakker in het gelijk had gesteld, dan was
een situatie ontstaan waarvoor in het gun
stigste geval alleen nog met veel moeiten
en nog meer kosten een oplossing gevonden
zou kunnen worden.
Brokken
Nu kan men opgelucht ademhalen, al is
de lucht nog niet helemaal opgeklaard. Men
zit nl. nog altijd met de brokken die de
vorige PVS-affaire heeft veroorzaakt. Een
groep handelaren kon op grond van een
eerdere beslissing van het College van
Beroep terugbetaling eisen van de reeds
afgedragen vak- en surplusheffing. Dat ging
om het allesbehalve kinderachtige bedrag
van zeven miljoen. Een bedrag dat boven
dien in het jaar tevoren al was uitgegeven
aan wetenschappelijk onderzoek, aan recla
me, aan keuringen, enz. Het PVS had dat
geld niet meer, maar was niettemin gedwon
gen het terug te betalen. De gehele reserve
ging er aan. De handelaren kregen de
ingehouden heffingen terug, maar dat geld
was voor tweederde door de kwekers be
taald. De handel had dat geld alleen inge
houden en daarvoor zelfs nog een zeer
redelijk bedrag aan incassokosten getou
cheerd. De handel ontving dus voor een
niet onbelangrijk deel kwekersgelden, maar
vergat tot nu toe gemakshalve maar dat
geld aan de kwekers terug te geven. De
oude tegenstelling kwekerij-export is door
dat alles bepaald niet minder geworden.
PVS-voorzitter ir. J. E. C. Spithoven heeft
deze handelwijze van de export ronduit
„diefstal" genoemd. Hij heeft ook onthuld
dat één In- en Verkoopbureau, dat niet met
de veilingen is gelieerd, zo zei hij er nadruk
kelijk bij, de ingehouden vakheffing van
Chinese meisjes in bloembollen informatie stand tijdens de landbouwtentoonstelling in Pekii
dit jaar niet heeft afgedragen. En daar was
helemaal geen reden voor, want de gelden
werden dit jaar gestort op een cautiereke
ning waar niemand met zijn vingers aan
kon komen als het College van Beroep een
negative uitspraak zou doen. Dat geld werd
beheerd door een commissie uit het bedrijf
sleven met als beschermende paraplu daar
boven schriftelijk garanties van de overheid
dat de betreffende kwekers hun geld onmid
dellijk zouden terugkrijgen als de PVS-ver-
ordeningen opnieuw onverbindend zouden
worden verklaard. Er was dus, zo stelde
men in het PVS, geen enkele reden om
dat geld onder zich te houden. Hopelijk
heeft het betreffende bureau nu het geld
wel op de cautierekening gestort.
Naar China
Het bloembollenvak heeft in de loop der
jaren steeds kans gezien om alle geboden
kansen te benutten als het er om ging om
nieuwe afzetgebieden open te breken. Nu
China het bamboegordijn steeds meer gaat
opentrekken, waren de bollenjongens er als
de kippen bij om hun producten te pousse
ren op de eerste grote internationale land
bouwtentoonstelling in Peking. Dat gebeur
de niet alleen via rijk geïllustreerd druk
werk in vele kleuren, maar men toonde de
tulpen ook in natura. Voor dat doel werden
driemaal 2000 bloeiende tulpen uit Ned<
land overgevlogen om vervolgens in Peki;
in de stand te worden gezet.
De Chinezen legden een grote belangstelli
aan de dag vüor de kleurrijke bolbloem* E
•Tot voor kort was dat gewoon ondenkba: ,r
Toen de heer Mao het nog voor het zegg s-
had, waren bloemen een luxe produkt, d
kapitalistisch en dus verwerpelijk. Nu der ,r'
men er andere over en zodra de bamb 0,
vitrage nog verder opengaat, komen ie
wellicht ook kansen voor de vaderland UK
bollen exporteurs. Vooral in het Zuidwestefl
van dit enorme land lijken heel goe
mogelijkheden voor de produktie van m
bloemen. De Bloembollenraad m Hillegc
overkoepelend orgaan tussen kweke p(
en export heeft al contacten gelegd n
diverse proefstations in China. Dit js
zullen daar reeds bloembollen worden E
plant om ze te testen onder verschillei ai
klimatologische om: tandigheden. Dat be m
kent natuurlijk niet dat ook ,in 1979
bollen-exporteurs hun orderboek, hun p)
en hun tandenborstel in hun koff IC
gen te gaan noteren. Voor het zo ver
zullen er nog wel enkele jaren over h<
gaan. Maar als de kans er is, dan behoi
de bollenjongens zeker tot de eersten
in het vliegtuig naar Peking zullen stapp
