r]Va twee jaar kreeg Hermie
van Mourik stem weer terug
ifc 1 3j
ËBedrijfsleven: langzaam meer lucht
Te weinig en te dure
be j aardenwoningen
t» sik' i v* mm öflS
Papegaai omgekomen
fieidócSomo/nt
Iran wacht
een onzeker lot
Klokkendieven
blijven actief
in Brabant
GEENROZEGEUREN
MANESCHIJN IN TUINBOUW
Meer subsidie voor lawaaibestrijding in bedrijven
NNENLAND
leidse courant
VRIJDAG 29 DECEMBER 1978 PAGINA 13
i|ttjt"
gtDAT STOMMETJE SPELEN IS VERSCHRIKKELIJK
(Van een onzer
Verslaggevers)
VOORST-Wat geen
specialist en wonderdokter
voor elkaar kregen, lukte
buisarts J.M. Matthi jsen.
Pij gaf mevrouw Hennie
van Mourik (20) uit Voorst
baar stem terug na bijna
twee jaar zwijgen. Zijn
gevoelige vingers waren
jlaarbij het enige
hulpmiddel. Een herboren
Hennie: „Ik kwam bij hem
voor de baby en toen hij
pet haar klaar was, zei
|iij tegen me: nu zal ik
iou eens even onder
banden nemen. Hij begint
pe daar op mijn
Strottenhoofd te knijpen
n te knijpen. Vreselijk
'at deed dat pijn.
peens hoor ik „knap" en
hij roept: ,,'t is me
telukt geloof ik. Heb ik je
pijn gedaan?". „Ja!",
fechreeuw ik. Ik kon weer
praten, gewoon geluid
m
O]
uitbrengen. We waren er
allebei beduusd van".
Hennie verloor haar stem
vorig jaar februari. Ze
kreeg de hik op haar
werk in de slagerij van de
Zutphense supermarkt
Veenendaal en merkte
opeens tot haar grote
schrik dat ze alleen nog
maar kon fluisteren. Geen
klant die haar nog kon
verstaan, terwijl juist de
karbonade in de reklame
was. De ziektewet was
haar deel. Aanvankelijk
wist de huisarts geen
oplossing. Ze doorzat de
overvolle wachtkamers
van een lange rij
specialisten in Zutphen
en Nijmegen, doorstond
een serie electroshocks
(„dat gun ik geen mens"),
verzwolg dozen pillen en
liters drankjes en ging
tenslotte bij een
kruidendokter met een
grote zak gedroogde
brandnetels naar huis.
Tevergeefs.
„Alles bij elkaar heeft het
me wel een paar duizend
gulden gekost, vervoer en
zo meegerekend, want het
ziekenfonds vergoedt niet
alles".
In maart dit jaar trouwde
ze. Haar jaarwoord was
niet te verstaan.
„Je weet niet wat een
ellende het is. Je kunt met
niemand praten. Moeder
ging altijd mee winkelen;
die deed het woord. Bij
de bank moest ik alles
opschrijven. M'n man kon
ik nooit roepen, die moest
ik altijd fluiten. Dat kon
ik dan nog. Ik heb wat
afgefloten. Toen de baby
moest komen, hoopte de
huisarts op een pijnlijke
bevalling. Dan zou ik mijn
stembanden flink moeten
gebruiken. Maar ja, het
werd juist een heel
makkelijke bevalling".
Maar huisarts Matthijsen
gaf het niet op.
„Hij worstelde alle
medische gegevens in het
Zutphense ziekenhuis
door. Daar ontdekte hij
een boek van een
Amerikaanse arts, die dit
soort gevallen al eerder
bij de hand heeft gehad.
En toen heeft hij die
methode op mij toegepast.
Weet je wat het nou was?
M'n strottenhoofd was uit
de kom geschoten.
Waarschijnlijk door de hik,
en daardoor waren m'n
stembanden in de knel
gekomen".
Hennie heeft na haar
wonderlijke genezing al
weer een paar keer de hik
gehad. „Dan ben je wel
even bang, maar het is tot
nu toe altijd weer goed
gegaan. Ik kan niet zeggen
hoe blij ik ben dat ik
weer gewoon kan praten.
Dat stommetje spelen is
verschrikkelijk".
- 5 i 9, ,-sa -.»&• >i
Brandweerlieden keken nog hoopvol naar de kooi, die uit een wo
ning boven een garage in de Amsterdamse Indische buurt, waarin
een brandje was uitgebroken, werd gehaald. Maar door de rookont
wikkeling heeft het dier het leven gelaten. De brandweer was met
groot materieel uitgerukt omdat er kans bestond op ontploffingen,
daar er in de garage gasflessen stonden. De schade aan de garage
bleef echter beperkt.
STAR
24lterdam De resultaten van het Nederland-
(drijfsleven hebben in 1978 een lichte verbe-
RT enig ondergaan. Aldus vat drs. G. Brouwers,
WOEtjtter van de vereniging van Kamers van
ender^handel, de uitkomsten samen van de jaar-
tentéif enQue*e' die de kamers onder aangesloten
«|aar rnem'n£en hebben gehouden.
4n 1976 ingetreden geringe herstel van de
|mzetten heeft zich, evenals in 1977, in 1978
>escheiden wijze voortgezet. Doordat de
'den:
inflatie verminderde, konden de kosten beter in
de hand worden gehouden. Als gevolg daarvan
.is de beoordeling van de netto-bedrijfsresultaten
belangrijk verbeterd. Van de kleine bedrijven
(minder dan een miljoen gulden geïnvesteerd
kapitaal) heeft de helft een gunstig netto bedrijfs
resultaat behaald, van de grote bedrijven 43
procent. In 1977 was dit respectievelijk 45 en
40 procent.
Er is een vooruitgang, aldus drs. Brouwers, maar
er is bepaald nog geen reden om een juichtoon
over 1978 aan te heffen. Immers nog steeds vindt
een meerderheid van de grote ondernemingen,
namelijk 53 procent tegen verleden jaar 56
procent, dat de behaalde winst onvoldoende is
om een gewenst rendement over het eigen vermo
gen mogelijk te maken. Van de kleine bedrijven
vindt nu 59 procent het rendement voldoende
tegen 55 procent in 1977.
Het grootst is de vooruitgang in de grafische
industrie en bij de uitgeverijen. In de primaire
sector (overwegend tuinbouw en visserij) is voor
wat de grote bedrijven betreft de rendements
beoordeling achteruitgegaan. Dit is ook het geval
in de groep textiel, confectie, schoeisel en lederin
dustrie. Beneden het nationale gemiddelde van
de rendementsbeoordeling blijven voorts de che
mische industrie, de transportsector en de voe-
dings- en genotmiddelenindustrie. Relatief gun
stig is de rendementsbeoordeling in de bouw,
de makelaardij en dienstverlening.
MEER en meer lijkt het erop dat de sjah het tegen
hem gekeerde tij niet langer de baas kan. Misschien
waren de ontwikkelingen anders gegaan, als hij weken
geleden had ingestemd met het overdragen van zijn
macht aan een kroonraad, die dan de continuïteit van
de monarchie had kunnen waarborgen. Nu wordt dage
lijks duidelijker dat met de sjah ook de monarchie in
Iran zal verdwijnen.
VAN het Nationale Front had het aanvankelijk zover
niet hoeven komen. Als de sjah eerder was ingegaan
op de eisen van de in het Front gecombineerde opposi
tiegroepen van nationalisten tot socialisten, zou de aan
zet gegeven kunnen zijn tot een parlementaire monar
chie. Nu de revolutie op straat woedt, lijkt de tijd voor
een redelijke oplossing voorlopig voorbij, zoals de ge
schiedenis leert.
De politieke oppositie verwijt de sjah de laatste kwart
eeuw buiten het volk, het parlement om te hebben ge
regeerd. Het was de sjah die zelfstandig besliste over
industrialisatie, over de besteding van de enorme olie
inkomsten, de planning om van Iran een economische
macht als Japan te maken. Vandaar ook dat de verwij
ten over machtsmisbruik, verkwisting en corruptie zich
nu tegen de sjah persoonlijk richten.
Het Nationale Front ziet voor de chaos in het land
nu nog slechts één oplossing: de sjah moet verdwijnen
en met hem alle elementen die zijn bewind hebben ge
kenmerkt. Dan zal de bevolking moeten erkennen dat
er geen geld in overvloed is, maar dat zelfs in het
tweede olieland ter wereld hard werken een vereiste is
om het ontwikkelingsproces te vervolgen. Maar daar
rijzen nieuwe problemen. Want de ontwikkeling tot mo
derne natie is een van de oorzaken van de chaos van
nu. Het fanatieke deel van de moslimbevolking verzet
zich tegen elk modernisme overigens een ontwikke
ling die zich in de hele mohammedaanse wereld voor
doet, van Turkije tot Pakistan.
JuiST de tegengestelde motieven van de demonstran
ten tegen de sjah maken de toekomst van het land erg
onzeker. Voor het buurland Saoedi-Arabië, waar een
vorstelijke familie alle macht uitoefent, voor het westen
dat in Iran een van zijn trouwste bondgenoten in dit
werelddeel heeft en voor de ongeveer honderdduizend
joden in het land, die de laatste weken een groeiend
anti-semitisme ondervinden, is er reden tot bezorgdheid.
Of trouwens de Sovjet-Unie de ontwikkeling van reli
gieus fanatisme aan zijn zuidelijke grens met instem
ming zal begroeten, valt te betwijfelen.
ÏTROLEUM
rJURDER
'"'"haag Met ingang van
juari worden petroleum,
"^■^Tieselbrandstof en huis-
jolie duurder. De prijzen
benzine en stookolie blij-
AN 8 mgewijzigd. Dit heeft het
ksbacterie van economische za-
irdersttonderdagmiddag meege-
ig197.
haximumprij s van petro-
wordt met 1,1 cent per liter
R EN(rogd tot cent per liter.
laximumprijs van autogas-
nden 5aat met één cent omhoog
omt op 64,7 cent per liter,
brandolie 1 en 2 worden 0,9
liter duurder (exclusief
De maximumprijs komt
door op 33,6 cent per liter.
67
bek wetsontwerp
hortus pas
ers ad januari
<ADEj HAAG Het abortus-
jontwerp van het kabinet
Agt zal pas na het ko-
tèje fle CDA-congres van 20
endeii*" de Tweede Kamer
Jar len ingediend. Premier
iar Agt zei gisteren dat het
- -,-yel onmogelijk is om het
week binnengekomen
es van de Raad van Sta
tor die datum in het ont-
te verwerken.
Agt benadrukte dat er
politieke problemen bin-
zijn kabinet zijn over het
ts, en zei dat door het
.es het ontwerp mogelijk
D.tikele onderdelen zal wor-
gewijzigd. Een stroming,
et CDA Had het abortus-
[rerp op het komende
|res willen bespreken.
latssecretaris
i strijde
jen leegstand
aoolgebouwen
Van onze parlementaire
redactie)
HAAG Staatssecreta-
Koning (Binnenlandse Za-
heeft de gemeentebestu-
meegedeeld dat de
loverheid de groeiende
stand in gebouwen van
en lager onderwijs gaat aan-
ken.
dimming van de groei van
leegstand kan worden be-
t door minder nieuwbouw,
betere benutting van be-
hde gebouwen en door
r rekening te houden met
termijn waarvoor het ge-
iv voor het geven van on-
Vijs moet dienen. Bij on-
ijzigd beleid zou in 1983
28 helft van het aantal
K>llokalen leegstaan of
f vakonderwijs in gebruik
aldus de staatssecretaris.
Schip in
brand
stuurloos en
brandend
ronddrijven
de Maren-C
te vinden.
EINDHOVEN (ANP) De klokkendieven blijven actief
in Zuidoost-Brabant. De laatste weken is het vrijwel elke
nacht ergens raak. In de nacht van woensdag op donderdag
werden respectievelijk in Nünen, Someren en Helmond drie
antieke Friese staartklokken gestolen. In de afgelopen twee
maanden zijn in het betreffende gebied vele tientallen
klokken op deze wijze van eigenaar veranderd. De waarde
van de klokken loopt uiteen van drie- tot ongeveer vijftien
duizend gulden.
Bij de inbraak in Nünen werd de eigenaar van de klok
wakker van glasgerinkel. Toen hij uit het slaapkamerraam
keek werd op hem geschoten. De man werd niet geraakt.
Ook in Someren werd de wakker geworden eigenaar
bedreigd door een gewapende man. Tot schieten kwam het
hier niet.
De klokkendieven gaan vaak bruut te werk! Vensters worden
vernield waarna de klok van de muur wordt gehaald. De
inbrekers laten zich niet van de wijs brengen door het lawaai
dat ze maken of eventuele alarminstallaties die in werking
treden. Meestal zijn ze een paar minuten later in een snelle
personenauto verdwenen.
Ook worden er wel eens gaatjes in raamkozijnen geboord
waarna het venster wordt geopend. Dat kan er, aldus de
politie, op duiden dat er meer bendes aan het werk zijn.
Er zijn ook nog andere aanwijzingen in die richting. Welke
die zijn wil de politie echter niet meedelen.
De klokkendiefstallen begonnen eind september. De nacht
van 6 op 7 oktober vormde een tot nu toe ongeëvenaard
hoogtepunt. Toen werd op twaalf verschillende plaatsen
ingebroken. De buit bestond onder andere uit tien antieke
klokken. Twee nagemaakte klokken lieten de inbrekers
ongemoeid.
De bendes hebben het niet alleen voorzien op klokken. Ook
antieke voorwerpen van tin vormen een geliefkoosde buit.
Bij de inbraken is ook al eerder geschoten.
Veendammers
eisen
ontruiming
zigeunerkamp
GRONINGEN (ANP) Voor
de rechtbank in Groningen
heeft een groep Veendam
mers gisteren geëist dat hun
gemeente een aantal wonin
gen ontruimt waarin nu elf
zigeunerfamilies wonen.
De woningen staan op een
terrein in de buurt van de
haven. Volgens de advocaat
van de Veendammers heeft
de gemeente ten onrechte ver
gunning gegeven om er wo
ningen te bouwen. De raads
man van de gemeente bracht
daartegen in dat de vergun
ning wel degelijk volgens de
regels was verstrekt, zodat de
bouw van nieuwe woningen
niet kan worden verboden.
Voor wat betreft de huisjes
die er al staan vond hij dat
eigenlijk CRM gedaagde zou
moeten zijn omdat dit depar
tement het terrein heeft ge
huurd, de woningen heeft ge
kocht en laten plaatsen. In
Veendam is al eerder verzet
geweest tegen de komst van
zigeuners die elders in het
land geen standplaats konden
vinden. Uitspraak 3 januari.
(Van een onzer verslaggeefsters)
AMSTERDAM Er zijn te weinig bejaarden
woningen om het zo sterk aanbevolen „zelf
standig wonen" door ouderen werkelijkheid
te maken. De woningen die er zijn, zijn bo
vendien veelal te duur voor de grote groep
(alleenstaande) bejaarden die het alleen of
grotendeels met hun aow-uitkering moeten
doen.
Dat stellen de Nederlandse Centrale voor
Huisvesting van Bejaarden en de Nederlandse
Centrale voor Bijzondere Huisvestingsvormen
in hun jaarverslag.
De Centrales hebben berekend dat de „kale
huur" gemiddeld 400 gulden per maand be
draagt. Aan bijkomende huurlasten (stookkos
ten, bewaking alarmeringssysteem, doorbere
kening tuinaanleg, extra voorzieningen enz.) is
de bewoner nog eens zo'n 200 gulden kwijt.
„Dat betekent dat de all-in-huur van een nieu
we bejaarden woning met zeer bescheiden
voorzieningen steeds uitmondt in de hoogste
tabellen van de Beschikking Individuele Huur
subsidie of die zelfs te boven gaat. Veelal legt
de berekende huurlast, verminderd met de
huursubsidie dan ook een zware druk op het
besteedbaar inkomen van de bejaarden", al
dus het jaarverslag.
Ten aanzien van de bouw en renovatie van
verzorgingstehuizen zijn de Centrales van me
ning dat er een „ongenuanceerd planningsbe-
leid" wordt gevoerd. „Het overheidsbeleid is
erop gericht voor zeven procent van de be
jaarden huisvesting en verzorging in verzor
gingstehuizen beschikbaar te hebben. Deze
(niet wetenschappelijk onderbouwde) norm
wordt door CRM stringent toegepast, ook in
die gevallen waarin het betrokken provinciaal
bestuur een enigszins van de norm afwijken
de, door de plaatselijke of regionale omstandi
geheden bepaalde, planning zou willen hante-
Casino's onder controle van rekenkamer
DEN HAAG Als het par
lement ermee akkoord gaat
wordt de Algemene Reken
kamer belast met de contro
le op de Nationale Stichting
tot Exploitatie van Casinos
pelen.
De ministerraad besloot gis
teren tot indiening van het
betrokken wetsvoorstel bij
de Tweede Kamer. De Re
kenkamer krijgt volgens het
Stichting een onderzoek in
te stellen en inlichtingen in
te winnen.
Op een dergelijke regeling is
door de Tweede Kamer in
mei van dit jaar aangèdron-
ontwerp het recht bij de gen-
Volgens Economisch Instituut
Den Haag (ANP) De Nederlandse glasgroente
telers hebben in 1978 gemiddeld 93 procent van
hun kosten aan opbrengsten teruggekregen. Vo
rig jaar was het maar 89 procent. Snijbloemte
lers kregen 94 procent van hun kosten terug
tegen 95 procent vorig jaar. De champignonte
lers maakten een winst van twee procent van
hun kosten, maar hadden het toch aanzienlijk
slechter dan vorig jaar, want toen was het 18
procent.
Het Landbouw-Economisch Instituut heeft dit,
enkele dagen voor het eind van het jaar, bij
wijze van schatting uitgerekend.
Bij de kosten rekent het LEI ook een op C AO-loon
gebaseerde beloning voor de handenarbeid van
de ondernemer. Voegt men daar de winst bij
of trekt men het verlies er af dan komt men
op de arbeidsopbrengst voor de ondernemer.
Voor de glasgroentetelers steeg die van gemid
deld 15.100 tot 25.300, voor de snijbloemente
lers daalde ze van 27.900 tot 27.400, voor
de champignontelers daalde ze van 80.700 tot
39.300.
Het LEI weet ook te vertellen hoe het onderne
mersinkomen (arbeidsopbrengst plus saldo bere
kende en betaalde rente plus rentesubsidie) zich
ontwikkelde: voor glasgroentetelers een stijging
van 26.900 tot 34.400, voor snijbloementelers
een daling van 38.100 tot 34.800, voor cham
pignontelers een daling van 89.200 tot 46.400.
In de glasgroenteteelt heeft de stijging van de
opbrengsten die van de kosten overtroffen. Dat
was te danken aan een gunstige prijsontwikke
ling, vooral bij het hoofd produkt tomaten.
Bij de snijbloemen blijft de opbrengstenstijging
iets achter bij de kostenstijging. De opbrengst-
prijzen van de bloemen zijn gemiddeld maar
weinig gestegen.
De prijzen van champignons zijn fors gedaald.
Vooral daardoor is de rentabiliteit van deze teelt
zo'n stuk achteruitgegaan. Dat de produktie
ondanks verdere teelt-intensivering tegenviel
heeft er ook mee te maken.
DEN HAAG (ANP) Minister Al-
beda van Sociale Zaken geeft bij
het subsidiëren van arbeidsplaats
verbetering volgend jaar voorrang
aan bestrijding van lawaai op ar
beidsplaatsen, vermindering van de
eentonigheid van werk en beter
werkoverleg. Voor deze verbeterin
gen is 32.5 miljoen gulden beschik
baar.
De subsidie is ondermeer toegespitst
op lawaaibestrijding, omdat uit on
derzoek is gebleken dat veel mensen
bij zóveel lawaai moeten werken,
dat het risico van gehoorbeschadi-
.ging niet denkbeeldig is.
Voor de vermindering van de eento
nigheid in het werk, de verbetering
van werkoverleg, taakbegeleiding,
taakverrijking enz. was dit en vorig
jaar ook al subsidie beschikbaar.
Het ministerie werkt in het kader
van de subsidie arbeidsplaatsverbe
tering aan nog een of meer bijzon
dere regelingen voor bepaalde secto
ren van het bedrijfsleven. Voor elk
daarvan zal een deel van het reste
rende bedrag op de begroting wor
den gereserveerd. Werkgevers kun
nen onder bepaalde voorwaarden
vijftig procent subsidie krijgen met
maxima van 12.500 gulden per werk
nemer, 250.000 gulden per project en
500.000 gulden aan subsidie voor één
werkgever. Concerns worden hierbij
als één werkgever beschouwd. Bij
bedrijven met meer dan 5000 werk
nemers kan het maximum worden
verhoogd.
PPR wil andere
straffen voor
alcoholmisbruik
in het verkeer
DEN HAAG (ANP) Ria
Beckers, PPR-fractievoorzit-
in de Tweede Kamer,
heeft minister De Ruiter van
Justitie gevraagd een onder
zoek in te stellen naar moge
lijke alternatieve straffen bij
alcoholmisbruik in het ver
keer.
Om het weer toenemend alco
holgebruik in te dammen stelt
zij voor aan elke tijdelijke
ontzegging van de rijbevoegd
heid de voorwaarde te verbin
den dat de automobilist eerst
weer rijexamen moet doen al
vorens hij zijn rijbewijs te
rugkrijgt. Verder wil zij het
in beslagnemen en verbeurd
verklaren van auto's mogelijk
maken en het tewerkstellen in
revalidatie-oorden en zieken
huizen waar op afdelingen
verkeersslachtoffers worden
verpleegd.
Staatssecretaris
Koning:
Onnodige
drukte
om hoge
tarieven
van gemeenten
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG Staatsse
cretaris Koning (Binnen
landse Zaken) heeft in
antwoord op vragen van
enkele Tweede Kamerle
den meegedeeld dat de
verhogingen van de tarie--
ven van de gemeenten in
het algemeen wel meeval
len. Slechts in een klein
aantal gemeenten doet
zich een sterke stijging
van de gemeentelijke be
lastingtarieven voor.
Voorzover nu bekeken
kan worden, is er dan
ook geen sprake van dat
het beleid van de landelij
ke overheid (Bestek '81)
door het gedrag van de
gemeentebesturen wordt
doorkruist. Zoals bekend
is er de laatste weken on
rust ontstaan rond berich
ten over forse gemeente
lijke belastingverhogingen.
De vakbeweging heeft
daaraan zelfs de mogelijk
heid van een extra loo
neis gekoppeld.
