Toenadering tot China ook
in V.S. een complete verrassing
Tindemans
slaagt
niet in
zijn opzet
Taiwan verbitterd over verraad VS'
Betrekkingen tussen
Israël en Ver. Staten
op dieptepunt
Duitse metaalvakbond
wijst bereikt akkoord af
ardbeving
Iran:
2 doden
NAUWELIJKS
WINST VOOR CVP
ardinaal Frings (91)
Keulen overleden
IRA start met
bommen-
terreur
PEKING WIL PRATEN OVER HERENIGING
Ni JITENLAND
LEIDSE COURANT/
MAANDAG 18 DECEMBER 1978 PAGINA 12
IERAN (Renter) Een
Iihtige aardbeving in de
jise olieprovincie Khuses-
noordelijk van de Perzi-
Golf, heeft volgens een
Jag door radio-Teheran
preid bericht 42 mensenle-
igeëist.
a dertig mensen raakten
ind. Over de kracht van de
fag werd niets gemeld.
lardbeving, die zich vrijdag
deed maakte voornamelijk
itoffers in dorpen rond de
en Izeh en Masjed Soley-
onki. In negentien dorpen is
e e schade veroorzaakt.
5UW
J ping 737 in
b« md:
-ne doden
DELHI (UPI) Een vlieg-
of(ongeluk op een startbaan
ikab het vliegveld van New
za i heeft gisteren het leven
n st st aan drie mensen. Van
ledi !6 inzittenden liepen zeven-
is e< mensen verwondingen op.
iljoi e van hen zijn er ernstig
oe.
le seconden na het opstij-
cü vloog een motor van het
el, een Boeing 737 van Air
t V in brand. De vlammen
sell ireidden zich in korte tijd
/ikk het gehele vliegtuig maar
v issagiers konden nog door
le o uitgangen ontsnappen. De
adn ig raakte een vrouw en
ghei kinderen die langs de start-
in e wandelden. Zij waren op
oi lood.
rkei
'jmaanslagen
Athene
ip fis teravond ongeveer vijf-
U ommen tot ontploffing ge-
B|, ib Zeven mensen raakten
reeks ontploffingen ge-
zo heeft de politie meege-
rijd 1
extreem rechtse groepe
nde beweging voor natio-
herstel" heeft in een tele-
aan het socialistische
td „Eleftherotypia" laten
verantwoordelijk te zijn
de aanslagen. Er zijn arres-
verricht.
Prinses Paola bracht gisteren in Brussel haar stem
uit. Leden van het Koninklijk Huis hebben in België
ook stemrecht.
BRUSSEL Als bij de Belgi
sche verkiezingen van gisteren
een ding duidelijk geworden is,
dan is het dit: Leo Tindemans,
de grote man van de Vlaamse
Christelijke Volkspartij (CVP),
„mister Europe" genoemd van
wege zijn Europees werk, de
man die in 1977 bij de vorige
verkiezingen in België een sterk
persoonlijk getinte campagne
voerde en daar ruim 130.000
voorkeurstemmen mee binnen
sleepte, de man die ervan ver
dacht werd verkiezingen te heb
ben geforceerd, deze is gisteren
duidelijk niet in zijn opzet ge
slaagd. Zijn partij de CVP wist
nauwelijks winst te behalen.
de duidelijke winst die hij de Vlaamse
Liberale partij, de PW, liet boeken. De
liberalen hadden in hun campagne de
kiezers niet alleen prettige feestdagen be
loofd, maar ook nog belastingverlagingen
in het vooruitzicht gesteld. PW-voorzit-
ter Willie de Clerq stelde zondagavond
meteen zijn eisen. „We zullen geen zitting
nemen in de rgering als er geen vijf pro
cent belastingverlaging komt".
Wat zondag niet als een verrassing
kwam was het verlies van de Vlaamse
Nationalistische Partij de Volksunie, die
zijn trouw aan het eenmaal tot stand ge
komen akkoord inzake de staatshervor
ming (het zogenaamde Egmont-pact)
duur moest betalen. Het verlies van de
Volksunie, het gelijk blijven van de CVP
en de winst van de Vlaamse Liberalen
bracht Willie de Clerq dan ook tot de
conclusie dat de anti-Egmonters een dui
delijke overwinning hebben behaald.
De Vlaamse socialisten die na de rege
ringscrisis van 11 oktober zich afsplitsten
van hun Waalse broeders en die de laat
ste weken pogingen deden zich te pre
senteren als een open en jonge partij
slaagden daarin niet.
Een nieuwe partij, het Vlaams Blok, dat
een afsplitsing was van de Volksunie na
dat deze partij al te toegefelijk zou zijn
geweest inzake de staatshervorming, trok
een niet onaanzienlijk aantal kiezers aan.
Volgens de huidige berekeningen hebben
zij in ieder geval een zetel behaald.
IN het Waalse landsgedeelte waren de
verschuivingen lang niet zo spectaculair
als in Vlaanderen. De socialisten maak
ten daar lang niet zoveel winst als ge
dacht was. In bepaalde streken, waaron
der Henegouwen boerden zij duidelijk
achteruit. De extreme franstalige partij
FDF wist zich in Brussel goed te hand
haven, ondanks de aansprekende cam
pagne van de populaire Brusselaar en
overgangspremierPaul Vanden Boey-
nants.die franstalige christendemocraten
(PSC) net als in Wallonië een lichte
winst wist te bezorgen.
Aandrang op nieuwe topconferentie over Midden-Oosten
(Van onze correspondent
Dick Toet)
WASHINGTON Met
de wereld als publiek be
loofden de Israëlische
premier Begin en de
Egyptische president Sa-
dat elkaar zondag 17 sep
tember, de dag waarop
de topconferentie in
Camp David juichend
werd besloten, binnen
drie maanden vrede te
zullen sluiten. In de roes
van optimisme in de da
gen er na probeerden zij
elkaar zelfs te overtref
fen in nog rooskleuriger
prognoses. Een paar we
ken zou zelfs al voldoen
de zijn. Gisteren was het
17 december en een vres-
desverdrag tussen Israël
en Egypte lijkt bijna net
zo ver weg als toen Camp
David begon. In feite
heeft de relatie tussen
mgt name Israël en de
Verenigde Staten een on
gekend dieptepunt be
reikt.
De Amerikaanse delegatie on
der leiding van minister van
buitenlandse zaken Vance, die
afgelopen vrijdag met lege han
den in Washington terugkeerde,
legde de schuld voor het misluk
ken van de onderhandelingen
zonder omwegen en volledig bij
de Israëlische regering. „Het nu
voorgelegde basisakkoord is ge
heel in overeenstemming met
Camp David", aldus een topon
derhandelaar. De delegatie
maakte een verslagen en verbit
terde indruk. Vance, de altijd
vriendelijke en onverstoorbare
diplomatieke koerier van Car
ter, blafte voor het eerst in zijn
carrière de pers af. „Geen com
mentaar", kwam er over zijn
strak opeen geperste lippen.
Een ervaren parlementaire re
dacteur zei: „Zo heb ik Vance
nog nooit meegemaakt. Die man
was totaal uitgeput en ontred
derd".
Intussen gaan steeds meer stem
men op voor een nieuwe topcon
ferentie in Camp David. Onder
meer de invloedrijke republi
keinse senator Javits, bekend
als een van de felste pleiters
voor de Israëlische zaak, heeft
er bij Carter op aangedrongen
zo snel mogelijk een nieuwe
topconferentie bijeen te roepen.
„Op dit moment is Carter daar
volgens mij nog niet aan toe.
Hij heeft al zo ontzaggelijk ener
gie en tijd in deze kwestie gesto
ken. Maar uitgesloten is het
niet", aldus een Witte Huis-
woordvoerder.
(Van onze correspondent Anni van Vree)
BONN De grote tariefcommissie van de
vakbond IG Metall heeft gisteren het voorlopig
akkoord dat de onderhandelingsdelegaties van
werkgevers en werknemers eerder op de dag
na 21 uur praten hadden bereikt, van de hand
gewezen. Het resultaat gaat haar niet ver genoeg.
Teleurgesteld en met nog minder hoop dan
voorheen zou minister Fartmann van de deelstaat
Noordrijn Westfalen vandaag zijn bemiddeling
spogingen voortzetten. Een einde van het arbeids
conflict in de ijzer- en staalindustrie is nu voor
de Kerstdagen nauwelijks meer te verwachten.
Het moeizaam bereikte voorlopig akkoord behels
de een loonsverhoging van vier procent, een
uitbreiding van de vakantie met twee dagen voor
iedereen (en de toezegging dat ook de jongere
werknemers later het maximum van 29 dagen
vakantie zullen krijgen), alsmede vier extra vrije
ploegendiensten met ingang van 1 januari van
het volgend jaar en nog eens 2 in het jaar erna.
Dit laatste betekent in feite een verkorting van
de werktijd tot 39 uur in de week en daarmee
de door de vakbond geëiste „stap op weg naar
de 35-urige werkweek", waarom het conflict
eigenlijk draait. De tariefcommissie van de IG
Metall wees deze toezegging tegen de wil van
haar voorzitter Eugen Loderer echter af omdat
de werktijdverkorting maar voor ca. 50% van
de werknemers zal gelden.
"ne nenvijftig jaar zijn er voorbijgegaan sedert de gebroe-
ei Wright met hun zwaarder-dan-de-lucht-toestelKitty
w k" de lucht ingingen. Sedertdien heeft de luchtvaart,
nj rlijk en figuurlijk, een geweldige vlucht genomen,
m hsri voor de Amerikaanse luchtmacht, om een getrouwe
>en lotsing van de „Kitty Hawk" te laten passeren, met
2 achtergrond het grootste vliegtuig ter wereld, de
axy".
LIll
lij ei LEN Kardinaal Josef Frings, van 1942 tot 1969 aart-
ian chop van Keulen en oud-voorzitter van de Westduitse
giste hoppenconferentie is gisteren, 91 jaar oud, in Keulen
on leden.
nee in aal Frings was een fervent tegenstander van de nazi's,
lat «n hij duidelijk in een serie herderlijke brieven liet blij-
>ensi De jodenvervolging noemde hij openlijk een „ten hemel
üekeiiend onrecht". Tijdens dè oorlog gaf hij de koulijdende
en. Iking toestemming om bij de overheid kolen te stelen,
le Ba»t nood wet brak. Hij was een van.de eersten, die de leek
werkelijk bij de zielzorg betrok. De grote hulporganisatie
s voi missie- en ontwikkelingswerk „Misereor" kwam mede op
t sint initiatief tot stand. Hij speelde een vooraanstaande rol bij
slagf weede Vaticaans concilie, waarbij hij sterk aandrong op
irming van de curie. Naast een groot kenner van Shakes-
zate e was kardinaal Frings een verdienstelijk violist en een
én pe aard bergbeklimmer. Zesenzestig jaar oud beklom hij nog
Isteer im vierduizend meter hoge Allalinhorn in de Alpen.
Jan onze correspondent
Roger Simons)
■B>EN, Nadat gisteren
Engelse provincieste-
zware materiële schade
"^^ericht was door zeven
t werd vanmorgen
Spru'iJhet centrum van Londen
lien li ffen door twee zware
aar 3^>sies. Hoewel slechts
personen licht gewond
n, is de schade op-
vrij ernstig. Gisteren
ten tien mensen gewond
lomaanslagen in Bristol,
Chester, Coventry, Sou-
ipton en Liverpool.
togelsen weten nu, dat ze
arlijke weken voor de
hebben. Iedereen is er-
overtuigd, dat de bom-
geplaatst werden door
1 van de voorlopige IRA.
ondergrondse beweging
enkele weken geleden al
n, dat ze dit jaar met
tmis geen wapenstilstand
ht zou nemen.
Londense bommen waren
""gelaten in gehuurde wa-
gens. Eén ervan stond gepar
keerd in de ondergrondse ga
rage van het YMCA-hotel
nabij Tottenham Court Road.
In dit geval was het een bom
van 5 tot 10 pond. De explo
sie, omstreeks 2 uur in de
morgen, veroorzaakte enige
paniek. Er brak een lichte
brand uit, die evenwel snel
geblust werd. Ongeveer 500
hotelgasten moesten het ge
bouw ontruimen.
Aangezien het tijdens de ko
mende dagen erg druk zal
zijn in alle grote steden van
Engeland, maken de autoritei
ten zich ernstige zorgen. De
politie verkeert overal in staat
van paraatheid. Daarbij
vreest zij vooral aanslagen op
warenhuizen.
TAIPEH/WASHINGTON (Rtr/DPA)
Op Taiwan, nationalistisch China,
heerst verbittering over het Ameri
kaanse besluit diplomatieke betrek
kingen met Peking aan te knopen
ten koste van de betrekkingen met
Taipeh. De regering van het eiland
stelde direct de voor 23 december
vastgestelde parlementsverkiezingen
uit en verscherpte de staat van be
leg, waarin het eiland al permanent
verkeert. Minister van buitenlandse
zaken Sjeng diende zijn ontslag in
bij president Tsjiang Tsjing-kwo, en
demonstranten beschadigden voor de
Amerikaanse ambassade een aantal
auto's. Gisteren was het rustig rond
het ambassadegebouw. Peking heeft
gisteren de wens geuit met Taiwan
te gaan onderhandelen over verzoe
ning en de hereniging van China.
De strijdkrachten van Taiwan, ongeveer
500.000 man sterk met inbegrip van de vijf di
visies op de strategische eilanden Quemoy en
Matsoe bij de Chinese kust, zijn in staat van
groot alarm gebracht Maar de militaire in-
lichtendienst maakte geen melding van troe
penverplaatsingen in de Chinese volksrepu
bliek.
De kranten op Taiwan stonden gisteren vol
ingezonden stukken van verbitterde lezers.
Opschriften met „Groot Amerikaans verraad"
en „Laffe Carter" stonden op de muren in de
Een inwoner van Taipeh zit bovenop de motorkap van een Amerikaanse auto, uit
protest tegen de totstandkoming van betrekkingen tussen Washington en Peking.
nabijheid van de Amerikaanse militaire ge
bouwen. In een officiële verklaring van de re
gering staat dat het besluit van Amerika niet
alleen op ernstige wijze de rechten en belan
gen van de bevolking van Taiwan schaadt,
maar tevens een nadelig effect heeft op de
„gezamenlijke vrije wereld".
De Verenigde Staten zullen het in 1954 met
Taiwan gesloten verdrag van militaire bij
stand opzeggen, en de op Taiwan gestationeer
de militairen zullen worden teruggetrokken.
Washington en Peking zijn het echter niet
eens over de toekomstige Amerikaanse wapen-
leveranties: de Chinese premier Hwa noemde
voortgaande Amerikaanse leveranties onvere
nigbaar met de geest en de tekst van het
communiqué, maar de Amerikaanse minister
Vance verklaarde gisteren dat Taiwan ook na
het aflopen van het militaire verdrag kan re
kenen op de levering van een beperkt aantal
verdedigingswapens. Vance wees erop dat het
welzijn van het volk van Taiwan gewaarborgd
is doordat Peking de Amerikaanse eis tot een
vreedzame oplossing van de kwestie-Taiwan
niet van de tafel heeft geveegd.
Volgens Carters adviseur Brzezinski is met de
nieuwe stap een„fictie" beëindigd, namelijk
„dat de regering van Taiwan de regering van
een miljard Chinezen zou zijn".
De meeste westerse landen reageerden positief
op het Amerikaans-Chinese besluit, dat een
„bijdrage tot de stabiliteit van de internationa
le relaties" wordt genoemd, zoals een woord
voerder in Den Haag het uitdrukte. Israël rea
geerde verontrust: ministers vroegen zich af
hoe betrouwbaar de Verenigde Staten als
bondgenoot genoemd mag worden.
(Van onze correspondent Dick Toet)
WASHINGTON De aankondiging van presi
dent Carter, dat zijn land diplomatieke betrek
kingen aan gaat knopen met communistisch
China, kwam als een complete verrassing. Toen
vrijdagmiddag het bericht de ronde deed, dat
Carter voor negen uur die avond (drie uur 's
nachts Nederlandse tijd) nationale tv-tijd had
gevraagd, gingen de meeste speculaties in de
richting van een nieuw Salt-akkoord of een
dramatische ontwikkeling in de Midden-Oosten
kwestie. Een enkeling gokte op een mogelijke
belangrijke ontwikkeling ten aanzien van Iran.
Niemand noemde China.
De inhoud van Carters tien minuten durende
tv-toespraak was voor vrijwel iedereen een even
grote verrassing als in 1971 Nixons aankondiging,
dat hij een officieel bezoek aan China zou gaan
brengen. Toch kwam wat in de Amerikaanse
kranten in het weekend werd aangeduid als „een
volledige en historische breuk met de Amerikaan
se buitenlandse politiek van de afgelopen decen
nia", niet geheel uit de lucht vallen. Sinds Nixons
bezoek en vooral sinds de dood van Mao in 1976
is de verbinding tussen het rijkste en het qua
bevolking grootste land in de wereld steeds beter
geworden. De verslechterde verstandhouding van
beide landen met de derde grootmacht, de Sovjet-
Unie, hielp mee de toenadering te versnellen.
In China bestaat grote ongerustheid over de
toenemende Russiche troepenconcentraties aan
de grens, de verstevigde band tussen Rusland
en Vietnam en de groeiende Vietnamese invloed
in Cambodja, dat beschouwd wordt als een
Chinese bondgenoot De in de laatste maanden'
sterk gegroeide roep om meer burgerlijke vrijhe
den in China, waarbij ook pro-Amerikaanse
leuzen aan de orde van de dag waren, heeft de
laatste barrières uit de weg geholpen. De enige
grote, en lange tijd voor onoverkomelijk gehou
den barrière n.1. de Chinese eisen ten aanzien
van Nationalistisch China ofwel Taiwan, werd
pas donderdagavond door Carter weggenomen.
Carter besloot in wat in commentaren wordt
genoemd „de wellicht zwaarste beslissing in zijn
carrière" aan vrijwel alle Chinese eisen tegemoet
te komen.
Waar het gaat om de termijn en wijze waarop
de Verenigde Staten hun officiële banden met
Taiwan zullen verbreken, deden de Chinezen
enkele concessies. De belangrijkste Chinese con
cessie was, dat Amerika defensieve wapens aan
Taiwan zal blijven leveren.
De beslissing om tot een normalisering van de
betrekkingen met de Volksrepubliek China te
komen, blijkt in feite al genomen te zijn in het
afgelopen voorjaar, toen Carters veiligheidsadvi
seur Brezinski China bezocht Hij gaf de Chine
zen de boodschap dat de Verenigde Staten in
principe bereid waren bijna dertig jaar van
uitgesproken vijandigheid te begraven. In juni
al begonnen de officiële onderhandelingen. In
september bezocht de Chinese consul in de
Verenigde Staten driemaal het Witte Huis. op
4 december kwam er een echte doorbraak, toen
de Chinese vice-premiers Teng Hsiao-ping, in
Amerika beschouwd als de machtigste man, voor
het eerst het hoofd van de Amerikaanse onder
handelingsdelegatie, oud-vakbondsleider Wood
cock, ontving.
De eerste reacties in de Verenigde Staten waren
uiteenlopend, maar niet verrassend. Veel Repu
blikeinen reageerden woedend. De conservatieve
senator Barry Goldwater sprak van „een trap
in de rug van Taiwan, en van de lafste daad.
ooit door een president van de Verenigde Staten
begaan". Daarentegen spraken oud-presider\t
Ford en oud-minister van buitenlandse zaken
Kissinger zich uit ten gunste van Carter. Wel
maakte Kissinger, net als trouwens een aantal
Democraten, een voorbehoud ten aanzien van
de houding ten opzichte van Taiwan. Zij menen,
dat er minimaal een garantie moet zijn, dat China
geen gewapende aanval op Taiwan zal doen.
Amerikaanse defensiedeskundigen zijn van me
ning, dat China zeker de eerste vijf jaar militair
niet in staat zal zijn een succesvolle aanval op
Taiwan te doen. De meeste topdemocraten, waar
onder senator Edward Kennedy, schaarden zich
volledig achter Carter. President Carter bena
drukte in zijn speech, dat de Verenigde Staten
Taiwan langs andere dan officiële weg zullen
blijven steunen. Carter benadrukte in zijn toe
spraak ook sterk, dat de relatie met China op
geen enkele wijze gericht is tegen de Sovjet-Unie.
Toch spraken nogal wat politiet in Washington
de vrees uit, dat de China-zaak wel eens proble
men zou kunnen opleveren bij het afronden van
de Salt-besprekingen met Moskou.
