Museum Boerhaave
bestaat halve eeuw
Buurthuis
Nieuwkoop en
Zoeterwoude
stapje dichterbij
Klassieker.
Oegstgeest geeft
startsein voor
ontsluiting Haaswijk
'ap/regio
rovincie adviseert positief
Twijfels over
bestaansrecht
Ombudsteam
poggenpohl
keukens-bad
KORTWEG
brieven
lezers
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 20 DECEMBER 1978 PAGINA 5
0ETERWOUDE/N1EUWKOOP Gedeputeer-
e Staten van Zuid-Holland hebben de minister
eeds ju verkeer en waterstaat gevraagd de eisen
""ei oor het laten rijden van buurtbussen wat te
ersoepelen, zodat ook de buurtschappen rond
ies oeterwoude en Nieuwkoop hiervan in de naaste
aagt oekomst tullen kunnen profiteren. Als de minis-
ieid. gp zijn normen niet zou versoepelen zouden
eide gemeenten net achter het net vissen.
den VdA-gedeputeerde Diepenhorst wees gisteren in koop en Zoeterwoude niet onthouden, zo stelde
p en toelichting op het besluit van GS op het gedeputeerde Diepenhorst. Ook voor de gemeen-
f eit dat buurtbussen alleen ingesteld kunnen te Abbenbroek zou een dergelijke uitzondering
irorden voor gebieden met 1000 inwoners mini- moeten worden gemaakt, vinden GS. Een onvoor-
naai, die op zijn minst over 25 vierkante kilome- waardelijk positief advies voor een buurtbus
»r verspreid zijn en waarvan een goede bestaan- hebben de buurtschappen in Reeuwijk, Pijnacker
e openbaar vervoer verbinding op minstens 1500 in de Alblasserwaard en Hoekse Waard gekregen.
meter van de woonkernen ligt. Zowel de Weipoort
in Zoeterwoude als de Meije in Nieuwkoop
voldoet net niet aan deze voorwaarden en zouden
dus in feite niet voor de buurtbus in aanmerking
kunnen komen. Bij een kleine versoepeling in
het rijksbeleid kan dat echter wel.
Gezien de uitermate positieve ervaringen met een
experiment met buurtbussen in de gemeente
Berken wou de, willen GS hun positief advies aan
het instellen van buurtbusverbindingen in Nieuw-
NA 19 JAAR
VOORBEREIDINGEN
Loco-burgemeester Thorn verricht de eerste graafwerkzaamheden voor
het plan Haaswijk
OEGSTGEEST Het was gistermiddag bitter
koud op een stukje land in de Oegstgeester
Morsebelpolder waar in de nabije toekomst
Haaswijk gaat verrijzen. Ondanks de kou had
den velen de tocht gemaakt naar de Haarlem
merstraatweg om er een historische gebeurtenis
mee te maken. Na een voorbereidingstijd van
maar liefst 19 jaren, het plan om over het
Oegstgeester kanaal te gaan bouwen werd in
1960 al geboren, ging gistermiddag officieel de
eerste „spade" in de grond. Het woordt spade
dient overigens symbolisch opgevat te worden.
De loco-burgemeester, wethouder J. J. Thorn
nam plaats in een dragline en verplaatste
daarmee op technisch aanvaardbare, wijze een
geweldige hoeveelheid grond. Het startsein voor
de aanleg van een ontsluitingsweg door de
polder, richting kanaal waar binnen niet al te
lange tijd begonnen wordt met de aanleg van
een brug die uitmondt op de Irislaan.
De plechtigheid werd bijgewoond door de ambte
naren van de provincie Mr. Holtrop, dhr. Bard
en dhr. Van Dijk, verder door de wethouders
C. C. van Belle en Mevrouw Blom. Ook een aantal
raadsleden gaf acte de presence. Verder waren
er op het „bouwterrein" leden van de werkgoep
„Pro Haaswijk", de vrouwenadviescommissie.
Bouwfonds Nederlandse Gemeenten, directie
A.A.M., het architectenbureau Hopman, het be
stuur van de woningbouwver. Buitenkist en de
heer Hoppener van het bureau D.S.H.
Niet aanwezig was burgemeester jhr. T. A. J. van
Eysinga die zich op dit moment verheugd had
maar door een spierontsteking aan huis is ge
kluisterd. Burgemeester Van Eysinga heeft zich
mede voor Haaswijk beijverd tijdens zijn ambts
periode die volgend jaar in verband met pensio
nering afloopt. Na afloop ging men naar het
Camphuys in Oestgeest waar het glas werd
geheven en wethouder Thorn in een speech nader
op de historie van Haaswijk inging. Voorts werd
daar het woord gevoerd door de heer P. de Wild
van het Bouwfonds Ned. Gemeenten en de
onderdirekteur van de Amsterdamse Aanne
mingsmij, de heer Verhoeven, die wethouder
Thorn komplimenteerde voor de wijze waarop
hij „cïe kraan gedreven had". „Wij zullen u alsnog
een functie aanbieden", aldus de heer Verhoeven,
die de wethouder een miniatuur kraan/dragline
overhandigde.
De leden van de milieugroep Oegstgeest die tegen
Haaswijk in beroep zijn gegaan bij de Kroon
waren ook uitgenodigd, maar kwamen niet opda
gen. Vanuit de groep werd de uitnodiging wel
op prijs gesteld en „indien de gemeente het
beroep mocht winnen dan zal men voor wat
betreft de verdere gang van zaken gaarne willen
samenwerken", aldus een antwoord.
TWIJK In bet onlangs
trschenen jaarverslag van het
mbuds team-Katwijk vraagt
hulporganisatie zich af of
nog reden van bestaan
Zelf zet men daar een
ilijk vraagteken achter
it het aantal hulpvragers
is afgenomen. Mogelijke
üt hiervan is het beter
tioneren van de officiële
stanties. Men acht het echter
nnemelijker dat vooral prak-
sche zaken, zoals een verhui-
ng en „concurrentie" van de
etswinkel een rol hebben ge-
eeld.
et doel van het Ombudsteam,
it al enkele jaren funktioneert,
i ordt door de organisatie om
geven als het helpen van
lensen met problemen en het
nzetten tot s truktu urverande-
igen, om onduidelijkheden en
rechtvaardigheden uit onze
nenleving weg te nemen.
Iral vanwege het tweede deel
i deze doelstelling heeft men
iloten om voorlopig nog door
gaan met de aktiviteiten. Deze
Heistelling heeft overigens in
et verleden wel eens aanlei-
J ng gegeven tot wrijving met
et Gemeentebestuur. Men ver-
it het team o.a. teveel politiek
leurd te zijn. De beschuldi-
ngen zijn altijd duidelijk van
hand gewezen door de Kat-
Jijkse hulpverleners. Men stelt
di op het standpunt niet alleen
5Vo1 vlammen te doven, maar ook
H>kl<
de brandhaard te willen verwij
deren.
De problemen waarmee men
het afgelopen jaar mee te ma
ken kreeg lagen voor het over
grote deel op het gebied van de
huisvesting. De s truktu urveran-
dering die men op dit gebied
bepleit is het instellen van een
puntensysteem bij het toewijzen
van woningen. Men verwacht
dat een dergelijk systeem duide
lijker is voor de woningzoeken
den. Op dit moment is er in
Katwijk een adviescommissie
Woonruimtezaken die bepaalt
wie urgent is. Uit de mensen
die urgent verklaard zijn kiezen
de woningbouwverenigingen
dan degenen die in aanmerking
komen voor een woning. Vol
gens het Ombudsteam blijven
er nog veel onduidelijkheden
bestaan en verdient een punten
systeem de voorkeur omdat ie
dereen dan precies weet waar
aan hij toe is.
Ekstra aandacht vraagt het om
budsteam tenslotte voor de bui
tenlandse werknemers. Ze ver
keren vaak in een ekstra moei
lijke positie bmdat er veelal
taalproblemen een rol spelen.
Het Ombudsteam noemt in haar
jaarverslag enkele schrijnende
„probleemgevallen" die men het
afgelopen jaar te behandelen
kreeg. Ze concludeert hieruit
dat naast ekstra maatschappe
lijke begeleiding ook gewoon
wat burenhulp veel kan oplos
sen.
Poggenpohl Form 2000 FP84 geprofileerd groen eiken
De Poggenpohl FP 84 Een
keuken waarvan het doordacht
design ook na 'n kwart eeuw
nog even aktueel zal zijn als
vandaag
Karakteristiek zijn de geprofi
leerde panelen met in verstek
bewerkte lijsten. Van onvergan
kelijk eiken Diepgroen gebeitst
bv Gebr Rolff s Handelmij
'ndustneweg 14
De Grote Polder
Zoeterwoude-Rijndijk
Tel 071-899206
Openingstijden maandag tl
vnjdag 9 00-12 30 uur en var
13.30-17 00 uur
Zaterdag van 9 00-13 00 uur
Ook donderdagavond van
1900-21 00 uur
Ook in mahonie, sluit fraai aan
bij het Engelse stijlmeubel
Met de Poggenpohl FP 84 biedt
Poggenpohl U een unieke
mogelijkheid om Uw keuken op
geheel individuele wijze in te
richten Poggenpohl keukens
zijn na jaren nog steeds even
aktueel als vandaag.
In de overzichtelijk ingedeelde
Rolff toonzalen ziet U de
Poggenpohl keukens in alle
modellen en uitvoeringen
De Rolff advies- en tekenafdeling
verzorgt vrijblijvend de ont
werpen en werkt ook de instal
latie-tekeningen uit
De Rolff servicedienst staat
van de keukens
LISSE Onder deskundige lei
ding van mevrouw van Leeu
wen, worden op donderdag 21
december weer kerststukjes ge
maakt in het gebouw Rehoboth.
De deuren van Rehoboth zijn
daarvoor donderdag van 14.00
tot 22.00 uur geopend. De kosten
bedragen 1,50 gulden.
WASSENAAR In de Nijver
heidsschool „De Spinbaan"
vindt op donderdag 21 decem
ber om 14.30 uur een kerstvie
ring plaats voor leden van de
Wassenaarse Katholieke Be
jaardenvereniging. De leerlin
gen van de school hebben tal
van bejaarden hiervoor per
soonlijk al uitgenodigd. De vie
ring wordt gehouden in de aula
op de eerste etage en zal ver
zorgd worden door de leerlin
gen van de school.
LEIDERDORP De
streekmuziekschool
„Rijnakkoord" houdt
vanavond in de
Dorpskerk in Leider
dorp haar traditione
le eindconcert.
Medewerking verle
nen docenten en leer
lingen van de muziek
school, onder wie leer
lingen, die tijdens de
laatst gehouden exa
mens opmerkelijke
resultaten hebben be
haald. Verder werken
aan dit concert een
blokfluitensemble,
het strijkersensemble,
het blazersensemble
en het accordeonen
semble mee. Er wor
den werken ten geho-
Eindconcert
Streekmu
ziekschool
Leiderdorp
re gebracht van onder
anderen Bach, Czer-
ny, Grieg, Schubert,
Telemann, von Süppe,
Bernstein en Bacha-
rach. Programma's,
tevens toegangsbe
wijs, zijn 's avonds
vanaf 19.30 uur a 3
gulden (kinderen 1,50
gulden) aan de kerk
verkrijgbaar. Het con
cert begint om 22.00
uur.
Baardgier
Naar aanleiding van bovenge
noemd artikel wil ik opmerken
dat de enige juiste Nederlandse
naam voor de betreffende vogel
„lammergier" is. De oorsprong
van deze naam spreekt voor
zich; inderdaad grijpt hij wel
klein vee.
Dit magnifieke dier onder
scheidt zich qua evolutie, li
chaamsbouw en levensgewoon
ten op vele punten van zijn
collega-giersoorten. De lammer
gier doet eerder denken aan een
machtige arend, dan aan een
schuwe aaseter. Er zijn vele
volksverhalen over deze vogel
in omloop. Bewezen is, dat hij
zelfs kinderen heeft geroofd uit
bergdorpen in de Alpen, toen
hij daar nog voor kwam. Be
kend is het verhaal vari een
drie-jarig meisje dat in 1763 een
vliegavontuur met een lammer
gier overleefde. Zij is de ge
schiedenis ingegaan als „Lam-
'hi
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven. De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon
den stukken te bekorten.
mergeier-Anru". In de Himalaya
wordt de vogel gezien als een
vermomde vliegende draak, een
boodschapper van de goden.
De Wassenaarse Zoo beschikt
al vele jaren over een aantal
lammergieren. Men kan zich
afvragen of dit wel een verant
woorde zaak is. Dat deze instel
ling zich nu eindelijk gaat inzet
ten voor het behoud van dit
soort vind ik een goede zaak,
doch wel onder het motto: „be
ter laat dan nooit".
J. E. Goldbach
Wassenaarseweg 75
Katwijk (ZH)
(Naschrift - red.) De betreffende
gieren in het Wassenaarse die
renpark hebben al jaren - ook
internationaal - twee namen:
lammergier of baardgier. De
eerste van deze twee namen is
de meest bekende. Onlangs is
tijdens een internationaal con
gres afgesproken om in de toe
komst de voorkeur te geven aan
de tweede naam, die om het
imago van deze vrijwel uitge
storven soort te verbeteren. Vol
gens een woordvoerder in het
dierenpark in Wassenaar is de
naam „lammergier" in feite on
juist, omdat de betreffende gier-
soort geen lammeren doodt.
LEIDEN Een beetje in de
schaduw van het monumenta
le Rijksmuseum voor Volken
kunde aan de Steenstraat 1
bevindt zich (vanaf de Steen
straat de eerste deur links) al
weer 50 jaar het museum Boer
haave, officieel het Rijksmu
seum voor de geschiedenis van
de natuurwetenschappen en de
geneeskunde.
Een halve eeuw geleden, op 30
augustus 1928 stapte de lector
in de natuurkunde aan de
Leidse Universiteit, C. A.
Crommelin naar de notaris
voor de officiële oprichting van
Verhuizing naar
Caeciliagasthuis
over vier jaar
de stichting „Het Nederlandsch
Historisch Natuurwetenschap
pelijk Museum". Drie jaar later
kon op de bovenverdieping van
het fraaie oude Boerhaavelabo-
ratorium aan de Steenstraat la
het museum worden geopend.
Crommelin was geïnteresseerd
geraakt in twee collecties oude
wetenschappelijke instrumen
ten. De ene was de 's-Graven-
zande/Musschenbroek-coUec-
tie, de oudste verzameling fysi
sche demonstratieapparatuur
ter wereld (eerste helft 18e
eeuw), die was weggeborgen op
de zolder van het Fysisch Labo
ratorium waarvan Crommelin
adjunct-directeur was. En de
Leidse Sterrenwacht bezat tal
van oude astronomische instru
menten, waaronder een aantal
(klokken, lenzen, een planeta
rium) die door Christiaan Huy-
gens (1629-1695) waren ontwor
pen of zelfs door hemzelf ge
maakt.
Deze twee instrumentverzame
lingen werden nu, in duurzaam
bruikleen van de Leidse Uni
versiteit, de grondslag van
Crommelins nieuwe museum.
Ook een aantal andere topstuk
ken werd door de universiteit
in bruikleen gegeven, zoals
twee microscoopjes van Van
Leeuwenhoek, de Leidse Sp-
haera (een enorm planetarium
uit 1650) en een complete set
chirurgijns-instrumenten van
Cornells Solingen (tweede helft
17e eeuw). Dat laatste schijnt
ook op de verbeelding van een
journalist uit 1940 te hebben
gewerkt, getuige een artikel in
de Leidsche Courant van don
derdag 1 augustus 1940: „Een
folterkamer van verfijnde gru
welen herbergt de stad in het
Historisch Natuurkundig Mu
seum, ondergebracht in het
voormalige Boerhaave-labora-
torium. Er is daar een zaal met
geneeskundige instrumenten
uit heden en verleden. Dat een
mensch van vleesch en bloed
zoveel verdragen kan! Met een
vrome smeekbede op onze lip
pen hebben wij deze afdeling
in de steek gelaten om ons te
verdiepen in de vele andere
belangwekkende voorwerpen
in dit museum uitgestald."
Rijk
In de loop der jaren is het
museum sterk en in veel ver
schillende richtingen gegroeid.
Nadat het de tweede werel
doorlog redelijk was doorgeko-
fcfcü
Een oude prent van het St. Caecilia-gasthuis, toen nog in goede conditie
men (een bom vernietigde de
oostvleugel) werd het in 1947
heropend. Het was inmiddels
door het Rijk overgenomen en
de naam was gewijzigd in
„Rijksmuseum voor de ge
schiedenis der natuurweten
schappen", en het hele gebouw
stond nu voor het museum ter
beschikking. In 1964 werd ook
het Instituut voor de geschiede
nis der geneeskunde, wiskunde
en natuurwetenschappen in het
museum opgenomen, wat een
grote uitbreiding betekende
van de prentencollectie, de we
tenschappelijke bibliotheek en
het archievenbestand.
De acquisitie van instrumenten
is uitgebreid tot alle terreinen
van de exacte wetenschappen,
anorganische en organische,
zowel als de geneeskunde. Zo
verwierf het museum omvang
rijke collecties op het gebied
van de wiskunde (bijv. reken
machines), landmeetkunde,
sterrenkunde (telescopen, stuk
jes maansteen van de Apollo-
vluchten), microcospie, biolo
gie (preparaten) en medicijnen.
(Einthoven snaargalvanome
ter, Kolffs kunstnier en nog
veel meer.)
In 1976 werd de verruimde taak
van het museum ook officieel
in de naam tot uitdrukking
gebracht: Rijksmuseum voor
de geschiedenis van de natuur
wetenschappen en de genees
kunde, met als roepnaam „Mu
seum Boerhaave" naar één van
de grootste Nederlanders die
op deze beide gebieden baan
brekend werk heeft verricht.
Heden
Het- museum beschikt thans
over ongeveer 15.000 weten
schappelijke instrumenten,
tussen de 500 en 5 jaar oud.
Als gevolg van een nijpend
ruimtegebrek is hiervan slechts
tien procent tentoongesteld.
Daarnaast bezit het museum
2500 prenten en enige duizen
den portretten, merendeels He
en 18e-eeuwse gravures. 400
archiefcollecties (archieven
van onder andere Kamerlingh
Onnes) en een wetenschappelij
ke bibliotheek met 20.000 titels
completeren de collectie. De
laatste jaren beijvert het mu
seum zich om de fraaiste stuk
ken uit de collectie op een voor
het publiek zo aantrekkelijk
mogelijke wijze te exposeren.
In 1976 werden de zalen, gewijd
aan de Huygens-klokken en de
18e-eeuwse demonstratie-fysi-
ca in gebruik genomen. Het
huidige jubileum wordt ge
vierd met de opening van de
zalen 18e-eeuwse electriciteit
(die ook daadwerkelijk kan
worden opgewekt bij demon
straties), sterrenkunde van Pto-
lemaeus tot Neil Armstrong,
Hermannus Boerhaave, Leiderts beroemdste medicus
17e- tot 20e-eeuwse microsco
pen en electronenmicroscopie
(met als klapstuk een indruk
wekkende oude electronen-mi-
croscoop van Philips, die een
halve kamer in beslag neemt).
Het museum is ingesteld op
verschillende soorten bezoe
kers. Mensen die de geschiede
nis van de wetenschap willen
leren kennen kunnen goed te
recht, maar ook de mensen die
al die apparatuur gedemon
streerd willen zien en zelf iets
willen bedienen komen aan
hun trekken.
Om de oude instrumenten te
behoeden voor verdere slijtage
heeft het museum een aantal
modellen van oude instrumen
ten vervaardigd, die worden
opgesteld in blauwe vlakken.
Met deze zogenaamde „blauwe
modellen" kan waarheidsge
trouw worden gewerkt en de
originele instrumenten blijven
ongeschonden. Een voorbeeld
van zo'n blauw model is een
reusachtige elektriseer-machi-
ne, waarmee een forse blauwe
vonk kan worden opgewekt
Verder zijn er modellen van
Stevins Clootcrans, Coperni
cus' planeetbewegingen, de
klokken van Christiaan Huy-
gens en een hele set elektrosta
tische proefjes. Het museum
Boerhaave ontwikkelt boven
dien een begeleidingsprogram
ma voor het publiek, bestaande
uit tal van toelichtingen bij de
permanente expositie. Eén en
ander is ook een voorbereiding
op de steeds dichterbij komen
de verhuizing naar het Caeci
liagasthuis in Dé Camp. (Ach
ter de Haarlemmerstraat).
Nieuw onderkomen
Vermoedelijk zal het nog vier
jaar duren alvorens „Boerhaa
ve" geheel en al in het gasthuis
zal zijn aangeland. Het Caeci
liagasthuis werd aan het eind
van de zestiende eeuw opge
trokken door de stad Leiden
op het terrein van het voormali
ge St. Caeciliaklooster. Het
werd eerst gebruikt als pest
en dolhuis en later als zieken
huis. In het begin van de acht
tiende eeuw bezocht Boerhaa
ve met zijn studenten de zie
kenzalen, en door zijn toedoen
kwam toen het aan de Leidse
universiteit in verval geraakte
klinische onderwijs weer van
de grond op een ongekend hoog
niveau. De gebouwen bleven
tot 1873 als ziekenhuis in ge
bruik. Daarna begon het verval
dat tot op heden voortduurt
Door de restauratie van het
gasthuis (waartoe door CRM
reeds is besloten) zal niet alleen
nieuwe ruimte worden gescha
pen voor het museum Boerhaa
ve, ook zal daarmee een schitte
rend voorbeeld van 17e-eeuwse
ziekenhuisopbouw opnieuw
kunnen worden getoond.
De expositieruimte in het mu
seum omvat momenteel 440
vierkante meter. In het Caeci
liagasthuis zal dit 1400 vierkan
te meter zijn. Deze aanmerke
lijke verruiming betekent niet
dat alle wensen kunnen wor
den vervuld. Wel zal het mu
seum voor het eerst echt uit
de voeten kunnen. De techni
sche en fotografische diensten
zullen voldoende werkruimte
krijgen, de afdeling documen
tatie kan zijn verzamelde wer
ken behoorlijk kwijt, filmzaal
en een vergaderzaal kunnen
worden ingepast. De barstens
volle depots kunnen enigszins
worden geleegd en vele interes
sante voorwerpen kunnen voor
het eerst aan het publiek wor
den getoond. Mogelijk is er in
het nieuwe museum plaats
voor de reconstructie van het
laat 16e-eeuwse anatomische
theater, misschien kan ook de
19e-eeuwse kijker van de grote
astronoom Kaiser worden op
gesteld. „De besprekingen met
de architect over de uiteindelij
ke inrichting moeten nog be
ginnen, dus precies valt nog
niet aan te geven hoe het er
uit zal gaan zien. In ieder geval
ziet de toekomst er erg zonnig
uit", aldus drs. A. J. F. Goge-
lein, conservator van het mu
seum. FRANK BUURMAN
