Leidse Courant | 1978 | 22 december 1978 | pagina 9

Is Europa wil komt het gas per pijpleiding

Oproep van paus bij
„Wereldvredesdag"

priester ziet in China
nieuwe kansen voor christendom

kerk
wereld

ié<nop vervangt
\6 man bij klok
Erfurterdom

PAtt

JEN LAND

LEIDSE COURANT

VRIJDAG 22 DECEMBER 1978 PAGINA 9

jpleiding had de Gasunie zich niet vast hoeven te leggen,
Algerije weet zelf nog niet wanneer, waar en in welke
|e productie van het gas zal geschieden,
beschikt over een reserve van ongeveer 4000 miljard ku-
^yneter aardgas. Dat is bijna twee keer de Groningse hoe-
id. Met de ontginning en de product is men pas begon-
forig jaar werd slechts 4 miljard uitgevoerd. Dit jaar wordt
ngeveer 12 miljard. De Algerijnse regering heeft besloten
helft van de reserves voor zich zelf te houden en de
f helft aan het buitenland te verkopen. De Algerijnen wil-
liet van één land afhankelijk zijn en besloten daarom de
Ie verkopen aan Amerika en de andere helft aan Europa,
let geheel duidelijke redenen is Amerika als toekomstige
troor een groot gedeelte weggevallen en hebben de Algerij-
isloten zich meer op Europa te richten,
de kaarten nu liggen, zal Europa ongeveer 80 procent van
schikbare voorraden kunnen kopen tegen Amerika 20 pro-
Over een periode van 20 jaar zal dat een jaarlijkse uitvoer
0 miljard m3 betekenen. Door de gelijke verdeling tussen
en Europa diende Sonatrach zijn transportmethodes
in aan te passen. Vervoer naar Amerika kon alleen in
8re vorm vanwege de lange afstand. Vandaar dat er werd
ren met de bouw van vloeibaarmakingsfabrieken en een
|kte havfen. Als alle plannen ook uitgevoerd worden, komen
ëen capaciteit van 40 tot 50 miljard m3 per jaar.
gezegd, zijn enkele contracten met Amerikaanse maat-
pijen niet doorgegaan en is ook de noodzaak van het
are transport weggevallen. Er draaien nu twee fabrieken en
èrde is in aanbouw. Die kunnen gebruikt worden voor de
cent naar Amerika en eventuele andere verre landen. Het
|gerije niet onwelkom zijn de andere
(eplande fabrieken niet meer te hoeven
in, omdat het een kostbare zaak is,
an de financiering nog lang niet rond

De ,,LNG-aflandingsinstallatie". Op de achtergrond opslagtanks.

E

n duur

d Belguedg is directeur van de afde-
xport van Sonatrach. Een jonge derti-
jie handig weet te praten. Hij voert
egend het woord, af en toe geassis-
door Jamei Merad van de afdeling
}r over zee. Belguedg bevestigde dat
rach hoort tot de vijftig grootste be
ll in de wereld met 86.000 werkne-
De invloed van Sonatrach in Algerije
it. De kantoren van het bedrijf liggen
iid over de stad Algiers en zijn veelal
fokken uit marmer.

iet contract, dat Nederland met Algeri-
bft gesloten, alsnog worden veranderd
jn contract dat uitgaat van levering
pijpleidingen?

edg: „Waarschijnlijk niet, want zoals
I hebben gezegd heeft Nederland een
let gesloten voor vloeibaar gas. Het is
ijk om dat weer ongedaan te maken,
t we het dan aan een ander land kwijt
|n moeten kunnen. Dat is niet mogelijk
ieder geval moeilijk. Maar het is wel
lijk. dat Nederland, als het nog meer
jan ons wil kopen drie of vier mil-
^t3 dat heel goed kan door middel
«en gasleiding, die van Algerije naar

Italië wordt aangelegd. Want met Italië heeft
Nederland al een verbinding. Een andere
mogelijkheid is, dat de hoeveelheid gas, die
Nederland nog aan Italië moet leveren, door
Algerije wordt geleverd. Dan kan Nederland
zijn gas houden en wordt het vervoer veel
eenvoudiger. Dat is heel goed mogelijk."

„Voor Algerije maakt dit allemaal niets uit.
Er zou dan een formule gevonden moeten
worden, waardoor de drie partners gelijkelijk
bedeeld worden. Dat kan allemaal best.
Voor ons is er geen probleem."

Hoe ver is het met de leiding naar Italië?
Belguedg: „Er is al een verbinding tussen
Sicilië en Italië. Nu zijn we van plan om
een eerste pijpleiding aan te leggen vanaf
het vaste land van Tunesië naar Sicilië. Die
kan in principe in 1981 klaar zijn. De teóhi-
sche problemen zijn opgelost en ook met
betrekking tot Tunesië zijn er geen politieke
problemen meer. Eveneens wordt er mo
menteel onderzoek gedaan naar een pijpver-
binding met Spanje. Dat onderzoek is in
1980 rond en dan zal ook beslist worden of
ze zal worden aangelegd. Dat hangt af van
de behoefte van Europa. En daar zullen wij
op inspelen."

Is vervoer per pijpleiding duurder?

„Vervoer van het gas per schip of door de
buis naar bijvoorbeeld Italië maakt geen ver
schil. Maar als we het hebben over een pij
pleiding naar Spanje, is er zeker een voor
deel. Het zal een belangrijk voordeel geven,
omdat de leiding automatisch zal worden
doorgetrokken naar Zuid-Frankrijk, waar het

weer verbindingen krijgt met het gehele Eu
ropese leidingnet. Wanneer het gaat om
jaarlijkse hoeveelheden van 15 tot 30 miljard
m3 gas, zal er een belangrijk financieel
voordeel ontstaan. Veel goedkoper dus dan
het vervoer per schip."

„Dat is dan een economisch voordeel. Voor
het overige zijn er mensen, die veel risico's
verbinden aan transport per schip. We kun
nen zeggen, dat het vloeibaarmakingsproces
uit de kinderschoenen is en dat de experi
mentele fase is afgesloten. Door de ver
gaande technische voorzorgen bestaan er
geen gevaren meer. Maar de pijpleiding kan
tegemoet komen aan de bezwaren van de
mensen, die zich verontrust maken."

Vind u vervoer van aardgas vanuit Algerije
naar het Europese vasteland door pijpleidin
gen aan te bevelen?

„Tussen nu en 1985 zijn wij van plan om
niet minder dan 24 miljard dollar te investe
ren in de ontginning van onze olie- en
aardgasreserves. We willen onze klanten zo
goed mogelijk bedienen in de vorm van
vloeibaar gemaakt gas (LNG) en door de
aanleg van pijpleidingen. We moeten een
antwoord kunnen geven op de vraag van de
klanten. Zoals het er nu uit ziet, zal Algerije
in 1990 60 miljard m3 gas in Europa invoe
ren. Nederland zit tegen die tijd nog maar
op een export van 32 miljard m3. Algerije
verzorgt dan 20 procent van de Europese
(EEG) consumptie. Het gaat er dus niet zo
zeer om wat wij vinden, maar wat onze
klanten willen. Daar beantwoorden we aan."

Vanaf welke plaats in Algerije en wanneer
precies zal Nederland de eerste vier miljard
m3 gas ontvangen?

„In het contract met Nederland spreken we
over aflanding vanaf de Algerijnse kust. Offi
cieel is het nog niet bekend welke plaats
dat zal gaan worden. Ook de datum, die in
het contract wordt genoemd is een streefda
tum. Daarvoor is 1984 genoemd. Maar dat
kan eerder, maar ook later worden. Eerder
is echter niet waarschijnlijk als we naar de
praktijk kijken van dit soort projecten."

Vervoersschema

In oktober heeft dezelfde meneer Belguedg
voor de economische commissie van de
EEG en het Gas-comité in Evian een voor
dracht gehouden over hoe Algerije zich de
gasleveranties vanaf 1990 voorstelt. Belgu
edg ziet Europa als de belangrijkste afne
mer van het Algerijnse gas en op een kaar
tje laat hij zien hoe de transporten kunnen
verlopen. Via Spanje en Italië tekent hij pij
pleidingen, die aansluiten op het Europese
net. Aanlandingsplaatsen, die in bestaande
contracten zijn opgenomen in de vorm van
vloeibaar gas, zoals de Eemshaven, Marseil
le, Antwerpen en Londen houdt hij hier bui
ten het leidingennet, maar zoals hij in het
interview met ons verklaarde, is het voor
volgende contracten goed mogelijk om ook
gebruik te maken van de leidingen.

De vraag blijft dan, waarom de Gasunie en
de beide Duitse gasbedrijven onlangs „vloei

bare" contracten hebben afgesloten. De ar
gumenten van de Gasunie zijn bekend. Eco
nomisch zou het vervoer in vloeibare vorm
aantrekkelijker zijn. Als we de uitspraken
van Sonatrach over de financiële kant voor
leggen aan de directie van de Gasunie, is
het verantwoordelijk directielid niet direct
bereikbaar, maar de woordvoerder kan later
het volgende antwoorden, nadat hij overleg
heeft gehad met zijn directie.

„Over de pijpleiding naar Spanje moeten we
hartelijk lachen. Daar wordt in die landen
zo gemakkelijk gezegd, dat de studies in
1980 gereed moeten zijn. Maar dat gaat ze
ker vijf jaar duren. Dan moet er een proe-
fleiding worden aangelegd en dan moet nog
worden bekeken of het economisch haal
baar is. Als dat allemaal dan positief uit
pakt, zijn we zeker tien jaar verder voordat
men met de levering kan beginnen."

Hoytink verder: „Een volgend contract ver
voeren via Italië is dertig procent duurder,
zo hebben we berekend. Vanuit Sonatrach
bekeken hebben ze gelijk als ze zeggen, dat
pijpleidingen net zo voordelig zijn als ver
voer per schip. Maar zij praten slechts over
het kleine stukje van Algerije naar Italië. Ne
derland moet dan nog de afstand Italië-Ne-
derland overbruggen. Ook een pijpleiding
naar Spanje kan vanuit het Algerijnse ge
zichtspunt voordelig zijn, maar dat hoeft
nog niet zo te zijn voor de kopers."

De heer Hoytink is het met ons eens, dat
een gezamenlijke aanpak van de gasimpor-
ten op Europees niveau economisch grote

voordelen zouden geven, en dat een pijplei
ding dan ook anders uit de verf kan komen,
maar daar ziet het nog helemaal niet naar
uit. „Afgezien van incidentele contacten tus
sen sommige gasbedrijven, gebeurt er nog
niets op dat terrein."

Overigens is de heer Hoytink verbaasd over
de uitspraken van Sonatrach-woordvoerders.
Ook in andere publikaties hebben zij heel
andere geluiden laten horen dan tegenover
de Gasunie, zo zegt hij. Toch vraag je je zo
langzamerhand wel af, waarom de Gasunie
niet intensiever probeert om met Sonatrach
tot een oplossing te komen, die mogelijker
wijs voordeliger, maar ook veiliger zal zijn
dan het nu gekozen model van transport
per schip.

De bedekte uitnodiging van Sonatrach aan
de Europese landen om te denken aan ver
voer door het leidingenstelsel van Europa,
blijft onbeantwoord, wanneer de andere gas
bedrijven even hardnekkig vasthouden aan
het vloeibare transport als de Gasunie. Dan
zal een leiding via Spanje zeker geen ren
dabele zaak zijn. Dat houdt wel in, dat er
wekelijks zo'n dertig LNG-transporten over
de Noordzee en Middellandse Zee moeten
varen, bij gebruik van tankers van 125.000
m3 inhoud. En dat gedurende zeker een pe
riode van twintig jaar.

Tekst: HENK VAN DEN BOOM
Foto's: ANNE-MARIE LAMEYER
(Vorige artikelen in deze serie in onze edi
ties van 2 en 14 december)

olgens de Chinese priester
puis Wei Tsing-Sing kunnen
fe kansen voor het christen-
om in de Volksrepubliek
hina „zonder enige reserve
ptimistisch" worden beoor-
seld. De eerste mogelijkhe-
a ziet hij in het streven van
hina naar meer contact met
et westen.

[ei Tsing-Sing heeft een be

zoek van drie maanden aan
China gebracht. Hij heeft dit
gedaan in opdracht van de
Westduitse missiecentrale in
Aken. Volgens hem leven er
in China rond een miljoen
christenen, een uiterst kleine
minderheid.

Met de kerkelijke leiding zit
het moeilijk. Van de 145 bis
schopszetels zijn er nu nog

dertig bezet, maar alle door
bisschoppen, wier wijding
door Rome niet wordt erkend.

Er leeft nog één geldig gewijde
bisschop, maar hij zit gevan
gen in Sjanghai, waar hij over
igens wel een bevoorrechte
behandeling geniet. Het is bis
schop Kung Pin-Mei. De hon
derden priesters en religieu
zen, die nog in China leven,

werken meestal in winkels of
fabrieken. Sommigen zijn
zelfs ingenieur of arts.

Alleen in de hoofdstad Peking,
waar de westelijke ambassa
des zijn gevestigd, woont een
•groep van veertien priesters in
een gemeenschap. Wei Tsing-
Sing verwacht, dat ook in an
dere belangrijke plaatsen zich
priesters zullen kunnen vesti

gen, wanneer daar na verder
herstel der betrekkingen met
het westen consulaten komen.
Wei Tsing-Sing heeft in China
een zeer grote belangstelling
gevonden voor alles wat uit het
westen komt. Dit geldt in het
bijzonder bij de jongeren. Hij
voegt eraan toe, dat het hierbij
voornamelijk om een intellec
tuele belangstelling gaat, maar
de Chinese moraal biedt vol

gens hem duidelijke aankno
pingspunten voor integratie
van het christendom. Wei
Tsing-Sing noemt China letter
lijk „een reusachtig klooster,
waar de vier benedictijner
kloosterregels gelden, name
lijk armoede, kuisheid, ge
hoorzaamheid en stabiliteit".
Hij vindt die vier regels de
basis voor de kerk van mor
gen.

'e beroemde 22.700 kilo wegende klok
Gloriosa" van de dom van Erfurt zal
t gelovigen dit jaar voor het eerst
'at minder romantisch naar de nach-
nis roepen: er is nu een motor inge
duwd en één druk op de knop zal
et gevaarte binnen enkele seconden
P gang brengen.

Ie klok dateert uit het einde van de
Jjftiende eeuw. Zij is een werkstuk
an de Nederlandse klokkengieter Ge-
fird van Wou. Voorheen waren er zes-
jen mannen nodig om de klok, die een
»®"s fiddellijn van 2,5 meter heeft en
»t de|aarvan aiieen ai de klepel 1800 kilo
1 e%egt, via dikke touwen aan de gang
om$brengen.

bijna vijf eeuwen oude klok, die in
ïi l middeleeuwen de bijnaam „Omni-

L/f rP Campanarum Regina" (koningin
h l a^e blokken) had, behoort tot de
;rd. bootste klokken ter wereld.

Korte metten

Het internaat „Hageveld" in Heemste
de, waar vroeger het klein-seminarie
van het bisdom Haarlem was geves
tigd, gaat in 1981 dicht. Het vroegere
klein-seminarie, dat vijftien jaar gele
den werd opgeheven, herbergt nu een
atheneum, dat zowel door interne leer
lingen als door jongens en meisjes uit
de naaste omgeving wordt bezocht. De
belangstelling voor het internaat neemt
echter snel af. Voor het volgend
schooljaar worden maar vijfentwintig
internaatsleerlingen verwacht. „Hage
veld" blijft wel streekschool.
Een delegatie van de Wereldraad van
Kerken onder leiding van Edward T.
Scott, voorzitter van het centrale comité
van de wereldraad, heeft in Londen een
gesprek gehad met bestuurders van het
Leger des Heils. Het ging daarbij over
het door het leger opschorten van zijn
lidmaatschap van de raad naar aanlei
ding van de gift van 85.000 dollar aan
het Patriottisch Front van Zimbabwe
(Rhodesië). In een officiële verklaring
noemt het leger het gesprek niet alleen
veelomvattend, maar ook constructief.

Door het Leger des Heils kan echter
geen definitieve beslissing in deze wor
den genomen voor de voorgenomen we
reldwijde leidersconferentie in oktober
volgend jaar.

De regering van Polen heeft censuur
toegepast op een brief van paus Johan
nes Paulus II, die zou worden afge
drukt in een katholiek tijdschrift en
die op eerste Kerstdag in de kerken
zou worden voorgelezen, zo is van ker
kelijke zijde in Warschau vernomen.
De geschrapte passages zouden indirec
te kritiek op de Poolse staat hebben
bevat.

Onder verantwoordelijkheid van de
werkgroep Nieuwe Levensstijl van de
Raad van Kerken in Nederland is bij
de Horstink, postbus 400, Amersfoort
en de Protestantse Stichting tot Bevor
dering van het Bibliotheekwezen, Park
weg 20a te Voorburg, verschenen het
boekje „Inspelen op morgen". Het bevat
een poging het onderwerp „Nieuwe Le
vensstijl" te verduidelijken, vooral ten
dienste van hen die meedoen aan de
Kerkenconferentie 1978-1980.

Pastoor T. Raadschelders
in „Heel de Mens"

Een reële man, een open
man. Zo karakteriseren zij
die hem kennen, pastoor
met twee o's alstublieft) T.
Raadschelders die hedena
vond om kwart voor elf te
gast is in het KRO-pro-
gramma „Heel de Mens"
van Han Peekei. Pratend
met Han Peekei laat hij de
revue van zijn leven voor
bij gaan, dat wat het pries
terlijk deel betreft begon
tijdens de oorlog in Boven
kerk.

Vervolgens was hij werk
zaam in Leidschendam, het

Paus Johannes Paulus II heeft
de politieke leiders van de
wereld opgeroepen om moed
te verzamelen en nogmaals
het moeilijke vraagstuk van
de bewapening en de wapen
handel in bespreking te bren
gen. Tegelijk dringt hij er bij
hen op aan om steeds grotere
wapenvrije zones te vestigen.
De tijd dringt en er is gunstig
voor, aldus de paus.

De paus heeft zijn oproep ge
daan ter gelegenheid van de
Wereldvredesdag, die in de
katholieke kerk sedert 1967 op
1 januari wordt gevierd op
initiatief van Paulus VI.
De zaak van de vrede lijdt

volgens de paus op het eerste
gezicht aan een ontmoedigen
de zwakte, maar hij wijst er
daarbij op, dat er een positief
punt is gegroeid. De openbare
mening in geen enkel land zal
nog accepteren, dat de oorlog
wordt verheerlijkt of dat men
het waagstuk van een aanval
soorlog zou ondernemen.
Hij roept op tot daden van
vrede en tot opvoeding in vre
desgezindheid. In dit verband
wijst hij de gewelddadige re
volutie af. „Het is niet geoor
loofd om te doden teneinde
een oplossing af te dwingen".
De paus erkent wel, dat om
standigheden tot actie kunnen
dwingen, maar dan zal die

actie steeds de kenmerken van
haar doel, namelijk een sa
menleving in vrede moeten
dragen.

Hij bepleit een nieuwe visie op
de geschiedenis. De geschiede
nis moet naar ander maatsta
ven ontcijferd worden dan die
van oorlog en revolutie. Na
tuurlijk, de geschiedenis is een
lange keten van veldslagen,
maar aldus de paus er
zijn ook rustpozen, waarin
duurzame culturele werken
geschapen werden. Het is
waardevoller en meer vrede
brengend om de geschiedenis
af te meten naar die culturele
prestaties.

Haagse Spoorwijk (waar ve
len zich hem herinneren als
moderator en godsdienstle
raar aan de technische
school aldaar) en als 're
gent' van het seminarie
Leeuwenhorst. Hij was ook
pastoor in Pijnacker en mo
menteel is hij dat in Kat
wijk. Daarnaast kennen
veel mensen hem, buiten de
omgeving waar hij heeft
gewerkt, van het KRO-pro-
gramma van de vrijdagmor
gen waarin hij op bepaalde
momenten inspringt om te
reageren op vragen van
luisteraars.

Naar hij zelf aan Han Pee
kei vertelt is de ontmoeting
met de „grote" stad een be
slissend moment in zijn
priesterloopbaan geweest.
Toen hij kapelaan werd in
de St. -Jeroenparochie in
het Haagse Spoorwijk viel
de vanzelfsprekendheid van
zijn rol als kapelaan weg.
Toen hij daar de grote
kloof zag tussen de kerk en
de mensen heeft hij zich in
een moment van vertwijfe
ling afgevraagd: „Is dat nu
mijn leven, omgaan met een
onverkoopbare boodschap?
Toen begreep hij dat niet
alleen de mensen van de
kerk waren vervreemd,
maar evenzeer de kerk, in
wendig zo goed georgani
seerd, van de mensen.
Hij heeft ook begrepen dat
je met de mensen een eind
je mee moet lopen en hij
heeft geleerd te luisteren.
Daarom wil men nu ook
naar hem luisteren, hetgeen
vanavond dan op bijzondere
wijze kan in „Heel de
Mens".

.GERIJE HOUDT UITVERKOOP VAN BODEMSCHATTEN

1 Algerije maakt zich op om in de nabije
nst de belangrijkste gasboer van Europa te
n. Rond 1985 hoopt dit land Nederland voor-
j streven in de hoeveelheden te leveren gas.
kan de afnemers zal dan ook Nederland zijn.
Wopese landen staan te dringen om iets van
orraden van het Sahara-land te kunnen krij-
5En dat wordt in de hand gewerkt door Sona-
die zegt, dat eind volgend jaar de beschik-
voorraden uitverkocht zullen zijn. Dat lijkt op
tctiek van de marktkoopman, die steeds maar
zegt, dat het zijn laatste tros bananen is.
het werkt wel, want Gasunie heeft de afge-
i maanden de Kamerleden tot het uiterste ge-
tn om een snelle beslissing te nemen. Hier-
ontstond een soort paniekvoetbal, wat de
singsprocedure niet ten goede is gekomen.

kren bij Sonatrach, de Algerijnse tegenhanger van Gasunie,
I weten te komen of dat paniekvoetbal in Nederand ge-
Bardigd was. Na ons interview met twee directeuren van
ksbedrijf en een bezoek aan de uitvoerhaven Arzew is het
kjidelijk geworden, dat een snelle beslissing over de aan*
an Algerijns gas niet onverstandig is. Want de Algerijnse
len zijn niet onuitputtelijk en er is veel belangstelling
)ver de' vorm van transport in vloeibare vorm per schip