Joke van Leeuwen ster
van Cameretten '78"
Brits en Duits touwtrekken om monetair stelsel
Populariteit
van Carter nog
niet aangetast
Ontslag
voor
drie SLM-
topfiguren
Egypte weigert zich te laten omkopen
Paus bezoekt graven
patroonheiligen Italië
Oostenrijk
zegt nee
tegen
kerncentrale
Socialisten congres
steunt vredesoverleg
Israël en Egypte
ARABISCHE TOP EINDIGT MUD
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 6 NOVEMBER 1978 PAGINA 7
(Van onze correspondent John Palmer)
BONN - Tijdens het twee-daags topbe-
raad dat door Britse en Westduitse mi
nisters gehouden is, waarden er twee
spoken rond in de conferentiezalen. Pre
mier Callaghan van Engeland en bond
skanselier Schmidt van West-Duitsland
moeten met hun diverse ministers de
twee spoken nooit zo duidelijk gezien
hebben als toen de gesprekken op het
voorgestelde Europese monetaire stelsel
kwamen.
Het spook dat achter premier Callaghan
stond was duidelijk herkenbaar als de
algemeen heersende mening in zijn La
bour partij. De paranormale verschijning
die de Duitse bondskanselier plaagde,
had de vorm aangenomen van van de
centrale bank van Duitsland, de Bundes
bank. De Britse en Westduitse regeringen
zijn het op veel belangrijke punten
oneens over de vorm van het valutasys
teem dat begin volgend jaar moet begin
nen. Maar beide regeringen hebben ge
meen dat hun handen stevig gebonden
zijn, in het ene geval door Labour en in
het andere geval door de"Bundensbank.
Callaghan weet dat hij na alle onderhan
delingen in december in eigen land op
tafel zal moeten komen met een pakket
voorstellen dat zijn partijgenoten die het
Europese monetaire stelsel niet zo zien
zitten of er ronduit tegen zijn, kan over
tuigen. RJaar het valutasysteem dat de
Engelse pond moet koppelen aan andere
Europese munteenheden en dat de leden
van Labour, zij het met tegenzin, nog
willen aanvaarden staat dieametraal te
genover wat de Duitse Bundesbank voor
ogen heeft.
Het is zeer onwaarschijnlijk dat Labour
akkoord zal gaan met een monetaire re
geling die aan de regering het recht zou
ontnemen zelf te beslissen over economi
sche en monetaire zaken. Zeer zeker zal
Labour zich keren tegen een gedwongen
inflatie van de Britse economie, die dan
uiteindelijk toch niet meer zou worden
dan een soort aanhangsel van de door
de Duitse mark overheersde EEG.
De Bundesbank heeft ondertussen
Schmidt in nauwelijks bedekte termen
laten weten dat het nieuw monetaire
stelsel alleen in de internationale finan
ciële wereld als geloofwaardig zal wor
den aanvaard wanneer er ook strenge,
desnoods onpopulaire, sancties mogelijk
zijn tegen wat de Bundesbank noemt
„recalcitrante economiën", zoals de Brit
se. Gebeurt dat namelijk niet, zo geloven
de Duitse bankiers, dan zal het nieuwe
stelsel het slachtoffer worden van valu
taspeculaties op zo'n grote schaal dat de
monetaire chaos er op den duur alleen
maar groter van zou worden.
Niet alleen in Engeland en in West-Duits-
land heeft de regering er moeite mee
hun landgenoten van de voordelen van
het stelsel te overtuigen. President Gis-
card had eerder dit jaar het huidige
plan samen met bondskanselier Schmidt
ontworpen. Maar het is zeer twijfelachtig
of de Franse franc wel binnen enig sys
teem van vastgestelde wisselkoersen met
de sterkere EG-landen kan blijven. Die
twijfels zullen nog groeien als in de ko
mende maanden de weerstand tegen het
soberheidsprogramma van premier Barre
zo sterk wordt dat de Franse regering
gedwongen wordt een andere weg in te
slaan.
In Engeland groeien de vijandige gevoe
lens tegen de EEG met de dag. Dat
bleek onder andere tijdens het congres
van Labour in Blackpool. Veel Britten
zijn bang dat het nieuwe monetaire stel
sel niet meer is dan een slinkse omweg
naar de verwezenlijking van de droom
van de voormalige voorzitter van de Eu
ropese Commissie, Roy Jenkins. Die
droom, die Jenkins overigens met ande
ren deelde, was een volledige economi
sche en monetaire eenheid.
De Britse regering zal er nog een harde
dobber aan hebben de Labour ervan te
overtuigen dat dit in dit geval niet zo is
en dat de architecten van het plan voor
het merendeel voorstanders zijn van de
Europese Federale Staat
Ook hoeft Callaghan niet te rekenen op
de steun van de Conservatieven die zijn
voorganger Wilson wel kreeg toen Enge
land lid werd van de EEG. De „Tories"
en ook hun leidster mevrouw Thatcher
persoonlijk lopen niet erg warm voor het
vooruitzicht van monetaire eenheid. Zij
zien er ook weinig heil in om het Britse
zelfbeschikkingsrecht wat betreft econo
mische zaken voor een belangrijk deel
van Londen naar Brussel over te heve
len.
In West-Duitsland ligt de zaak anders.
De Bundesbank heeft daar de macht het
monetaire stelsel tegen te houden. Onder
de Duitse wet heeft de Bundesbank vrij
veel te zeggen, vooral wat betreft de toe
komst van de mark en het beschikbaar
stellen van Duitse fondsen voor welk
toekomstig Europees monetair stelsel dan
ook.
Komt het tot een directe „schermutse
ling" tussen de Bundesbank en de West
duitse regering, dan zou Schmidt uitein
delijk wel als overwinnaar uit de bus
komen. Maar hij zou dan wel als een
hoge prijs betaald moeten hebben en
zich gedwongen zien het monetaire stel-
sen aan te passen aan het conservatisme
van de Bundesbankdirecteuren.
Om kort te gaan, er zijn op het ogenblik
meer vragen dan antwoorden over het
toekomstige Europese monetaire stelsel.
Zullen niet alleen de economisch zwakke,
maar ook de sterke lidstaten gedwongen
worden hun beleid aan te passen wan
neer de wisselkoersen onder druk komen
te staan? Zal het nieuwe stelsel gesteund
worden door genoeg reserve-fondsen om
stand te kunnen houden tegen speculan
ten op de valutamarkt?
En bovenal: kan het monetaire stelsel los
gezien worden van het weer oplevende
debat over de Europese eenheid, eerst in
economische maar uiteindelijk toch ook
in politieke zin? Callaghan zal op de
meeste van de vragen antwoorden moe
ten vinden en hij zal de internationale fi
nanciële wereld ervan moeten overtuigen
dat de Britse economie gezond genoeg is
om er zeker van te zijn dat de pond ge
koppeld zal blijven aan andere Europese
munteenheden. Kan hij dat niet, dan
lijkt het zeer onwaarschijnlijk dat Enge
land bij de komende EG-topconferentie
in december zal aankondigen dat het
mee zal doen aan met nieuwe monetaire
stelsel.
(COPYRIGHT THE GUARDIAN)
(Van onze correspondent Piet Tummers)
ROME Uit alle delen van Umbrië en Toscane
waren in verband met het bezoek van Johannes
Paulus II gistermiddag mensen opgetrokken
naar Assisië de geboorteplaats van St. Francis-
cus. De paus kwam er, evenals Johannes XXIII
een jaar of 20 geleden, om te bidden op het
graf van Italiës patroonheilige.
Uitbundig werd de paus toegejuicht toen hij per
helikopter arriveerde in het schilderachtige stad
je, dat wordt bestuurd door een geheel uit
communisten bestaande gemeenteraad. Omge
ven door een stoet minderbroeders begaf de paus
zich naar de basiliek, waar de bisschop van
Assisië en de generaal-overste van de Francisca
nen de eucharistie vierden. De paus maakte de
reis ook thans weer per helikopter van de
Italiaanse marine. Tegen de 5 uur was de paus
terug in het Vaticaan, waar hij onmiddellijk in
een auto stapte om zich naar de basiliek van
Santé Maria Sopra Minerva te begeven. Hier
waren het de Dominicanen die de paus welkom
heetten in de kerk van Italiës tweede patroonheili
ge. Het is Catharine van Siëna die in deze kerk
begraven ligt en die Gregorius XIH ertoe heeft
weten te bewegen, in 1378 de zetel der pauzen
na 70 jaren vanuit Avignon weer naar Rome
te verplaatsen. Vandaar, dat haar nagedachtenis
in Italië in grote ere wordt gehouden.
WENEN (AP) De Oostenrijkse kie
zers hebben zich gisteren in de eerste
volksstemming in hun land met een
uiterst geringe meederheid uitgespro
ken tegen het op gang brengen van
de eerste kernenergiecentrale in Oos
tenrijk. Volgens de voorlopige uitsla
gen was 50,47 procent van de kiezers
van mening dat de centrale in het 40
km ten noordwesten van Wenen gele
gen Zwentendorf niet in gebruik geno
men moest worden; 49,53 procent ver
klaarde zich vóór.
De uitslag van de volksstemming betekende
tevens een afwijzing van de invoering van kerne
nergie in het 7,4 miljoen inwoners tellende
Oostenrijk.
Bondskanselier Kreisky heeft gisteravond ver
klaard dat hij, ondanks het geringe verschil
tussen voor- en tegenstemmers, de uitslag zal
respecteren. Hij wilde echter niet ingaan op
vragen of hij zal aftreden, hoewel hij zulks niet
uitsloot. De bondskanselier zei dat hij zijn besluit
Ehrlichman
hertrouwd
John Ehrlichman,
een van de
hoofdfiguren in het
Waterhouse- en
Nixonschandaal in de
VS kust zijn nieuwe
bruid Christine
Peacock McLaurine
na de
huwelijkssluiting op
het State-eiland in
New York.
(Van onze corres
pondent Dick Toet)
WASHINGTON
President Carter
heeft zijn door het
Camp David-succes
opvallend gestegen
populariteit weten
vast te houden. Dat
blijkt uit een opinie
peiling van The
Washington Post.
Bijna halverwege
zijn presidentschap
beoordeelt 61 pet.
van de gèenqheteer-
den Carter positief.
Dat is dezelfde sco
rer die Eisenhower
en John Kennedy op
een vergelijkbaar
tijdstip hebben ge
boekt. Het ligt aan
zienlijk hoger dan de
scores van Johnson
en Nixon.
Een meerderheid
van de ondervraag
den vindt weliswaar
dat Carter het niet
best heeft gedaan
waar het gaat om
bestrijding van de
inflatie, maar de
meesten menen ook
dat een president al
léén niet veel aan dat
probleem kan doen.
Van de Democraten
scoort senator Ed
ward Kennedy nog
steeds hoger dan
president Carter als
meest gewenste pre
sidentskandidaat
voor 1980, maar het
verschil (10 pet) is
kleiner geworden
dan enkele maanden
geleden. Onder de
Democraten, die
Carters anti-inflatie-
politiek niet bewon
deren, is Carter
merkwaardig ge
noeg veel populair
der dan Kennedy.
Carters „rapportcij
fers" voor zijn anti
inflatie-politiek zijn
4.1. Voor zijn presi
dentiele activiteiten
in het algemeen
kreeg hij een 5.8.
Voor kundigheid 6.3,
voor zijn behande
ling van de Midden-
Oosten-kwestie 6.8
en voor eerlijkheid
7.6.
De Oostenrijkse kanselier Bruno Kreisky
brengt zijn stem uit tijdens de volksstem
ming die in Oostenrijk gehouden werd over
het op gang brengen van de kerncentrale
bij Wenen.
vandaag nog meedeelt aan het bestuur van zijn
al acht jaar alleen regerende socialistische partij,
deSPO.
VANCOUVER (AFP) Het veertiende congres van
de Socialistische Internationale dat van 3 tot 5
november is gehouden in Vancouver, is gisteren
geëindigd met de goedkeuring van resoluties die
het vredesoverleg tussen Israël en Egypte steunen,
de apartheid in Zuid-Afrika veroordelen en steun
toezeggen aan „bevrijdingsbewegingen" in Latijns-
Amerika.
Het congres, dat vindt dat er een nieuwe economische
wereldorde moet komen, heeft in zijn resoluties een
krachtige veroordeling uitgesproken over „rol en
activiteit" van de multinationale ondernemingen en
wil dat er internationale controle op komt.
De socialistische internationale heeft de kwestie van
de rechten van de mens verbonden met het streven
naar ontspanning en een betere economische werel
dorde.
Tenslotte wil de Internationale de strijd tegen het
terrorisme, vooral door het onthouden van hulp aan
groeperingen die hun heil zoeken bij terrorisme of
dit propageren.
Paus Johannes Paulus II in gebed verzonken bij het graf van St. Franciscus in
Assisië.
Surinaamse onderzoekscommissie:
PARAMARIBO (SNA) - Drie
topfiguren van de Surinaam
se Luchtvaartmaatschappij
(SLM) moeten worden ontsla
gen omdat zij zich direct of
indirect hebben schuldig ge
maakt aan frauduleuze han
delingen. Dit is de conclusie
en het advies van een onder
zoekscommissie die in op
dracht van de Surinaamse re
gering heeft onderzocht op
welke wijze bij de SLM met
geld is omgesprongen.
In een rapport van de com
missie wordt de directeur van
de SLM, Maes, ervan beschul
digd blanco en door hem on
dertekende cheques aan de al
ontslagen adjunct-directeur
van de SLM in Nederland,
Mike Koster, te hebben afge
staan. Hierdoor kan Maes niet
worden gehandhaafd aldus de
commissie. Koster kon met
deze cheques telkens bedra
gen van 50.000 gulden over
maken naar het Zwitserse
reisbureau Gefau waarvan hij
adviseur is. Gefau behartigt
in Nederland de belangen van
de SLM.
Verder moeten volgens de
commissie de directie-secreta
ris, Mungra, en het hoofd van
de financieel economische ad
ministratie, Lammers, van de
ongeoorloofde handelingen op
de hoogte zijn geweest. Zij
moeten dus ook worden ont
slagen.
Overigens ontkent Mike Kos
ter dat hij frauduleuze hande
lingen heeft gepleegd. Hij zegt
dat hij alleen maar opdrach
ten heeft uitgevoerd die hij
van Maes uit Paramaribo
kreeg. In totaal zou er een
miljoen gulden naar Gefau
zijn overgemaakt.
BAGDAD (Rtr) De topconferentie
van de Arabische Liga in Bagdad is
gisteravond geëindigd met een on
verwacht milde verklaring waarin
op Egypte een beroep wordt gedaan
af te zien van het sluiten van een
vredesakkoord met Israël, maar
waarin niets wordt gezegd over
sancties tegen Egypte. Eerder in het
weekeinde hield men met zware eco
nomische sancties rekening nadat
president Sadat zaterdag geweigerd
had een delegatie uit de conferentie
te ontvangen. De delegatie onder
leiding van de Libanese premier Se-
lim el Hoss moest proberen Egypte
terug te brengen in de Arabische ge
lederen in ruil voor vijf miljard dol
lar.
Kort voor de komst van de delegatie uit Bag
dad zei Sadat tijdens een toespraak in het
parlement met stemverheffing :„Mijn bood
schap aan de hele wereld - en zij luisteren nu
naar mij - is dat de wil van Egypte nog niet
met al het geld van de wereld kan worden
omgekocht. Hij zei dat de Arabische delegatie
in Egypte welkom was, maar dat zij noch met
mij noch met een andere functionaris zouden
kunnen spreken. Kort daarop verliet de dele
gatie Egypte weer na door een lagere presi
dentiële ambtenaar te zijn ontvangen.
In conferentiekringen in Bagdad hield men er
rekening mee dat de Arabische leiders een of
ander geheim akkoord hebben gesloten om de
Egytisch-Israëlische plannen te dwarsbomen.
Niettemin wijst de eindverklaring van de con
ferentie op een overwinning van dé gematigde
Arabische landen onder leiding van Saoedi-
Arabië.
In antwoord op vragen van journalisten ver
klaarde de Iraakse minister van Buitenlandse
Zaken Saadoun Hammadi dat er was gespro
ken over een boycot tegen Egypte, maar hij
wilde hier niet verder op ingaan.
Uit Cairo wordt gemeld dat de Israëlische en
Egyptische onderhandelaars het eens zijn ge
worden de onderhandelingen over de toe
komst van de Jordaanoever en de Gazastrook
„binnen een maand na de ondertekening van
het Egyptisch-Israëlisch vredesverdrag te be
ginnen. Dit heeft de Egyptische staatssecreta
ris Osama El-Baz een van de toponderhan
delaars, in een vraaggesprek met_ een
Egyptisch weekblad vèrklaard. In Washington
had Egypte nogmaals laten weten dat dit land
niet uit is op een apart vredesakkoord met Is-
rël.
Met twee Leidse cabaretgroepen op de
tweede en derde plaats werd het Delftse
concours „Cameretten '78" dit week
einde vooral een succes voor de Belgi
sche Joke van Leeuwen, die samen met
de Amsterdamse musiciënne Henriétte
Oudshoorn delen bracht uit haar pro
gramma „Moeder dan gisteren". De jury
kende haar unaniem de eerste prijs toe
en prees haar als de uitschieter van dit
festival met nummers als „Ellen" en
„Gelukkig". Haar acteren werd voor
treffelijk genoemd. Bovendien werden
haar teksten geroemd vanwege het ge
heel eigen taalgebruik.
Naast de eerste prijs sleepte Joke van
Leeuwen ook nog de persoonlijkheid
sprijs in de wacht, zomede de publiek
sprijs, die haar een sculptuur van de
Culturele Gemeenschap Delft opleverde.
Hiermee behaalde zij alles wat er op deze
uitstekend geslaagde Cameretten te be
reiken viel.
De zes andere groepen, die na voorron
den tot de finale waren doorgedrongen,
moesten met aanzienlijk minder tevre
den zijn, al bereikte de Leidse groep „Met
zonder met" een voortreffelijke tweede
plaats met een gevarieerd optreden
waarin nummers als „Die man is gek"
en „Kijken is leuker". De jury prees deze
groep van Arnoud van Buuren, Jan
Middendorp en Mare v.d. Velden om de
rode draad, nl. de kaping van de veer
boot
Niet minder sfeer werd in de aula van
de Delftse TH gebracht door de andere
Leidse groep, nl. „Geen bezoek, geen
bloemen" van Hans de la Mar en Rien
Koolhaas, die mikten op een overwegend
literair programma met nummers als
„Lief liedje" en „Gevoelig gedicht". In
hen waardeerde de jury o.l.v. Leontien
Ceulemans speciaal de zelfspot en de
wijze waarop naar het publiek werd
toegewerkt.
Met aanzienlijk minder lof van zaal en
jury moesten het doen de groepen „Non
stop" uit Hilversum, „Cabamomo" uit
Amsterdam en „Gist" uit Zwolle.
Morgenavond (Hilversum 2 om 19.30 uur)
wijdt KRO-radio een uitzending aan dit
festijn, evenals volgende week. Op een
nader te bepalen datum in december
komt ook KRO-tv er mee. Het is te hopen,
dat regisseur Han Peekei dan ook enige
flitsen biedt van het Ivo de Wijs-cabaret,
dat gasteerde en een voorbeeld gaf in
het direct op de zaal gerichte werken
anders dan bijv. Hërman van Veen, die
een sfeer oproept waarin men de woor
den indrinkt vooral als hij levensliedjes
zingt.
TON OLIEMULLER
Zeelieden
staking Frankrijk
geëindigd
PARIJS OJPI) De Franse
zeelieden hebben zaterdag hun
drie weken oude staking
beëindigd na het sluiten van
een compromis-akkoord dat
met vertegenwoordigers van
scheepvaartmaatschappijen
met regeringsbemiddeling tot
stand was gekomen.
De vakcentrales CGT en CFDT
gaven de 25.000 stakende zeelie
den opdracht het werk te her
vatten nadat de Nouvelle Com
pagnie de Navigation beloofde
geen aanvullend goedkoop
Aziatisch cabine- en keukenper-
soneel in dienst te nemen boven
de 51 man die al op schepen
van de maatschappij werken.
