(Bescheiden Vietnamezen willen
zelf hun weg vinden in ons land
Eigen bijdrage niet ii
strijd met belofte
Meer regeringsaandacht nodig
voor kankerbestrijding
Waarschuwing:
Nederlanders in
Zuid-Afrika
zijn
dienstplichtig
NATIONALE HULPACTIE VAN
START
Miljoenen guldens
nodig voor
Vietnamese
bootvluchtelingen
Nieuw weddesysteem
kost staat miljoenen
Geen onderw
KLM New Y
STAATS
SECRETARIS
VEDER-SMIT:
WENS VAN
TWEEDE
KAMER
COMMISSIE
Onderzoek gevraagct
radio-activiteit
van gipsplaat
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 22 DECEMBER 1978 PAGIH
Vietnameesje onder de hoede van een stevige Nederlander.
Nederlands
schip pikte
vluchtelingen
op van
krakkemikkig
vaartuig
korting aan de groep zou kunnen geven
als er schoenen gekocht worden.
Bijstand
Datlaatste moet niet beschouwd worden
als een verkapte vorm van bedelen. Dat
is het bepaald niet. Maar de volwassen
Vietnamezen kregen, toen ze op Schi
phol kwamen, kledinggeld. Exact 350,-
per persoon. Een beetje winterjas, I
trui en bloes en misschien nog watt
dergoed koop je daarvoor. Maar dat
het wel gebeurd. En een broek, sclL
nen of een rok is toch ook geen ot
bodige luxe. Voor de rest krijgen L
vluchtelingen uitkeringen, die gebaseLjp
zijn op de algemene bijstand en daj
nu ook niet bepaald een vetpot. Hj
maal niet als er zoveel persoonlij
maar vooral onmisbare zaken, gekcf
dienen te worden.
De gemeenschap in Havelte is mm
dels volledig gewend aan de onbekef
gezichten in het dorp. Ze beantwoorf
de vriendelijke groeten van de Viefl®
mezen met Drentse gastvrijheid, bejr
pen de moeilijkheden en accepted
daarom veel, al bezorgen de Vietnai
zen nauwelijks overlast. Daarvoor
ze te bescheiden en te dankbaar datl
een land is, dat hen heeft willen opl
men. Bovendien kun je zo af en toef<
chen. Om die Vietnamees bijvoorbejg
die op de één of andere manier na^
voeten had gekregen. Hij stapte onrn
dellijk naar een winkel, trok zijn nd
sókken uit, wilde die in de prulleB
deponeren om zich vervolgens nieii
aan te schaffen. In de winkel w|L
hem duidelijk gemaakt dat natte
ken gedroogd kunnen worden en da
ze dan zo weer kunt aantrekken. J
dankbare glimlach vormde de beloning
DEN HAAG De Tweede Ka
merleden Scholten (CDA) en
Ter Beek (PvdA) vinden^ dat
de Nederlandse regering jonge
Nederlanders in Zuid-Afrika
moet waarschuwen voor de ri
sico's, welke zij lopen als zij
in Zuidafrikaanse militaire
dienst gaan. Gisteren hebben
de kamerleden de ministers
Van der Klaauw van buiten
landse zaken en de Ruiter van
Justitie schriftelijk gevraagd
de waarschuwing te doen uit
gaan.
In de vragen verwijzen Scholten
en Ter Beek naar een een dit
jaar in Zuid-Afrika van kracht
geworden bepaling, waarin
staat dat buitenlanders, die
meer dan twee jaar in Zuid-
Afrika wonen automatisch tot
Zuidafrikaan genaturaliseerd
worden, tenzij betrokkene dan
wel zijn ouder of voogd ver
klaart, dat hij daar bezwaar
tegen heeft.
VNO:
plannen van
FNV zijn
desastreus
DEN HAAG De elementen
die de voorzitter W. Kok van
de FNV deze week op het drie
daagse congres van de FNV
heeft genoemd voor de onder
handelingen over de arbeids
voorwaarden 1979 zijn desa
streus voor de kostenontwikke-
ling. Aldus het Verbond van
Nederlandse Ondernemingen
deze week in zijn orgaan „On
derneming".
Het VNO voegt er aan toe dat
ze ook desastreus zijn voor de
werkgelegenheid.
Het VNO merkt in zijn commen
taar op dat de Tweede Kamer
vorige week heeft ingestemd
met de plannen van het kabinet
om de stijging van de sociale
uitkeringen met drietiende pro
cent te korten als voorschot" op
de verdere schoningsoperatie
die in het komende jaar haar
beslag zal moeten krijgen.
(Van een onzer verslaggeefsters)
DEN HAAG Op initiatief van drie Tweede-Kamerleden is
gisteren in Den Haag de actie van start gegaan die miljoenen
guldens moet opbrengen voor de Vietnamese bootvluchtelin
gen. Daartoe is een girorekening geopend (999 ten name van
Vluchtelingenhulp in Den Haag) en zonodig zal er in februari
nog een landelijke huis-aan-huis-inzamelingsactie worden ge
houden.
Volgens de initiatiefnemers wordt e gestreefd naar een bedrag
van tien miljoen gulden. „De nood is enorm groot. Met duizen
den ontvluchten zij hun land in gammele bootjes. Velen van
hen kunnen niet eens zwemmen. Uit de verhalen van overle
venden valt op te maken dat veertig tot vijftig procent van de
bootvluchtelingen verdrinkt".
De stroom vluchtelingen groeit met de dag. In de maand
november alleen al werden er 13.000 uit zee opgepikt. Vorig
jaar waren het er in totaal 15.690. Dit jaar (tot november) zijn
er al vier keer zoveel in andere landen aangekomen: 60.000 in
Maleisië, 15.000 in Thailand, en kleinere aantallen in Indonesië,
Australië en Japan.
Om de hulpactie goed te laten verlopen is er een werkgroep
in het leven geroepen. Hierin hebben de drie kamerleden zit
ting (Ploeg van de WD, Gualtherie van Weezei van het CDA
en Van den Bergh van de PvdA). Voorzitter is het Statenlid
mr. Th. van Lier. De andere leden van de werkgroep zijn: mr.
C. Brouwer, vertegenwoordiger in ons land van de hoge com
missaris der VN voor vluchtelingenhulp, diens medewerker
Hoeksma, ds. P. Lelyveld van de Stichting Oecumenische
Hulp, drs. H. van der Laar van Mensen in Nood, ds. J. van
de
Avondonderwijs
wellicht duurder
DEN HAAG IANPI - Er be-
staan plannen om het cursus
geld voor avondonderwijs te
verhogen. Dat bleek gisteren
uit een opmerking van
staatssecretaris De Jong tij
dens de afwikkeling van de
onderwijsbegroting in de
Tweede Kamer.
Uit dezxe verhoging van het
cursusgeld zouden extra voor
zieningen in het avondonder
wijs grotendeels moeten wor
den bekostigd. De
regeringspartijen CDA en
VVD hadden voorgesteld om
hiervoor een miljoen gulden
te onttrekken aan het open
schoolproject, maar voor dit
plan kon minister Pais van
Onderwijs niet bijster warm
lopen.
H. A. Lunshof
overleden
DEN HAAG (ANP) Naar
eerst nu bekend is geworden,
is zaterdagnacht de oud
hoofdredacteur van De Tele
graaf, H.A. Lunshof, overle
den.
Hij werd 74 jaar. Hij is giste
ren in alle stilte ter aarde be
steld. Hij woonde al gruime
tijd in Parijs.
Behalve hooofdredacteur van
De Telegraaf was de heer
Lunshof tijdens zijn loopbaan
ook hoofdredacteur van Else-
vier's Weekblad. Verder
schreef hij enkele boeken op
historisch gebied. Een van die
boeken handelde over het le
ven van Michiel de.Ruyter.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Op het ministerie
van Defensie studeert men momen
teel op een nieuw bezoldigingssys
teem voor dienstplichtige militairen.
Twee alternatieven zijn al uit
gewerkt: een bezoldiging gelijk aan
die van de vrijwillig dienende mili
tairen en een wedde, gebaseerd op
het gemiddelde netto-inkomen van
leeftijdgenoten in de burgermaat
schappij.
Staatssecretaris Van Lent (defensie), die dit
gisteren aan de Tweede Kamer heeft meege
deeld, geeft van deze alternatieve bezoldi
gingssystemen een voorbeeld, geldend voor
een dienstplichtig soldaat.
Bij afstemming van de bezoldiging op het in
de burgermaatschappij door leeftijdgenoten
verdiende netto-inkomen zou een 20-jarige
dienstplichtige soldaat per maand netto f.995,-
krijgen. De werkelijke wedde voor een 20-jari-
ge soldaat bedraagt momenteel f.B86,-.
Wanneer de bezoldiging zou worden afge
stemd op de salarissen van vrijwillig dienende
militairen van dezelfde leeftijd en rang, zou
een 20-jarige soldaat per maand netto f.1181,-
ontvangen.
Als het eerste systeem zou worden ingevoerd,
zou dat de staat per jaar f.107 miljoen extra
kosten, terwijl voor het tweede systeem f.269
miljoen extra nodig zou zijn. De totale studie
naar een-nieuw bezoldigingssysteem zal over
enkele maanden gereed zijn.
DEN HAAG - Er kol
nader onderzoek naar 2
ten van de KLM in i
door de kamercommi
verkeer en waterstaat.
dA-voorstel daartoe is
in de commissie met e
zes stemmen afgestemd!^
Voor een onderzoek
PvdA en D'66, tegen
VVD. De volgende sta
een kamerdebat. Dat
moedelijk plaatsvindei
bruari, aldus PvdA-cor
lid Rienks. De PvdA vi
nog gaten zitten in d< IOC
woording van de 239 vra HZ
Rienks over de KLM ümi
door staatssecretaris
Kroes van verkeer en
staat.
(van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Staatssecretaris Veder-
Smit (volksgezondheid) houdt vast aan
het idee, dat ziekenfondspatiënten een
eigen bijdrage moeten leveren in de kos
ten van niet-klinische verstrekkingen
(bijv. huisarts en apotheker). Dat bleek
gisteren tijdens een vergadering van de
Ziekenfondsraad. De bewindsvrouwe
heeft de raad verzocht door te gaan met
zijn beraadslagingen over dit onder
werp.
Volgens mevrouw Veder-Smit is dit niet
in strijd met de belofte van de regering
aan de Tweede Kamer, namelijk dat uit
breiding van de eigen bijdrage tot een
maximum van honderd gulden per jaar
volgend jaar niet door zal gaan. Het ka
binet zegde dit toe, nadat een daartoe
strekkende motie van het CDA (Lubbers)
was aangenomen. Volgens de staatssecre
taris is een uitbreiding in een andere
vorm niet „ten principale" afgewezen.
Bij de Ziekenfondsraad voelt i r]|
echter niet voor aan het verzoek
vrouw Veder gehoor te geven. Pi
.F.Rang, voorzitter van de cor
„Eigen bijdragen" van de Ziek
sraad, verklaarde dat er geen
mogelijkheden zijn dan het invo
verhogen van bijbetalingen voor
de verstrekkingen. Daarmee zou u
degelijk in botsing komen met d(
Lubbers, aldus Rang.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Commissie-Volk-
sgezondheid van de Tweede Kamer
twijfelt er aan of er in ons land wel
voldoende geld wordt uitgetrokken
voor de kankerbestrijding. Momenteel
is dat zo'n 46 miljoen gulden per jaar
ofwel ongeveer tien procent van het
bedrag bestemd voor gezondheids rese
arch. De commissie wijst in een noti
tie de betrokken bewindslieden van
Volksgezondheid, Onderwijs en We
tenschappen en Wetenschapsbeleid
erop, dat in Nederland jaarlijks 30.000
mensen aan kanker sterven en 45.000
mensen kanker krijgen.
De commissie vindt dat in elk geval
maatregelen moeten worden genomen
om de integrale kankercentra in staat
te stellen zich te ontwikkelen volgens
de gekozen opzet. Een tweede priori
teit is volgens de commissie het opzet
ten van een goed stelsel van registra
tie en documentatie op kankergebied.
Voor de overheid ligt hier een taak
met betrekking tot cooordinatie en fi
nanciering. Het belang van zo'n maat
regel is „dat dan de mogelijkheid ont
staat het effect van
behandelingsmethoden en preventieve
maatregelen vast te stellen".
De commissie wil geen uitspraak doen
over alle ruzies rond de opbrengst van
de actie „Geven voor Leven", die be
stemd was voor de bestrijding van
kanker bij kinderen. Zij vindt wel dat
de regering meer invloed zou moeten
hebben op de besteding van de tijdens
de actie ingezamelde gelden.
DEN HAAG De Tweede-Kamerleden Lauxtermann
Beer hebben minister Beelaerts van Blokland van vol
vesting gevraagd een onderzoek in te stellen naar mo
radio-actieve straling van gipsplaat.
Zij haken daarbij in op een artikel in het TNO-tij<
„Project", waarin van dergelkijke straling melding wo
maakt. De kamerleden willen nagegaan zien welke
gipsplaats op de gezondheid heeft en willen dat als er
van een dergelijke effect is dat het gebruik van gipsplï
voorschriften wordt gebonden.
heeft hij veel te maken met de groep
vluchtelingen.
Maar de Nederlanders zelf willen graag
wat doen voor de Vietnamezen. De per
sonen die met de begeleiding van de
vluchtelingen bezig zijn, kunnen nu al
kiezen uit een pakket evenementen
waarvoor uitnodigingen zijn binnenge
komen. En allemaal voor de komende
dagen. Kerstzangdiensten, kerstmidda
gen voor de jeugd en ga zo maar door.
Van welke uitnodigingen gebruik ge
maakt gaat worden is niet bekend. Men
wil het graag van de groep zelf laten
afhangen. Mevrouw Heikens-Soer, coör
dinatrice van de uit vijf personen be
staande werkgroep Vietnamezen in Ha
velte: „Onze opzet is, dat we hun iets
aanbieden en dan moeten ze daar zelf
maar een keus uit maken. Vergeet bo
vendien niet dat we erg veel gastgezin
nen in Havelte hebben. Families, die ze
een beetje wegwijs maken in onze ge
meenschap en die misschien ook een
avond willen organiseren voor hun bui
tenlandse gasten. Nogmaals we willen
hun niets opleggen. Ze moeten uiteinde
lijk zelf beslissen".
Een ander facet van de beroemde Ne
derlandse hulpvaardigheid is het be
schikbaar stellen van kleding. Dozen
vol komen er binnen uit alle delen van
het land. In hun spontaneïteit vergeten
de meeste Nederlanders echter dat Azi
aten in de regel een stuk minder om
vangrijk zijn. Wat kinderkleding betreft
levert het geen probleem op, maar zo
dra volwassenen gekleed moeten wor
den is het lachen geblazen.
Een Vietnamees in een winterjas, die
qua maat uitstekend past om het li
chaam van de gemiddelde Nederlander,
wordt een komische voorstelling, waa
raan de Aziaten overigens zelf ook lol
beleven. „We hebben veel behoefte aan
kleding in de maten 38 en 40. Vooral
truien en broeken. Overigens is ons op
gevallen dat de kwaliteit van de ge
schonken kleding bijzonder goed is. Er
zijn zelfs mensen die nieuwe kleding
hebben gegeven", zegt mevrouw Hei
kens-Soer.
Schoeisel is ook al zo'n voorbeeld. In
alle maten en soorten worden er schoe
nen naar Havelte gezonden, maar men
vergeet dat Vietnamese voeten een stuk
smaller en korter zijn dan die van de
over het algemeen op „vrij forse voet
levende Nederlander". Daar komt bij
dat gedragen schoenen verre van ideaal
zitten. Mevrouw Heikens-Soer laat dan
ook tussen neus en lippen door weten
dat het erg prettig zou zijn, als een
schoenenzaak bijvoorbeeld, een forse
HAVELTE Met een t-shirt, een over
hemd en twee dikke wollen vesten
over elkaar aan om zijn lichaam warm
te houden, vraagt de heer Ngo zeer be
scheiden of hij op deze manier, namens
zijn familie het Nederlandse volk een
zalig kerstfeest en een gelukkig nieuw
jaar mag wensen. „Wij zijn zeer dank
baar voor hetgeen iedereen hier voor
ons heeft gedaan en doet. Wij zouden
het erg fijn vinden als u hiervoor onze
dank wilt overbrengen. Een andere mo
gelijkheid hebben wij niet. Zelf vieren
we geen kerstfeest. We weten wel dat
het bestaat. De Fransen en de Ameri
kanen vierden het ook toen ze nog in
ons land waren".
De heer Ngo is samen met in totaal 13
familieleden, onder wie zijn 85-jarige
moeder, ondergebracht in vakantiecen
trum „Hesselte", in het Drentse dorp
Havelte. Daar verblijven op het ogen
blik in totaal 57 Vietnamezen. Ongeveer
een week geleden kwam hij in Neder
land aan, na bijna drie maanden in een
opvangkamp in Singapore te hebben
gezeten. Hij werd daar gebracht door
een Nederlandse vrachtboot, die in to
taal 26 personen van een klein houten
schip oppikte, op zo'n zevenhonderd
kilometer van Singapore. Vijf etmalen
had de groep op het krakkemikkige
vaartuig doorgebracht, op de vlucht
voor het huidige regime in Vietnam. De
familie Ngo het alles achter, in ruil
voor de vrijheid. Die heeft men nu in
ons land. Evenals verzorging. Maar Ngo
is daar niet tevreden mee.
„We moeten eerst de taal leren en dan
wil ik zo gauw mogelijk een baan zoe
ken zodat ik voor mijn eigen familie
kan zorgen. In Saigon was ik opzichter
bij Esso. Misschien dat ik in Nederland
weer een dergelijke baan kan krijgen.
Waar dat is maakt ons niets uit. Als we
ons zelf maar kunnen redden. Dat is
momenteel het belangrijkste voor ons".
De donkere dagen voor Kerstmis zijn
moeilijke dagen voor de groep Vietna
mezen. Het grillige Hollandse klimaat
speelt hun danig parten, al lijken de
jongeren zich daar weinig van aan te
trekken. Onherkenbaar, gewikkeld in
alle mogelijke soorten warme kleding,
dribbelen de jongsten rond de vakantie
bungalows alsof het hun eigen huis was
in het tropische klimaat. Alleen de gui
tige spleetoogjes, die tussen mutsen en
sjaals brutaal de wereld inkijken, verra
den dat het hier gaat om geboren en
getogen Vietnameesjes.
Vietnamese vluchtelingen veilig in Havelte.
Improvisatie
Voor de vluchtelingen is Kerstmis 1978
niets anders dan al die dagen die ze
achter de rug hebben en die hun nog
te wachten staan. Alles is gericht op de
toekomst: een eigen plaats veroveren in
die gecompliceerde Nederlandse maat
schappij, waarbij alles geregeld is. „In
Vietnam hebben ze het veel meer in ei
gen hand. Het zijn erg zelfstandige
mensen met veel improvisatievermogen.
Dat moet daar ook wel. Maar hier kun
je en mag je je zelf niet redden", ver
telt mevrouw Ahsmann (55), maatschap
pelijk werkster in dienst van de Stich
ting Vluchtelingenwerk Nederland, en
door een 28-jarig verblijf in Vietnam
volledig op de hoogte met zeden en ge
woonten in dat land en bovendien de
taal machtig.
„We moeten ze niet te veel in de watten
leggen. Straks zullen ze ook hun eigen
plaats moeten zien te vinden. We moe
ten de gedachte wegnemen als zou Ne
derland het land van melk en honing
zijn, waar je alles kunt krijgen en waar
alles voor je gedaan wordt", vertelt de
31-jarige Fred Bijkerk. Hij is buurtop
bouwwerker van de Stichting Welzijns
bevordering, die ook in Havelte werk
zaam is. Uit hoofde van die functie
