dollarkoers naar
ieuwe dieptepunten
Pinto grote onbekende
in Portugese politiek
Verzoening tussen
Irak en Syrië
Nieuwe Belgische
regering krijgt
vertrouwen
7ositie Carter lijkt hopeloos
Israël peinst niet
over ontmanteling
van nederzettingen
Uitgave, Naieve
schilders'
stopgezet
Goeie wijn hoeft niet duurte zija
Tenminste niet bij de slijter!
Staat de postcode
rin een advertentie of brief?1
Gebruikmdan alsu
reageert en...vergeet
ook uw eigen
postcode niet
JITENLAND
„Inflatie kan de ondergang van Carter
betekenen"
(Van onze sociaal-economische redactie)
HAAG Profeten hoefden niet geraad-
te worden om tot de voorspelling te
in dat Carters plannen om de inflatie in
ika te lijf te gaan nauwelijks enig soe-
zouden bieden voor de almaar dalende
van de dollar. Hoewel al, voordat de
rikaanse president zijn ideeën afgelopen
lag in een televisieuitzending wereldkun-
maakte, de grote lijnen waren uitgelekt,
;n de valutahandelaren zich nog tot het
int van de uitzending ingehouden. De
'koers stabiliseerde maandag en dinsdag,
woensdag is de grote uitverkoop van
dan toch begonnen, met koersen die
ene dieptepunt na het andere bereikten.
Tokio moesten alle zeilen worden bijgezet
'e koers te houden op 182,25 yen. Steu-
;open tot een bedrag van 700 miljoen
Har waren nodig om de vraag en daarmee
prijs kunstmatig op peil te houden. Identie-
taferelen zijn aan de orde van de dag op
wisselmarkten van Zürich, Frankfurt en
ïsterdam. De situatie lijkt behoorlijk hope-
is nu vrijwel alle maatregelen die Carter de
[elopen maanden heeft toegzegd en geno-
:n, niet als houtsnijdende oplossingen wor-
geaccepteerd. Het gebrek aan vertrouwen
zijn beleid, heeft nu het veld moeten rui-
n voor een regelrecht wantrouwen. Carter
rdt nauwelijks meer gezien als de aangewe-
man die de Amerikaanse economie uit het
p kan halen en dat is zo ongeveer het er-
e wat je als president kan overkomen,
vraag met welke maatregelen Carter dan
had moeten komen om gezag te winnen
de dollarpostie te verbeteren, kan alleen
intwoord worden na een blik in de geschie-
lis.
feite is de lont voor de huidige explosie al
in branden toen Kennedy nog zijn burelen
het Witte Huis hield. Traditioneel is altijd
het verdwijnen van goud als betaalmiddel
gegaan van een zekere relatie tussen de
goudvoorraden die een land ter beschikking
had en de hoeveel geld die in omloop was.
Bij wijze van spreken zou alle valuta van een
Jand, met eigen goud opgekocht moeten kun
nen worden. Uitgaande van de gedachte dat
het met de economie van een land pas goed-
gaat als er veel besteed kan worden, begon
nen onder Kennedy de drukpersen voor de
produktie van nieuwe dollarbiljetten stevig te
draaien. Langzaam maar zeker had dat tot ge
volg dat het evenwicht tussen de goudvoor
raad en het circulerende bankpapier verstoord
raakte.
In 1971, Nixon was toen president, was de
goudvoorraad in Fort Knox zo geslonken in
verhouding tot het aantal dollars dat in om
loop was, dat besloten werd de relatie tussen
geld en goud maar helemaal te vergeten.
Niets wees er toen nog op dat de Amerikaan
zijn luxe leven van almaar kopen nog wel
eens duur zou kunnen komen te staan.
De energiecrisis gooide evenwel flink roet in
dat eten. Want de Amerikaan die gewend is
aan een leefpatroon dat bepaald getuigt van
de gedachte dat de bomen tot in de hemel
groeien, beperkte zich ook op geen enkele ma
nier in zijn energieverbruik en energie is nu
juist in Amerika een van de schaarse goede
ren, die via import het land moeten binnenko
men. Tot de als gevolg van de crisis omhoog
gestuwde olieprijzen was dat nog niet zo'n
probleem, maar na de winter van '73/'74 ver
dwenen er aanmerkelijk meer dollars uit de
VS om aan de olievraag te kunnen blijven
voldoen. Want zoals gezegd: van energiebeper
king wil de Amerikaan niets weten. De persen
draaiden vrolijk door. Het beleid bleef gericht
op uitgeven en het kon dan ook nauwelijks
anders of de inflatie ging de pan uitrijzen.
Zeker in verhouding tot andere landen in de
wereld, waar men inmiddels doordrongen
raakte van het besef dat bezuiniging, pas op
de plaats en het aanhalen van de broekriem,
als maatregelen cm het inflatiespook te doen
verdwijnen, op zijn plaats waren. Minder
groei in het inkomen en ook beperking van
het energieverbruik, is het aan de crisis over
gehouden huiswerk dat in Europa aanmerke
lijk beter is gemaakt dan in de VS.
Dat de dollar zijn traditioneel onaantastbare
positie als hard en internationaal betaalmiddel
begon te verliezen, komt niet alleen vanwege
de gedachte van groei in Amerika maar ook
(het mes sneed aan twee kanten) omdat in
Europa en bijvoorbeeld ook in Japan wel veel
in het werk gesteld werd om de eigen valuta
sterk te houden door minder groei en minder
import. De vicieuze cirkel van wat zwak is
wordt zwakker en wat goed is wordt nog ster
ker doet in die ontwikkeling van zich spreken.
President Carter heeft de rekening van deze
beladen geschiedenis gepresenteerd gekregen.
En hoewel zijn administratie op zijn zachtst
gezegd wat traag op gang is gekomen, hebben
een tweetal zaken hem van meet af aan
scherp voor ogen gestaan: het energieverbruik
moest worden beperkt en de inflatie terug ge
drongen.
De loop van zijn voorstellen tot energiebeper
king is inmiddels bekend. Energieminister
Schlessinger, die met aftreden had gedreigd
als het Congres (waar in Amerika de besluit
vorming plaats heeft) de voorstellen zou afwij
zen, kon blijven zitten. Na een eindeloos op
onthoud keurden de Congresleden de
voorstellen van Carter goed. Een kleine ople
ving in de dollarkoers was daar het gevolg
van. Klein, want valutahandelaren wachtten al
snel daarop af hoe Carter zijn tweede doel,
het terug dringen van de inflatie, wilde reali
seren. Wel, daar bestaat dan sinds deze week
duidelijkheid over: een beperkte groei in inko
men tot een procent of zeven, acht, een prijs
stijging van maximaal een kleine zes procent
en dat alles zou een inflatiepercentage van
niet hoger dan acht procent kunnen opleve
ren.
Adder onder het gras is evenwel het vrijwilli
ge karakter dat de maatregelen dragen en de
ruime mogelijkheid om op de oude voet ver
der te gaan. Die zwakte wordt Carter nu ver
weten, maar over de stennis die zou zijn ont
staan als dat vrijwillige element niet
ingebracht was, kan in dit verband nauwelijks
worden gezwegen. Vakbonden hadden in hun
loonoverleg al eisen van een groei van zestien
procent op tafel gelegd, omdat de modale
Amerikaan in verhouding nog best wat meer
inkomen zou kunnen gebruiken. Binnen zijn
eigen partij heeft Carter het daarnaast al aan
de stok, omdat zijn inflatiemaatregelen komen
op een moment dat er tussentijdse verkiezin
gen voor de deur staan (7 november). Verkie
zingscampagnes hebben in Amerika altijd in
het teken gestaan van belastingverlaging,
maar de televisiekijkende natie heeft uit Car
ters mond kunnen horen, dat daar geen spra
ke meer van kan zijn. Een open doel dus
straks voor de Republikeinen, die ongetwijfeld
gaan roepen (en dat doen ze nu al) dat zij de'
wijsheid op dit gebied wel in pacht hebben en
de zaak beter kunnen oplossen.
De wanhopige positie van Carter komt kort
weg hier op neer, dat als hij met te harde
maatregelen komt, Amerika dat wil blijven
groeien en uitgeven, zich tegen hem keert,
maar dat zijn dollar ziek blijft als hij dat niet
doet. En om nog wat olie op het vuur te
gooien ligt er nu een uitspraak van OPEC-se-
cretaris Ali Jaidah, dat of de olieprijs (die in
dollars wordt vastgesteld) omhoog moet, of
dat de dollar als betaalmiddel voor olie ver
vangen moet worden door een meer stabiele
valuta.
Bert Lance, die in het verleden de scepter
zwaaide over Carters begroting heeft al ge
zegd dat de inflatie de ondergang van Carter
kan gaan betekenen, zoals Vietnam dat was
voor Johnson en Watergate voor Nixon. Lance
lijkt het gelijk aan zijn kant te hebben, want
een succes in Camp David is aardig, maar
een succes in eigen winkel, vindt de Ameri
kaan nog belangrijker. De vraag is wel of er
iemand is die de inflatie kan bestrijden, zon
der de inkomensgroei aan te tasten.
TON VAN BRUSSEL
WASHINGTON (ANP) De
Israëlische minister Mosje
Dajan heeft gisteren in Was
hington verklaard dat de Is
raëlische nederzettingen in
het bezette West-Jordanië zul
len blijven, ongeacht of de
Verenigde Staten en Egypte
dat goed vinden of niet. „Wij
peinzen er niet over ook
maar één vestiging daar op
te heffen of te ontmantelen",
aldus Dajan bij zijn terug
keer uit Israël voor de her
vatting van de vredesbespre
kingen met Egypte. Hij stelde
de Verenigde Staten en met
name onderminister Saunders
verantwoordelijk voor het
weer oplaaien van het con
flict over deze zaak, omdat
Saunders tegenover Palestijn
se vertegenwoordigers had
gezegd dat de status van de
Israëliërs in de vestigingen
onderwerp zal zijn van on
derhandelingen.
Dajan wees erop dat in de
akkoorden van Camp David
niet over de bestaande Israëli
sche vestigingen wordt ge
sproken. Daarom was het Is
raëlische besluit om de
nederzettingen aan de weste
lijke oever van de Jordaan
den. „Ik hoop dat de andere
partijen zich aan hun rol bin
nen de akkoorden zullen hou
den en niets van ons zullen
vragen of eisen dat buiten de
overeenkomsten valt", aldus
Dajan.
Volgens Dajan zal de uitbrei
ding van de vestigingen niet
groter zijn dan ongever hon
derd gezinnen. Enkele van de
landbouwvestigingen in het
Jordaandal omvatten niet
meer dan veertig gezinnen.
Het is de bedoeling, aldus
Dajan, om die elk met onge
veer tien gezinnen te vergro
ten, als daarvoor mensen
kunnen worden gevonden.
Naarmate Dajan langer aan
het woord bleef, werden de
Amerikaanse functionarissen
ongeruster. Ook de Israëlische
minister van defensie Weiz-
man gaf Dajan enkele malen
een teken zijn verklaring te
beëindigen.
Tezelfdertijd verklaarde pre
mier Begin in Tel Aviv dat
het .Joodse volk een onaan
tastbaar recht heeft om zich
waar dan ook in het land van
Israël, in Judea en Samaria
(West-Jordanië) te vestigen.
Volgens waarnemers was de
uitspraak van Begin de prijs
die de premier moest betalen
aan de tegenstanders van het
ontwerpakkoord die tenslotte
toch dit akkoord hebben aan
vaard.
Het was vanmorgen nog de
vraag of het vredesoverleg
vandaag zou worden hervat.
Premier Chalil van Egypte
overwoog zijn onderhande
laars uit Washington terug te
roepen voor overleg, al zou
dit niet moeten worden opge
vat als een aanwijzing dat de
onderhandelingen zijn vastge-
Dajan tijdens zijn verklaring bij zijn terugkeer in de
Verenigde Staten.
wee vrouwen
>ij beklimming
Lnnapurna
jekomen
.O ALTO (Reuter)Twee
van de groep vrouwen
gepoogd hebben de Anna-
top in de Himalaja te
limmen, zijn omgekomen,
expeditie bestaat geheel
t vrouwen, die daarmee wil-
n aantonen dat niet alleen
den van het mannelijk ge-
icht in staat zijn hoge ber-
d te beklimmen.
et overlijden van de 46-jarige
era Watson uit de Verenigde
aten en Alison Chadwick-
lyskiewicz uit het Engelse
overschaduwt het feit
t twee andere leden van de
p er inderdaad in zijn
slaagd de top van de Anna-
urna te beklimmen. Waar-
or de twee vrouwen het
/en hebben verloren, is nog
et bekend.
Vera Watson (links) en Alison Chadwick (rechts) tijdens een oefentocht voor
de rampzalig verlopen Anaourna-exoeditie
Lissabon De tiende Portu
gese regering binnen de vijf
jaar zal geleid worden door een
„grote onbekende". De keus
van de jonge hoogleraar Carlos
Mota Pinto voor het premier
schap is een grote nederlaag
voor president Ramalho Eanes
en niet meer dan een schijn
overwinning voor de politieke
partijen. Het is nog maar de
vraag of met deze nieuwe pre
mier een einde gekomen is aan
de impasse waarin de Portuge
se politiek sedert zes weken
verkeert.
Terwijl partijleiders de deur
van het rose gepleisterde presi
dentspaleis in Lissabon plat lie-
•pen, werd één ding duidelijk:
het conflict heeft zich op drama
tische wijze verschoven. Het
was nu Eanes zelf die een verde
digingspositie moest innemen.
Hij was vastbesloten de partijen
een keus op te dringen, iets wat
zij zagen als een groot gevaar
voor de nog kwetsbare, amper
drie jaar oude democratie van
Portugal. Die partijen zelf wa
ren overigens net zo vastbeslo
ten Alfredo Nobre Da Costa niet
te laten terugkeren. Nobre Da
Costa is de vorige premier,
wiens „overgangsregering"
minstens zo actief was als het
socialistische bewind in de voor
afgaande twee jaar was ge
weest
Een compromis was vereist De
partijen hadden niets tegen Car
los Mota Pinto, een jonge, bril
jante hoogleraar in de rechten,
een man met een innemende
persoonlijkheid en een snelle
glimlach. Mota Pinto maakte
naam in de politiek als leider
van de Sociaal-Democratische
Partij in de grondwetgevende
vergadering van 1975. Maar hij
stapte met andere liberalen op
toen de partij een duidelijke
zwaai naar rechts maakte. Zijn
vrienden beschrijven hem als
„erg aardig" en „bekwaam". In
ieder geval lijkt hij geen vijan
den te hebben.
Hij heeft echter nauwelijks eni
ge echte politieke invloed en hij
heeft ook nooit bewezen echt
geschikt te zijn voor het nemen
van politieke beslissingen. Zijn
enige ervaring in de regering
was een korte, vrij rampzalige
periode als minister van handel
onder Mario Soares. Dat was
in 1977, een jaar waarin de kloof
tussen Portugal en de rest van
de handelswereld zich in be
langrijke mate verbreedde en
het land vrijwel overgeleverd
werd aan het Internationaal Mo
netair Fonds.
De nieuwe Portugese pre
mier Carlos Mota Pinto.
ibediart'
nstplicht
e
lodesfêrs
kracht
ISBURT (Reuter) In de
lesische staatskrant is gis-
I het dienstplichtbesluit
de Rhodesische zwarten
dienen. Het betekent dat
ben die worden opgeroe-
zich moeten melden voor
Jtplicht in de strijd tegen
lationalistische guerrilla-
Iers.
lisbury werd verwacht dat
irste groep aanmeldings-
igen 25.000 man groot zou
Itplichtig zijn die zwarten
Bn het mannelijk geslacht
(t.a.v^sen de 18 en 25 jaar zijn,
He jaar middelbaar onder-
hebben voltooid of die zijn
(iomèn in het leerlingstel-
K)fd Huis
aanov
brieden
E (AFP) Het hoofd van
►ormalige Russische kei-
familie, prins Roman
witsj, is in Rome overle-
is gisteren in de Ita-
le hoofdstad vernomen.
Nicolaas II die na de
revolutie van 1917
dood. Prins Roman was
►on van groothertog Peter
"island en prinses Militza
•ntenegro.
OM CAMP DAVID-AKKOORDEN TE BESTRIJDEN
BAGDAD Syrië en Irak, de twee Arabische
landen die eikaars bloed in het verleden wel
hebben kunnen drinken, hebben gisteren een
soort Nationaal Handvest voor gezamenlijk op
treden ondertekend dat moet toezien op de
politieke en militaire besluiten die in beide
landen worden genomen. In feite is Irak daarmee
op zijn felle extreem-Arabische standpunt terug
gekomen en heeft het weer aansluiting gezocht
bij de andere landen van het Arabische afwij
zingsfront tegen de akkoorden van Camp David.
Irak had zich door zijn onverzoenlijke stelling-
name niet alleen van de westerse landen, maar
ook van zijn Arabische buren geïsoleerd.
Het Iraakse persbureau verklaarde dat president
Assad van Syrië en de Iraakse leider Achmed
Hassan Al Bakr de Arabische situatie hadden
besproken ter vaststelling van doeltreffende mid
delen van verzet tegen de imperialistisch-zionisti-
sche samenzwering, een verwijzing naar wat in
Camp David is bereikt.
Militaire deskundigen van beide landen hebben
gezegd dat volledige militaire samenwerking
tussen Irak en Syrië althans naar aantallen en
uitrusting een compensatie zou zijn voor het
verlies van Egypte, wanneer dit zijn vredesver
drag met Israël definitief rond heeft.
BRUSSEL De nieuwe Be
lgische regering van Paul
vanden Boeynants heeft gis
teravond in het Belgische
parlement het vertrouwen ge
kregen voor zijn overgangsre
gering. Op een afgevaardigde
na stemden alle zes partijen
(Vlaamse en Waalse Christen-
Democraten, Vlaamse en
Waalse socialisten, en de
Vlaamse en Franstalige taai
partijen) voor de nieuwe re
gering.
Alles wijst erop dat Vanden
Boeynants snel wil werken
om zo spoedig mogelijk ver
kiezingen te organiseren. Er
wordt al gezegd dat op 15 no
vember het ontbindingsbesluit
van Kamer en Senaat in het
staatsblad zou moeten ver
schijnen. De premier dient
volgende week de wetten in
voor het sociaal-economische
noodbeleid en het wetsont
werp voor Europese verkie-
zingen. De voornaamste taak
van dit kabinet, het voorbe
reiden van een grondwets
voorziening die Vlamingen,
Walen en Brusselaars eigen
instellingen moet bezorgen,
lijkt echter allerminst van een
leien dakje te gaan, want het
wantrouwen tussen de rege
ringspartijen die overigens
dezelfde zijn als die van de
gevallen regering) is nu zo
groot dat de premier er in
zijn korte slottoespraak in de
Kamer voor waarschuwde. „U
zult na de verkiezingen op
nieuw moeten samenwerken",
aldus Vanden Boeynants. De
grondwetswijziging zal beslis
send zijn voor de rechten van
Vlamingen, Walen en Brusse
laarsin een nieuwe staat
AANMELDING STAATSEXAMENS 1979
Wie in 1979 een v.w.o., h.a.v.o., m.a.v.o.-4 of
m.a.v.o.-3 examen wil afleggen, dient zich - per
briefkaart - VOOR 1 DECEMBER 1978 aan te melden:
voor v.w.o. en h.a.v.o. bij:
de voorzitter van de commissie
staatsexamen v.w.o.-h.a.v.o.,
postbus 11535,2502 AM 's-Gravenhage;
voor m.a.v.o.-4 en m.a.v.o.-3 bij:
de voorzitter van de commissie
staatsexamen m.a.v.o.,
postbus 11599,
2502 AN 's-Gravenhage.
PUBLIKATIE VAN HET MINISTERIE
VAN ONDERWIJS EN WETENSCHAPPEN
AMSTERDAM - Uitgeverij
Ploegsma moet stoppen met
de uitgave van het boek
.Naïeve schilders zien ons
land', zolang daarin nog foto's
staan van het werk van de
schilder Sal Meyer. Dit heeft
de vice-president van de rech
tbank te Amsterdam bepaald
in een kort geding dat gale
riehoudster Dieuwke Bakker
tegen de uitgeverij had aange
spannen. Bij de galeriehoud
ster berust het auteursrecht
van de in 1965 overleden
schilder. Zij zegt schade te
leiden dor het boek, omdat
het werk van de schilder hie
rin op één lijn wordt gesteld
met dat van zondagsschilders,
waardoor haar Meyer-collectie
minder waard zou worden.
ADVERTENTIE
Doden door
staking Britse
ziekenhuizen
LONDEN (AFP) Als gevolg
van de staking van technisch
personeel in de Britse zieken
huizen zijn „ten minste 30 men
sen" om het leven gekomen,
aldus het conservatieve blad
'Daily Telegraph' dat „medi
sche deskundigen" aanhaalt.
Het hogere technische perso
neel legde een maand geleden
het werk neer omdat het minder
verdient dan het lagere perso
neel. De stakers eisen een alge
mene produktiviteitstoeslag van
15 pet om de achterstand in te
halen. De minister van volksge
zondheid David Ennals verze
kerde echter gisteravond nog
eens dat er geen sprake kan zijn
van een dergelijke toeslag die
het loonbeleid van de regering
zou doorkruisen.
Bekentenis
massamoord
BELFAST (TJPI) Twee man
nen uit Belfast hebben donder
dag bekend dat zij tussen 1975
en 1977 zeventien mensen uit
de stad hebben gedood.
Een van de twee beklaagden
erkende dat hij de meeste van
zijn katholieke slachtoffers de
keel had doorgesneden of met
een bijl doodgeslagen.
De andere gaf tien moorden toe,
waaronder die met een machi
negeweer in café „Clorine" in
het centrum van de Noordierse
hoofdstad in de zomer van '75,
waardoor de baas en vier stam
gasten om het leven kwamen.
De twee mannen, William Moo
re en Robert Bates, allebei 29,
woonden dicht bij elkaar op de
West Circular Road in het over
wegend protestantse stadsdeel
Shankhill en waren beiden lid
van de Ulster Colunteer Force.
pttpost
Gebnjik'm goed.
