getayt
„Grease" zet de klok
twintig jaar terug
't Gerecht
„BRIEVEN IN KLEUR
AAN DE MENSEN"
Trinity-
tweetal
weer op
de vuist
En verder...
v
Van origine
een rock and
roll-café
Utrecht wordt weer
voor een week filmgek
11
197 'RIJDAG 20 OKTOBER 1978
LEIDSE COURANT
Marcus Délanjo in galerie Kenosis
LEIDEN „Ik schrijf brie
ven aan de mensen in kleur
met mijn penseel", zegt de
Drentse kunstenaar Marcus
Délanjo over zijn eigen werk.
Délanjo exposeert tot en met
21 oktober in de huiselijke
galerie Kenosis aan de Oude
Vest 53. Vorig jaar omstreeks
deze tijd exposeerde Délanjo
eveneens in galerie Kenosis.
Zijn uitbundig gekleurde,
diep religieus bewogen werk
is in dat jaar weinig veran-
LUXOR Grease (a.l.)
met J. Travolta en O. New-
ton-John. (tweede week).
Al een week is de film „Grea
se" in zo'n kleine dertig thea
ters in ons land te zien. Bij
het zien van de rijen bezoe
kers welt de vraag op, waar
aan deze film, die teruggrijpt
naar de jaren vijftig, de enor
me belangstelling heeft te
danken.
Natuurlijk de muziek, die via
elpee en radio overal waar wij
kwamen over ons werd uitge
stort, heeft voor de nodige
voorreclame gezorgd en de
televisie heeft zich met korte
scènes uit de film ook niet
onbetuigd gelaten. John Tra
volta die precies een half jaar
geleden met „Saturday night
fever" vele meisjesharten in
Nederland sneller deed klop
pen speelt er de hoofdrol in,
maar is dat alles een reden
om nu reeds „Grease" boven
aan het verlanglijstje van
nieuw uit te brengen films te
zetten?
„Grease" is in zoverre een
fenomeen omdat deze musical
ons verplaatst naar een tijd
dat juist dit soort college-musi
cals uit de mode raakte en de
producenten van Hollywood
er geen brood meer in zagen.
De film moet in de vijftiger
jaren spelen, maar als we de
ons in de dialoog toegespeelde
gegevens combineren met de
beelden komen we op 1959 uit.
jEisenhower was nog president
en dat was hij tot 1960, in het
liedje „Sandy" wordt gerefe
reerd aan het partnership tus
sen Doris Day en Rock Hud
son. Dat begon in 1959 met
„Pillow talk". Debbie Rey
nolds was „Tammy" in 1957,
dus dat kan kloppen met een
uitspraak van Didi Conn als
Frenchie in de film voordat
Frankie Avalon, pop-idool uit
de jaren rond 1960, in haar
droom verschijnt.
Dat in de drive-in bioscoop
„Living it up" uit 1956 wordt
vertoond, het laatste jaar dat
Dean Martin en Jerry Lewis
nog samen optraden, en een
griezelthriller als „The blob"
uit diezelfde periode, zegt
niets. In drive-ins werden be
slist niet de meest recente
films gedraaid. Wel merk
waardig is net refereren aan
een vriend die marinier is in
John en Olivia
Korea, want dat zou weer op
het begin van de jaren vijftig
wijzen. Laten we het daarom
maar op 1959 houden, het jaar
dat de teenagers diep bedroefd
waren omdat Elvis Presley in
militaire dienst was.
Als tijdsbeeld klopt „Grease"
dan ook wel met de talloze
musicals mei een Amerikaan
se high-school als achtergrond
waarin Jane Powell, June Al-
lyson en Debbie Reynols rond
fladderden om de sportheld
van de school in hun netten
te strikken. Olivia Newton-
John is precies zo'n typetje
met petticoat en al. Maar John
Travolta is al niet meer de zo
keurige Pat Boone uit „Berna-
dine". Hij geeft de voorkeur
aan een leren jek met „T-
birds" op de rug boven de
smetteloos witte college-swea
ter met de R van Rydell High
erop. Het James Dean-bloed
kruipt al zelfs verder want in
een zwakke imitatie van Dea
n's „chicken race" uit Nicholas
Ray's „Rebel without a cause"
verslaat hij zijn rivaal achter
het stuur. Als hij zich als
sportheld wil bewijzen loopt
dat op een fiasco uit op alle
fronten.
Een verhaaltje met 'n enigs
zins dramatische ontwikkeling
moet men niet in „Grease"
verwachten. De film begint
met een zeer ethische romance
tussen John en Olivia tijdens
de zomervakantie aan het
strand onder de luide tonen
van „Love is a many splendou-
red thing", de titelsong van het
Jennifer Jones-William Hol-
den-melodrama uit 1956. Na
een stel aardige (maar ook niet
meer) getekende titels van
John Williams zien we het paar
terug op de eerste schooldag.
Danny hangt met zijn makkers
de stoere jongen uit en als hij
door een zeer militante groep
meisjes, die zich „Pink ladies"
noemen weer met de zeer gere
serveerde Olivia geconfron
teerd wordt, moet hij zich een
houding geven, die prompt de
eerste breuk veroorzaakt. Zo
blijft het de hele film door
touwtrekken tegen een achter
grond van medestudenten die
meer de indruk wekken dat
we met een moderne ballet
school dan met een school
voor voortgezet onderwijs te
doen hebben. Maar het komt
natuurlijk allemaal best in or
de en zelfs de in de wolken
verdwijnende auto aan het slot
- een afgezaagd cliché in de
jaren vijftig - onbreekt niet.
De ongeziene populariteit van
„Grease" is eigenlijk alleen
maar te verklaren door de
geluidsband, de zeer nadruk
kelijke aanwezigheid van Tra
volta en een zekere nostalgie
naar de tijd dat studenten
kennelijk alleen maar dansend
en te pas en te onpas zingend
- met verborgen vol orkest -
door het leven gingen, in
plaats van aan protestdemon
straties deel te nemen. De
daarbij gebezigde taal zou in
1959 nooit door de censuur
gekomen zijn, maar je moet
je toch een beetje aanpassen
bij de tijd, nietwaar?
MILO
Bud Spencer en Terence Hill
Het succes van de trinity-wes
terns met Terence Hill en Bud
Spencer heeft er toe geleid, dat
men nog eens naarstig is gaan
zoeken of er niet nog een paar
oudere films van dit tweetal
ergens op de plank lagen. En
zowaar trof men.daar nog een
werkje van een zekere Guisep-
pe Collizi aan „God forgives..
I don't" dat nog rap onder de
Nederlandse titel „De duivel
kent geen genade kon worden
uitgebracht. Terence Hill heeft
er duidelijk de hoofdrol in,
Bud Spencer - dit keer ook
een revolver hanterend mag
alleen maar zo nu en dan om
de hoek kijken als de oersterke
maar domme verzekeringsde
tective, op zoek naar de 100.000
dollar, die een zekere Bill St.
Antonio (Frank Woff) bij een
treinroof rijker is geworden.
Hill zoekt deze St. Antonio om
een meer persoonlijke reden,
maar is beslist ook wel geïnte
resseerd in het geld. De film
opent met een trein vol doden,
springt over op een spelletje
poker met doden en gaat zo
huppelend verder van de ene
EUROCINEMA (Alphen)
De duivel kent geen gena
de (12) met Bud Spencer
en Terence Hill.
gewelddaad naar de andere
zonder zich erg om een ver
haaldraad te bekommeren.
Als er maar veel klappen en
schoten vallen moet meneer
Collizi hebben gedacht. Nou,
daar heeft hij dan braaf voor
gezorgd. Maar zo'n aan alle
kanten rammelend westerntje
maak je er toch op den duur
niet onderhoudend mee. De
reputatie van de heren Hill en
Spencer is met zo'n archief
werkje evenmin gediend.
MILO
fi
LUXOR Grease (a.l.) John
Travolta en Olivia Newton-
John in een lieve, vriendelijke
musical over de highschool-
jeugd in de vijftiger jaren
(tweede week).
CAMERA Marx Brothers
festival (a.l.). Ongeëvenaarde
humor met Go west (a.l.) (do
t/m zo) en Night at the opera
(a.l.) (ma t/m wo).
6 LIDO I The boys from
Brasil (12) Angstaanjagende
film over de gevolgen van de
activiteiten van een concentra
tiekamparts uit de Tweede We
reldoorlog (tweede week).
LIDO II - Kogels voor Grin
go. Shirley Maclaine en Clint
Eastwood in een voortreffelij
ke western uit 1969. De regie
is in handen van Don Siegel.
(reprise)
LIDO III La vie devant
soi (16) Simone Signoret in
wellicht haar allerbeste film tot
op heden. Op een voortreffelij
ke wijze geeft zij gestalte aan
door Peter Vier
Café ,,'t Gerecht"
Lokhorststraat, Leiden
Open: alle dagen van de week vanaf
vier uur 's middags tot de gebruike
lijke sluitingstijden van één of twee
uur na middernacht. Zaterdags gaat
het café twee uur eerder open.
Snacks: leverworst, tosti's, slaatjes
en gratis pinda's.
Het café is het parlement van het volk.
Balzac
„Van origine is dit een rock and roll-café.
Helaas is onze muziekvergunningingetrokken
omdat de buren klaagden. Binnenkort krijgen
we dubbele beglazing en dat kan het geluid
voldoende isoleren. Dan gaan we weer ge
woon verder met de muziek. Recht voor z'n
raap. Ik zal eens even een klein stukje
opzetten, dan weet je gelijk wat voor soort
muziek ik bedoel. (Ha, daar hebben we Chuck
Berry met Roll over Beethoven en Johnny
be good). Kijk, dat draaien we hier zo'n beetje.
Aan praten hebben we niks. Nee jó, dansen,
swingen Een kroeg moet bewegen. Ik ben
geen type die aan een tafeltje gaat zitten
praten. Eens in de twee weken houden we
een rock and roll- en punkavond. Er staat
dan geen tafel meer binnen, alleen nog maar
de biervaten. En zo hoort het ook"
natuurlijk. Zoals Gimmick en Trail. En niet
te vergeten Judy en de Jurks, een stukje
vrouwelijk schoon waarde schepper zijn best
op heeft gedaan en dat binnenkort met haar
mannelijke begeleiders nog wel van zich zal
doen spreken in de Leidse contreien.
Wonderlijk
Geen klerken
Café 't Gerecht behoort tot die zaken waar
de gasten in het voordeel van hun leeftijd
zich met overgave aan de beste dingen des
levens te buiten gaan. Geen zee gaat hier
te hoog en als de „new wave" al lang achter
de rug ligt, dan wordt hier nog steeds muziek
gemaakt Ook hier is de formule van de
nieuw-oud-bruine kroeg een succesformule
gebleken. De mensen die hier komen, zo zegt
Marcel de Korte, de stand-by van eigenaar
Jan Pronk, komen uit de creatieve sector.
Geen klerken dus, maar mensen die hun
hoofd gebruiken. Scholieren, studenten, waar
onder enkele uit de psychologische hoek,
maar met weinig kans om onder de vaste
clientèle therapeutisch welzijnswerk te ver
richten èn de jongens van Leidse bands
Kleurrijke vogels zogezegd. Voor de genre
schilder Jan Steen zou er in dit huiskamer
kroegje genoeg te beleven zijn geweest. Een
café in beweging. De een bekommert zich
om een dartspel aan de muur, de ander om
zichzelf en weer een ander om zijn buurman.
Een van die buurmannen was een al wat
oudere heer die ons het verhaal van zijn leven
vertelde. Hij zou, zo deed hij ons geloven,
afstammen van een oud sultansgeslacht uit
Indonesië. Een mediamieke familie, die op
15000 kilometer afstand van Leiden vanuit
haar paleis precies weet te raden, dat het
zoontje van de Leidse sultan kiespijn heeft.
Of dat hij net als in de kris „Pusaka", het
jeugdprogramma van de televisie, over een
collectie krissen beschikt, die wanneer het
nodig is op niet mis te verstane wijze de
gordijnen van 't Gerecht op commando kun
nen laten wapperen. „Maar een kris werkt
alleen maar als je je voor hem open stelt,
dus als je in hem gelooft. Anders doet hij
niets", zo voegde de sultan er aan toe. Maar
dat bevroedden wij op dat moment wel zo'n
beetje. Kortom 't Gerecht is een café vol
wonderlijke verhalen en even wonderlijke
gasten. Een bruisende kroeg in het centrum
van de deftige Pieterswijk.
de pleegmoeder van een Ara
bisch weesje. Ronduit indruk
wekkend (achtste week).
STUDIO Peter en de
draak (a.l.) Vrolijke „ingete
kende speelfilm" voor de
schooljeugd die thans herfstva
kantie viert (tweede week).
REX Sexworld (16) Zwak
sexprodukt bestemd voor de
liefhebbers (eerste week).
TRIANON Django de
man zonder genade (16) Harde
western van een bekend recept,
(reprise).
EUROCINEMA II (Alphen
aan den Rijn) The Swarm
(12) Een zwerm dodelijke bijen
overvalt een vredig dorp. Na
dat de eerste doden zijn geval
len ontstaat paniek (tweede
week).
EUROCINEMA III (Alphen
aan den Rijn) Ben Hur (16)
derd. De term naïeve schil
derkunst is nog steeds goed
van toepassing op het uitbun
dig gekleurde, figuratieve
werk van Délanjo.
Een kunstopleiding heeft hij
niet gehad, en hoewel te zien
is in zijn werk dat de anato
mie niet altijd even goed klopt
is er toch sprake van een
geheel eigen stijl.
„Dankzij God" schrijffDelan-
jo onder al zijn werken. De
35-jarige kunstenaar is niet
gebonden aan een bepaald
kerkgenootschap maar schl-
dert vanuit een diep religieus
besef, als in een soort mystie
ke trance. Délanjo studeert
overigens ook voor gods
dienstleraar, niet alleen van
wege zijn overtuiging, maar
min of meer ook noodge
dwongen, want van de op
brengst van zijn schilderijen
kan hij zijn vrouw en vier
kinderen niet onderhouden.
De olieverfschilderijen van
Délanjo kunnen worden on
derverdeeld in schilderijen
die gebaseerd zijn op bijbelse
verhalen en schilderijen die
een meer huiselijk karakter
dragen, zij het dat ook hier
soms van een sterke gods
dienstige invloed sprake is.
Strikt bijbelse schilderijen op
de expositie zijn „Het Weer
zien", de ontmoeting van de
herrezen Jezus met de beide
Maria's, het grote schilderij
„Elia die in een vuurwagen
naar de hemel ging",een spec
taculair intens gekleurd werk,
„Tabitha sta op", gebaseerd
op het verhaal van de ongelo
vige krijgsman wiens dochter
door Jezus weer tot leven
wordt gewekt (Handelingen 9)
en „Johannes de Doper", op
het schilderij insecten etend
in de woestijn.
Waarschijnlijk zonder diepe
re achtergrond geschilderd
zijn de werken „Op het sport
veld", „Een mooi stukje speel
goed", „Meisje met horloge"
en "Mijn dochtertje Judith",
waarin kinderen een belang
rijke rol spelen. Diepzinnig is
bijvoorbeeld het werk „Kruk
ken waar wij nog op kunnen
steunen", dat een beeld geeft
van een debiele jongen die een
invalide jongen, gezeten in
een rolstoel, in zijn jasje helpt.
Het schilderij „Naar de
veearts", waarop afgebeeld
een boer die een ziek lamme
tje naar de veearts brengt, zou
vanuit de religieuze invals
hoek bezien ook een beeld
kunnen zijn van „De goede
Herder".
De expositie, vorige week met
toepasselijke gedichten van
Anton Korteweg ingeleid, is
geopend van maandag tot en
met zaterdag van 12.00 tot
17.00 uur.
Volgende week, om precies
te zijn van woensdagavond
25 oktober af, zal Utrecht
weer enkele dagen geheel
in het teken van de film
staan. De Cinemanifestatie
heeft zich door de jaren
heen een vaste plaats we
ten te veroveren in ons
land. Minder formeel en op
de grote bioscoopsuccessen
gericht als de Arnhemse
Filmweek en iets minder
chaotisch als Rotterdam's
Film International, waar
vrijwel iedereen die met
een film onder de arm
komt kans krijgt deze te
vertonen.
Toch blijft het de vraag of
drie festivals niet een beetje
te veel van het goede is. De
organisatoren hebben de
grootste moeite om werke
lijk kwaliteit te brengen in
plaats van wat curieuze ci
nematografische buiten
beentjes of films die duide
lijk voor televisie-uitzending
werden gemaakt. Maar
Hans Saaltink is er weer in
geslaagd een interessant
programma naar Utrecht te
halen met natuurlijk een in
Cannes reeds geroemde
film als Jerzy Skolimows-
ki's „The shout" als een der
uitschieters. Uit Engeland
komt verder „Filming
Othello" van Gary Graver,
„Long Shot" van Maurice
Hatton en „Watership
down" van Martin Rosen.
Nederland is er met „Me
neer Klomp" van Otto Jon-
gerius en „Andy bloed en
blond haar" van Frank Wie-
ring. Uit Italië komt „II ca-
sotto" van Sergio Citti en
de Sovjet Unie is vertegen
woordigd met „Prodanski"
van de regisseur Nikolai
Goebenko. Uit de Verenigde
Staten is „A wedding" van
Robert Altman te verwach
ten benevens „Blue collar"
van Paul Schrader en
„Kentucky fried movie" van
John Landis. Frankrijk is
sterk vertegenwoordigd met
„Bye, bye monkey" van
Marco Ferreri, „Des enfants
gates" van Bertrand Taver-
nier, „Pourquoi pas" van
Colinne Serreau - waarme
de de Cinemanifestatie ge
opend wordt - „Dites-lui
que je l'aime" van Claude
Miller en „La tortue sur le
dos" van Luc Béraud. Uit
Canada komt „Skiptracer"
van Zale R. Dalen en ook
Denemarken is er dit keer
bij met „92 minuten van
gisteren" van Carsten
Brandt. Landen als Spanje
en Zwitserland hebben twee
films op de Cinemanifesta
tie. Spanje „A un dios des-
conocido" van Jaime Cha-
varri en „Raza, el espiritu
de Franco" van Gonzalo
Herralde, Zwitserland „Re-
perages" van Michel Soutter
en „Violanta" van Daniel
Schmid.
Zoals ook bij Film Interna
tional het geval is spant
Duitsland wat het aantal
films betreft de kroon met
zes. Regisseur Reinhard
Hauff met „Der Hauptdar-
steller" en „Paule Palander"
neemt er daarvan twee voor
zijn rekening. De andere
zijn „Das zweite Erwachen
der Christa Klages" van
Margarethe von Trotta,
„Die Konsequenz" van The-
odor Kotulla, „Regno di Na-
poli" van Werner Schroeter
en „Aus einem Deutschen
Leben" van Theodor Kotul
la.
Over wie er als gasten naar
de Cinematofestatie komen
om hun film te begeleiden,
laat de organisatie zich lie
ver nog niet uit. Te vaak
werden in het verleden
hoge verwachtingen gewekt,
terwijl achteraf bleek, dat
veel regisseurs en acteurs
op het laatste moment ver
hinderd waren.
De indrukwekkende lijst te
vertonen films zegt natuur
lijk ook nog niets over de
kwaliteit, maar Hans Saai-
tink loopt al te lang mee
om met films te komen die
niet op zijn minst interes
sant genoemd kunnen wor
den.
Zoals bijvoorbeeld de
Spaanse film „Raza, el spi-
ritu de Franco" waarin
Gonzalo Herralda een draak
van een film uit 1942 ge
bruikt om er interviews met
de 83-jarige zuster van
Franco aan vast te koppe
len. Het idee is niet nieuw
en Dusan Makavejev deed
het veel spitsvond iger in
zijn „Onbeschermde On
schuld", toen hij de hoofd
rolspeler-acrobaat aan het
woord liet, maar wie
„Raza" geduldig uitzit krijgt
wel een nieuwe kijk op wat
de Generalissimo het ideale
Spaanse gezin noemde.
Ook teruggrijpend in het
verleden, maar veel indruy-
kwekkender, is Kotulla's
„Aus einem Deutschen Le
ben", warin de regisseur op
beangstigend nuchtere wijze
de „carrière" van de be
ruchte Rudolf Hoesz volgt,
de commandant van Ausch
witz die als de „uitvinder"
van de gaskamers kan wor
den beschouwd.
Een Duitser, die geleerd is
dat een bevel er is om te
worden opgevolgd en die
met zijn gezin in een vrien
delijke vüla naast het con
centratiekamp woont terwijl
dagelijks door zijn toedoen
enkele meters verderop dui
zenden de dood vinden.
Koltulla bespaart ons de
gruwelijke concentratie
kamp-beelden en schildert
deze Hosz als een brave
huisvader af. die gewoon
zijn werk doet. Films als
„Aus einem Deutschen Le
ben" maken dat je met
spanning uitziet naar wat
de Cinemanifestatie nog
meer te bieden heeft.
MILO
Charlton Heston in een prima
spektakelfilm (tweede week).
EUROCINEMA IV (Alphen
aan den Rijn) Midnight Ex
press (16) Wat iemand te wach
ten 'staat als hij in Turkije
gesnapt wordt bij het smokke
len van drugs, staat centraal
in deze film, die in de Turkse
gemeenschap in ons land met
uiterst gemengde gevoelens is
ontvangen.
