Jerry Brown is al op weg naar 1980 Hoop voor Wereldmissiedag gericht op voortgaande stijging giften Priester be raad vraagt bisschoppen om eigen nationaal beleid GOUVERNEUR VAN CALIFORNIE ZORGT VOORPOLITIEK VUURWERK Lawaai. 7 lawaai. lawaai... BINNENLAND/BUITENLAND LEIDSE COURANT DONDERDAG 19 OKTOBER 1978 pagi? Van onze correspondent Jonathan Stee- Ie) WASHINGTON Om de indrukwek kendste politieke maestro van het ogen blik aan het werk te zien moet men de zer dagen naar Californië reizen. Camp David was dan wel een briljant stukje staatsmanschap, maar het echte politie ke vuurwerk werd deze zomer niet afge stoken door Jimmy Carter maar door Jerry Brown. De gouverneur van Californië is net veertig geworden. Hij begint wat te grij zen om de slapen, maar hij is nog even dynamisch als in 1976, toen hij tijdens de laatste voorverkiezingen van de De mocratische Partij de toekomstige presi dent Jimmy Carter verschillende malen versloeg. Jerry Brown is nu op weg s naar een nieuwe verpletterende politieke verras sing. De gouverneur had zich uitgespro ken tegen „Voorstel 13". de Californische belastingrevolutie die desondanks met 2 tegen 1 stemmen bij het referendum van vier maanden geleden werd aangenomen. Toch wijst alles erop dat Brown zijn Re publikeinse tegenstander bij de verkiezin gen voor het gouverneurschap, die vol gende maand zullen plaatsvinden, met enorm verschil zal verslaan. Dat is slecht nieuws voor het Witte Huis. Brown en Teddy Kennedy, weet men daar, zijn de enige mogelijke leiders van een eventuele „Weg-met-Carter"-bewe- ging, wanneer in 1980 weer een president gekozen moet worden. Als Kennedy zich verkiesbaar zou stellen, zou hij de linker vleugel van zijn partij zonder slag of stoot kunnen meekrijgen. Op het terrein van de binnenlandse politiek maakt Ken nedy de indruk gezag te hebben, iets waar Carter twee jaar lang zonder dui delijk succes naar gestreefd heeft. Niettemin zijn er genoeg overwegingen om Kennedy te doen besluiten zich niet verkiesbaar te stellen, hoe goed hij het ook zou doen. En zo Kennedy de rege ring zorgen baart, bezorgt Brown de re gering lange slapeloze nachten. Hij heeft Carter eerder verslagen en zou dat weer kunnen doen. Net als de president zelf is Brown een slimme politieke kameleon. Waar het om samenlevingszaken gaat is hij vooruitstrevend, maar op financieel- economisch terrein is hij conservatief, zoals trouwens de politieke mode is. En op nog subtielere wijze heeft Brown kans gezien, zonder daarbij de steun van de vooruitstrevende kiezers te verliezen, zich voor te doen als een nog grotere voorvechter voor „recht en orde" dan de kandidaat van de Republikeinen, die dat thema toch sinds jaar en dag als een soort monopolie hebben aanvaard. Onlangs was Brown op een persconfe rentie in Los Angeles, waar hij de offi ciële steun ontving van de 7000 man tel lende politiebond van die stad. „De Amerikaanse Bond voor de Burgerrech ten (ACLU)", zei Brown niet zonder trots, „heeft gezegd dat er geen verschil bestaat tussen Jerry Brown en Ronald Reagan. Wij hebben de meest strenge anti-misdaadwetten doorgevoerd die Cali fornië in 25 jaar gezien heeft". Het indrukwekkendste staaltje van poli tiek kunnen was de wijze waarop Brown zich herstelde van „Voorstel 13". Die wet hield in dat belastingen op onroerend goed ingesnoerd dienden te worden, wat een grote terugval van de overheidsin komsten tot gevolg had. Brown zette het mes in de uitgaven, sprak zijn veto uit over prijscompensaties voor de salarissen van ambtenaren, en hevelde wat van het overschot aan staatsgelden over naar de plaatselijke besturen die met tekorten te kampen hadden. „Brown heeft de klap prachtig opgevangen, en daar heeft hij alle eer voor gekregen", zei een bewon deraar. Brown riep vervolgens een niet partij-gebonden commissie in het leven die moest gaan kijken naar de gevolgen op lange termijn van „Voorstel 13". In die commissie zaten zakenmensen, kran tenuitgevers, een vakbondsleider en bur gemeesters. Ondertussen kon Brown zijn Republi keinse tegenkandidaat Evelle Younger, de huidige procureur-generaal, om de oren slaan met de beschuldiging dat hij het zich na „Voorstel 13" gemakkelijk had gemaakt. Reklame-spotjes op de ra dio brachten dit nieuws de huiskamers in. Met op de achtergrond het geluid van zacht brekende golven zei een stem: „Veertien juni 1978. Gouverneur Brown en de volksvertegenwoordigers, zowel Democraten als Republikeinen, waren hard aan het werk om Voorstel 13 in te voeren. De tijd drong. Tientallen rech tskundige vragen dienden beantwoord te JerrY Brown .nog grotere dingen kan kwaliteit van het leven goed aantasten Drie jaar na de indiening is het wetsontwerp geluidshinder door de Tweede Kamer aan vaard, maar het zal nog wel even duren, vóór het ontwerp kracht van wet heeft en er zal nog heel wat meer tijd nodig zijn voor de beoogde resultaten van de wet merkbaar wor den. Het ontwerp voorziet in een tijdsperiode van tien jaar, maar er staat zoveel te gebeuren aan snelwegen en stedelijke voorzieningen, dat aangenomen mag worden dat deze tien jaar zeer aan de krappe kant zal zijn. De Engelsen omschrijven geluidshinder als „ongewenst geluid". Zo'n ongewenst geluid behoeft niet hard te zijn om te hmderen. Denkt u maar eens aan een druppelende kraan. De druppels maken nauwelijks geluid, maar kun nen op den duur verschrikkelijk irritant gaan werken. Maar gewoonlijk gaan mensen geluid pas echt hinderlijk vinden, als zij elkaar zonder stemver heffing met kunnen verstaan. Hiervan uitgaan de, vinden de deskundigen een geluidssterkte van 35 decibel (decibel: eenheid van geluids sterkte) volkomen aanvaardbaar en bepaald niet hinderlijk. Een geluidssterkte van bijvoor beeld 50 decibel kan hinderlijk zijn, als dit afkomstig is van de stereóinstallatie van de buren, maar niet als het voortgebracht wordt door een paar kinderstemmetjes die dochterlief op haar verjaardag toezingen. Zoals gezegd wordt de sterkte van geluid uitgedrukt in decibels. Maar geluid heeft ook nog zoiets als een toonhoogte en het gehoor is nu eenmaal niet gevoelig voor alle toonhoog ten. Als men rekening houdt met de gehoorei- genschappen dan wordt het geluidsniveau aan gegeven met decibel A, hetgeen betekent dat men door middel van filters de lage tonen ten opzichte van de hoge tonen heeft verzwakt. Heel globaal komt het wetsontwerp geluidshin der er op neer, dat langs bepaalde geluidsbron nen, zoals industrieterreinen en snelverkeerswe- gen, geluidszones worden vastgesteld. Buiten die zones mag de geluidsbelasting gemiddeld overdag niet meer bedragen, dan 50 decibel A. Hierop zijn evenwel weer de nodige uitzonderin gen mogelijk. Stichting Bio-wetenschappen en Maatschappij vindt het in haar Bio-bulletin 56 opvallend dat men bij het vaststellen van de norm van 50 decibel A is uitgegaan van de gemiddelde gevoeligheid. Als men nu weet dat ongeveer 30 pet van de bevolking, en dan beslist niet alleen babies en bejaarden, extra-geluidsgevoe- lig is, dan is de vraag gewettigd, of de wet wel zo gemakkelijk mag omspringen met zo'n dertig pet van de Nederlandse bevolking Het feit, dat veel mensen zich ergeren of storen aan lawaai is op zichzelf meer dan voldoende reden om geluidshinder te bestrijden: de kwali teit van het leven is er mee gemoeid. De Wereldgezondheidsorganisatie definieert het be grip gezondheid aldus: „Gezondheid is het totale lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden van de mens en met alleen de afwezigheid van ziekte en gebreken". Geluidshinder kan kwalen veroorzaken. De slaap kan er door gestoord worden en een goede nachtrust is nu eenmaal noodzakelijk voor het behoud van een goede gezondheid. Geluidshin der kan de oorzaak zijn van stress. Een onder zoek onder de bewoners rond het vliegveld Zürich gaf een verband te zien tussen het gebruik van slaappillen en vliegtuiglawaai. Ook in Nederland heeft een onderzoek aangetoond dat de verkoop van slaappillen, kalmerende middelen en maagtabletten sterk was gestegen met de toename van het vliegtuiglawaai. Boven dien kwam bij tweemaal zoveel mensen hoge bloeddruk voor als elders. De effecten van geluidsoverlast kunnen, uiteraard, versterkt worden door angstgevoelens voor de vaak laag overvliegende straalvliegtuigen. Proeven in laboratoria hebben aangetoond, dat geluid wel degelijk veranderingen in het li chaam kan veroorzaken, zoals gestegen bloed druk en veranderingen in de hormoonspiegels. Al deze dingen pleiten toch wel voor grote voorzichtigheid met lawaai Indien iemand lang aan hoge geluidsniveaus blootgesteld wordt, kan zijn gehoorscherpte verminderen. Zo iemand wordt dan min of meer lawaaidoofLawaaidoofheid is onherstelbaar en een gehoorapparaat brengt nauwelijks soelaas. Lawaaidoofheid bestaat praktisch alleen bij worden. Op datzelfde moment genoot Evelle Younger van de koele oceaanwin den op Hawaii". Jerry Brown heeft zoveel vertrouwen in de wijze waarop hij „Voorstel 13" opge vangen heeft, dat hij nu zegt: „Ik veran derde van gedachten toen het volk sprak. Ik had het minder snel door dan dit had gemoeten". De vooruitstrevende bevolking van Cali fornië heeft zich erg kwaad gemaakt over de successen van Brown. Ze geven hem er de schuld van dat „Voorstel 13" er doorkwam. Het oorspronkelijke voor stel om huiseigenaren minder belasting te laten betalen, kwam juist van de lin kervleugel van de volksvertegenwoordi ging. Maar die wilde zo'n wet dan kop pelen aan een andere wet op landspeculaties. Brown vertelde de volks vertegenwoordiging dat hij tegen dit voorstel was, omdat de wet inkomens van de rijken naar de armen zou overhe velen en omdat de meerderheid van de bevolking er tegen zou zijn. Het wets voorstel bleef uiteindelijk in de een of andere commissie hangen. De vooruitstrevende volksvertegenwoordi gers bleven echter voor hun wet vechten, omdat die de mensen voor wie zij wilden opkomen ten goede zou komen. Maar de rechtervleugel nam het initiatief over en stapte direct met een referendum naar de mensen. Omdat er geen alternatief was voor „Voorstel 13". stemden duizen den gewone huiseigenaren voor een wet waarvan vooral grote huisbazen en za kenmensen zouden gaan profiteren. De vooruitstrevenden hebben wel respect voor Brown's vakmanschap, maar ze zijn teleurgesteld in wat hij tot nu toe ge daan heeft. Een vooraanstaand hoofdre dacteur zei van hem: „Brown is een en al symbool, maar er steekt niets achter. Het goede aan hem is dat hij meer ne gers, meer vrouwen en meer Chicano's (Amerikanen van Mexicaanse oorsprong) heeft benoemd in overheidsbaantjes en als rechters dan elke gouverneur voor hem". Brown veroverde het vertrouwen van milieubeschermers door zich uit te spreken voor zonneënergie en tegen ker nenergie. Hij won de harten van de fe ministen door geld van dè staat beschik baar te stellen voor vrouwen die van de sociale voorzieningen leven en die zich willen laten aborteren. De federale rege- mensen die in de industrie werken. De geluidsni veaus kunnen daar erg hoog zijn. Het TNO geeft als grens tussen veilig en onveilig geluid 90 decibel A. Dat houdt ongeveer in dat men iemand hard in zijn oor moet schreeuwen om zich verstaanbaar te maken. Geschat wordt dat ongeveer 270.000 industriële werknemers wer ken met een geluidsbelasting van meer dan 90 decibel A. Voor het geluidsniveau in de industrie bestaat in Nederland geen wettelijke norm. Ook niet als de wet geluidshinder van kracht is. Eisen aan industrieel geluid kunnen alleen gesteld worden door de minister van sociale zaken. Gehoorbeschermers gebruiken is een nood maatregel. Zij zijn hinderlijk voor de werkne mers en het is niet bewezen of zij op de lange duur wel helpen. De wet geluidshinder pakt het lawaai als milieu probleem aan. Het vliegtuiglawaai valt er bui ten. Dat valt dan ook onder het ministerie verkeer en waterstaat. De wet biedt de regering, provincie- en gemeentebesturen een kader aan om maatregelen te nemen tegen de allerergste vormen van lawaaioverlast. Voor hen, die in een gehorig huis of langs een drukke verkeers weg wonen, kan de wet weinig doen. Zij moeten hun buurman maar vragen of hij zijn radio wat zachter wil zetten of een spandoek over de weg spannen, waarop staat: „Rijd wat kalmer, denk aan onze oren. ring had de fondsen daarvoor stopgezi Beide besluiten plaatsen Brown 1 van Carter. Hij heeft een moderne! nieuwere stijl dan Jimmy Carterl president bedient zich het liefst vaf schreven memoranda. Brown gaat aan een tafel zitten en urenlang p met zijn adviseurs. Carter is langi voorzichtig en uiterst precies in zijj nier van uitdrukken. Brown is snell bespraakt en gevat. Carter is sentj teel. Brown is cynisch en adrem. I krijg je de indruk dat regeren voorl een beetje een goede grap is. „Hij is van onze generatie", zei eenl ge econoom uit de linkervleugel val Democratische Partij die ooit vool gouverneur gewerkt had. „Hij was I de oorlog in Vietnam. Hij steunt nil tijd en automatisch het economisch ralisme. Hij is bereid ruw op te tiT tegen de grote zakenwereld. Hij I geen beloftes. Hij heeft een gemakka stijl. Het vervelende is dat hij ookf plannen heeft. Hij speelt politiek m$ media om aan de macht te blijven". Dat zijn vooruitstrevende partijgen zo teleurgesteld in hem zijn baart Bi) weinig zorgen. Hun stem heeft hij] al binnen. Hij hamert nu op tya rechtse thema's, wat zijn tegensta Evelle Younger op de rand van wan} heeft gebracht. Younger's weinigzeggl persoonlijkheid heeft ook al niet g( pen. Zijn tegenstander in de Rep^ keinse voorverkiezingen was Ed Dj de voormalige commissaris van prf van Los Angeles. Evelle Younger, zei] vis van de man die hem verslagen „is ongeveer even opwindend als I broodje aardappelpuree". k Younger verkeert in zulke grote moeiu heden (hij loopt 19 procent achter Brown) dat Gerald Ford en Ronald gan zich voorlopig met elkaar verzet hebben. Vorige week kwamen die t) voor het eerst sinds de Republikel Conventie van 1976 privé bij elkaar. 1 volgens namen ze samen een aantal l vee-spotjes voor Younger op. Maar i dat zal waarschijnlijk niet de oven. ning van Brown kunnen tegenhouden; een overwinning die een eerste stap betekenen naar nog grotere dingen. je (copyright The Guardi Afrikaanse kerken achter Wereldraad De Panafrikaanse Raad van Kerken (AACC) heeft zich in een verklaring in krasse bewoordingen ge steld achter het besluit van de Wereldraad van Kerken om financiële steun te ge ven aan het Patriottisch Front van Rhodesië. De cri tici verliezen hun geloof waardigheid bij de Afri kaanse kerken, aldus de verklaring. Wij verzekeren u van onze volledige steun, aldus de AACC aan de wereldraad, in het bijzonder juichen we de giften toe aan het Pa triottisch Front van Zim babwe (Rhodesië) en aan de Swapo (Namibië). De giften aan de bevrijdingsbewegin gen symboliseren de toewij ding van de kerk aan de edele zaak van de bevrij- dingdsstrijd, aldus de ver klaring. De AACC wil dan ook, dat de wereldraad doorgaat fondsen in geld te schenken zonder de beste ding ervan te controleren. Wat de critici betreft: toen de wereldraad en andere organisaties opriepen tot economische sancties tegen Zuid-Afrika, gaf menig westerse criticus niet thuis, aldus de AACC. Daarom worden hun uitspraken over bevrijding en menselij ke waardigheid in Zuidelijk Afrika ernstig in twijfel ge trokken. De Pauselijke Missiewerken hebben voor 1979 een hulppro gramma opgesteld ter waarde van 120 miljoen gulden. De hulpverlening is besterad voor vierendertig plaatselijke ker ken (bisdommen) in de ontwik kelingslanden. Het internatio nale hulpprogramma van de Pauselijke Missiewerken wordt voornamelijk mogelijk ge maakt door de opbrengst van de inzamelingsacties, die in de wereldmissiemaand oktober door de 92 nationale bureaus der Pauselijke Missiewerken worden gehouden en die zich voor Nederland concentreren op zondag 22 oktober. Uit Nederland wordt op een bijdrage gerekend van 3,5 mil joen gulden. De in Nederland ingezamelde gelden gaan voor een belangrijk deel naar Indo nesië en Oost-Afrika. PMW-Ne- derland onderhoudt met de kerk in deze landen vanouds bijzondere relaties. In het cahier „Woorden van waarde", uitgegeven door PMW-Nederland ter gelegen heid van wereldmissiedag doet het nationaal bureau in Den Haag gedetailleerd mededeling van de subsidies en bijdragen, die dit jaar aan de kerken in Indonesië en in Oostafrikaanse landen konden worden overge maakt dank zij de opbrengst van de inzameling in oktober 1977, een bedrag van 3.467.909 gulden Aan dit totaal kan nog worden toegevoegd de opbrengst van de eigen campagne in het bisdom Roermond, waarvan 200.000 gulden via Rome ter beschik king van de Pauselijke Missie werken kwam. Qver de mis sieactie in het bisdom Roer mond, dat een geheel eigen be leid voert, afwijkend van het nationaal bureau, deelt dit bu reau mee, dat het van 182 paro chies in Limburg eind 1977 een bedrag van 345.233 gulden had ontvangen. De overige 169 paro chies oriënteerden zich op de actie van het Diocesaan Missie bureau in Roermond of lieten een plaatselijke missionaris profiteren van hun collecte. De groeiende samenwerking tussen het nationaal bureau van de Pauselijke Missiewerken en de Bisschoppelijke Vastenactie heeft dit jaar geleid tot de publi- katie van twee op elkaar aan sluitende cahiers. PMW-Neder- land hebben, zoals gèzegd, een cahier uitgegeven onder de titel „Woorden van waarde" in een oplage van twaalfduizend exemplaren. Voor de „veertig dagentijd 1979" verschijnt vol gend voorjaar het cahier ,,'t Leven op aarde" van de Bis schoppelijke Vastenactie. Beide cahiers gaan uit van de basisgedachte, zoals die is vast gelegd door het tweede Vati caanse concilie en de vierde bisschoppensynode, namelijk dat „de aardse werkelijkheid met haar economische, sociale en politieke verhoudingen vol strekt ernstig genomen moet worden, wil de beweging van Jezus Christus voortgang ma ken". Met andere woorden, wat de Pauselijke Missiewerken doen en wat de Bisschoppelijke Vastenactie doet, vult elkaar aan. Uit het financieel overzicht van het nationaal bureau der Pause lijke Missiewerken blijkt, dat zijn inkomsten blijven stijgen. Over 1977 kwam bijna zeven miljoen gulden binnen, ruim zeven ton meer dan in 1976. Over 1977 werd bijna zes mil joen uitgekeerd, over 1978 zal dit ruim zes miljoen zijn. Er zijn lichte verschuivingen merkbaar in de bronnen, waar uit de Pauselijke Missiewerken in Nederland putten. De gezins bijdragen en de Wereldmissie] dag van de kinderen vertoonden! een daling respectievelijk van 57.000 en 20.000 gulden. De c lecten op Wereldmissiedag enji Roepingenzondag vertonen e ter een flinke stijging, namelijk|r bijna zes ton. Het Nederlands Priesterberaad heeft bij de bisschoppen aangedrongen op een eigen nationaal bisschoppelijk beleid. Aanleiding ertoe is de (afge dwongen) ontslagaanvrage in juni van dit jaar van dr J. Waldram van de Amsterdamse Katholieke Theolo gische Hogeschool vanwege diens voorgenomen huwelijk, alsmede de weigering der bisschoppen hun goed keuring te geven aan de benoeming van dr A. Houtepen aan de Nijmeegse universiteit als opvolger van dr P. Schoonenberg S. J. Het Nederlands Priesterberaad be staat uit zeven priesters, die door diocesane priesterraden of gelijk waardige instanties als dekensconfe renties en diocesane pastorale raden (behalve uit het bisdom Roermond) zijn aangewezen voor het Europese priesterberaad. Dr O. ter Reegen is voorzitter en secretaris. Volgens het priesterberaad moeten de belangen van de plaatselijke kerk binnen de universele kerk op een eigen wijze behartigd en verdedigd worden, ook al zou dit enige spannin gen met zich meebrengen. Het pries terberaad herinnert hier aan de de marche van kardinaal Alfrink in Ro me in 1970 over de binding van pries terschap en celibaat, „ook al wist hij daar niet gemakkelijk begrip te zullen vinden". Het priesterberaad constateert na tien jaar ervaring met de katholieke theo logische hogescholen dat vele mogelij ke ambtsdragers onder de studenten door het huwelijk van een volledige ambtsbediening worden afgehouden. Daarnaast gaat het in op de gevolgen van ambtsuittreding, vergrijzing en gebrek aan nieuwe toevoer van pries ters. Toch zegt het priesterberaad de situa tie van de kerkleiding niet hopeloos te achten, wanneer de bisschoppen maar gebruik zouden kunnen maken van de gehuwde priester. Bij positieve begeleiding door hun medepastores zouden de gehuwde priesters zonder veel moeite door de gelovigen worden aanvaard. Het priesterberaad maakt er zich ech ter zorgen over, dat de hogere kerklei ding de dreigende pastorale noodsi tuatie niet open ter sprake brengt en weinig of geen maatregelen treft om te komen tot een nieuwe visie op het kerkelijk leiderschap. Daarmee on derbreekt men een- gedachtengang en praktijk, die met het Pastoraal Conci lie van Noordwijkerhout een goede aanzet kreeg. De afwijzing van de gehuwde priester lijkt het priesterbe raad voort te komen uit de klassieke angst voor het huwelijk. Het priesterberaad wijst op de drei gende daling van het wetenschappe lijk niveau van de katholieke theologi sche hogescholen als gevolg van de afwijzing van deskundige krachten vanwege huwelijk. Opgemerkt wordt nog, dat een „onge nuanceerd en onkritisch beroep op de richtlijnen van de congregatie van de geloofsleer", zoals de bisschoppen dat inzake Waldram en Houtepen hebben gedaan, moeilijk of niet aanvaard kan worden. Deze richtlijnen bevatten vol gens het priesterberaad bepalingen, die enorm met het rechtsgevoel van de huidige mensen in strijd zijn. De bisschoppen houden zich er zelf dan ook niet helemaal aan, zo constateert het priesterberaad. Schlattman, directeur HKI NIJMEGEN Met ingang van 1 januari 1979 is G. M. J. A. Schlattman benoemd tot directeur van het Hoger Katechetisch Instituut in Nijmegen. Hij volgt in deze functie pater C. J. Neven CSSP op, die sedert okto ber 1967 het HKI heeft ge leid. De heer Schlattman (53) is afkomstig uit Haarlem, waar hij in 1951 priester werd gewijd. Tot 1972 heeft hij gewerkt in de directe zielzorg in parochies of als moderator, respectievelijk godsdienstleraar aan het Maartenscollege m Voor burg en het Edith Stein College in Den Haag. Se dert 1972 was de heer Sch lattman verbonden aan het HKI, waarvan hij laatstelijk adjunct-directeur was.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1978 | | pagina 4