„Gevangenis kan helaas
nog niet gemist worden"
Gift van Wereldraad
aan Patriottisch Front leidt
tot uitvoerig beraad
Ook kamelen
hebben recht
op ziek zijn
SYMPOSIUM OVER
TOEKOMST VAN
RELIGIEUZE LEVEN
Amerikanen gevraagd om hulp
tegen honger op Thanksgivingsday
GEWEST
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 4 NOVEMBER 1978 PAGINA 4,
Het programma ter bestrijding van het
racisme (PCR) van de Wereldraad van
Kerken zal in de komende dagen uitvoerig
antwoorden op de vragen, die de hervorm
de kerk en de gereformeerde kerken in
Nederland hebben gesteld naar aanleiding
van de gift van 85.000 dollar aan het
Patriottisch Front, de bevrijdingsbewe
ging van Rhodesië.
Boudewijn Sjollema, leider van het PCR.
die dit meedeelde op het secretariaat van
de wereldraad, zei dat nog voor het einde
van dit jaar er een uitvoerig gesprek zal
zijn met het internationale Leger des Heils,
dat vanwege de omstreden gift zijn lid
maatschap van de wereldraad heeft opge
schort.
Het blijkt overigens wel, dat de kritiek op
de PCR, voornamelijk afkomstig van enke
le kerken in West-Europa, tot bezinning
op het beleid van het programma heeft
bijgedragen. Het staat op de agenda van
het centraal comité, dat in januari 1979
in Jamaica bijeen komt.
Het program ter bestrijding van het racis
me zal zich volgens Sjollema moeten afvra
gen welke wijzigingen het zal moeten
aanbrengen in zijn beleid ten aanzien van
Zuidelijk Afrika. Één van de belangrijkste
ervan vindt hij dat er scherpe analyse moet
worden gemaakt van de situatie in die
gebieden. Die is er op het ogenblik niet.
Sjollema is allerminst bevreesd dat het
centraal comité het program ter bestrijding
»van het racisme zal opheffen. Het zal wel
moeten nagaan of het PCR effectief genoeg
is ten aanzien van Zuidelijk Afrika.
In een commentaar op de mededelingen
van Boudewijn Sjollema verklaarde dr. H.
A. M. Fiolet, dat de wereldraad van Kerken
met zijn gift aan het Patriottisch Front
te ver is gegaan. Dr. Fiolet is secretaris-ge
neraal van de Raad van Kerken in Neder
land.
Het PCR heeft tot taak de bewustmaking
van onderdrukte groepen te bevorderen
en hun hun stem te geven. Maar wanneer
een groep m dit geval de bevrijdingsbe
weging van Rhodesië die stem heeft dan
moet de Wereldraad van Kerken zich
terugtrekken. Het kan niet de taak van
de wereldraad zijn achter bepaalde politie
ke beslissingen te gaan staan of tot de
zijne te maken.
Maar huichelachtig vindt dr. Fiolet het
wanneer Nederlandse christenen, die tij
dens de bezettingsjaren met de bijbel in
de hand in het verzet gingen, nu anderen
die in dezelfde situatie verkeren, menen
te mogen zeggen, dat zij geen geweld
mogen gebruiken tegen de onwettige rege
ringen van Zuid-Afrika, Namibië of Rho
desië.
Ook vindt Fiolet het huichelachtig dat
christelijke critici, die vroeger nooit figu
ren als Muzorewa, Mugabe en Nkomo
hebben gesteund, nu opeens Muzorewa als
de held van de geweldloosheid aanprijzen,
omdat hij zijn stem heeft gegeven aan de
illegale overgangsregering van Ian Smith.
In het Tropeninstituut te Amsterdam zal zater
dag 11 november een symposium worden gehou
den over de toekomst van het religieuze leven.
Mrg. J. Bluyssen, bisschop van Den Bosch zal
daarbij spreken over de religieuzen en de betrok
kenheid van mensen bij het evangelie. Prof. dr.
J. Lescrauwaet van de theologische faculteit van
Leuven zal het verband behandelen tussen het
ontstaan van de religieuze orden en congregaties
en het denken aan de toekomst van het religieuze
leven.
De ziekten van onze cultuur en de nieuwe
Godsvraag is het onderwerp, dat zal worden
besproken door dr. P. W. J. van Hoof, verbonden
aan het secretariaat van de Nederlandse Kerk
provincie. Broeder Waldebert Devestel, generale
overste van de Broeders van Liefde, tenslotte
spreekt over het religieuze leven in deze tijd
en de persoonlijke drijfveren.
Er zal gelegenheid zijn tot discussie tijdens deze
bijeenkomst, die om half elf begint en geleid
wordt door prof. dr. Joachim Scheepers of.
De drie belangrijke protes
tantse, katholieke en joodse
instellingen voor hulpverle
ning in de Verenigde Staten
hebben dit jaar gezamenlijk
het Amerikaanse publiek op
geroepen om ter gelegeheid
De algemene secretaris van
het bisdom Roermond, de heer
P. Moonen is deze week aan
de Rheinische Friedrich-Wil-
helm-Universitat te Bonn,
magna cum laude gepromo
veerd op een proefschrift over
het katholiek onderwijs in Ne
derland met als ondertitel
"doelstelling en problemen
rondom de indentiteit van de
katholieke school". Promotor
van de 32-jarige promovendus
was prof. Karei de la Haye uit
Aken, hoogleraar pastoraal
theologie aan de theologische
faculteit van de universiteit.
In Oostenrijk wordt morgen
volksstemming gehouden
over al dan niet in gebruik
nemen van een atoomcentrale
in Zwentendorf. De Oosten
rijkse oecumenische jeugdraad
heeft alle stemgerechtigden op
geroepen tegen te stemmen.
Onder meer zegt de interkerke
lijke raad, dat een-samenle
ving, die er alleen maar op uit
is economische groei voortdu
rend te doen teonemen, arm is.
Het wordt tijd aan andere,
meer de menselijkheid dienen-
Korte metten
de waarden aandacht te gaan
geven.
De 91-jarige kunstenaar Mare
Chagall heeft de laatste hand
gelegd aan het ontwerp van
nog twee ramen voor de St.
Stephanskerk in Mainz. Eerder
al had hij er een afgeleverd.
Motieven zijn de schepping
van de mens, het paradijs en
de gekruisigde Christus met
Maria. Over ongeveer een jaar
zal Chagall zijn werk voltooid
hebben.
Het Nederlands Instituut voor
Katholieke Kerkmuziek is
sinds kort het Nederlandse In
stituut voor Kerkmuziek waar
in naast de rooms-katholieke
kerk meewerken de gerefor
meerde kerken in Nederland,
de Nederlandse hervormde
kerk en de evangelisch-luther-
se kerk. De opleiding aan het
instituut, die vijf jaar duurt
voor het diploma kerkmuziek,
staat op hetzelfde peil als die
aan een conservatorium.
De kapel van John Wesley in
Londen, de "moederkerk" van
het methodisme, is deze week
na een restauratie weer open
gesteld, precies twee eeuwen,
nadat de anglicaanse opwek
kingspredikant John Wesley er
de openingsdienst leidde. De
plechtigheid werd bijgewoond
door koningin Elizabeth, prins
Philip, de aartsbisschop van
Canterbury Donald Coggan en
de katholieke hulpbisschop
van Westminster, Christopher
Betier, namens kardinaal Hu-
van „Thanksgivingsday" bij te
dragen tegen de honger.
Deze dankdag is een instituut
in Noord-Amerika geworden.
Hij heeft dezelfde oorsprong
als de Europese bid-en dank
dag voor het gewas. In Canada
is het een vrije dag op de
tweede maandag in oktober. In
de Verenigde Staten komt de
dag nog: donderdag 30 novem
ber.
De oproep om ter gelegeheid
van deze feestelijke dag gul bij
te dragen tegen de honger is
afkomstig van het werelddia-
konaat van de natinale Raad
van kerken, de caritas-afdeling
van de r.k. bisschoppenconfe
rentie en het Amerikaanse
joodse gemeenschappelijke co
mité voor hulpverlening. De
gezamenlijke oproep wordt
verspreid via radio en televisie
maar bijvoorbeeld ook door
het uitdelen in supermarkten
van enveloppes voor het geven
van bijdragen.
Een aantal andere organisaties,
zoals de nationale conferentie
van christenen en joden, heb
ben medewerking toegezegd.
Het is de bedoeling het Ameri
kaanse publiek de werkelijk
heid van de honger in de we
reld dichterbij te brengen en
het te informeren over de mo
gelijkheden ter bestlijding er
van. Bij de ere-voorzitters van
de actie zijn de komiek Bob
Hope en zijn vrouw Dolores.
Het fonds zal de volksvertegen
woordiging, zowel de senaat als
het congres, benaderen voor
het aannemen van een resolutie
die alle Amerikanen moet gaan
oproepen bij hun vieren van
de dag te komen tot „een vrij
willige praktijk" van dankbaar
geven, de opbrengst zal in drie
gelijke delen via de partners
wereldwijd worden besteed.
Gastcolleges
dr. MM
Thomas
Dr. M.M. Thomas (62), van
1968 tot 1975 voorzitter van
het centrale comité van de
Wereldraad van Kerken,
brengt een bezoek van drie
weken aan ons land, georgani
seerd door de afdeling voor
missiologie van het Interuni
versitaire Instituut voor Mis
siologie en Oecumenica, met
medewerking van de Nationa
le Commissie Voorlichting en
Bewustwording Ontwikke
lingssamenwerking (NCO).
Dr. Thomas geeft gastcolleges
aan de rijksuniversiteiten te
Leiden, Groningen en Utrecht,
aan de universiteit van Am
sterdam en de vrije universi
teit in de hoofdstad, alsmede
aan de gereformeerde theolo
gische hogeschool te Kampen.
Thomas, van opleiding schei
kundige en socioloog, speelde
een rol bij het opstellen van
de grondwet van India, waar
bij hij vooral voor de vrijheid
van godsdienst opkwam. Tot
voor kort, toen hij om gezond
heidsredenen met pensioen
ging, was hij directeur van het
christelijk instituut voor de
studie van godsdienst en sa
menleving, gèvestigd in Ban
galore, India. Hij werkt nog
door aan theologische overwe
gingen en practische exegese
in het bijzonder voor de kerke
lijke situaitie in de staat Kera
la in Zuid-West-india, waar hij
zelf, in zijn geboorteplaats Ti-
ruvalla, woont. Dr. Thomas is
onder meer sinds mei 1975,
eredoctor in de godgeleerd
heid van de Leidse universi
teit. Het hoofdthema Van de
tot omstreeks midden novem
ber te geven gastcolleges is:
godsdienst en ontwikkeling in
de Indiase situatie.
Leiden H. Middelares za 19. zo 9.30 hoogmis,
11.30 euch.; H Lodewijk za 10. 19; zo 8.30. 10
hoogmis, 11.30, 18. 19 plechtig Lof; O.L. Vr Onb
Ontv. za 19. zo 9.30, 10.45. 12.15 er, 18.30; H
Leonardos za 19, zo 9 lat., 10.45 ned., 12 uur; St.
Antonius van Padua za 19. zo 9.30. 11 hoogmis.
12.15; H Petrus za 19. zo 9. 10.30 hoogmis. 12 er.
18; O.L. Vr Hemelvaart zat 19 euch zo 8.30. 9.30.
11 euch.. m m. van Dames en Herenkoor; - Oud Kath
Kerk zo 10 hoogmis.
Aarlanderveen za 19. zo 7 30, 10.30 hoogmis;
dep. Ter Aar 9 hoogmis. 12.
LEIDEN Herv. Gem. Hoogl. Kerk 10 ds. Pannekoek
HA. 11.45 Oecum. Stuoentendienst. Marekerk 10 ds.
Meyers. 17 ds De Jong. Maranathakerk 10 ds.
Koolstra, Merenwijk 9.30 en 11 (met pastor van Well)
ds v. Leeuwen. Bethlehemkerk 10 ds Noorman.
Bussum, Bevrijdingskerk 9 ds Bouter. Hilversum.
Vredeskerk 10 mevr de Mey-Meulendijk HA, Eglise
Wallone 10.30 pastor Ribs. Ac. Z. huis 1015 ds.
Bakker. Diaconessenhuis 10.30 ds. v Niel, Ri|nsburg
- Geref. Kerken Zuiderkerk 10 dr. Vlijm, 17 dr Wind,
Petrakerk 10 ds Hortensius. 17 ds. Koolstra, Oude
Vest 10 ds. Korteweg, 17 dr. Vlijm, Maranathakerk
10 ds. Koolstra, 17 ds Hortensius, Bevri|dingskerk
10.30 dr Wind. 17 dr. Wiersinga. Groenhoven 10 ds
de Bruyn, Clubhuisdiensten Jeugdhaven de Mirt. O
mw Owel. Mierennest 10 dhr Huigen - Merenwijk
aula Valkenpad 9.30 en 11 euch. en avondmaal -
Geref. Gem. 10 en 16.30 ds. Boogaard - Chr Ger
Kerk 10 en 17 ds. Langevelde - Geref Kerk Vr 10
en 17 ds. Gootjes - Geref. Gem Ned 11 30 en 17.30
Leesdiensten - Doopsgez en Rem. Kerk 10.30 ds.
Kuipers - Ev. Luth Kerk 10.14 ds. Happee - Nieuw
Apost Kerk 9.30 en 16 Diensten - Baptistengem 10
ds v. Mameren - Ev Chr.. Gemeenschap 10 dhr
Dikkes - Leger des Heils 10 en 19.30 samenkomsten
- Zevendedags Adv 11 ds. Bouwer - Ev. Centrum
Zijlsingel 2a 10 dhr, Zijlstra - Zendingswerk Jeruel
Alphen a.d. Rijn H Bonifatius za 19. zo 8.30
euch 10 hoogmis. 11.30 euch.; H. Pius za 19. zo
9. 10.30 hoogmis. 11.45; De H. Geest za 19. zo 9
en 11.30 euch.;
Boskoop za 17.30 in De Stek. 19 in parochiekerk,
zo 9.30 en 10 par. kerk:
Hazerswoude-Dorp H.H Engelbewaarders za 19.
zo 8. 10 en 11.30;
Hazerswoude-Rijndijk zo 10 euch Het Anker za
19 euch zo 8.45 en 11.15 euch
Hoogmade za 19. zo 10.
De Kaag za 19 avondmis, zo 8, 10 hoogmis.
18 samenkomst
AARLANDERVEEN - Herv Gem 10 ds. Wolthaus.
19 ds Hemmes - Geref Kerk 9.30 kand. Teneyenhuis.
19 ds Fernhout. Alflhen - Chr. Geref Kerk 9.30 en
18.30 Dienst des Woords.
TER AAR Herv. Gem 10 ds. Quak. Vianen. 18 30
ds Lindenberg - Geref Gem. 9.30 en 18.30 ds
Bezemer
ABBENES Herv Gem. 9.30 dhr. Haytinck. Hillegom
ALPHEN A.D. RIJN Herv Gem. Opstandingskerk
10 ds Hanemaaijer, 18.30 ds. Bogers, Adventskerk
10 ds van der Heijden. 17 ds. Hanemaaijer. Kruiskerk
10 ds Bogers - Geref Kerk Salvator 10 ds. Stolk,
18 30 kand. Teneyenhuis. Maranathakerk 10 ds. Fern
hout- 18.30 ds. Stolk - Baptistengemeente 10 en 18 30
ds. Koekkoek - Marthastichting 20 interk. Dienst -
Leger des Heils 10 en 19.30 samenkomsten - Volle
Ev Gem. 10 samenkomst
ALPHEN-NOORD Herv Gem. Goede Herder Geref.
predikanten, De Bron 9 ds. v. Santen, 10.30 idem
- Geref. Kerk Goede Herder Diensten 9. 10.30 en
18.30, De Bron 18.30 - Sionskerk 9.30 ds. Verploeg,
18 30 dhr Kruithof. Oudshoornseweg 10 ds. Oort.
BODEGRAVEN Herv Gem. Dorpskerk 9.30 ds
Richter HD. 18.30 ds. de Vreugd, Salvatorkerk 9.30
ds. de Vreugd HD. 18.30 ds. Boogert, Leiden, Bethle
hemkerk 9.30 ds Droogers HD, ds de Vreugd Geref
Katwijk a.d. Rijn za 19, zo 9.30 en 11.15; dep
Rijnsburg za 19. zo 10.30;
Langeraar za 19. zo 8.30. 10.00 H. Mis;
Leiderdorp H. Menswording za 19. zo 9. 10.30.
12;
Leimuiden za 19. zo 7.30. 9.30 hoogmis. 11.15;
Lisse Mariakerk, za 19 avondmis, zo 8.30. 10
(1ste H. communieviering) 11.30 Agathakerk za 19.
zo 8.30. 10. 11.30; Poelp. za 19, zo 9 en 11.30; H
H. Engelbewaarders za 19 misviering van de Zon
dag:; zo 8 en 11 en 17 45 laatste Mis. 9.30 hoogmis,
Nieuwkoop za 19, zo 7.30. 9. 10.45.
Kerk 10en 18.30ds. Buitenhuis.
BOSKOOP Herv. Gem Dorpskerk 9.30 ds Stelwa
gen. 18.30 ds. de Olde. jeugddienst, De Stek 9.30
ds. Dijkstra - Geref. Kerk 9.30 en 17 ds. Omta -
Chr Geref Kerk 9.30 ds. v. Mulligen, Veenendaal
17 ds. Biesma, Veenendaal
HAZERSWOUDE Herv. Gem. 9 30 en 18.30 ds
Geertsema - Geref. Kerk 10en 17 ds. Versluys
HOOGMADE Herv Gem. 10 ds. v. Vliet. Dankstond
Gewas.
DE KAAG Herv. Gem 10 ds. Carstens
KATWIJK A.D. RIJN Herv Gem. Dorpskerk 10
ds Teygeler, 18 ds. Kaai Almkerk. Ontmoetingskerk
10 ds. Gebraad, 18.30 ds. Teygeler - Geref Kerk 9.30
en 17 Dienst des Woords
KATWIJK AAN ZEE Herv Gem. Nieuwe Kerk 10
ds. v. Roon, 18 ds Hovius, Oude Kerk 10 ds. de
Jong, 18 ds. Boer. Ichtuskerk 10 ds. Arkeraats, 17
ds. Schuurman Pniëlkerk 9.30 ds. de Boer. 18 ds
de Jong. School 10 ds Vroegindewey - Geref. Kerk
Diensten in Vredeskerk en Triomfatorkerk 9.30 en
17 - Geref. Kerk Vr. 10.15 ds. Hoff. 16.30 Dienst -
Volle Ev. Gem. 9.45 ds. Bulthuis - Soefiebeweging
16 eredienst.
KOUDEKERK A.D. RIJN Herv Gem 10 dhr Stroo
17 ds. Hemstede. Leiderdorp - Geref. Kerk 9.30 ds
v Nierop, 19 ds. Hemstede.
Noordwijk-Binnen za 19. zo 8. 10 hoogmis. 11.30;
Noordwijkerhout St. Jozef za 19 euch met zang;
zo 8.30 en 10 euch. m. zang; St. Victor za 19. zo
9.30 hoogmis. 11
Oegstgeest St. Willibrord za 19, zo 9. 10.30, 12;
o 9 en 11;
Noorden za 19.30. z
Noordwijk-Maria ter Z<
11 (samenzang)
LEIDERDORP Herv Gem. Dorpskerk 10 ds. Geur-
sen. Hoofdstraatkerk 10 ds. Doesburg, Scheppings-
kerk 9 en 10.30 ds. van Loenen
LEIMUIDEN Herv. Gem. 9.30 ds. Klusener. Zeist
- Geref. Kerk 9.30 en 17 ds. Los.
LISSE Herv. Gem. Dorpskerk 10 en 19 ds. 't Hooft,
Pauluskerk 10 ds. de Gelder - Geref. Kerk 10 en
17 ds. de Wit HA - Chr. Geref. Kerk 10 en 16.30
ds Dijken - Geref. Gem. 10 en 16 Leesdiensten -
Geref. Kerk Vr. BV 9 ds. Schuurman. 17 id.
NIEUWKOOP Herv. Gem. 9.30 ds. Bronsgeest. 18.30
jeugddienst. Geref. Kerk 9.30 ds. de Zwart, Voorscho
ten 18.30 ds. Rang. Alphen - Geref. Kerk 9.30 Dienst.
14 15 ds. Hamstra.
NIEUWVEEN Herv Gem. 9.30 ds. Molenaar. 18.30
ds. Moonen jd.
NIEUW VENNEP Herv pem. 9.30 ds. Kret. Sassen-
heim, 19 ontmoetingsdienst - Geref. Kerk 9.30 ds.
Wijngaarden. 16.30 ds Rang - Chr. Geref. Kerk 9.30
en 15 ds Wallet. Ouderkerk a.d. Amstel.
NOORDWIJK Herv. Gem. Voorstraat 10 ds. Jansen
HD.. Vinkelaan 17 dr Jansen, Hoofdstraat 9 ds
Keuning HD, 10.30 dr. Verkuyl, Amsterdam, 17 ds.
Keuning, De Rank-lchtus 10 ds. v. Eyk, Gouda. 15.30
ds. Hovius. Katwijk, Vierboet Boerenburg 10 kapel-
dienst - Geref Kerk Hoofdstraat 9 ds Keuning, 10.30
prof. Verkuyl. 17 ds. Keuning. Vinkelaankerk 9.30 ds
Bonaventura za 18.30 euch. ned.. zo 9 eucn ned.
11 latijn;
Oude Ade za 19. zo 8.30 en 10.30;
Oude Wetering za 19 avondmis, zo 8, 9.30
hoogmis, 11.30;
Roelofarendsveen Maria Presentatie: za 19. zo
8, 9.30 hoogmis. 11; Petrusbanden za 19. zo 9.30
hoogmis 11. 12.15 uur.
Rijpwetering za 19, zo 7.30. 9 en 10 30,
Sassenheim Pancratiuskerk za 19, zo (hoogmis)
en 11 uur
Stomp wijk Laurentius za 19.30; zo 8. 9.30 hoog-
tlgersma, 17 dr. Jansen. Stichtingskerk 11 ds. Elgers-
ma. Sole Mio 9 ds. Bouma.
NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem. 10 ds. Kalkman
HD.
OEGSTGEEST Herv. Gem. Groene Kerkje 10.30
ds Wagenvoorde HD. Pauluskerk 10 ds. Sasse. Gen
Centr. 10.30 ds. ter Linden. Endegeest 9.30 pastoor
Boshouwers, Diac. huis geen opgave - Van Wijcker-
sloot 16.30 ds. de Haan - Geref. Kerk 10 en 19 ds.
Heemskerk - Geref. Kerk Vr. BV 8.45 ds. Roukeman.
16 ds. v.d. Berg - Volle Ev. Broederschap 16 samen-
OUDE WETERING - Herv. Gem. 9.30 ds. Lalleman
- Geref. Kerk 9 30 en 17 Dienst des Woords
RIJNSATERWOUDE Herv. Gem. 9.30 ds. Terlouw.
Ballum, 19 ds. de Kruijf - Chr. Ger. Kerk 9.30 Dienst.
14.15 ds. Bouw.
RIJNSBURG Herv. Gem. Dorpskerk 9.30 ds. v.d.
Bogerd HD, 17 ds. van Niel. Bethelkerk 9.30 ds. van
Niesl. 17 ds. v.d. Bogerd - Geref. Kerken Petrakerk
9 30 ds. Baaijen. 17 dr. v Oeveren, Immanuelkerk
9 en 10.30 dr. v. Oeveren. 17 ds. Huisman. Maranatha
kerk 9.30 ds. Huisman. 17 ds. Baaijen - Chr. Ger
Kerk 9.30 en 17 ds de Jood.
SASSENHEIM Herv. Gem 9 en 10.30 ds. v.d. Meer.
18.30 ds Glashouwer. Driebergen - Geref. Kerk 10
ds Swierts. Maassluis. 19 opendeurdienst ds v
mis, 11. 18.
Voorhout za 1/.zo 9.10.30. 11.45;
Voorschoten za 19; zo 10 hoogmis. 11.30 euch
met zang; aula Noord Hofland 11 euch met zang
Warmond za 19. zo 8 30, 10 hoogmis. 11.30;
Woubrugge za 19. zo 10;
Zevenhoven za 19. zo 9 hoogmis. 10.45,
Zoeterwoude-Rijndijk Meerburgparochie za 19
euch. met koor; zo 10 hoogmis met koor. 12 met
orgel en ned. liederen. 18 zonder koorzang;
Zoeterwoude St. Jan za 19.30. zo 9.30 hoogmis;
Chr. Dienaarkerk za 19. zo 8.30, 10 hoogmis, 11.30;
Buuren. Zoetermeer - Ned. Prot. Bond geen dienst
- Volle Ev Gem. 19 samenkomst in kerk NPB
VALKENBURG Herv. Gem. 10 en 18.30 ds. Over-
gaauw - Geref. Kerk 9.30 drs. de Raadt 18.30 Dienst
- Geref. Kerk Vr. 9.30 Dienst. 17 ds. Hoff.
VOORHOUT Herv. Gem 10 ds. Brokernof
VOORSCHOTEN Herv. Gem Dorp 10 ds. Schuur
man. 19 Dienst, aula 9.30 kand. Bijl - Geref Kerk
10 en 17 ds. de Zeeuw.
WARMOND Herv. Gem. 10 ds. Snijders, Nijkerk,
17 ds. Hoffenaar
WASSENAAR - Herv. Gem. Dorpskerk 10 ds. v
Leusden. Leidschendam. 16 30 ds. Arkeraats, Katwijk.
19 ds. v. Santen. Kievitskerk 10 ds. Wiersma. Messias-
kerk 10 ds. v. Zanten. Dorpscentrum 9.30 ds. de Groot.
Oegstgeest - Ned. Prot. Bond 10.30 ds. Pols, den
Haag - Geref. Kerk Dorp 10 en 17 ds. v.d. Meulen,
Zuid 10 en 17 drs. v.d. Kamp.
WOUBRUGGE Herv Gem 9.30 ds. Blenk. 18.30
ds. Bezemer - Geref. Kerk 9.30 mej. Verduyn. Amster
dam. 18.30 ds. Hartkamp.
ZEVENHOVEN Herv. Gem. 9.30 ds. Nicolai - Geref
Kerk 9.30 dhr. Schreuder, Oudewater. 19 ds. Dijkstra,
Boskoop.
ZWAMMERDAM Herv Gem 10 ds. Poot. 18.30
ds. Mostert - Geref. Kerk 10 dhr. Brouwer. Katwijk.
18.30 dhr. P v.d. Kraan. Rotterdam.
OUD-PROCUREUR-GENERAAL OP 75STE VERJAARDAG:
DEN HAAG - Voor veel
mensen mag het bereiken
van de 75-jarige leeftijd mijl
paal betekenen, voor mr.
G.E. Langemeijer, oud-procu-
reur-generaaJ van de Hoge
Raad te Den Haag, betekent
het dit zeker niet. Vandaag
namelijk wordt hij 75 jaar en
prettig vindt hij dat eigenlijk
niet. Het herinnert hem er,
zo zegt hij, eens te meer aan
dat hij bepaalde dingen in de
toekomst niet meer zal kun
nen doen. En dat vindt hij
geen verkwikkend vooruit
zicht.
Het betekent echter niet dat
hij zijn dagen nu inledigheid
behoeft te slijten. Hij werkt
aan een nieuwe druk van een
van zijn boeken en is bezig
zijn „Inleiding op de Rechtsfi
losofie" van een supplement
te voorzien. Daarbij is hij ook
nog verbonden aan „Het Ne
derlands Juristenblad".Vrou-
we Justitia blijft hem ook nu,
vijf jaar nadat hij de Hoge
Raad vaarwel zegde, nog
boeien.
Mr. Langemeijer heeft altijd
met een voorzichtige kritiek
tegen het gevangeniswezen
aangekeken. Hij had zijn twij
fels over de zin van gevange
nisstraffen maar wees er dik
wijls op dat dit strafmiddel in
bepaalde gevallen niet gemist
kan worden. Hij denkt er
vandaag eigenlijk nog altijd
hetzelfde over. Er is, zo zegt
hij, in de laatste jaren echter
veel in gunstige zin veran
derd.
„De gevangenis", zegt hij,
„Kan nog altijd niet gemist
worden. Maar men is geluk
kig gaan inzien dat een ge
vangenisstraf in vele gevallen
alleen maar schadelijk kan
zijn. Het aantal voorwaardelij
ke straffen en geldboetes is
in de laatste jaren dan ook
enorm gestegen Maar ja,
voor bepaalde zware misdrij
ven kunnen we toch niet om
de gevangenis heen. Dan
blijft echter nog de vraag of
de gevangenisstraf de delin
quent tot inkeer brengt De
praktijk wijst dikwijls uit dat
iemand er alleen maar nóg
onmogelijker door wordt. Het
is heel moeilijk een oplossing
voor dit probleem te vinden.
Met mensen kun je nu een
maal niet erperimenteren."
Afschrikmiddel
Mr. Langemeijer stelt zich
van een straf als afschrikmid
del niet veel voor, of het nu
om een geldboete of om een
celstraf gaat.
„Een inbreker" zegt hij, „spe
culeert op de kans die hijv
loopt om niet gepakt te wor
den. En wordt hij wel gepakt,
dan weet hij dat hij er dik
wijls nog mooi van af komt.
Die illusie wordt dan ook nog
eens versterkt doordat de
strafmaat zo inzeker is. Daar
moeten we van af.
Kritiek leveren op het gevan
geniswezen is niet moeilijk.
Met bruikbare alternatieven
komen wel. En, zoals ik al
zei, experimenteren kun je
niet. Je kunt moeilijk zeggen:
we gaan eens een jaartje dub
bele straffen uitdelen en dein
kijken wat daarvan het effect
is. Het publiek zou het uitde
len van dubbele straffen be
slist toejuichen. Men hoort
vaak genoeg, doorgaans aan
de borreltafel, dat er veel te
licht gestraft wordt. En hoe
komt dat? Allereerst omdat
een misdrijf er in de krant
altijd kwalijker uitziet dan
het in werkelijkheid is. Ach
tergronden, die de rechter wel
kent, worden meestal niet
vermeld. Tel daar de veront
waardiging van de lezer bij
op en dit soort uitspraken
laat zich verklaren. Ik heb
zelf een kamerlid, van wie je
toch een genuanceerd denken
mag verwachten, eens horen
verkondigen dat de verkeers
veiligheid gediend zou zijn
met hogere straffen op over
tredingen."
Een ander actueel onderwerp:
klassenjustitie. Mr. Lange
meijer ontkent het bestaan
daarvan niet, maar is ervan
overtuigd dat geen enkele
rechter deze bewust toepast.
„Zolang we in een maat
schappij leven die in klassen
is verdeeld kunnen we er een
voudig niet omheen. Iemand
met meer geld kan nu een
maal een advocaat in de ar
men nemen die het vuur voor
hem uit zijn sloffen loopt.
Daarbij is hij dikwijls ook be
ter van de tongriem gesneden
dan iemand uit de meer een
voudiger klassen. Daar staat
tegenover dat iemand met een
hogere functie ook zwaarder
wordt getroffen indien hij
wordt veroordeeld. Hij kan
zijn functie dan wel vergeten.
Veel ellende komt ook voort
uit het feit dat veel Nederlan
ders hun taal zo slechts be
heersen, vooral mensen uit
eenvoudiger kringen. Slechter
dan een Duitser of een Frans
man van hetzelfde niveau.
Men kan zichzelf voor de
rechter vaak nauwelijks ver
weren. Bovendien denken de
mensen al heel gauw dat ze
bepaalde brieven niet hoeven
te lezen. Gerechtelijke brieven
verdwijnen daardoor niet zei
:>rof.mr. G.E. Langemeijer.
den in de prullenmand. Zo is
het in Amsterdam eens voor
gekomen dat een vrouw op
zeker moment was gescheiden
zonder dat ze het gemerkt
had. Een neef van haar
maakte een brief open en zei:
verrek, je bint geschejen. De
vrouw, die tijdens de schei
dingsprocedure met haar ech
tgenoot bleef samenwonen,
had de voorafgaande papie
ren eenvoudig niet gelezen.
Dit soort dingen komt gere
geld voor en mensen gaan
pas bij de rechter klagen als
het eigenlijk al te laat is."
Mr. Langemijer gaat het, nu
hij 75 jaar is geworden, wat
rustiger aan doen.
„Ik moet wel", zegt hij „Ik
heb twee hartinfarcten achter
de rug en moet dus oppassen.
Het zou mooi zijn als licha
melijke gezondheid gelijke
tred hield met de geestelijke.
Maar als ik om me heen kijk
kan ik toch niet zeggen dat ik
er slechts ben afgekomen. Ve
len zijn er veel slechter aan
toe."
Plannen voor de toekomst
heeft de „jubilaris" niet.
,Ach", zegt hij, „Ik wacht wel
af hoe het verder loopt."
LEO HENNY
BEERSHEBA (Rtr.) Als
men een weinig inschikkelijk
iemand die men liefst niet op
zijn weg ontmoet een .ka
meel" noemt, doet men dan
de werkelijkheid geweld
aan? „Neen", zegt dokter Da
niel Cohen, directeur van een
ziekenhuis voor kamelen in
Beersheba, aan de rand van
de Negev-woestijn. „Een ka
meel is een gevaarlijk en
wraakzuchtig dier; een paar
maanden geleden zijn hier in
de buurt nog twee Bedoeïe
nen door kamelen aangeval
len. Zij waren in de hals
gebeten en nadien door de
woedende dieren bijna dood
getrapt".
De kamelenkliniek ligt in de
schaduw van de Ben Goerion-
universiteit en wordt beheerd
door de medische faculteit
van deze hogeschool. Zij ge
niet een grote populariteit bij
de woestijnvolken voor wie de
kamelen nog steeds van le
vensbelang zijn. Het is een
uitermate sterk dier, dat bijna
een etmaal lang door de woes
tijn kan draven zonder dat het
halt moet houden om te eten
of te drinken. Bovendien wor
den kamelen zelden ziek. Ge
beurt dit toch, dan hadden de
Bedoe'inen tot dusver geen
andere keuze dan het dier te
slachten. Nu kunnen zij te
recht m de kliniek van Beers
heba, waar wordt gewaakt
over het heil van de ongeveer
22.000 kamelen uit de N(egev-
woestijn.
De „patiënten" worden opge
vangen in een soort open bin
nenplaats. Dan laat men de
kameel in kwestie knielen en
worden zijn poten vastgebon
den. Het dier wordt vervol
gens onderzocht en men stelt
een diagnose. Dokter Cohen,
die uit Washington komt,
maar reeds acht jaar in Beers
heba woont, beschikt over de
modernste apparatuur en
over een uitstekende ploeg
van medewerkers. Het zieken
huis heeft een afdeling radio
logie, een groot laboratorium
voor allerhande analyses en
een operatiezaal.
De meest voorkomende ziek
ten zijn hondsdolheid, teta-
nusbesmetting en hoge bloed
druk. De medicijnen zijn in
verhouding tot de omvang
van de dieren. Gewone „pil
len" hebben de afmetingen
van kleine golfballen.
De woestijnbewoners hebben
sinds mensenheugenis kame
len gefokt. Zij gebruiken de
dieren niet alleen voor hun
vervoer, maar ook voor vele
andere dingen. De uitwerpse
len gebruiken zij als brand
stof en de urine dient als
basisstof voor zalven en lo
tions. De huid wordt verwerkt
tot schoenen, tenten en tapij
ten.
De tijd van de grote karava
nen is echter bijna voorbij.
De woestijnroutes, die door
de Bedoeïenen het hele jaar
door werden afgereisd, en die
de belangrijkste steden van
de Arabische wereld verbon
den, zijn verlaten, vooral als
gevolg van de politieke ver
wikkelingen in dit gedeelte
van de wereld. Alleen smok
kelaars, die een winstgevende
zaak gezien hebben in het
illegaal transport van verdo
vende middelen, durven de
„grote trek" nog aan. Ze laten
de kamelen plastic zakjes, ge
vuld met „stuff" inslikken en
zorgen er voor dat ze er bij
zijn als de dieren gaan her
kauwen en de inhoud van hun
maag terug naar hun muil
brengen. Dokter Cohen zegt
dat dit niet steeds naar wens
verloopt en dat hij niet zelden
„stoned" kamelen binnen
krijgt-
